اختلال يادگيري چيست و چگونه مي توان آن را درمان كرد؟

اما در همين زمان متوجه شدند كه برخي از كودكان طراز كلي تحول عقلي آنان به هنجار است ، به بيان ساده تر مشكل هوشي ندارند ، اما در عين حال در زمينه ي تكليف معيني مانند خواندن يا حساب كردن به طور ويژه اي با مشكل مواجه هستند.

در هنگام ارزشيابي عملكردكودكان داراي اشكالات خاص ، معمولا بين سطح پيشرفت آن ها در درس خاصي با پيشرفت كلي آن ها در بقيه دروس تفاوت فاحشي وجود دارد كه به اين كودكان در انگلستان كودكان واجد اشكالات يادگيري و در آمريكا و به اقتباس آن در ايران كودكان داراي اختلال يادگيري ناميده مي شوند.

طبق تعريف انجمن روانپزشكان آمريكا در كتاب DSM-4 ( راهنماي تشخيصي و آماري اختلالات رواني ) :

زماني مشكل يادگيري فردي اختلال يادگيري ناميده مي شود كه پيشرفت فرد در آزمون هاي استاندارد شده ي فردي براي خواندن ، رياضيات و بيان نوشتاري اساسا پايين تر از سطح سني ، هوشي و تحصيلي مورد انتظار باشد.

مشكلات يادگيري در پيشرفت تحصيلي يا فعاليت هاي روزمره اي كه مستلزم مهارت هاي خواندن ، رياضيات و نوشتن است ، به ميزان قابل توجهي اختلال ايجاد مي كند.

اختلال هاي يادگيري ممكن است تا بزرگسالي ادامه پيدا كند و در زمينه هاي استخدامي و يا سازگاري اجتماعي فرد را با مشكلات جدي رو به رو نمايد.

ميزان شيوع اختلال هاي يادگيري در فرهنگ هاي مختلف از 2 تا 10 درصد براورد شده است. اشكالات يادگيري به دلايل متعددي پيش مي آيند. يك دليل آن اين است كه كودك داراي يك مشكل شناختي ذاتي است كه يادگيري يك يا چند مهارت را مشكل تر از معمول مي سازد. اما برخي از مشكلات ـ شايد قسمت عمده ي آن ها ـ نتيجه ي مشكلات آموزشي و محيطي هستند . فقر محرك هاي محيطي ، كمبود تجارب حسي در كودكي و..... عوامل عمده بروز اختلال هاي يادگيري در كودكان است.

همچنين راهكار هاي ناكارآمد در امر تدريس مي تواند به شدت بر سطح پيشرفت كودك تاثير بگذارد( برنان، 1979).

شكست در ابتداي تحصيل در مدرسه مي تواند به كاهش اعتماد به نفس منجر گرديده كه با تاثيرات زيان بار بعدي بر يادگيري همراه است.

براي رفع اين مشكل در كودكان مبتلا بايد به صورت نظام مند و هدفدار مداخله ي وسيعي را در تمام ابعاد آغاز كرد.

مداخله اي كه در آن تمام محيط پيرامون دانش آموز از جمله محيط مادي و اجتماعي در گير گردد.

برونفن برمز(1979) يك الگوي چهار بخشي سودمندي را پيشنهاد مي كند كه در اين مدل محيط به چهار بخش تقسيم مي شود.

محيط اول نظام خرد است كه به روابط بين كودك و محيط اوليه ي پيرامون او مثل جنس ، سن ، وضعيت جسماني و ... اشاره دارد.

محيط دوم نظام مياني است كه به شبكه ي روابط متقابل موقعيت هاي مختلف در محيط اوليه ي پيرامون كودك اطلاق مي شود . از جمله محيط مدرسه ، همسالان ، خانواده ، خدمات بهداشتي و ...

محيط سوم محيط بيروني است كه زمينه هاي اجتماعي را كه بر كودك اثر مي گذارند اما در تماس مستقيم با اونيستند، را شامل مي شود از جمله خدمات رفاه اجتماعي ، رسانه هاي گروهي ، دوستان خانوادگي ، همسايگان و ....

و محيط چهارم محيط كلان كه شامل نگرش ها و ايدئولوژي هاي فرهنگي مي باشد و به بازخورد ها، آداب و عقايد فرهنگي اشاره دارد.

براي مداخله پس از تشخيص مشكل بايد به حل همه جانبه ي آن اقدام كرد.

در محدوده نظام اول ، بايد از سلامت جسمي و روحي وي اطمينان حاصل كرد.

در محدود نظام مياني بايد به تنظيم وتوسعه ي روابط وي با همسالان و ارائه مداخله هاي مختلف در محيط تحصيل وي و توجيه خانواده و ساير افراد مرتبط با كودك پرداخت .

در محيط بيروني بايد به غني سازي محيط ، هم جواري وهم بازي سازي دانش آموز با همسالان ودوستان خانوادگي توانمند و اجتماعي وپر نشاط پرداخت.

و در نظام كلان بايد به نگرش مثبت ، رفع برچسب ها و سوء تفاهم ها نسبت به اين دسته از فراگيران و ... پرداخت.

