مناطق حفاظت شده وشکار ممنوع استان چهارمحال و بختیاری

پارک ملی و منطقه حفاظت شده تنگ صیاد

تاريخچه منطقه :

اين منطقه در سال 1349 از طرف شوراي عالي شكار باني و نظارت بر صيد به عنوان منطقه شكار و تير اندازي ممنوع اعلام گرديد . در سال 1352 با تصويب شوراي عالي حفاظت محيط زيست به عنوان منطقه حفاظت شده اعلام و در سال 1374 نيز حدود 4372 هكتار از قسمت مياني آن تبديل به پارك ملي شد.

موقعيت جغرافيايي :

منطقه تنگ صياد ناحيه كوهستاني و مرتفع با مختصات ´ 59 و °50 تا ´9 و°51 طول شرقي و´31 و°32 تا ´17 و°32 عرض شمالي و حدود 27000 هكتار مساحت دارد . از نظر تقسيمات كشوري اين محدوده از قسمتهايي از بخش شرقي شهرستان شهركرد و بخش غربي شهرستان بروجن واقع شده است و فاصله آن تا مركز استان 15 كيلومتر مي باشد. اقليم منطقه : بر اساس دو اقليم نماي آمبرژه و دومارتن اين منطقه در قلمرو اقليمي خشك و نيمه خشك و بر اساس تقسيم بندي انجام گرفته توسط دانشگاه اصفهان داراي آب و هواي نيمه مرطوب و معتدل با زمستانهاي سرد مي باشد . ميانگين دراز مدت بارندگي سالانه در منطقه 424 ميلي متر( حداكثر 625 و حداقل 170 ميلي متر) و ميانگين سالانه دما در بخش هاي مختلف منطقه مورد مطالعه از 6/8 تا 6/10 درجه سانتي گراد برآورد شده است . حداكثر ، ميانگين و حداقل روزهاي يخ بندان 151 ، 122 ، 105 روز بوده است كه حداكثر آن در دي ماه با 5/28 روز مي باشد. ميانگين رطوبت نسبي در منطقه 45 درصد است كه بين 11 درصد در خرداد تا 94 درصد در دي ماه تغيير مي كند . منابع آب : مورفولوژي و زمين شناسي خاص منطقه تنگ صياد موجب ايجاد آبراهه هاي متعدد نسبتا بزرگ و كوچك (در حدود هفتاد آبراهه ) شده است كه وسعت آنها كمتر از يك كيلو متر مربع تا بيش از 60 كيلو متر مربع و طول آنها كمتر از يك كيلومتر تا بيش از 13 كيلومتر تغيير مي كند . اين آبراهه ها كاملا فاقد جريان پايدار و دائم بوده ، فصلي و بعضا سيلابي هستند . متوسط جريانهاي سطحي آبراهه ها در كل منطقه بين 5/24 تا 5/21 ميليون متر مكعب در سال تخمين زده شده است.42 دهنه چشمه نيز در اين منطقه وجود دارد كه 38 دهنه آن داراي آبدهي دائمي و 4 دهنه نيز فصلي هستند از جمله اين چشمه ها مي توان به چشمه هاي آبشر شر، ريزاب ، سنگ سفيد و بيدخل اشاره نمود.

پوشش گياهي :

20 تيپ گياهي و252 گونه گياهي متعلق به 52 تيره كه حدود 30 گونه انحصاري ايران مي باشد در منطقه جمع آوري و شناسايي گرديده كه نشان دهنده اهميت اين ذخيره گاه ژنتيكي و حدود 70 گونه داراي ارزش گياهي مي باشند.شاخص ترين گونه ها به قرار زير است. گونAstragalus myriacanthus- گون A.susianusكرك Cousiniatenuiramula جاز scoriola orientalis

گونه هاي جانوري :

تا كنون در منطقه مذكور 24 گونه پستاندار از 19 جنس متعلق به 14 خانواده ، 70 گونه پرنده از 54 جنس متعلق به 35 خانواده ، 26 گونه خزنده و 4 گونه دو زيست شناسايي شده است. بين پستانداران منطقه 4 گونه در طبقه بندي IUCN از گونه هاي در معرض انقراض آسيب پذير وجود دارد و برخي پستانداران منطقه شامل : كل و بز: Capra aegagrus ، قوچ و ميش: Ovis orientalis isphahanica پلنگ: Panthera pardus ، روباه Vulpes vulpes ، گربه وحشي : Felis catus ، پرندگان حمايت شده موجود در منطقه حدود 17 % گونه هاي پرندگان منطقه را شامل مي شوند از انواع پرندگان مي توان به موارد ذيل اشاره نمود: كبك دري: Tetragullus caspicus ، عقاب طلايي :Aquila chrysaetus كبك : Alectoris chukar از انواع خزندگان : لاك پشت بركه اي خزري: Mauremys caspica آگاماي اليويه : Trapulus ruderatus ruderatus مار پلنگي :Coluber ravergeiri ravergieri واز انواع دو زيستان : قورباغه معمولي : Rana ridibunda ridibunda وزغ معمولي: Bufo bufo

راههاي دسترسي : جاده آسفالته بروجن – شهركرد ، جاده آسفالته فرخشهر ، جاده قديم دهنو ، جاده هاي حاشيه منطقه و جاده جيپ رو احمد آباد ، جاده جيپ رو بستان شير و جاده جيپ رو تنگ صياد ، جاده هاي داخلي منطقه مي باشند.

اهميت منطقه از نظر گردشگري : تنوع گونه هاي گياهي منطقه ، وجود چشم اندازها و مناظر متنوع و بديع كه حاصل وجود اكوسيستم كوهستان مي باشد تفريحات فيزيكي پر تحرك مانند كوه نوردي،صخره نوردي،شكار تفريحي، همچنين چشمه هاي دائمي ، تماشاي حيات وحش ، دسترسي آسان به جاده آسفالته ، نزديكي به مركز استان و استان اصفهان از قابليت هاي منطقه از نظر گردشگري مي باشند. مديريت منطقه : منطقه تنگ صياد با وجود پاسگاههاي ثابت فرخشهر ، ايرانچه ،بستان شير، آب شر شر، بيدخل و كورچي به صورت شبانه روزي مورد حفاظت قرار مي گيرد.

اثر طبيعي ملي لاله واژگون :

