تاریخچه ی شهر ها(قسمت5)
امامزاده اسماعيل
در حاشيه شرقي خيابان هاتف كه قديميترين قسمت شهر اصفهان است, مجموعه
جالب توجهي وجود دارد مشتمل بريك مسجد بسيار قديمي به نام شعيا و مقبره
امام زاده اسماعيل كه رواق و سردر صحن و گنبد زيبا و آجري بزرگ آن كه از
نوع گنبدهاي چهارسوي اصفهان است, جلب توجه مي كند . اين مجموعه نفيس نمونه
اي از معماري و تزئينات عهد سلجوقي و صفوي است .
امامزاده جعفر
بقعه ” جعفريه “ كه از بناهاي قرن هشتم , با تاريخ 725 هجري قمري است در
حاشيه خيابان هاتف روبه روي امام زاده اسماعيل قرار گرفته است. اين بنا
همانند يك برج آجري است كه نماي خارجي گنبد و اطراف آن با كاشي كاري و
كتيبه هاي زيبايي تزئين يافته است.
امامزاده ابراهيم
بناي امام زاده ابراهيم در24 كيلومتري شرق اصفهان در روستاي زمان آباد
برخوار واقع شده است . اين امام زاده صحني وسيع با اتاق هايي در اطراف
دارد . اين امام زاده به حضرت موسي بن جعفر (ع) منسوب است .
بقعه هارون ولايت
بقعه هارون ولايت در دوره شاه اسماعيل اول صفوي و درسال 918 هـ ق به
دستور يكي از امراي مشهور او به نام ”دورميش خان “ و با نظارت وزير او ”
ميرزا شاه حسين اصفهاني “ بنا شده است. نام ” دورميش خان “ سردار مشهور
شاه اسماعيل و ” حسين “ كه اشاره اي به نام ميرزا شاه حسين وزير است . ”
هارون ولايت “ از دوره صفويه به بعد همواره از زيارتگاه هاي مورد علاقه
مردم اصفهان مخصوصاُ مردم روستاها بوده است. صاحب مدفن را از اولاد حضرت
امام علي النقي (ع) ذكر كرده اند .
بقعه ستي فاطمه
يكي از اماكن مقدس اصفهان به نام ستي فاطمه, در مجاورت بقعه شاه زادگان
قرار دارد. بقعه ستي فاطمه, مقبره و ضريح دارد ومعروف است كه شخص مدفون در
اين آرامگاه , فاطمه صغري بنت حضرت امام موسي بن جعفر (ع) است. ساختمان
صحن و بقعه آن از دوره صفويه به يادگار مانده است .
بقعه شاه سيد علي اكبر
اين بقعه كه در 18 كيلومتري شمال شرقي شهرضا واقع شده , از آثار دوره
صفويه است و كتيبه زيباي كاشي كاري شده اي دارد . ضريح آن در گوشه اي از
بقعه , متصل به ديوار جنوبي آن , نصب شده و تزئينات آن منبت كاري ساده و
با مشبك هاي برنجي است كه در سال 1251 هجري قمري ساخته شده است .
بقعه شاه رضا
زيارتگاه شاه رضا در مسير اصفهان به شيراز , در 84 كيلومتري جنوب اصفهان
واقع شده است . تزئينات كاشي كاري گنبد آن ابتدا در زمان صفويه صورت گرفته
است سپس در قرن سيزدهم هجري قمري تعمير و تجديد بنا شده است و داخل آن
نيز با تزئينات آينه كاري آراسته شده است . اين امام زاده , زيارتگاه
عمومي مردم ” شهرضا “ و دهات اطراف آن است .
كليساي بيت اللحم
اين كليسا در ميدان جلفا , به فاصله كمي از كليساي مريم قرار دارد .
ساختمان آن را يكي از ارامنه نيكوكار آن دوره به نام ” خواجه پطرس ولي
جانيان “ احداث كرده است . تصوير او در ديوار كليسا جاي داده شده است .