اما از چهار نظام مذكور ، بخشي كه بيش تر در محدوده ي اختيارات معلم است ، نظام مياني است. وجود معلمي توانمند و صبور و فداكار مي تواند مشكل اين دانش آموزان را تا حد زيادي كم كرده و حتي به صفر برساند.يكي ازمهم ترين اقداماتي كه معلم براي كمك به اين دانش آموزان مي تواند انجام دهداستفاده از تكنيك تحليل تكليف است.

هدف از تحليل تكليف ، تجزيه ي يك تكليف بزرگ تر به مجموعه اي از تكاليف كوچك تر است. زماني كه اين مجموعه ي تكاليف كوچك تر براي ما شناخته شود ، مي توانيم دريابيم كه كودكي كه داراي مشكل است ، هر يك از خرده تكليف ها را تا چه اندازه مي تواند انجام دهد. به اين ترتيب مي كوشيم ماهيت واقعي مشكل را با دقت هر چه تمام تر تعيين كرده و مداخله و درمان با دقت بيش تري صورت گيرد.

براي مثال كودكي را در نظر مي گيريم كه در نوشتن حروف مشكل دارد. مي توان هر حرف را به خطوط جداگانه اي كه در آن به كار رفته و چگونگي اتصال آن ها به يكديگر تجزيه كرد.

اكنون بدون در نظر گرفتن نحوه ي نوشتن حروف ، مي توانيم دريابيم كه آيا كودك مي تواند آن خطوط را جداگانه رسم كند يا نه.

اگر كودك نتواند خطوط را رسم كندبايد در جهت بهبود مهارت كودك در رسم اين خطوط اقدام كنيم. ممكن است لازم باشد باز هم تحليل تكليف انجام شود تا مشخص گردد براي رسم خطوط چه چيزي مورد نياز است.

در صورتي كه كودك بتواند خطوط را به خوبي ترسيم كند بايد مداخله را بر مهارت ديگري كه عبارت است از اتصال اين خطوط به يكديگر در جهات درست به منظور نوشتن حروف متمركز كنيم.

پس از تحليل تكليف و بافتن نوع مشكل بايد به حل مشكل و رفع نقيصه ي يادگيري مذكور پرداخت.

مثلا ممكن است دانش آموز ما حروف را به خوبي ياد گرفته باشد اما در جهت اتصال اين خطوط به يكديگراشكال داشته باشد كه در اين شرايط بايد با استفاده از تمرين هاي متنوع به رفع مشكل فوق پرداخت.

از جمله تمرين هايي كه براي درمان مشكل فوق مي تواند مفيد باشدبه چند مورد اشاره مي شود.

1. پر رنگ كردن شكل هاي نقطه چين اشكال و حروف مختلف

2. رسم شكل با آب رنگ يا رنگ هاي پلاستيكي روي موزاييك ها يا روي يولونييت و ..

3. ابتدا اعداد و كلمات وحروف را به صورت كامل نوشته ، سپس در كنار آن همان اعداد و حروف را به صورت ناقص بنويسيد و از كودك بخواهيد آن ها را كامل كند.

4. درست كردن شكل كلمه با استفاده از خمير بازي

5. استفاده از انواع مهارت هاي دست ورزي مثل مچاله كردن كاغذ ، خمير بازي ، پرتاپ توپ در سبد بسكتبال و........

همچنين راهكار هاي بيشمار ديگري كه هر معلم دلسوز با صرف اندكي وقت و حوصله مي تواند طراحي كرده ونسبت به حل مشكل دانش آموز خود اقدام كند.

نوشته شده توسط محبوبه حجتي كارشناس مشاو ره

منابع:

1. انجمن روا ن پزشكان د ر آمريكا ، ترجمه نيكخو و دوستان - راهنماي تشخيصي و آماري اختلال هاي رواني (-TR DSM- 4) ـ 2000

2. جي مك شين ، جو د اكرل ، ترجمه شريفي ، نريماني ، كامكاري - تشخيص و درمان اشكالات يادگيري كودكان-انتشارات خوشنواز – اصفهان - 1380

3. تبريزي ، مصطفي – درمان اختلالات رياضي – انتشارات فراروان - تهران – 1386

4. تبريزي ، مصطفي – درمان اختلالات ديكته نويسي – انتشارات فراروان – تهران – 1387

5. تبريزي ، مصطفي – درمان اختلالات خواند ن – انتشارات فراروان – تهران – 1386

اختلال يادگيري چيست و چگونه مي توان آن را درمان كرد؟

مطالب مشابه :

نمونه سوال سال چهارم 1

نمونه سوال سال چهارم 2

فسیلها

روانگرایی

اسامی برگزیدگان مسابقه ی علمی دانش آموزان راهنمایی متوسطه ی طرح پراکنده ی شاهد ناحيه ی 3 قم

تبریک عید سعید قربان

نقشه های زمین شناسی

ترجمه سوره فیل تا ناس

اختلال يادگيري چيست و چگونه مي توان آن را درمان كرد؟

کارگاه تدریس عملی دبیران زبان ناحیه ۳ قم