اين منطقه با وسعتي بالغ بر 379 هكتار در شهرستان كوهرنگ از توابع استان چهارمحال و بختياري و در ارتفاعات 2800- 2500 متري از سطح دريا در دامنه كوه ميلي و مختصات جغرافيايي طول شرقي ´22 و ° 50 و عرض شمالي ´9 و °32 واقع گرديده است. این دشت زیر پوششی رنگارنگ از لاله های سرخ رنگ و واژگون ، در 12 کیلومتری چلگرد و در نزدیکی روستای بنواستکی کوهرنگ آرمیده است. هوای لطیف، سبک و پاک دشت و پوشش گیاهی بسیار غنی و ارزشمند آن چشم دل هر بیننده ای را می نوازد. دشت لاله های واژگون چهار محال و بختیاری یكی از زیباترین جلوه های بدیع و طبیعی این استان است تا جایی كه می توان از آن به عنوان "نقاشی ممتاز خالق هستی" یاد كرد. اگرچه ‌اكوتوریسم طبیعی آبی برفی چهارمحال و بختیاری جاذبه‌های گردشگری طبیعی زیادی را در خود جای داده ‌است، اما زیبایی دشت لاله‌های واژگون چون تابلوی بی‌بدیل همه جاذبه‌های گردشگری این استان را تحت شعاع خود قرار داده است. اینكه بام ایران به "دیار لاله‌های واژگون" شناخته می‌شود، تنها در حد یك نام نیست، بلكه تماشای دشت لاله‌های واژگون با چشم‌انداز خیره‌ كننده برای هر تازه واردی با مسمی بودن این نام را "عینیت" می‌بخشد. گردشگران برای سفر به ‌دشت لاله‌ها در طول مسیر شهركرد، سودجان چشمه‌ دیمه كوهرنگ از دیدن چهره بهارمفرح این مسیر در حالی كه از سرازیر شدن چشمه‌های آب برف در سراشیبی تپه‌ها و پوشش سبز زمین لذت می‌برند، وارد دشت لاله‌های واژگون می‌شوند. وجود پوشش برف بر فراز تپه‌ها، قله ها، آسمان آبی تزیین شده از ابرهای سپید و قهقهه مستانه ‌رودخانه‌های خروشان از جمله سرشاخه "زاینده رود" اوج زیبایی را در مسیر دشت لاله‌های واژگون به تمام و كمال به گردشگران هدیه كرده است. هر تازه واردی پس از خیره ‌شدن از تماشای طبیعت سحرآمیز و جاذبه‌های طبیعی افسونگر این مسیر در ورود به دشت لاله‌ها شگفت زده و مبهوت زیبایی این دشت خیال‌انگیز و رویایی می‌شود. تا چشم كار می‌كند یك دشت پهناور چون فرشی ممتاز از لاله‌ها و دیگر نباتات سبزه‌پوش است ‌و لاله‌های واژگون انگار در برابر عظمت خالق هستی از شرم سر خجلت پایین انداخته‌اند. واشدن غنچه‌های لاله‌های واژگون در دل یك دشت سبزفام در حالی كه كوه های مرتفع پوشیده از برف و دامنه پر از سبزه، گراگرد آن را احاطه كرده زیبایی طبیعی این دیار را به اوج خود می‌رساند. لبخند مستانه لاله‌های واژگون در پیشواز گردشگران نمایش صحنه‌ای از خلقت آفرینندگاردانا و تواناست كه هر بیننده‌ای را محو تماشای خود و هرعقل سلیمی را به تحسین شاهكار خلقت وا می‌دارد. فرو آوردن سرتسلیم غنچه‌های نوبر لاله‌های دشت واژگون با اینكه سرآمد زیبایی همه رستنی ها و نباتات هستند به زبان بی‌زبانی به هر بیننده‌ای افتادگی در برابر ذات خدواند را می‌آموزد. لاله‌های واژگون تنها جلوه‌گر یك زیبایی بی‌نظیر نیست، بلكه این "رستاخیز" زیبای خاك تزیین شده از زیباترین لاله‌ها نوید بخش "رستاخیز آخرت" است.

منطقه حفاظت شده سبز كوه :

منطقه حفاظت شده سبز کوه با وسعتی بالغ بر 54200 هکتار در فاصله 150 کیلومتري مرکز استان در شهرستان هاي بروجن، لردگان و اردل قرار دارد. بلندترین ارتفاع مربوط به کوه هزار دره با ارتفاع 3870 متر و کمترین ارتفاع 1120 متر از سطح دریا می باشد. موقعیت این منطقه بین طول هاي جغرافیایی 50 درجه و 40 دقیقه و 51 درجه و 9دقیقه شرقی و عرض هاي جغرافیایی 31 درجه و 27 دقیقه و 31 درجه و 54 دقیقه شمالی واقع شده است. منطقه حفاظت شده سبز کوه قبل از سال 1365 به صورت منطقه شکار ممنوع مورد حفاظت قرار می گرفت ولی از سال 65 با بررسی و مطالعات انجام شده و به دلیل دارا بودن پتانسیل هاي غنی گیاهی، جانوري، توپوگرافی ویژه، به صورت منطقه شکار ممنوع تحت حفاظت قرار گرفت. پس از آن در سال 1369 و حفاظت مؤثر به ١٣٤ صورت منطقه حفاظت شده به تصویب شوراي عالی حفاظت محیط زیست رسید و در سال 1370 عملاً با این نام مورد حفاظت قرار گرفت. رودخانه ونک که از پیوستن رودخانه کره بس تشکیل و از داخل منطقه عبور می کند تنها رودخانه منطقه می باشد. علاوه بر آن دو چشمه بزرگ با دبی قابل توجه همچون چشمه تنگ زندان معروف به آبشار تنگ زندان و چشمه آب سفید نیز تغذیه کننده این رودخانه می باشد. جداي از این موارد چشمه هاي دیگري در گوشه و کنار منطقه یافت می شود که نقش مهمی در تأمین آب وحوش منطقه عهده دار هستند از جمله این چشمه ها به چشمه دره باقر، چشمه تنگ مومنائی، اشگفت یارویس، برآفتاب، فاریاب، چشمه بنه دو، چشمه چال رو، نعل اشکنان، گردو تنگ محمدحسن، گوراب، بزدانی، خاردان، تنگ دیوان، آبیدي، سرپل، آب گوگردي، دورك، تنگ معدن، چشمه گچ، تنگ لاغر، پرموسیري، بنی یو، دره خشک، شیخ احمد (لاچنداري)، چشمه زیرکمر، موسی خان، چشمه خان، چشمه غار و ده ها چشمه دیگر می توان اشاره نمود. 272 گونه گیاهی در 52 خانواده با تنوع گونه اي بالا در منطقه یافت می شود که 110 گونه آنها انحصاري بوده و 16 گونه آنها در جنس مربوطه شان تک گونه می باشند. 25 هزار هکتار از این منطقه پوشیده از جنگل بلوط بوده و داراي ارس و بنه با پوشش مناسب می باشد. گونه هاي زبان گنجشک، بادام کوهی، آلبالوي وحشی و زالزالک و گیاهان گون، خوشک، کنگر وعلف پشمکی نیز در این منطقه وجود دارد. حیات وحش سبزکوه، عموماً گونه هائی هستند که با زیست در ارتفاعات وآب و هواي سرد و شرایط سخت سازگاري دارند. از پستانداران وحشی خرس قهوه اي، کل وبز، پلنگ، گراز، گرگ، قوچ و میش و شنگ را می توان نام برد. جنگل هاي ارس و بنه نیز زیستگاه خاص سنجاب ایرانی هستند. از پرندگان منطقه می توان به کبک، کبک دري، تیهو و انواع پرندگان شکاري اشاره کرد. این منطقه به دلیل واقع شدن در نقاط مرتفع زاگرس و تنوع پوشش گیاهی و جانوري، از مراکز عمده تنوع زیستی محسوب می شود و داراي ارتفاعات بلند و دره هاي عمیق پرآب می باشد. از دیگر خصوصیات بارز این منطقه، جاري بودن یک شاخه از سرشاخه هاي کارون در آن است که زیبایی فوق العاده اي به این محل بخشیده است. راه دسترسی آسفالته، فضاي سبز، آب آشامیدن، از تسهیلات وامکانات این منطقه است.

منطقه حفاظت شده جنگلي هلن

منطقه حفاظت شده " هلن " نام خود را از کوهي که در اين منطقه واقع شده گرفته است. هلن نام منطقه حفاظت شده جنگلي در استان چهارمحال و بختياري است كه حدود 30 هزار هكتار از وسعت 40 هزار هكتاري آن جنگلي و غالبا" از نوع بلوط غرب است. اين منطقه نام خود را از كوهي كه در همين محل واقع شده و به نام هلن مشهور است گرفته كه گفته مي شود نام پرستاري آمريكايي است كه با يك پزشك ايراني بختياري ازدواج كرده ودر سال 1931 به ايران آمده و به همراه همسرش با ايل بختياري كوچ مي كرده و به مداواي مردم مي پرداخته است. حضور وي در آن زمان مصادف با نقشه برداري و تهيه نقشه هاي توپوگرافي منطقه بوده كه احتمالا" اختصاص كوهي به نام هلن به خاطر قدرداني از وي بوده است.