كليساي وانك
اين كليسا بزرگ ترين و زيباترين كليساي جلفاي اصفهان است كه از نظر
تزئينات و نقاشي هاي فضاي داخلي بسيار جالب توجه است. تاق كليساي وانك كه
در زبان ارمني كليساي اعظم معني مي دهد از نظر طلاكاري سقف و سطح داخلي
گنبد و نقاشي هاي تاريخي يكي از زيباترين كليساهاي جلفاي اصفهان است و
درنوع خود بي نظير است. اين كليسا به نامهاي ” سن سو“ و ” دوآمناپركيج “
نيز
بناي شهرهمدان را به ديا آكو پادشاه ماد نسبت مي دهند. شهر همدان به
نامهاي اكباتان - هگمتانه -آنادانا يا همدانا معروف است. شهرهمدان در زمان
فرمانروايي بخت النصر ويران شد و بعدها داريوش بزرگ آن را مرمت كرد.
در زمان اشكانيان كه تيسفون پايتخت كشور بود همدان پايتخت و اقامتگاه
تابستاني شاهان اشكاني شد. بعد از اشكانيان ساسانيان نيز قصرهاي تابستاني
خود را در اين شهر بنا كردند. خرابه هاي باروي قلعه اشكاني بر فراز تپه
مصلي و مجسمه شير سنگي يکي از دروازه هاي همدان از آثار اين دوره است.
درسال 23 هجري براثر جنگ نهاوند همدان به تصرف اعراب درآمد. همدان در
زمان ديلميان (319 هجري قمري) لطمات فراواني ديد. در قرن ششم هجري
سلجوقيان مركز خود را از بغداد به اين شهر منتقل كردند و مدت پنجاه سال
اين شهر پايتخت سلجوقيان بود. پس از حمله مغول اين شهر به ويرانه اي مبدل
شد. در زمان صفويه اين شهر از نعمت آباداني بهره مند شد. پس از انقراض
صفويه اين شهر به تصرف عثماني در آمد كه پس از شش سال توسط نادر شاه باز پس
گرفته شد.
شهر همدان به علت قرار گرفتن در مسير راه هاي اصلي منطقه غرب ايران درقرن
هاي اخير همواره از نظر بازرگاني مورد توجه بوده است . همچنين اين شهر در
مسير جاده ابريشم قرارداشته است .
مراکز تاريخي و باستاني
كاخ هگمتانه
اين كاخ در شهرهمدان فعلي و هگمتانه قديمي قرار دارد و بنا به روايت هاي
تاريخي درقرن هشتم قبل از ميلاد ساخته شده است.اين كاخ در دوران اقتدار
نظام نظام سياسي مادها ,پس از تشكيل دولت مركزي و تسخير آشور , درسال 614
قبل از ميلاد توسط كياكسار مادي و باهمدستي “نابو پولاسار“ بابلي ساخته
شد.
آرامگاه ابوعلي سينا
آرمگاه شيخ الرئيس ابوعلي سينا فيلسوف ودانشمند و طبيب مشهور ايران
(428-370هق) در ميداني به نام بوعلي سينا درشهر همدان واقع شده است .
آرامگاه بوعلي سينا درزميني به مساحت 3090 متر مربع احداث گرديده و زير
بناي اصلي آن حدود 1792 متر مربع است . نماي آرامگاه از سنگ خارا است .
آرامگاه بابا طاهر
يكي از ديدني هاي شهر همدان, آرامگاه بابا طاهر است. باباطاهر كه حدودا“
در اواخر قرن چهارم و اوايل قرن پنجم مي زيست, از شعرا و عرفاي بزرگ
روزگار خويش بوده است. مساحت كل زير بناي آرامگاه و باغ آن حدود 8965 متر
مربع برآورد شده است .
مقبره استر و مرد خاي
اين بنا كه از سنگ و آجر و به سبك بناهاي اسلامي ساخته شده است درمركز شهر همدان قراردارد.
بنا به روايات مشهور, اين محل آرامگاه استر ملكه شوش وبانوي پادشاه ايران
خشايار شاه و مردخاي عموي ملكه است. احتمال دارد بناي مقبره استر و مرد
خاي نخستين بار در حدود 11 قرن پيش به دست كليميان و به ياد اين دو شخصيت
ساخته شده باشد.
