نقدی بر کتاب " گالیکش تاریخ ، سرزمین ، فرهنگ "

انجام چنین کار بزرگی علاوه بر استفاده از منابع اطلاعات تاریخی ، جغرافیائی ، آماری دقیق همراه با مطالعه و بررسی میدانی آن مستلزم شور و شوق زائد الوصفی است که بر بزرگی چنین کاری جز از دریچه تحسین نمی توان نگریست اما بیش از این بر دقت نظر و بروز آوری اطلاعات آن امیدوارم ویقینا چنین همتی را در لابلای صفحات بیشمار این کتاب بوضوح مشاهده می کنم.

در جای جای کتاب ناهماهنگی موضوعی در بیان اسامی بویژه درذکر برخی از مناطق وجود دارد که انتظار دارد در بررسی مجدد آن این ناهماهنگی ها رصد شده و مورد اصلاح قرار گیرد . در بسیاری از موارد نیز نویسنده کتاب به بیان مطالبی پرداخته که در پاورقی هیچ اشاره ای به استناد آن قول نشده که درطبع چنین اثرماندگاری که یقینا در طول سالهای آتی مرجع بسیاری از دانش پژوهان و دوستداران فرهنگ وتاریخ این سرزمین خواهد بود انتظار می رود استناد دقیق و محکمی را ارائه دهد .

فرصت می طلبم چون طفلی گریز پای بر خرمن معرفت استادی گرانقدر ، انگشت حیرت برکام گرفته و آنچه که در مطالعه ای گذرا بر ذهن خطور کرده را فهرست وار بشمارم و رجاء واثق دارم که چون ازدل مشتاق حقیر برخاسته بر دل نگارنده کتاب نیز بنشیند و برحقیر خرده نگیرد چه که هرگز این ریز خرده ها از عظمت این کار نخواهد کاست .

- در سیر تطور نام شهر گالیکش ، نام کبود جامع نیز درج شده که این نام ازقدیم به بخشی از شهر مینودشت و روستای گوگل اطلاق می شده که هنوز هم در بسیاری از منابع موجود از جمله فرهنگ دهخدا بصراحت قید شده است .

- تصور ارتباط گالیکش در وجه تسمیه آن با اقوام تاریخی ایران زمین با توجه به آثار تاریخی موجود در این منطقه خالی از ذهن نیست اما با توجه به قدمت نچندان طولانی شهر گالیکش بنظر میرسد حق مطلب همان نکته ای است که در ابتدای صفحه 36 بند 1 و2 بطور فصیح و رسا ذکر شده است تلاش در جهت ایجاد ارتباط بین این شهر و تاریخ کهن ایران زمین تلاش در جهت نفی وجه تسمیه واقعی آن است .

- در صفحه 42 کتاب محوطه باستانی اوغان در جنوب غربی شهر واقع شده که در متن کتاب جنوب شرقی ذکر شده و در ادامه نیز در انتهای همین صفحه عبارت " سرچشمه های رودخانه اوغان به شکل انهار پرآب در دو سوی شمال و جنوب تپه دیده می شوند " بطور کلی غلط بوده و یادآور می گردد که رودخانهاوغان از کوههای منطقه کالپوش مانند خواجه قنبر سرچشمه گرفته و در طول مسیر پس از اتصال ریز نهرهای ناشی از چشمه سارها ، از روستاهای پادلدل ، فرنگ ، یورت زینل ، آب پران عبور کرده و از مجاورت اوغان پس از انشعاب به چند نهر زراعی به مسیر خود تا کال علی برده و روستای ینقاق ادامه مسیر می دهد و در نهایت به سد گلستان ریخته می شود . یازده نهر زراعی در قسمت بالادست اوغان از این رودخانه انشعاب یافته و پس از عبور ازنقاط مختلف شهر بسوی کشتزارهای دشت واقع در شمال ، شمال شرق و شمال غرب گالیکش تا حد فاصل روستاهای ینقاق ، میرزاپانگ ، محمد آباد ، عرب بوران سرازیر می شوند.