موقعيت جغرافيايي منطقه حفاظت شده هلن: بين عرض جغرافيايي 31/55 و 31/40 شمالي و طول جغرافيايي 50/53 و32 /50 شرقي در شهرستان هاي اردل، لردگان و کیار از توابع استان چهارمحال و بختياري با فاصله تقريبي 110 کيلومتري از مرکز استان واقع شده و نزديک ترين شهر به آن شهر ناغان است که در فاصله حدود 20 کيلومتري از آن قرار گرفته است. منطقه حفاظت شده جنگلي هلن داراي وسعتي حدود 40 هزار و 200 هکتار بوده که 30 هکتار آن جنگل و مابقي به صورت مرتع است. هلن كاملا" كوهستاني بوده و كمترين ارتفاع آن در كنار رودخانه زيباي ارمند و بيشترين آن در ارتفاعات قلل سر به آسمان كشيده بزمني قرار دارد. آب و هوای منطقه: ميانگين دما در سردترين ماه سال ( دي ماه ) به 2/4 درجه سانتي گراد، در گرم ترين ماه سال (تير ماه ) 14/19 درجه سانتي گراد و ميانگين بارندگي سالانه آن 505/9 ميلي متر است. علاوه بر رودخانه کارون با طولي در حدود 65 کيلومتر، چشمه هايي همچون برد بلند گل سفيد آب، چشمه سيبا، آب سفيد، تاگک، چشمه دل بالا، گردک، شه پير، از منابع آب اين منطقه هستند. آب و هواي نيمه مرطوب با تابستان هاي گرم و خشك و زمستان هاي نيمه سرد، منابع آبي رودخانه اي و چشمه اي فراوان، راههاي دسترسي، پوشش هاي انبوه جنگلي(75 درصدي) و مرتعي سبب ايجاد بوم سازگان هاي ويژه از انواع رودخانه اي، حاشيه رودخانه اي، جنگلي و مرتعي گرديده است كه در كنار شرايط توپوگافي و طبيعي منطقه موقعيت منحصر به فردي را براي جذب حيات وحش فراهم آورده است. مشکلات زيست محيطي منطقه: چون چراي دام، قطع جنگل، کشت، زيرآشکوب، اسکان و توسعه روستاها نيز اجراي طرح هاي ملي چون عبور خط لوله نفت، آب آشاميدني، روستاها، خطوط انتقال برق و احداث دکل هاي مخابرات ازجمله موارد دخالت انساني و طبعا بروز مشکلات زيست محيطي منطقه هستند.

منطقه حفاظت شده شيدا : منطقه شيدا در استان چهارمحال و بختياري با مساحت 23832 هكتار در شهرستان شهركرد و قسمتي از آن در استان اصفهان قرار دارد و محدوده ي جغرافيايي آن ´1 4/°32 درجه عرض شمالي و ´25/°50 طول شرقي و´ 41/°32 عرض شمالي و ´ 45 /°50 طول شرقي مي باشد . كه فاصله آن تا مركز استان 27 كيلومتر و نزديكترين شهر ، شهر بن همجوار آن قرار دارد .

مشخصات و شرایط جغرافیایی: منطقه حفاظت شده شیدا یکی از مناطق آزاد با پتانسیل های طبیعی و وجود حیات وحش خصوصا کل و بز و قوچ و میش بود که به همین دلیل در تاریخهای ۱۳۷۵/۷/۲۱ و ۱۳۸۰/۷/۱۵بعنوان شکار ممنوع اعلام که پس از یک دوره تقریبا ده ساله در مورخ ۱۳۸۶/۱۱/۱۲ طی مصوبه شماره ۲۸۶ شورای عالی محیط زیست به عنوان منطقه حفاظت شده شیدا به تصویب رسید و عملا از این تاریخ به عنوان منطقه حفاظت شده در لیست مناطق چهارگانه تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست ثبت شد. منطقه حفاظت شده شیدا با وسعت ۲۳۸۹۸ در استان چهارمحال و بختیاری و قسمتی از آن در استان اصفهان قرار دارد. که فاصله آن تا شهرکرد ۲۷ کیلومتر و نزدیکترین شهر همجوار آن شهر بن می باشد. منطقه شیدا عمدتا کوهستانی و بخش کمی نیز تپه ماهوری و دشتی می باشد که تنها قسمت دشتی در قسمت مرکزی منطقه پیرامون روستای شیخ شبان قرار دارد. راههای دسترسی به منطقه: عمده محدوده منطقه توسط جاده پوشش داده شده به نحوی که جاده آسفالته بن لارک و جاده خاکی لارک به یان چشمه، جاده آسفالته آزادگان به روستای کلیچه، جاده خاکی روستای کلیچه به بارده، جاده آسفالته بارده و جاده خاکی بارده به بن را می توان نام برد که دربرگیرنده محدوده و مرز منطقه محسوب می شوند. بلندترین ارتفاع در منطقه ۳۱۶۵ متر در ارتفاعات کوه برآفتاب و پائین ترین ارتفاع در محل روستای کلیچه با ۲۱۰۰ متر از سطح دریا است. اقلیم منطقه: ترکیب کلیه عناصر آب و هوایی تعیین کننده نوع اقلیم می باشد. اقلیم منطقه بر اساس روش “آمبرژه” جزء اقلیم ارتفاعات محسوب می شود. که دارای اقلیم خشک سرد تا نیمه خشک سرد می باشد.اقلیم منطقه بر اساس روش اقلیم نمای “دومارتن” دارای اقلیم نیمه مرطوب می باشد. رژیم بارندگی در منطقه به گونه ای است که قسمت اعظم بارندگی در نیمه دوم سال و عمدتا در فصل زمستان اتفاق می افتد. توزیع فصلی ماهانه و سالانه بارش بر فعالیت های بیولوژیک و حیات وحش تاثیر قابل ملاحظه ای دارد. میانگین بارش منطقه حفاظت شده شیدا ۴۶۲ میلیمتر اندازه گیری شده است به طوریکه در فصل زمستان بیشترین میزان بارش و تابستان کمترین مقدار بارش را به خود اختصاص داده اند. وقوع بارش روزانه با متوسط ۳/۴ میلیمتر در منطقه و هرساله ۱۸ روز از سال انتظار بارش برف می رود. مقادیر ضریب برفگیری بالاتر از ۵۰% در ۲ ماه از سال حاکی از ریزش برف نسبتا سنگین در منطقه می باشد. وقوع یخبندان از آبان ماه تا فروردین ماه به مدت ۶ ماه از سال از جمله محدودیت های قابل ذکر در منطقه است. جهت باد در منطقه جنوب غربی است بطوریکه باد غالب منطقه باد جنوب غربی است.