گنبد علويان
يكي از مهم ترين بناهاي تاريخي همدان بنايي چهار ضلعي به نام گنبد علويان
است كه محل آرامگاه دو نفر از اعضاي خاندان علويان است و در زمان مغول
تزيين و مرمت شده است . اين بنا به اواخر دوران سلجوقي مربوط است.
قبر اسكندر
اين مقبره در شهر همدان و در خيابان نظر بيك نزديك تپه هگمتانه واقع شده
است. در مورد صاحب قبر نظراتي ابراز شده است. گروهي او را پير و مرشد و
گروهي ديگر اسكندر مقدوني مي دانند. برخي نيز قبر را متعلق به سردار
اسكندر مقدوني (هفايستون ) ميدانند كه در همدان كشته شد.
قلعه دختر (قيز قلعه سي)
اين قلعه با آنكه تخريب شده است, ولي هنوز پي, بنا و ديوارهاي آن باقي
مانده است. اين قلعه كه اهميت نظامي داشته, بر تمام شهر همدان و اطراف آن
و گردونه معروف همدان, تويسركان تسلط كامل دارد و ظاهرا“ در دوران مقاومت
ايرانيان در برابر حمله اعرب احداث شده اند.
برج قربان
اين بناي تاريخي درشهر همدان و در محله زندي ها, نزديك دبيرستان ابن سينا
قرار گرفته است. از قرارمعلوم مدفن شيخ الاسلام حسن بن عطار حافظ
ابوالعلا و جمعي از امراي سلجوقي است كه در قرن هفتم و هشتم هجري به طرز
ساده و بي پيرايه ساخته شده است.
بنا از يك برج دوازده ضلعي آجري با گنبد هرمي شكل دوازده ترك آجري تشكيل
شده است. در وجه تسميه اين بنا از شخصي به نام قربان نام برده اند كه اين
محل را در حمله افاغنه سنگرگاه خود قرار داد و از اهل محل خود دفاع كرد.
تپه هگمتانه
تپه باستاني هگمتانه كه در ورودي شهر همدان واقع شده است, يكي از با
ارزش ترين آثار باستاني ايران است. تا كنون حفاري هاي متعددي بر روي اين
تپه صورت گرفته است كه آثار خشتي زيادي از دوران هخامنشيان در آنجا آشكار
شده است.
اين آثار نشان مي دهند كه تپه هگمتانه احتمالا” محل خزانه پادشاهان هخامنشي بوده است.
تپه پيسا
اين تپه درفاصله 2/5 كيلومتري شمال تپه معروف
هگمتانه قرار دارد و به وسيله رودخانه به دو بخش تقسيم شده است . سفال هاي
بدست آمده از سطح تپه نشانگر آن است كه قدمت تاريخي اين تپه به دوره
هخامنشي مي رسد و به احتمال زياد با تپه هگمتانه ارتباط داشنه است.
كتيبه گنجنامه
كتيبه هاي گنجنامه كه يادگاري از دوران داريوش و خشايار شاه هخامنشي است
بر دل يكي از صخره هاي كوه الوند در فاصله 5 كيلومتري غرب همدان و در
انتهاي دره عباس آباد حكاكي شده است .
با توجه به سوراخهاي كنار كتيبه, به نظر مي رسد كه كتيبه ها روپوش داشته اند كه آنها را از گزند باد و باران حفظ مي كرده است.
جاذبه هاي طبيعي
پيست اسكي
در سطح استان همدان فقط يك پيست اسكي وجود دارد.
اين پيست در 15 كيلومتري جنوب شهر همدان و درارتفاعات دامنه كوه الوند
درمنطقه اي به نام تاريك دره واقع شده است. راه دسترسي به آن از محل
تاريخي گنج نامه مي گذرد. طول پيست اسكي 4 كيلومتر و شيب آن در حدود 25
درصد است. و درماه هاي دي- بهمن- اسفند - فروردين و ارديبهشت قابل استفاده
است .