- در صفحه 43 روستای اوغان ذکر شده که یادآور میگردد اوغان در سال 1362 پس از تاسیس شهرداری در گالیکش از حالت روستا خارج و به عنوان یکی از محلات 5 گانه شهری به شهر گالیکش الحاق شد .

- تکرار اسامی تپه ها در سیر مطالب صفحات : 42 ، 45 ، 47 ، 56 که نام یک تپه با توضیحات در چند جا تکرار شده و این رویه از زیبائی امر خواهد کاست .

- صفحه 61 در باره کبود جامه : در محدوده سرزمین آن نوشته شده که :

از طرف شمال به فندرسک و علی آباد ، استرآباد رستاق و قسمتی از کردکوی امروزی و مصب رود قره سو

از جنوب به رشته کوه البرز که حد فاصل بین آنها و شهرستانهای شاهرود و دامغان امتداد دارد .

ازطرف غرب به بلوک کلبادبندرگز کنونی و بخش شهریاری ( بهشهر امروزی ) و

از طرف شرق به کوهسارات گالیکش امروزی و مینودشت

فقط کافیست نویسنده محترم کتاب چنین ابعاد جغرافیائی را در ذهنش مرور کند که یقینا متوجه اشتباه فاحش استناد به منبعی که یقینا خالی ازاشکال نیست خواهد شد .

- در صفحه 69 سطر سوم یکی از مظاهر اشتباه نویسنده که بنوعی غفلت تاریخی نیز محسوب خواهد شد گذر از ذکر نام آن روحانی دارای مجوز از امام (ره) است . حال چرانویسنده از کنار نام این روحانی بزرگوار و جلیل القدریعنی حضرت حجه الاسلام حاج سید باقر موسوی روحانی برجسته و امام جمعه محبوبگالیکش ،علیرغم نقش بی بدیل آن مبارز متقی در طول سالهای قبل و بعد از انقلاب براحتی عبور کرده جای شبهه است . شخصیتی که حامی مبارزین طراز اول انقلااب بوده وزمینه ساز هدایت انقلاب از گالیکش به شهر های همجوار بوده و در غائله گنبد بزرگترین نقش را در بسیج نیروها و ارسال کمکهای مردمی داشته اینگونه مورد بی مهری نویسنده قرار گرفته است .

- چرا به میزبان و دلایل رویکرد مبارزین طراز اول انقلاب همچون شهید هاشمی نژاد، شهید کامیاب ، و وجود مبارک مقام معظم رهبری درسالهای قبل از انقلاب درشهر گالیکش اشاره ای نشده است .

- در بند 3 اسناد ساواک که قید شده بعد از نماز عید فطر که بوسیله یکی از علماء برگزارشد، نویسنده در حداقل سلیقه ممکن در پاورقی یاداخل پرانتز حاضربه ذکر نام این روحانی نشده است .

- در صفحه 71 دربیان مسئله سابقه گالیکش در انقلاب ، دلیل فعالیت های انقلابی مردم علیه رژیم شاه مشخص نشده که آیا خودجوش بوده و یا متاثر از نقش و تلاش همان روحانی بی نام و نشان در کتاب ؟

- در صفحه 72 هیچ اشاره ای به نقش جوانان اوغان که بیشترین نقش را در جستجو و جمع آوری و کمک به مجروحین حادثه 12 دی داشتند نشده است .

- در خصوص حضور جوانان گالیکش در آغاز و راه اندازی راهپیمائی ها برعلیه رژیم شاه در شهر های مینودشت وگنبد اشاره ای نشده است . این بخش از تاریخ انقلاب تاریخی شفاهی است که برای ثبت در تاریخ باید بسراغ بزرگان و پرچمداران نظام در منطقه رفت .

- در صفحه 74 در تشریح تپه آب پران به رودخانه آب پران اشاره شده که این رودخانه در تمام اسناد دولتی و کتب مرجع به عنوان رودخانه اوغان ثبت شده مانند فرهنگ دهخدا ، فرهنگ آبادیهای ایران ، نقشه های جغراقیائی ارتش ، امورآب مضاف براین که یک رودخانه در یک مسیر نمی تواند چند نام داشته باشد.

