فی البداهه سخن گفتن- بخش اول

فی البداهه سخن گفتن و توان هماهنگ کردن افکار و سخنان در مدت زمانی کوتاه، بسیار مهمتر از سخنرانی پس از آمادگی و تمرین فراوان است. سرعت زندگی معاصر و لزوم ایجاد ارتباط کلامی سریع، این ضرورت را ایجاب می کند که بتوانیم افکارمان را سریع سر و سامان ببخشیم و روان و دقیق به کلام دربیاوریم. این روزها دیگر یک تن در صنعت و حکومت تصمیم نمی گیرد و مهمترین تصمیمات دنیا دور میزهای کنفرانس اتخاذ می شوند. هنوز هم هر فردی حرف خودش را می زند، ولی ناچار است آن حرف را به شکلی قدرتمند و در شکل یک اعتقاد گروهی بیان کند. در اینجاست که توان فی البداهه اندیشیدن و سخن گفتن ضرورت پیدا می کند و نتایج مطلوب را هم می دهد.

اول/ فی البداهه سخن گفتن را تمرین کنید

هر کسی که اندکی هوش و مایه ای از خودداری داشته باشد، می تواند سخنرانی فی البداهه و یا به قول عوام «سرِ دستی» قابل قبول و گاهی هم بسیار درخشانی را ایراد کند. برای مواقعی که از شما می خواهند چند کلمه ای حرف بزنید، راههایی برای تقویت این توانایی وجود دارد یکی از آن روشها شیوه ای است که بعضی از ستارگان معروف سینما به کار می برند.

بسیاری از این چهره ها هر شب تمرین حرف زدن در شرایط دشوار، یعنی فی البداهه اندیشیدن و فی البداهه فکر کردن، می کردند. در خاطرات این افراد می خوانیم که وقتی دور هم جمع می شدند، هر یک روی تکه کاغذی موضوعاتی را می نوشتند و آن را تا می کردند و داخل کیسه می انداختند. بعد کیسه را خوب تکان می دادند و شانسی کاغذی را بیرون می کشیدند. بعد بلافاصله می ایستادند و یک دقیقه در مورد آن موضوع فی البداهه حرف می زدند. آنها هیچ وقت درباره یک موضوع دو بار حرف نمی زدند. نکته اصلی این است که آنها بعد از انجام این بازی به مدت دوسال، در بداهه گویی بسیار قوی شده بودند و می توانستند درباره موضوعات مختلف سخنرانی کنند.

دیل کارنگی در دوره های آموزشی خود از شاگردانش می خواهد که فی البداهه حرف بزنند. دیل کارنگی می گوید: «تجربه به من آموخته است که این تمرین دو فایده اساسی دارد:

1- به شاگردها ثابت می کند که می توانند فی البداهه فکر کنند.

2- این تجربه به آنها کمک می کند که موقع ایراد سخنرانی اعتماد به نفس بیشتری داشته باشند. با این تجربه، آنها تشخیص می دهند که اگر بدترین وضع هم پیش بیاید و نتوانند از متن آماده شده شان استفاده کنند، این مهارت را دارند که فی البداهه مطلبی بگویند و موضوع را جمع و جور کنند.