منابع آبی منطقه: جمعا ۶۷ دهنه چشمه و ۱۰ رشته قنات در منطقه وجود دارد که اکثر آنها در محل برخورد آهک با مارن واقع شده و دبی قابل توجهی ندارند. به اینچنین چشمه هائی که معمولا کم آب هم هستند اصطلاحا چشمه های کنتاکتی گفته میشود. پرآب ترین منبع آبی منطقه، قنات کاریز ۱ در حوالی روستای بارده است. دو سد خاکی نیز یکی در روستای حیدری و دیگری در روستای لارک موجود است. با استفاده از یک لوله ۱۶ اینچی نیز از رودخانه عمل پمپاژ آب صورت میگیرد. ازچشمه های منطقه می توان به چشمه مری، چشمه گاو، چشمه قربانقلی، چشمه آی باغی، چشمه نسا حیدری، چشمه قاران قلوغ دره و قنات قلعه دره سی، قنات حبیب آباد، قنات غریب خان، قنات رستمیان و قنات حاج قاسم اشاره نمود.

جاذبه های اکوتوریستی: وجود مراکز گردشگری زیاد چون امامزاده بارده، امامزاده سید بهاءالدین، سد و رودخانه زاینده رود، چشم اندازهای زیبا، گرداب بن، سدهای خاکی شیخ شبان، بارده، تومانک، حیدری، پیست اسکی بارده که در حاشیه و بعضا در داخل منطقه قرار می گیرد پتانسیل هایی هستند که این منطقه را از حیث گردشگری و استفاده های تفریحی دارای اهمیت می سازد که با برنامه ریزی مناسب، قابل استفاده و بهره برداری خواهد بود. همچنین تفریحات فیزیکی پر تحرک مانند کوه نوردی،صخره نوردی، پیاده روی، قایق رانی، ماهیگیری، لذت جویی از مناظر و… از دیگر قابلیت های گردشگری منطقه می باشد. وضعیت عمومی اقتصادی اجتماعی: در محدوده قبلی شکار ممنوع شیدا تعداد ۲۸ روستا و شهر در منطقه و حاشیه آن وجود داشت که به تبع مشکلات زیادی در زمینه های مختلف بوجود آورده بود بنابراین سعی گردید در منطقه پیشنهادی جدید (جفاظت شده) با لحاظ نمودن کلیه جوانب کمترین مراکز جمعیتی منطقه را تحت شعاع قرار دهد، با این اوصاف روستای شیخ شبان در داخل منطقه، شهر بن و روستاهای تومانک، بارده کلیچه، حسین آباد، آزادگان، لارک و حیدری در حاشیه منطقه قرار گرفته اند. این منطقه دارای یک پست ثابت محیط بانی بنام بارده است که در کنار پاسگاه یانچشمه حفاظت از این منطقه را بعهده دارند. پوشش گیاهی: اطلاعات بدست آمده از مطالعه و بررسی های صحرایی نشان میدهد که منطقه حفاظت شده شیدا دارای تعداد ۵۶ خانواده با ۲۴۸ جنس و ۴۰۱ گونه گیاهی می باشد. هر چند آثار تخریبی در عرصه منطقه طرح مشاهده می گردد و به نظر می رسد ترکیب گیاهی دستخوش تغییرات زیادی گردیده است، با این وجود منطقه طرح دارای پتانسیل خوبی برای رویاندن گیاهان مختلف می باشد. از نظر سیستماتیکی تعداد ۴۰۱ گونه گیاهی متعلق به ۲۴۸ جنس و ۵۶ تیره در این منطقه تعیین گردیده است. از این تعداد ۶۳ گونه از ۴۳ جنس آن متعلق به ۵تیره تک لپه ای و بقیه گیاهان دو لپه ای بودند. از نظر اشکال حیاتی ۷۶ گونه گیاهی یکساله و تروفیت، ۱۱ گونه درختی (عمدتا کاشته شده)، ۱۴ گونه درختچه، ۳ گونه آبزی و ۴ گونه انگلی در این منطقه پراکنش دارند. از نظر فرم های رویشی رانکیر حدود ۹/۱۸% از گونه ها (۷۶گونه) تروفیت، ۹۵/۹% گونه ها (۴۰گونه) ژئوفیت، ۷۲/۶% فانروفیت(۲۷گونه)، ۲۴/۴% گونه های کریپتوفیت (۱۷ گونه) و ۴۵/۵۸% همی کریپتوفیت (۲۳۵گونه)، گونه های آبزی ۷۵/% (سه گونه) و گونه های انگل ۱% (چهار گونه) هستند. وفور همی کریپتو فیتها دلیل بر وجود اقلیم سرد معتدل است. نکته قابل توجه دیگر در مورد محدودیت کریپتوفیت ها و فانروفیت ها باز به مسئله اقلیم منطقه بر می گردد. با توجه به محدودیت رطوبت در بسیاری از ماه های فصل رویش، منابع آبی کافی با توجه به دمای بالای محیط در تابستان نیست. همچنین در زمستان نیز حفاظت از جوانه اولیه در سرما باعث می شود که وفور این فرم ها محدود به تعداد مقاوم با بافت محافظتی فراوان تر در برابر سرما و تبخیر شود. نکته جالب در مورد فراوانی حدود ۱۹ % تروفیت، عمدتا به ویژگی فرصت طلب بودن این نوع گونه ها بر می گردد. آنچه در بخش های مختلف فصل رویش (عمدتا اوایل آن) به سرعت رویش یافته و در یکی دو ماه چرخه رویشی خود را با تولید بذر (اکثرا کوچک و فراوان) تکمیل و سپس خشک می شوند. جایگاه منطقه شیدا از دیدگاه کورولوژی یا پراکنش جهانی: از میان ۴۰۱ گونه گیاهی ذکر شده برای منطقه شیدا، تعداد ۳۱۹ گونه آن حدود ۳۳/۷۹% از عناصر ایرانی – تورانی هستند و به دلیل تقابل و نفوذ عناصر نواحی رویشی عمده مجاور آن یعنی عناصر اروپا – سیبریایی در شمال و عناصر صحارا سندیایی در جنوب، ما شاهد حضور عناصر مشترک ایرانی تورانی، اروپا سیبریایی (۱۸/۱۳% یا به عبارتی ۵۳ گونه) و همچنین عناصر مشترک ایرانی تورانی- صحارا سندیایی با ۶ گونه (۵/۱%) در منطقه هستیم. مهاجرت ۶ گونه دیگر از مناطق مدیترانه ای و پراکنش در بین سایر عناصر نکته جالب دیگری است که شامل ۵/۱ % از گونه های دیگر منطقه است.

گونه های اندمیک (انحصاری): با توجه به بررسی های بعمل آمده، از بین عناصر ایران – تورانی موجود در منطقه تعداد ۴۵ گونه از آنها، اندمیک (انحصاری) ایران بودند. که برخی مانند: Scorzonera ispahanica Boiss، Cousinia bachtiarica Boiss و Satureja bachtiarica Bunge آندمیک منطقه بختیاری و اصفهان هستند. هرچند توجه به این نکته مهم است که بسیاری از گونه های اندمیک از جمله گونه های مذکور به نحوی در حال یا در آینده نه چندان دور، با رویه ای که بشر در پیش گرفته در خطر انقراض قرار گرفته یا می گیرند.

گیاهان دارویی منطقه: از بین ۴۰۱ گونه ذکر شده در شیدا حدود ۱۲۴ گونه آن (یعنی حدود ۳۱% گونه ها) دارویی هستند. نام این گونه ها در منابع و متون معتبر گیاهان دارویی کشور به ثبت رسیده و یا اینکه بطور بومی اهالی منطقه و یا استان آنها را جهت مصارف گوناگون دارویی و موارد مشابه به کار می برده اند.