- در صفحه 80 نام همین رودخانه مجددا علی برده قید شده در حالیکه علی برده یا زرد کال نام منطقه است نه رودخانه درحالیکه در صفحه 153 در ذیل مطلب قاسم آباد نام این رودخانه باز اوغان ذکرشده است . این در هم ریختگی اسامی را در یک مطالعه دقیق می توان دریافت .

- در صفحه 197در خصوص بقعه زیارتگاه سید حسن واقع در روستای کیارام قید شده که فاقد شجره نامه است در حالیکه دستخط حجه الاسلام فلسفی از علمای نسب شناسی در همان بقعه با ذکر مشخصات دقیقا نصب شده ومستندات قانونی آن با ذکر نشانی درج شده که این استناد را می توان درشجره نامه منصوب در امامزاده هاشم آمل بخوبی رویت کرد . سید حسن فرزند محمد حنفیه ابن علی ابیطالب (ع) یا همان سید هاشمی دوره قیام کربلا و نهضت مختار است.

- در صفحه 205 مساحت شهرستان گالیکش طبق اعلام استانداری به وزارت کشوردرطرح توجیهی ارتقا بخش به شهرستان تقریباٌ1500 کیلومتر مربع عنوان شده که البته آمار کتاب بدون احتساب آن قسمت از پارک ملی گلستان واقع در محدوده شهرستان است .

- در صفحه 213 در بخش منابع سطح آب باز هم رودخانه اوغان اشتباها رودخانه آب پران ذکر شده که انتظار دارد در اصلاح نوبتهای چاپ بعدی مورد توجه قرار گیرد .

- در خصوص رودخانه های مندرج در این قسمت ، مسیرها و اسامی لزوم بازنگری و مطالعه اسناد موجود در امورآب منطقه ای استان و شهرستان رایادآور می گردد.

- درصفحه 215 در سطر چهارم کوه خواجه گامبرگ همان کوه خوجه قنبر یا خواجه قنبر است که در جای جای کتاب مورد اشاره بوده مانند سطر اول صفحه 207 همین کتاب

- در صفحه 216 کلیه توضیحات مربوط به رودخانه دائمی چهل چای منطبق با مشخصات رودخانه اوغان است رودخانه چهل چای در قسمت بالادست شهر مینودشت و مسیر آن بسوی شهرستان گنبد است در حالیکه رودخانه اوغان فاصله جغرافیائی قابل توجهی با این رودخانه دارد .

- در صفحه 250 در فصل دوم جغرافیائی انسانی ، انتظار دارد با توجه به اعلام نتایج سرشماری سال 90 درنوبت بعدی چاپ اصلاحات لازم درکلیه جداول آماری انجام پذیرد .

- در صفحه 250 ضمن قدردانی ازتوجه ارزشمند نگارنده کتاب در ذکر نام شهدای شاخص و پاسداشت روحانی شهید مسلم خسروی شایسته بود که نام سردار شهید فردوس شاهی نیز نامی بمیان میآمد. یا شهید اسماعیل قاضوی که اولین شهید دانش آموز و ورزشکار شهید، آن هم ازیک خانواده روحانی در تیرماه سال1360بود.

- در صفحه 296 در شرح روستای پاسنگ قید شده که دهکده دارای دو محله بالا و پائین می باشد که اطلاق کلمه دهکده به روستای بزرگ و پر جمعیت زیبنده نیست در ثانی آن قسمت که به جاده بین المللی گالیکش به بجنورد نزدیک است پاسنگ پائین است نه بالا

- در صفحه 301 در تشریح روستای تراجیق انتظار دارد به همجواری این روستا با کارخانه سیمان پیوند گلستان نیز اشاره ای صورت پذیرد .

- در صفحه 304 در تشریح روستای تلوستان انتظار دارد به همجواری این روستا با کارخانه سیمان پیوند گلستان نیز اشاره ای صورت پذیرد .

- در صفحه 309 تنگه گل روستا نیست بلکه یک مجتمع اقامتی تفریحی است که در قبل از انقلاب اقامتگاه تابستانی و شکارگاه اختصاصی خانواده دربار بوده ولی اینک در قالب یک مجتمع مورداستفاده قرار می گیرد وسکنه موجود درآن کارکنان اداره پارک ملی گلستان یا به زبان ساده تر نگهبانان آنجا هستند .

