نمونه طرح درس

مرکز تربیت معلم آیت اله طالقانی

به نامی که نامش، به دل داد، روح و راه

تهیه: مصطفی پاک

تنظیم: حمید جعفریان یسار

مشخصات کلی طرح درس

طرح درس شماره:

تعداد دانش آموزان:

نام مدرسه:

تاریخ تدریس:

نام معلم:

ماده درسی:

معارف اسلامی «دین و زندگی»

موضوع درس:

پایه های استوار

پایه:

پیش دانشگاهی

هدف

کلی

از دانش آموز دوره پیش دانشگاهی انتظار می رود، پس از گذرانیدن این درس:

معیارهای اساسی تمدن متعالی اسلام را بشناسد و با جدیت و علاقه مندی، ضمن ارزیابی و نقادی تمدن جدید، برنامه ای برای حضور مؤثر خویش در دنیای جدید طراحی نماید.

اهداف

جزیی

1.   توانایی کافی را در قرائت آیات شریفه درس کسب نماید.

2.   توانایی لازم را معنا کردن عبارات و آیات قرآنی که در کتاب ترجمه نشده، به دست آورد.

3.   نقش دین مبین اسلام را در تمدن سازی درک کند.

4.   معیارهای تمدن اسلامی را شناسایی نماید.

5.   مسؤولانه به ارزیابی و نقادی تمدن جدید بپردازد.

6.   توانایی مناسب را برای برنامه ریزی جهت حضور مؤثر خویش در دنیای جدید کسب نماید.

اهداف

رفتاری

ورودی

از دانش آموز پیش دانشگاهی انتظار می رود، قبل از تدریس درس جدید:

1.  اصطلاحاتی همانند فرهنگ و تمدن را به شکل قابل قبول تعریف نموده و تفاوت بین آن دو را تشریح نماید.

2.   اوضاع و احوال فرهنگی شبه جزیره عربستان و سرزمین هایی نظیر ایران باستان، روم قدیم را تبیین نمایند.

3.  جریان ظهور اسلام و بعثت پیامبر اکرم (ص) را حداقل در سه محور کلی جریان بعثت، دوران مکه و حضور در مدینه؛ به صورت فهرست وار و به اختصار تشریح نماید.

اهداف

رفتاری خروجی

از دانش آموز پیش دانشگاهی انتظار می رود، در پایان درس و ضمن بهره گیری از محتوای کتاب درسی خویش و مطالب مطرح شده در کلاس:

1.   آیات شریفه کتاب را بدون غلط و با رعایت قواعد تجویدی قرائت نماید.

2.   عبارات و آیات ترجمه نشده درس را به شکل صحیح و قابل قبول تکمیل نماید.

3.  با ذکر واقعیت هایی در مورد اوضاع و احوال شبه جزیره عربستان، ایران و روم، نقش دین مبین اسلام را در پی ریزی پایه های تمدن اسلامی، بیان نماید.

4.   با تجزیه و تحلیل محتوای درس هفت معیار اساسی تمدن اسلامی را معرفی نماید.

5.   تمدن جدید و تمدن اسلامی را حداقل در هفت محور مقایسه نماید.

روش های تدریس

سخنرانی، پرسش و پاسخ، نمایشی، ساختار گرایی، بارش فکری، تدریس اعضای تیم

رسانه های آموزشی

کتاب درسی، تابلوی کلاس، دستگاه پخش نوار، فرهنگ لغات و اصطلاحات قرآنی، پروژکتور اورهد، کتاب فروغ ابدیت

الف ـ فعالیت های مقدماتی

فعالیت معلم

فعالیت دانش آموزان

روش تدریس

رسانه های آموزشی

زمان

1- شروع با نام خدا و ذکر آیه یا حدیث

توجه و دقت به آیه یا حدیث قرائت شده

سخنرانی

پوستر مربوطه

2- سلام و احوال پرسی

بازخورد لازم

پرسش و پاسخ

3- دقت در وضع جسمی و روانی آنها

4- حضور و غیاب

توجه و واکنش کافی

پرسش و پاسخ

دفتر حضور و غیاب

5- بازدید تکالیف و ارائه بازخورد لازم

ارائه تکالیف

6- پرسش از درس گذشته

با توجه به این که همه زخدادها و حوادث تحت اراده و مدیریت خداوند هستند، انسان در تعیین سرونوشت خویش، چه نقشی دارد؟

پاسخ به سؤالات مطرح شده

پرسش و پاسخ

پروژکتور اورهد

7- جمع بندی درس گذشته با تأکید بر مفاهیم اساسی درس پیش

همکاری و مشارکت در جمع بندی

پرسش و پاسخ

ب ـ فعالیت های مربوط به ارائه درس جدید

فعالیت معلم

فعالیت دانش آموزان

روش تدریس

رسانه های آموزشی

زمان

1- ارزشیابی تشخیصی

با طرح سؤالات زیر، ضمن مطلع شدن از وضعیت پیش دانسته های فراگیران، نقطه شروع آموزشی را مشخص می کنیم.