گونه های شاخص جانوری: در منطقه حفاظت شده شیدا درمجموع ۷۱ گونه جانوری متعلق به ۳ رده شناسایی شده است. این گونه ها به تفکیک عبارتند از: ۲۲ گونه خزنده، ۲۷ گونه پرنده و ۲۲ گونه پستاندار. از جانوران شناسایی شدهدر این منظقه ۳ گونه حمایت شده و ۱ گونه در خطر انقراض هستند و تعداد ۵ گونه در طبقات مختلف فهرست سرخ اتحادیه جهانی حفاظت قرار می گیرند. تنوع گونه های جانوری در منطقه حفاظت شده شیدا می تواند به عنوان بهترین پتانسیل جهت کنترل بیولوژیک آفات گیاهی و همچنین بهره وری اقتصادی مورد توجه قرار گیرند. منظور از بهره وری اقتصادی، رواج اکوتوریسم یعنی طبیعت گردی هدفمند و مبتنی بر حفظ و رعایت اصول اکولوژیک است. بنابراین، استفاده های پایدار توریستی می تواند به عنوان یکی از گزینه های بهره برداری از مناطق تحت مدیریت سازمان محیط زیست با تکیه بر حیات وحشی غنی، مطرح باشد. گونه های شاخص جانوری منطقه حفاظت شده شیدا عبارتند از: پستانداران: شغال، گرگ، کل و بز، قوچ و میش، تشی، خرگوش، گراز، روباه معمولی و انواع جوندگان و خفاش ها پرندگان:کبک، گنجشک معمولی، کلاغ معمولی، عقاب طلایی، سبزقبا، کلاغ سیاه، دارکوب باغی، کبوتر چاهی، باقرقره، کمرکلی بزرگریا، دلیجه، چکاوک کاکلی، پرستو، چکاوک طوقی و زاغ نوک سرخ خزندگان: آگاما، انواع مارها، لاک پشت و … تعارضات و تهدیدهای منطقه: عوامل و فرایندهای اصلی مخرب محیط زیست به طور عام شامل مجموعه عوامل انسانی و طبیعی می باشد. بطور کلی انسان هر گونه اقدامی را در محیط انجام می دهد بصورت سیستماتیک دارای اثرات متقابل بر روی خودش می باشد، که در برخی از موارد این مجموعه اثرات بدنبال برداشت انسان بدون در نظر گرفتن اثرات ناپایدار و پایدار بر روی محیط صورت می پذیرد که منجر به تخریب محیط زیست گردیده است. در منطقه حفاظت شده شیدا به جز روستای شیخ شبان و روستای کوچک حسین آباد که در داخل منطقه قرار دارند مابقی روستاها و شهر بن در حاشیه و خارج از منطقه می باشند، ولی متاثر از منطقه بوده و می توانند روی منطقه نیز تأثیر بگذارند. درخواست زمین جهت توسعه روستاها و واحدهای تولیدی، خدماتی و صنعتی و همچنین وجود مستثنیات مردمی در منطقه از مواردی است که باعث ایجاد تعارض خواهد گردید. وجود معادن در منطقه که در ابتدای ممنوعیت شکار سال ۱۳۷۵ نیز از سوی سازمان صنایع و معادن ۹ معدن در محدوده پیشنهادی اعلام گردید و در محدوده حفاظت شده نیز پنج معدن در قسمت شیدا، بارده، کوه افغان، حسین آباد و تنگ لاشیران وجود دارد. علاوه بر آن طرحهای طوبی و مرتعداری که قبلا از سوی اداره کل منابع طبیعی واگذار گردیده است از تعارضات موجود در منطقه می باشند.

منطقه حفاظت شده قيصري :