- در صفحه 321 در تشریح روستای سیجان ازچهره های نامدار آن می توان به حجه الاسلام شیخ محمد سبحانی اشاره کرد که سالهاست امام جمعه شهرستان گنبد و ازجمله علمای وارسته شرق استان هستند .

- در صفحه 326 در تشریح روستای فارسیان در پارگراف اخرکوههای پاکندس اشتباها پاکندوش قید شده

- در صفحه 328 در قسمت نام آوران روستا علاوه براینکه نام شاعر پرآوازه و نامدار آن روستا یعنی خان محمد خسروی مشهور به خانو که شاعری بیسواد ونابینا بود غفلت شده درحالیکه اشعار این شاعر ساده زیست بدلیل سادگی دست در دست میچرخد و اسباب خیر برای بسیاری است . از کنار نام چند چهره سیاسی برجسته آن روستا که مناصب بالائی هم داشته اند گذشته و چهره های علمی مانند حاج قربان خسروی رئیس دانشگاه پیام نور و یکی از پژوهشگران فعال منطقه و هم چنین دکتر حسین خسروی تنها فوق تخصص جراحی فک و صورت استان گلستان فراموش شده اند .

- در صفحه 353 در روستای میرزاپانگ برخی ازساکنین از مهاجرین سیستان هستند و برخی دیگرنیز ازخراسان شمالی و رضوی مانند سبزوار و کاشمر و ترکمن های بومی آن

- در صفحه 386 ردیف 5 اماکن اقامتی که در کتاب قید شده ندارد در حالیکه مهمانپذیر موجود در مقابل پارک لاله های انقلاب جنب پمپ بنزین سالهاست که به مسافرین و زائرین خدمات می دهد .

- درهمین ردیف قیدشده گالیکش دارای یک مجتمع فرهنگی هنری وابسته به ارشاد است که متاسفانه این مورد اصلا وجود خارجی نداشته و تنها ساختمان نیمه تمامی است که پس ازسالها پیگیری هم چنان نیمه تمام مانده وتنها کانون فرهنگی هنری مستقل درساختمانی شکیل واقع در خیابان شهید محمد باقر متعلق به آموزش و پرورش است .

- در همین ردیف اطلاعات موجوددر باره سالن های ورزشی سرپوشیده صحیح نیست درشهر گالیکش چهار سالن ورزشی فعال وجود دارد که عبارتند از :

- سالن امام رضا (ع) واقع در خیابان تختی در ابتدای شهر و در قسمت انتهائی پارک نیلکوه متعلق به اداره ورزش و جوانان

- سالن وحدت واقع در خیابان سی متری متعلق به اداره ورزش و جوانان

- سالن چند منظوره شهروند متعلق به شهرداری واقع در خیابان شهید قندی

- سالن تختی واقع در خیابان 17 شهریور متعلق به آموزش و پرورش

- هم چنین دو باب استخر سرپوشیده نیز در حال ساخت می باشد که یک استخر دانش آموزی و متعلق به آموزش و پرورش و دیگری متعلق به اداره ورزش و جوانان شهرستان است

- در همین ستون اکتفا به قید نام دو تن به عنوان پیشکسوت ورزشی بنوعی کج سلیقگی است در حالیکه امکان درج نامهائی در این ردیف وجود دارد که سالها در میادین ورزش بوده و اسباب توسعه ورزش را هم فراهم ساخته اند .

- جداول دانش آموختگان ، نرخ سواد و . . . را پیشنهاد می کنم با توجه به سرشماری سال 90 و داده های نو بگونه ای اصلاح شود که انطباق بیشتری با واقعیت داشته باشد .

- رشته های تحصیلی دانشگاه آزاد بیش از آنچه که درج شده می باشد مضاف براینکه در این دانشگاه در مقطع کارشناسی نیز دانشجو پذیرفته می شود .

- در صفحه 410 در توضیحات مربوط به ابراهیم کریمی یادآور می گرددایشان هرگز فرماندار شهرستان مینودشت نبوده بلکه فرماندارشهرستانهای بندر گز و کلاله بوده اند .

