موسیقی نواحی ایران در قاب تلویزیون

موسیقی نواحی ایران در قاب تلویزیون

پس از انقلاب 1357 خورشیدی (1979 میلادی) سهم فرهنگ های بومی از تلویزیون ایران، بسیار ناچیز بوده است. به ویژه بخش موسیقی اش كه همانند سایر موسیقی ها با تیغ اما و اگرهای فراوان نتوانسته به دید و شنید مخاطبان برسد. نخستین تلاش برای معرفی این نوع موسیقی در تلویزیون به صورت كاملاً اتفاقی و مناسبتی مربوط به گزارش های زنده و مرده از برخی جشن های مذهبی و میهنی بود كه تعدادی هنرمند موسیقی نواحی مختلف ایران به اجرای برنامه های عموماً بیگانه با اصالت های موسیقی خویش می پرداختند. اما مهم ترین و جدی ترین گام برای معرفی تصویری این فرهنگ در حدود سال 1372 خورشیدی (1993 میلادی) مربوط به برنامه طرقه با كارگردانی حمیدرضا اردلان بود كه از شبكه دوم سیما پخش می شد. آن زمان با همه محدودیت های نشان دادن ساز در تلویزیون،‌ این برنامه توانست گوشه ای ناچیز از یك فرهنگ سترگ را به نمایش بگذارد. هر چه بود طرقه تمام شد و در واقع پرید یا شاید آن گونه كه افسانه های خراسانی حكایت می كنند، طرقه با نزدیك شدن به خورشید، بال هایش سوخت و افتاد!! بگذریم.

استاد محمود اسكندری خواننده، تاریخدان و بازیگر پیشكسوت قشقایی

از آن زمان دیگر هیچ حركت جدی برای معرفی این بخش از فرهنگ ملی صورت نگرفت و اگر هم چیزی بود، در لابلای فیلم های داستانی یا مستند و یا برنامه های گزارش گونه همانند برنامه صبح بخیر ایران می شد جلوه ای از آن را دید. یعنی كسی به این صرافت نیفتاد كه كار ناتمام حمیدرضا اردلان در برنامه طرقه را پی بگیرد. گر چه خود وی از سال 1383 خورشیدی (2004) در ویژه برنامه هایی كه به مناسب نوروز برای شبكه های اول و چهارم تلویزیون می ساخت، گوشه چشمی نیز به این فرهنگ داشت. اما از یكی دو سال گذشته، سعید بشیری تهیه كننده و كارگردان برنامه دو قدم مانده به صبح (شبكه چهار) به صورت میلیمتری گوشه های كوچكی از این فرهنگ را در برنامه اش وارد كرد و چون همان مختصر با اقبال نسبی روبرو شد، اینك در گامی بزرگ تر قرار است جور سال ها بی مهری به موسیقی نواحی ایران در سیما را یك تنه به دوش بكشد.

استاد ایرج رحمان پور خواننده شهیر لری و لكی

بر این اساس موسیقی یازده نقطه از ایران برای پخش در نیمه دوم سال جاری خورشیدی انتخاب شد و در طول چهار روز هنرمندانی از موسیقی قشقایی،‌ كهكیلویه و بویر احمد، لرستان، بختیاری، آذربایجان، كردستان، تالش، یزد، سامان، شاهسون و بوشهر به استودیوی كوچك تصویربرداری آمدند. این هنرمندان بی ادعا با هزینه ای بسیار اندك به طریق ریلی و زمینی و هوایی خود را به تهران رساندند و آن چه حوصله ایشان ایجاب می كرد،‌ ضبط شد. اینك قرار است نتیجه كارشان از یکشنبه 16 آبان ماه سال جاری (هفتم نوامبر) به جز پنج شنبه و جمعه هر شب ساعت حدود ساعت 24 در قالب یك كلیپ كوتاه پنج دقیقه ای از شبكه چهارم به نمایش درآید. خوشبختانه از چند ماه پیش همه شبكه های تلویزیون ایران به صورت ماهواره ای در سرتاسر جهان پخش می شوند و بنابراین علاقه مندان خارج از كشور به راحتی می توانند این برنامه كوتاه و جذاب را ببینند. خود من تلویزیون ندارم كه ببینم ولی وقتی چند نمونه از آن ها را روی میز تدوین دیدم، خیلی خوشم آمد. حتی از اصل اجرای شان در هنگام ضبط جذاب تر بود! انصاف است به چنین تدوینگرانی دستمریزاد گفت.

استاد قسمت خانی، خواننده شهیر تالش

این برنامه تا روزهای پایانی اسفند (حدود 18 مارس 2011 میلادی) ادامه خواهد داشت و پس از آن معلوم نیست چه بشود. در ضمن امكان پخش زنده اینترنتی هم می تواند جای خالی تلویزیون را بگیرد. بدین منظور می توانید به پایگاه پخش زنده صدا و سیما بروید و اگر اینترنت پر سرعت ندارید شاید این نشانی بهتر بتواند نیاز پنج دقیقه ای شما را بر طرف كند. اگر هم به هر دلیلی نتوانستید ببینید، غم مدارید كه آرشیو اینترنتی شبكه چهار هست و دیگر غمی نیست. اینك دست به نقد عكس ها و نمونه صوتی های زیر را با كیفیتی البته پایین بنگرید و بشنوید تا بعد و سخن پایانی: شاهرخ جعفری و ابوالفضل علایی، تصویر برداران و مهرداد حق شناس، صدابردار این مجموعه بودند. نام نیك تدوینگران را هم نمی دانم.