مشخصات و شرایط جغرافیایی: دیده بان محیط زیست و حیات وحش ایران: منطقه قیصری در تاریخ ۱۳۸۰/۵/۱۵ بمدت ۵ سال به بعنوان منطقه شکار ممنوع اعلام گردید و سپس طی مصوبه شماره ۲۸۷ شورای عالی محیط زیست (کمیسیون زیر بنائی دولت) مورخ ۱۳۸۶/۱۱/۱۲ با مساحت ۹۸۲۹ هکتار بعنوان منطقه حفاظت شده به مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست پیوسته است. منطقه حفاظت شده قیصری در استان چهارمحال و بختیاری قرار دارد و حدود ۸۰ درصد منطقه در شهرستان کوهرنگ و حدود ۲۰ درصد آن در شهرستان اردل قرار دارد. منطقه حفاظت شده قیصری از نظر توپوگرافی کاملا کوهستانی است به نحوی که حداکثر ارتفاع منطقه در قله تومن (احمد لیوه) به ۳۵۵۳ متر و حـداقـل آن در مـحل پل دشتک ۱۸۰۰ متر ارتفاع از سطح دریا را دارا می باشد . منطقه قیصری در ناحیه اقلیمی کوهرنگ واقع شده است که این اقلیم دارای تابستان های معتدل و خشک و زمستان های بسیار سرد می باشد. حداکثر طول فصل رشد در این اقلیم حدود ۶ ماه است که از اواخر فروردین ماه آغاز و تا اواخر مهر ماه ادامه دارد و میانگین یخبندان در طول سال در این منطقه ۱۱۸ روز می باشد. میانگین دمای سالانه اقلیم کوهرنگ ۹/۵ درجه سانتیگراد با دامنه تغیرات ۲۸/۴ درجه سانتیگراد می باشد. میانگین بارش سالانه در کوهرنگ ۱۲۲۲ میلی لیتر است. منابع آبی: منابع آب منطقه علاوه بر نزولات آسمانی شامل چشمه های متعدد دائمی، رودخانه شهریاری و آب کوهرنگ است که از وسط منطقه با طول تقریبی ۱۵ کیلومتر عبور می کند و منطقه را به دو نیم تقسیم می کند. لازم به ذکر است پس از احداث سد تونل سوم، دبی آب کوهرنگ کم می گردد که به دلیل انتقال آب از طریق تونل سوم کوهرنگ به زاینده رود می باشد. راههای دسترسی به منطقه: از نظر راههای دسترسی رسیدن به قلب منطقه تنها از طریق پیاده روی امکان پذیر است و راههای موجود در پیرامون منطقه قرار دارند. راههای دسترسی به منطقه از دو سمت شهریاری و دشتک میسر می باشد که جاده دشتک آسفالته می باشد و فاصله آن تا مرکز استان یکصد کیلومتر است. فاصله جاده شهریاری تا مرکز استان ۱۲۰ کیلومتر می باشد. ضمن اینکه از پل دشتک تا محل تقاطع مرز منطقه با جاده روستای گل سرخ، جاده ماشین رو و آسفالته میباشد و جاده روستای گل سرخ تا گردنه گل سرخ، خاکی است. علاوه بر آن از محل شهریاری تا پرچفت با جاده خاکی و جیپ رو و از روستای دشتک با جاده آسفالته سرپیر تا روستای سرپیر نیز قابل دسترسی می باشد. جاذبه های اکوتوریستی: از لحاظ گردشگری منطقه فوق بهترین شرایط برای تفریحات فیزیکی پر تحرک خصوصا کوهنوردی، صخره نوردی و ماهی گیری را دارد. ضمن اینکه آثاری از چشم اندازهای فرهنگی انسان ساز و هماهنگ در ضلع های جنوب شرقی و شمالی منطقه نیز به چشم می خورد. وضعیت اقتصادی و اجتماعی: منطقه مسکونی قیصری علاوه بر عشایر منطقه شامل بر تعداد ۱۳ روستا می باشد که شش روستا بر روی مرز منطقه و بقیه با فاصله از محدوده منطقه واقع شده اند ولی بر روی منطقه تاثیرگذار می باشند از جمله: باغ الگی (جمعیت:۷۸)، دره بید (جمعیت:۷۶)، دزک علیا (جمعیت:۳۳۹)، دزک سفلی (جمعیت:۲۰۲)، دزک وسطی (جمعیت:۱۸)، سیاوش آباد چندار (جمعیت:۱۵۰)، سیاوش آباد گردو (جمعیت:۸۸)، سیف آباد (جمعیت:۱۲۹)، گل سرخ (جمعیت:۵۵)، افسر آباد (جمعیت:۳۹۴)، دشتک (جمعیت:۳۵۵۱)، سرپیر (جمعیت:۲۶۳)، سیاوش آباد علیخان (جمعیت:۲۹) (منبع: سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۷۵) در روستاهای اشاره شده مجموعا ۵۳۷۲ نفر در ۹۴۵ خانواده زندگی می کنند که با توجه به قدیمی بودن منبع آماری (سال ۱۳۷۵) قطعا این جمعیت تا به امروز افزایش یافته است. منطقه به دلیل وجود عشایر در استفاده از مراتع ییلاقی آن از دیر باز مورد ادعای مردم محلی و عشایر نشین بوده و هست که تحت عنوان سامانه های عرفی از آن بیشترین بهره را خواهند برد، به همین دلیل علاوه بر تعدادی مستثنیات موجود، مالکیت اراضی ملی نیز مورد ادعای مردم می باشند. وضعیت حفاظتی: در حال حاضر مدیریت منطقه توسط اداره حفاظت محیط زیست شهرستان فارسان و با وجود یک باب پاسگاه محیط بانی ثابت مورد حفاظت قرار می گیرد. پوشش گیاهی: از نظر پوشش گیاهی منطقه دارای گونه های درختی و درختچه ای قابل توجهی است که بعضا حالت نیمه جنگلی به خود گرفته است در نوع خود کم نظیر می باشد. همچنین در این منطقه وجود حداقل ۸ گونه گیاهی در طبقات حفاظتی اتحادیه جهانی حفاظت(IUCN) محرز گردیده است. این منطقه به دلیل داشتن ارتفاعات بلند (۳۵۵۳ متر) و دره های نیمه عمیق (۱۸۰۰ متر) دارای تنوع گیاهی بالایی می باشد. گونه های گیاهی مهم منطقه عبارتند از: گون، کنگر، گل حسرت، گل ماهور گونه های درختی و درختچه ای منطقه عبارتند از: شیر خشت، ارژن، گز، نسترن، کیکم، آلبالوی وحشی، ریا، تمشک، ارس، بنه، زالزالک، دافنه گونه های شاخص جانوری: منطقه حفاظت شده قیصری محل گدار کبک به طرف مناطق گرمسیری و بالعکس زیستگاه زمستانه کل و بزاست. قرار گرفتن منطقه در موقعیتی که می تواند وحوش سرگردان پیرامون را به طرف خود جلب و نگه دارد، یکی از شاخص ترین و مهمترین فاکتورهای انتخاب این منطقه بعنوان شکار ممنوع و پس از چند سال ارتقا به منطقه حفاظت شده بوده است. حیات وحش منطقه مستقیما تحت تاثیر اقلیم و توپوگرافی منطقه جزو مناطق کوهستانی با زمستان های سرد می باشد که در حدود ۶ – ۵ ماه سال دارای پوشش برف در ارتفاعات است. در این منطقه وجود ۴ گونه جانوری در معرض خطر انقراض گزارش گردیده است. حیات وحش شاخص منطقه عبارتند از: پستانداران: پلنگ، کل وبز، گرگ، خرس قهوه ای، شغال و روباه معمولی جوندگان: تشی پرندگان: عقاب طلایی، سارگپه، کبک معمولی و کبک دری ماهی ها: قزل آلای رنگین کمان و سیاه ماهی خزندگان و دوزیستان: افعی، مار آبی و آگامای سفید تعارضات و تهدیدهای منطقه: از فعالیتهای مؤثر انسانی در منطقه می توان به وجود عشایر در منطقه از طریق چرای ۳۵۰۰ راس دام و تعداد ۳۸ دامدار، شخم و شیار، بوته کنی و خارکنی با هدف تأمین سوخت و انرژی، شکار غیر مجاز و طرح های عمرانی از جمله: سد در حال احداث شهریاری در ضلع شمال منطقه اشاره کرد. ادعای مالکیت حاشیه نشینان و تقاضای اجرای طرح طوبی از دیگر عوامل مخرب در منطقه می باشد. منطقه حفاظت شده قیصری با وسعتی بالغ بر ۱۰ هزار هکتار به عنوان یکی از ذخیرگاه‌های زیستی جانوری و گیاهی ارزشمند کشور در چهارمحال و بختیاری، با تهدید نابودی مهمترین منبع تأمین آب زیستمندانش روبرو شده است. قیصری در منطقه کوهرنگ و اردل از حوضه آبخیز کارون بزرگ واقع شده که در سال ۱۳۸۰ به عنوان منطقه شکار ممنوع اعلام شده و ۵ سال بعد به منطقه حفاظت شده ارتقاء پیدا کرد. منبع اصلی تأمین آب این منطقه رودخانه شهریاری(آب کوهرنگ) است که با طول تقریبی ۱۵ کیلومتر، منطقه را به دو قسمت تقسیم می کند. وضعیت توپوگرافی و کوهستانی(ارتفاع ۱۸۰۰ متر تا ۳۵۵۰ متر از سطح دریا) منطقه، سبب ایجاد میکروکلیماهای متعددی شده که تنوع زیستی گیاهی و جانوری ارزشمندی را به ارمغان داشته و گله‌های کل و بز، پرندگان و آبزیان زیادی را در خود جای داده است. منطقه حفاظت شده قیصری به دلیل برخورداری از ظرفیت‌های کم نظیر طبیعت گردی، در راستای برنامه‌های واگذاری تصدی‌های مناطق تحت حفاظت سازمان حفاظت محیط زیست به بخش خصوصی، انتخاب و در دستور کار محیط زیست استان برای سرمایه گذاری بخش خصوصی قرار دارد. به لحاظ این شرایط ویژه منطقه که ناشی از تعداد و تنوع زیستی جانوری آن می‌باشد، هرگونه تغییر در حیات هیدرولوژیکی رودخانه کوهرنگ و ایجاد تنش آبی در منطقه، می‌تواندخطرات و تهدیدهای بیشتری را نسبت به سایر مناطق حاشیه این رودخانه، برای حیات وحش منطقه به دنبال داشته باشد و سبب گدار حیات وحش از این منطقه تحت حفاظت شود.

