بررسی شاخص شبه دو سالانه QBO

شاخص QBO عبارت است از نوسان دوره ای از بادهای غربی و شرقی مداری در استراتوسفر حاره ای با میانگین 28تا 29 ماهه.در واقع QBO یک نوسان باد شرقی - غربی در استراتوسفر حاره ای است. و این دو جهت وزش باد به دو فاز منفی و مثبت QBO تقسیم بندی می شوند.که فاز منفی معرف بادهای شرقی و فاز مثبت معرف بادهای غربی است.این بادها در حد فاصله زمانی 13 ماه جایگزین یکدیگر می شوند.که طی فاصله زمانی 28 تا 29ماه هردو جریان باد یک سیکل گردشی را کامل می کنند.این بادها از ارتفاع بالاتر از 30 کیلومتری منشا می گیرند.این بادهای مدارای دارای سرعت ثابت 20متر برثانیه و وزش محدوده آنها در نمایه قایم بین تراز 10 تا 50هگتوپاسکال است. این نوسان شبه دو سالانه یا QBO بعنوان یکی از مولفه های اصلی و کلیدی درتبیین اقلیم شناسی استراتوسفر است.این شاخص در توضیح و تحلیل تغییرات سال به سال دما و مقادیر ازون و میزان فعالیت امواج سیاره ای در نیمکره زمستانی و گرمایش استراتوسفری و وقوع بلاکینگ و شدت و ضعف تاوه قطبی نقش مهمی ایفا می کند.
با توجه به توضیحات بالا بررسی سری زمانی فازهای منفی و مثبت شاخص QBO و سری زمانی دمایی استراتوسفر بخوبی می توان ازچشم انداز شدت و ضعف تاوه قطبی و رخداد بلاکینگ طی زمستان اطلاعاتی بدست آورد.
در تصویر زیر QBO مورد بررسی قرار گرفته است .

نموداربالا روند شاخص QBO و فازهای منفی و مثبت آن با جایگزینی یکدیگر بخوبی مشخص است.طی این بازه زمانی از 2009 تا 2013 و جایگزینی فازهای منفی و مثبت بعد از هر دوره , وضعیتQBOطی سال 2013-2014 بایددر فاز مثبت باشد. که اگر به روند نمودار از ژانویه 2013 دقت شود. شروع روند صعودی دیده می شود.
......................................................................................................................................

مطابق با نمودارهای زیر دمای استراتوسفر در تراز های 10, 30, 50 ,70 هکتو پاسکال در ماه های آخر 2013و آغازین 2014 روند کاهشی دارد. که با خط قرمز مشخص شده است. و خط سبز رنگ نقطه چین دمای میانگین ترازهای نامبرده است. و خطوط خاکستری معرف دامنه ماکزیمم و مینیمم دمای استراتوسفر هستند.
روند دمای استراتوسفر در تراز 10تا 70هکتوپاسکال

.....................................................................................................................................

نمودار زیر هم فازهای شرقی و غربی بادهای مدار منطقه استروتوسفر استوایی را نشان می دهند
نتیجه: با توجه به مطالب گفته شده در بالا زمستان امسال شاخص QBO در فاز مثبت یا اینکه بادهای غربی غالب خواهد بود. که پیامدش قوی شدن تاوه قطبی و کاهش تاوایی پتانسیل و کاهش فعالیت بندالی است.