بنابراین هر چند وقت یکبار به شاگردان موضوع متفاوتی برای سخنرانی خواهیم داد و تا وقتی هم که از جا بلند نشده اند که صحبت کنند، موضوع را نخواهند دانست.» دیل کارنگی اضافه می کند: «به هر کس موضوعات بی ارتباط با شغل و حرفه اش می دهیم. آنها سعی می کنند با توجه به دانشی که دارند، بین موضوع داده شده و موضوعی که بلد هستند، نوعی ارتباط برقرار کنند. شاید اولین بار که صحبت می کنند،حرفهایشان چنگی به دل نزند، ولی بالاخره یاد می گیرند. این کار برای بعضی ها سخت و برای بعضی دیگر آسان است. اما در نهایت همه می دانند که این کار بسیار آسانتر از آن است که فکرش را می کرده اند و همین بسیار خوشحالشان می کند. می بینند که می توانند قدرتی را در خود می توانند تقویت کنند که فکرش را هم نمی کردند صاحب آن باشند.» دیل کارنگی همچنین درباره شیوه دیگری برای تقویت فی البداهه گویی می افزاید: «یکی دیگر از شیوه هایی که ما برای شاگردانمان به کار می گیریم تا بتوانند فی البداهه سخن بگویند، زنجیری بودن این تکنیک است. این شیوه در کلاسهای ما انگیزه های جالبی را ایجاد می کند. نحوه کار به این شکل است که به یکی از شاگردان می گوییم داستانی را اختراع و آن را به جالبترین شکلی که می تواند بیان کند. مثلا او می گوید: «پریروز داشتم هلیکوپترم را از زمین بلند می کردم که یکمرتبه دیدم چند بشقاب پرنده دارند به طرف من می آیند. می خواستم فرود بیایم، اما مرد کوتوله ای در یکی از بشقاب پرنده ها به طرفم آتش گشود. من ...» در این لحظه زنگی به صدا در می آید و نشان می دهد که وقت آن سخنران به اتمام رسیده است و شاگرد دیگری باید داستان را ادامه بدهد. همین طور که تک تک شاگردها قصه را ادامه می دهند، ممکن است ماجرا سر از مریخ یا تالار کنگره دربیاورد.»

دوم/ از لحاظ ذهنی آماده باشید فی البداهه حرف بزنید.

موقعی که از شما می خواهند بدون آمادگی قبلی حرف بزنید، غالبا توقع این است که درباره موضوعی که می توانید درباره اش با قدرت صحبت کنید، سخن بگویید. مساله ای که در اینجا وجود دارد این است که چگونه با شرایط سخنرانی روبه رو شوید و تصمیم بگیرید که در زمان کوتاهی که به شما داده می شود، نکات مهم مورد نظرتان را بیان کنید. یکی از بهترین راههای مطابقت با این وضع آن است که خود را از لحاظ ذهنی برای چنین شرایطی آماده کنید. وقتی به جلسه ای می روید از خود بپرسید اگر الان از شما بخواهند که صحبت کنید، چه خواهید گفت و بهترین جنبه موضوع که می توان آن را در این مدت کوتاه، واضح و روشن بیان کرد، کدام است؟ موافقت و یا مخالفت خود را در مورد سخنانی که هم اینک گفته می شوند، چگونه بیان خواهید کرد؟

بنابراین اولین راهنمایی ای که به شما پیشنهاد می کنم این است که از نظر ذهنی خودتان را آماده کنید تا در همه شرایط بتوانید فی البداهه حرف بزنید. این یعنی آن که فی البداهه فکر کنید و این کار یکی از دشوارترین کارهای دنیاست. ولی من مطمئنم هیچ کس نتوانسته است به عنوان یک سخنران بدیهه گو اعتباری به دست آورد، مگر اینکه قبلا ساعت ها ذهن خود را مشغول تجزیه و تحلیل شرایط عامی که در آنها قرار داشته است، کرده باشد. این گونه سخنرانی ها در واقع فی البداهه نیستند، بلکه برای آنها از قبل آمادگی کلی وجود دارد. با چنین شیوه ای چون موضوع سخنرانی را می دانید، مشکل شما فقط سازماندهی و تنظیم زمان و وضعیت خواهد بود.

به عنوان یک سخنران بداهه گو، طبیعتا فرصت کمی برای صحبت خواهید داشت، بنابراین تصمیم بگیرید که کدام جنبه از موضوع به شرایط شما می خورد. از بابت اینکه آمادگی قبلی ندارید عذرخواهی نکنید. این را همه می دانند که شما از قبل آمادگی نداشته اید. هرچه زودتر سر اصل مطلب بروید.

سوم/ بلافاصله مثال و نمونه ای بیاورید

چرا؟ به سه دلیل که در پست بعدی خواهم نوشت.

فی البداهه سخن گفتن- بخش اول

مطالب مشابه :

آموزش فن بیان و گویندگی

فی البداهه سخن گفتن- بخش اول

چگونه هنگام سخنراني بر ترس خود غلبه كنيم؟

نمونه اجرای تلویزیونی به خانه برمیگردیم سرکار خانم جعفرپور 2

۱۰ روش غلبه بر کمرویی

میزگرد گویندگی خبر

سریال وفا،نقد دکتر الستی

پیشنهادات من در زمینه قصه گویی وقصه نویسی