تالابهاي استان چهارمحال وبختياري تالابهاي استان بيشتر در حوزه استحفاظي شهرستان بروجن واقع شده اند وچهار تالاب گندمان ، چغاخور ، علي آباد و سولقان بصورت زنجير وار از ضلع جنوبي شهرستان بروجن در امتداد كوه كلار كه از رشته كوههاي زاگرس مي باشد بطرف غرب استقرار يافته اند . تالابهاي فوق با فاصله هاي نه چندان زياد از يكديگر آدمي را به اين تفكر تقريبا صحيح وا مي دارد ، كه روزي از غربي ترين تالاب يعني سولقان تا شرقي ترين آنها يعني تالاب گندمان، گستره قريب بيست هزار هكتار تنها يك تالاب بزرگ وجود داشته ، تالابهاي چهار گانه فوق با توجه به وضعيت آبي ونسبت اراضي غرقابي ومرغزارها وگستره آبي يك مجموعه بزرگ وقابل تامل را از نظر زيست شناسي براي اين حوزه استان چهارمحال وبختياري به ارمغان آورده اند بطوريكه دوتالاب با گستره آبي يكي با عمق بسيار كم وديگري با وسعت زياد و عمق مناسب ودو تالاب ديگر با سطح غرقابي يكي بصورت مرغزار وديگري به عمق نسبتا كم قريب 10 الي 50 سانتيمتر اين بخش از استان را به يكي از شاهراههاي مسير مهاجرت پرندگان آبزي و مهاجر از استانهاي شمالي كشور ونهايتا كشور روسيه واروپا بطرف كشورهاي حوزه خليج فارس مبدل نموده است وگذشته از قريب پنجاه گونه از پرندگان مهاجر ،گاه جمعيت آنها در ماههاي آبان وآذر به بيش از دويست هزار قطعه بالغ مي شود ، قر يب پانزده گونه از پرندگان آبزي بصورت بومي در تالابهاي فوق زاد آوري مي نمايند . تالاب چغاخور موقعیت و مشخصات : تالاب بين المللي و زيباي چغاخور با مساحتي حدود 2300 هكتار در دامنه ارتفاعات برآفتاب در شمال و كلار در جنوب در نزديكي شهر بلداجي واقع گرديده و يكي از زيباترين و بزرگترين تالابهاي استان چهار محال و بختیاری است. اين تالاب در مسير جاده بروجن تاغان قرار گرفته و از بروجن 50 كيلومتر فاصله دارد. در بهترين شرايط و موقعيت بارندگي، عمق آب تالاب به 3 متر مي‌رسد. رشته كوه زيباي كلار نيز در سمت جنوب غربي مشرف بر تالاب است كه قله آن 3830 متر از سطح دريا ارتفاع دارد. تالاب را مرغزاري وسيع در بر گرفته كه مساحت آن حدود 700 هكتار برآورد شده است. اين مرغزار در ماه‌هاي ارديبهشت تا مهر كه سطح آب رو به كاهش مي‌گذارد، از اين هم وسيع‌تر مي‌شود. مساحت آبى تالاب از ۱۳۶۰ هكتار قبل از احداث سد بر روى آن تا 2300 هكتارى بعد از احداث سد و مساحت منطقه شكار ممنوع ۲۵۰۰ هكتار برآورد شده است. تأمین آب : آب و هواى تالاب چغاخور متاثر از چهار نوع توده هوا شامل توده هاى هواى قطبى و پرفشار از سمت اروپا، توده هاى هواى مديترانه اى، توده هاى هواى قطبى از شمال كشور و توده هاى هواى حاره بحرى است. اعتدال هوا در تابستان يكى از جذابيت هاى تفريحى اين ناحيه است. منابع آبى تالاب عمدتاً از طريق نزولات جوى و چشمه هاى حاشيه كوه كلار تامين مى شود. مساحت حوزه تالاب حدود ۱۱ هزار و پانصد دروازه و نيم هكتار است كه قسمت اعظم آن را كوه كلار دربرگرفته است. امكانات و تسهيلات حال و آینده : راه دسترسي آسفالته، آب آشاميدني، سرويس بهداشتي، فضاي سبز، سكوي نشيمن، دسترسي به واحد اقامتي و پذيرايي، پاركينگ از امکانات مناسب برای بازدیدکنندگان این موهبت الهی است. مطالعات طرح ساخت، دهكده سياحتي چغاخور در فضايي به وسعت 20 هكتار از زمينهاي حاشيه تالاب سد چغاخور در استان چهارمحال و بختياري پايان يافته است. مديركل ميراث فرهنگي و گردشگري استان چهارمحال و بختياري با اعلام اين خبر، افزود: مطالعات اين طرح امسال آغاز شده و براي ايجاد زيرساختهاي مورد نياز آن يك ميليارد ريال اختصاص يافته است. اين دهكده سياحتي در 2 بخش عمومي و خصوصي ساخته مي شود و در بخش عمومي آن بيش از 13 هكتار فضاي سبز، 2/6 هكتار مسيرهاي تردد و بيش از 4 هكتار فضاي سرپوشيده ايجاد خواهد شد. ساخت رستوران، چايخانه، سياه چادر، استراحتگاه مسافران، هتل و زمين ورزشي از جمله امكانات پيش بيني شده در دهكده سياحتي چغاخور به شمار می رود. در اين دهكده 173 واحد مسكوني ساخته مي شود كه از اين تعداد 150 پلاك به صورت ويلايي و 23 پلاك به صورت انبوه سازي خواهد بود تا در اختيار گردشگران داخلي و خارجي قرار گيرد. امروزه نياز شديد به بهره‌برداري از ذخاير زيرزميني، منابع آب و انتقال آن، احداث و پايدار‌سازي فضاهاي زيرزميني از جمله تونل را ضروري ساخته است. در اين ميان تونل‌هاي انتقال آب از نواحي پر آب به مناطق خشك و كم آب از جايگاه ويژه‌اي برخوردار است. منطقه مورد مطالعه حدود 109 كيلومتري جنوب شهرستان شهركرد در استان چهارمحال و بختياري واقع است.آب جمع آوري شده در محل سد انحرافي سبزكوه پس از ورود به كانال به طول 4500 متر، از طريق تونل به طول 8 /8574 متر به محل درياچه سد چغاخور انتقال خواهد يافت. به همین خاطر آب سد بالا آمده و عمق آن افزایش می یابد و شاید باعث عدم مرگ تالابهای زیر دست گردد. راههای دسترسی : راه هاى دسترسى به تالاب از طريق جاده آسفالته بروجن، ناغان و شهركرد، ناغان در ضلع شرقى و شمال غربى و راه آسفالته سرد روستاهاى حاشيه در ضلع غربى در جنوب شرقى تالاب امكان پذير است. گیاهان منطقه : پوشش گياهى تالاب را گونه هاى حاشيه اى، نم پسند، شناور و غوطه ور تشكيل مى دهند كه از آن جمله مى توان بيد، مرغ جگن، پتامژتون، پلى گونيوم، ساز و غيره را نام برد. پرندگان و جانوران منطقه : فضاي وسيع و هواي لطيف و چشم اندازهاي بديع همراه با آواز و پرواز پرندگان مهاجر و بومي اين تالاب را در رديف يكي از كانونهاي مهم جذب گردشگري در استان قرار داده است. اين ناحيه، آب و هوايي معتدل و زمستانهاي سرد دارد و از نقاط ييلاقي چهارمحال و بختياري محسوب مي‌شود. از پاييز تا بهار هر سال هزاران پرنده بومي و مهاجر در اين تالاب به سر مي‌برند و تخم‌گذاري مي‌كنند. از انواع پرندگان دائمي يا مهاجري كه در اين تالاب شناسايي شده‌اند مي‌توان به انواع مرغابي، غاز و اردك، آنقوت، چنگر و انواع حواصيل، لك لك سفيد، کشیم، باکلان، فلامينگو، شكارى ها، پلوه، حواصيل، اكراس، قو، سليم و كاكايى ها