- در فصل سوم که فصل مشاهیر فرهنگ و هنر است کاستی های فراوانی وجوددارد . با توجه به اینکه بنده شناخت بیشتری داشته و سالهاست در این عرصه فعالیت دارم متاسفانه مشاهده شده که افرادی بصرف نوشتن یک پایان نامه تحصیلی که برخی از آنان هنوز بر سر پرداخت حق الزحمه آن با نویسنده واقعی مدتها اختلاف دارند در این فصل به عنوان مشاهیر نام برده شده اند در حالیکه سابقه نوشتن یک مقاله در نشریات و روزنامه های رسمی و نشریات تخصصی ندارند و یا حتی برحضور در فضای مجازی از حداقل فرصت ممکن مانند وبلاگ یا سایت ناتوانند چگونه در ردیف مشاهیر قرار گرفته اند در حالیکه چهره برجسته این شهرستان حضرت آیت الله سید محسن موسوی گرگانی از مجتهدین و فضلای برجسته حوزه علمیه قم در ذهن نگارنده جائی نداشته است .

- بنده از سال 1369 سابقه فعالیت و نگارش مقالات درروزنامه های رسمی کشور مانند اطلاعات ، رسالت ، نشریه تخصصی آموزش و پرورش به نام نگاه وچاپ در اندازه های متفاوت از یک چهارم صفحه تا یک صفحه کامل و در مناسبت ها باموضوعات متنوع را دارم و سالهاست در نشریات محلی و استانی و در بسیاری از سایت های خبری ، تحلیلی ، آموزشی مقالات و دست نوشته های بنده به چاپ رسیده و یا به نمایش گذارده شده است و حتی دارای وبلاگ مستقل به نام خود به آدرس گالیکش شهر زیبای طبیعت میباشم و بخوبی ظرفیت ها و فعالین این عرصه را میشناسم چگونه کسانی که حتی یک صفحه مقاله در هیچ نشریه و روزنامه ای نداشته وقادر به حضور در فضای مجازی نیستند در زمره مشاهیر فرهنگ قرار گرفته اند را به قضاوت تاریخ میسپارم .

- در بخش شعر وادب همانگونه که در قسمت بالا توضیح دادم ازقدیمی ترین شاعر معاصر که نابینا و بیسواد بوده بنام خان محمد خسروی مشهور به خانو یادی نشده از حافظین قرآن در بین مردم منطقه ، از دارندگان رتبه های برتر علمی ، فرهنگی ، هنری و چهره های قرآنی یادی نشده است .

- مساجد سطح شهر ،اماکن مذهبی ، حسینیه ها نیز مورد توجه قرار نگرفته است .

در خاتمه با قدردانی مجدد از تلاش انجام شده که نقطه قوتی در معرفی شهر های استان بوده و یقینا اهتمام ارزشمندی در راستای تامین خلاء موجود میباشد بشرط ادب آنچه که در فرصت زمانی کوتاه نگاشته شده را بشور جوانی و بضاعت اندک حقیر بخشیده و رجاء واثق دارم گامی موثر درارتقای سطح اطلاعات ارائه شده کتاب بوده و مقبول نظر بزرگان خواهدبود. امیداست در شور بخشیدن به نوپائی همچون بنده که بشوق دانستن پای در این راه نهاده نتیجه بررسی این نظر اسباب خیر باشد.

نقدی بر کتاب " گالیکش تاریخ ، سرزمین ، فرهنگ "

مطالب مشابه :

نقدی بر کتاب دینی

نقدی بر کتابهای دینی و دین وزندگی مدارس

نمونه سوالات هدیه های آسمان ششم

دانلود کتابهای درسی ششم دبستان

نقدی بر کتاب جدید تفکر وپژوهش اول دبیرستان

نقدی بر کتاب " شوهر عزیز من" از فریبا کلهر

چک لیست های مورد نیاز دروس کار و فناوری و تفکر و پژوهش پایه ی ششم ابتدایی

نقدی بر کتاب " گالیکش تاریخ ، سرزمین ، فرهنگ "

زنان از چشم مردان - نقدی بر سریال ساختمان پزشکان

نقدی برکتاب کدیور