همکاری دانش آموزان در پاسخگویی به سؤالات مطرح شده

پرسش و پاسخ

پروژکتور اورهد

یک تعریف قابل قبول به لحاظ علمی برای هر یک از اصطلاحات فرهنگ و تمدن ذکر نموده و تفاوت های اساسی بین آن دو تشریح نمایید.

جریان ظهور اسلام و بعثت نبی مکرم اسلام (ص) را حداقل در سه مقطع زمانی بعثت، دوران مکه و حضور در مدینه، فهرست وار ذکر نمایید.

مصادیق و نمونه هایی روشن از اوضاع و احوال فرهنگی و اجتماعی شبه جزیره عربستان، ایران باستان و روم قدیم را در آستانه ظهور اسلام بیان کنید.

همکاری دانش آموزان در پاسخگویی به سؤالات مطرح شده

پرسش و پاسخ

2- آماده سازی

به منظور متمرکز ساختن حواس فراگیران و ایجاد انگیزه های لازم در دانش آموزان داستان «شنفره» و جریان اعزام عمروبن جموح به جنگ احد ذکر، سپس موضوع درس به کمک کلاس معرفی می شود

همکاری دانش آموزان در پاسخگویی به سؤالات مطرح شده

پرسش و پاسخ

کتاب فروغ ابدیت

3- ارائه درس جدید

پخش نوار مربوط به قرائت قرآن (مربوط به درس) و درخواست از دانش آموزان جهت گوش دادن با دقت به نوار

گوش دادن همراه با دقت و تکرار عبارت ها با رعایت همه نکات مطرح شده

روش نمایشی و سخنرانی

دستگاه پخش صوت

(نوار قرآن)

تشریح وظایف و شیوه کار فرگیران بر اساس روش ساختارگرایی در مورد تکمیل عبارات و آیات ترجمه نشده درس

مشارکت در معنی کردن عبارات و آیات ترجمه نشده کتاب درسی بر اساس روش ساختارگرایی

روش ساختارگرایی و سخنرانی

فرهنگ لغت و اصطلاحات قرآن

تبیین موضوع و شیوه کار فراگیران بر اساس روش بارش فکری در خصوص نقش دین اسلام در پی ریزی پایه های تمدن اسلامی

همکاری کافی و لازم جهت اجرای شایسته روش بارش فکری

روش بارش فکری و سخنرانی

تابلوی کلاس

معرفی موضوع فعالیت و تشریح شیوه کار فراگیران بر اساس روش تدریس اعضای تیم در مورد شناسایی معیارهای اساسی تمدن اسلامی

همکاری و مشارکت فعال دانش آموزان در اجرای روش تدریس اعضای تیم

روش تدریس اعضای تیم و سخنرانی

کتاب درسی

ج ـ فعالیت های تکمیلی

فعالیت معلم

فعالیت دانش آموزان

روش تدریس

رسانه های آموزشی

زمان

1- جمع بندی

بهره گیری از جمع بندی تلخیصی

همکاری و مشارکت فعال دانش آموزان در نتیجه گیری و جمع بندی نکات اساسی درس

پرسش و پاسخ

پروژکتور اورهد

2- ارزشیابی تکوینی

به منظور پی بردن به میزان آموخته های دانش آموزان با طرح فعالیت ها و پرسش های زیر:

·    آیات شریفه کتاب را بدون غلط و با رعایت قواعد تجویدی بخوانید.

·    معنای عبارات و آیات ترجمه نشده کتاب را بیان کنید.

·    تمدن جدید و تمدن قدیم اسلامی را حداقل در هفت محور مقایسه کنید.

همکاری و مشارکت فعال دانش آموزان در پاسخگویی به سؤالات مطرح شده

پرسش و پاسخ

کتاب درسی

3- تعیین تکلیف

به منظور ثبت و تعمیق آموخته های دانش آموزان:

با نگارش یک مقاله تحقیقی، مسؤولیت خویش را در دنیای امروز تشریح کنید

یادداشت تکلیف تعیین شده و توضیحات معلم در خصوص روش پژوهش

سخنرانی

تابلوی کلاس

4- خاتمه درس

با اظهار تشکر و قدردانی و ذکر دعا و صلوات

توجه و واکنش مناسب

سخنرانی