و خروس كولي اشاره كرد. از ديگر گونه هاى جانورى اين منطقه مى توان به خزندگانى چون انواع مارها، بزمجه ها، لاك پشت آبزى و پستاندارانى نظير گراز، شغال، سمورسنگى، شنگ، روباه، خرگوش، گرگ، انواع قورباغه اشاره نمود. ماهیان منطقه : ماهیهای تالاب عبارتند ازماهى گورخرى، زرده پر، عروس و ماهيان تحميل شده به تالاب مانند كپور، فيتوفاك، آمور و شیرماهی اشاره كرد. لازم به ذكر است وسعت زيستگاهى بسيار خوب و فقدان يا كم بودن منابع آلاينده، وجود گونه هاى ماهى در تالاب داراى ارزش ژنتيكى و كنترل بيولوژيكى، زيستى، مطالعاتى، صيد، تجارى و غذايى، زيست گونه منحصر به فرد ماهى گورخرى (از خانواده گامبوزيا) در اين تالاب، نزديكى به امامزاده هاى حمزه على و دو تالاب شالو و سولقان و همچنين امكان دسترسى به جاده آسفالته درجه يك در كوتاه ترين زمان از جمله ويژگى هاى منحصر به فرد تالاب چغاخور است. تالاب گندمان تالاب گندمان در حاشيه جاده بروجن، لردگان در نزدیکی شهر گندمان از شهرستان بروجن در استان چهارمحال و بختيارى قرار دارد. حداقل ارتفاع تالاب از سطح دريا 2219 متر است و بين عرضهاى جغرافيايى ′49 وB 31 و ′53 و B 31 شمالى و طولهاى جغرافيايى ′5 و B 51 و ′7 وB 51 شرقى واقع مى باشد. در فاصله 20 کیلومتری بروجن و 4 کیلومتری شهر گندمان قرار گرفته است. دسترسی به تالاب از طریق جاده آسفالته روستاهای حسین آباد و نصیر آباد میسر است. مساحت تالاب بالغ بر 1200 هکتار است که در حال حاضر با توجه به تصرفات انجام شده مساحت آن به 980 هکتار مى رسد. در فصل پرآبى عمق متوسط تالاب به حدود 30 سانتيمتر مى رسد. اغلب اراضى تالاب قابليت نفوذ کم و شيب ملايم (2 -0 درصد) مى باشند. سطح آب زيرزمينى شيرين نيز بالا و در عمق 120 – 75 سانتيمتر است. تالاب گندمان که گذشته از زيبايي هايش زماني شکارگاه بهرام گور با تمام تشکيلات و بارگاه و دستگاهش بوده است، نام خود را از شهری تاریخی که در ضلع شمال شرقی آن واقع شده وبه همین نام خوانده می شود(گندمان)، گرفته که منطقه ییلاقی خانواده های سلطنتی در قرن های گذشته بوده و برخی آثار به جا مانده از سکونت گاه های آن زمان در تالاب به چشم می خورد تالاب گندمان جزو تالاب های ثبت شده در دفتر بین المللی تحقیقات پرندگان آبزی «لندن – 1352» می باشد.. این تالاب در یکی از نواحي ييلاقي و سردسیری چهارمحال و بختیاری واقع شده و دارای زمستانهای بسیار سرد می باشد، سردترین ماه سال در این منطقه دی ماه(تا 30 درجه سانتی گراد زیر صفر) و گرمترین ماه سال تیرماه(تا 30 درجه بالای صفر) می باشد. اين تالاب با فاصله اي نه چندان دور از تالاب چغاخور، در پاي كوه چرو (با ارتفاع 3625متر) قرار گرفته و بخشي از خروجي تالاب چغاخور به اين تالاب مي ريزد. اطراف تالاب پوشيده از مرغزاري زيباست و انعكاس كوهها در آب جذابيت آن را دوچندان مي كند. از منابع آبی تالاب، علاوه بر نزولات جوی، می توان رودخانه آق بلاغ(که از خروجی تالاب چغاخور سرچشمه گرفته و به رودخانه گدارکبک منتهی می شود) و چشمه های حاشیه تالاب(چشمه های گل کوچک، گل بزرگ، مرادان، شیر برنجی و نصیر آباد) را نام برد. رشته کوه کلار با ارتفاع بالغ بر 3500 متر، از غرب تا جنوب اين تالاب کشيده شده، که برخی نقاط آن در اکثر ماههای سال پوشیده از برف است. تعداد 8 روستا در حاشیه تالاب واقع شده که جمعیتی بالغ بر 10000 نفر را در خود جای داده اند. اطراف تالاب پوشيده از مرغزاري زيباست که معمولاً به عنوان مرتعی غني براي چراي احشام استفاده شده و محاط در اراضی کشاورزی می باشد(در سال های گذشته پرورش گاو میش در نی زارهای این تالاب رونق داشته است) پوشش گیاهی تالاب را عمدتاً گونه‌های حاشیه‌ای و نم پسند تشکیل می‌دهد که از آن جمله می‌توان به درختان بید، مرغ، جگن، نی، لوئی، زنبق، آلاله آبی، هزار نی، بارهنگ آبی، نخل مرداب، عدسک آبی، بزواش، سه کوله خیز، اسپارگانیوم و ... اشاره کرد. ماهی‌های تالاب نیز شامل ماهی گورخری، سفید کولی، ماهی پوزه دار و سیاه ماهی است. گونه های جانوری غالب تالاب را پرندگان به خود اختصاص می دهند(محل زمستان گذرانی پرندگان مهاجر و اسکان دائم پرندگان بومی)، قریب به 15 گونه پرنده ی بومی(لک لک ها، چنگر، سنقر، شکاری ها و ...)، انواع مارها و قورباغه ها و لاک پشت ها و پستاندارانی نظیر گراز، شغال، گرگ، خفاش، روباه، خرگوش و ماهی های گورخری، سفید کولی و ماهی پوزه ای و سیاه ماهی در این تالاب دیده می شوند. تالاب گندمان یکی از زیست بوم های پرندگان مهاجر(مرغابي ها، باکلان،کوکر، سلیم، حواصیل و آنقوت و لک لک، شکاریا، یلوه و...) است و قریب به 30 الی 35 گونه پرنده مهاجر نواحي سردسير شمالي با جمعیت های زیاد، همه ساله در اواخر فصل پائيز جهت گذران دورۀ زمستان و تخم‌گذاري به اين تالاب مهاجرت مي‌کنند. تالاب گندمان را يکي از زيستگاههاي مهم براي پرندگان است. 105 زيستگاه مهم براي پرندگان در ايران شناسايي شده که در اين ميان، تالاب قابليت آن را دارد که بتواند جزو 10 تالاب برتر پرنده نگري در ايران باشد. : اين تالاب به لحاظ تنوع زيستي فوق العاده با ارزش است و قابليت اين را دارد که حفاظت شود. اين تالاب در نزديکي تالاب چغاخور واقع است که همه ساله ميزبان پرندگان زيادي است. نمونه چنين تالابي در شمالغربي ايران يعني تالاب «قوري گل» در تبريز است که شباهت بسياري به گندمان دارد و

مناطق حفاظت شده وشکار ممنوع استان چهارمحال و بختیاری

مطالب مشابه :

مقدار بارندگي سالانه مراكز استان‌ها

وضعیت جوی: مقدار بارش و ميزان بارندگي سال زراعی در شهرهای ایران و استان فارس به میلیمتر مکعب - جدید

موقعيت جغرافيايي مجموعه گردشگري ، تفريحي چغاخور

اقلیم شناسی عامیانه در استان چهار محال وبختیاری

خلاصه سه مقالعه اقلیمی بر گرفته از سایت : http://www.civilica.com

جنگلداری محلی

اقلیم ووضعیت اب وهوای استان چهارمحال بختیاری

عناصر اقليمي استان چهارمحال و بختياري

اقلیم استان...

مناطق حفاظت شده وشکار ممنوع استان چهارمحال و بختیاری