آبشار گنجنامه
مهم ترين آبشار استان همدان آبشار گنجنامه است كه در نزديكي شهر همدان و
در تفرجكاه گنجنامه قرار دارد. كتيبه هاي معروفي از دوره هخامنشي در
نزديكي اين آبشار به جاي مانده است .
دره زينا
دره زينا مشتمل بر دو دره حيدره و كيوارستان است كه اولي به دامنه هاي
كوه ميدان ميشان منتهي ميشود و روستاي حيدره را مانند نگيني درخود جاي مي
دهد و دومي همراه رودخانه هاي پشت كوه هاي الوند و كلاغ لان به دامنه آن
كوه ها ختم مي شود.
دوزخ دره
از دره هاي صخره اي و ريزشي است و به امامزاده كوه منتهي ميشود. آبشار
اين دره كه حدود 15 متر ارتفاع دارد معروف است . وجود بيشهزار و رودخانه
درعمق دره هاي سلسله جبال الوند زيبايي هاي گردشگاهي آن را دو چندان كرده
است.
درياچه پشت سد اكباتان
تنها درياچه استان درياچه سد اكباتان است كه در 9 كيلومتري جنوب شرقي شهر
همدان واقع شده است. وسعت اين درياچه حدود 60 هكتار و حداكثر و حداقل عمق
آن به ترتيب 32و 18 متر گزارش شده است .
كرمان
تاريخچه كرمان
در مدارك تاريخي و جغرافيايي اسلامي، اين منطقه كرمان، كارمانيا،
ژرمانيا، كرمانيا، كريمان، كارماني و كرماني ذكر شده است. اگر كارمان را
در كلمه در نظر بگيريم (كار) به معني جنگ و (مان) به مفهوم محل است كه در
مجموع معني (جايگاه دلاوري و نبرد) دارد.
برخي از جغرافيا‌دانان، نام قديم اين شهر را گواشير (بردشير) خوانده‌اند.
گفته ميشود؛ گواشير همان (كوره‌اردشير) يا شهر اردشير بوده است كه به
تدريج به ( گواشير) تبديل شده است. به استناد منابع تاريخي عرب و يهود،
كرمان منسوب به كرمان بن هيتال بن ارفحشه بن سام بن نوح است و نام آن در
كتيبه بيستون به صـورت(يـوتـيـه) ذكر شده است. در دوره سـاسـانـيـان
فـرمـانـرواي كــرمـان، عـنـوان شـاه داشـت، چـنـانـکـه بـهـرام
چهار(388-389 ميلادي) به مناسبت اينكه در زمان پدرش والي كرمان بود به
كرمانشاه (شاه كرمان) معروف بود. در اين دوره سيرجان مهم ترين ناحيه كرمان
محسوب مي‌شد.
در دوره اسلامي و مقارن با 21 تا 24 هجري قمري و سالهاي بعد از آن، كرمان
همواره مورد هجوم اعراب قرار گرفت تا سرانجام در سال 253 هجري قمري به
تصرف يعقوب ليث، موسس سلسه صفاريان درآمد. پس از آن اين سرزمين در زير
سلطه حكومت‌هاي قدرتمند زمان مانند سامانيان، ديلميان، آل بويه و سلاجغه
قرار گرفت. در سال 619 هجري قمري مقارن با رسيدن چنگيزخان به خراسان، براق
حاجب از امراي خوارزمشاهيان بر كرمان استيلا يافت و رسماً سلسله
قراختائيان را بنيان گذاشت. اين سلسله از 619 تا 703 هجري قمري در كرمان
سلطنت كردند. در زمان حكومت قراختائيان بود كه ماركوپولو سياح معروف ونيزي
از كرمان ديدن كرد.
در سال 714 هجري‌قمري امير مبارزالدين محمد مؤسس سلسله آل مظفر، كرمان را
تصرف كرد. بعد از انقراض اين سلسله كرمان ضميمه متصرفات امير تيمور
گوركاني شد و پس از تيموريان سلسله‌هاي قراقويونلو و آق‌قويونلو به ترتيب
كرمان را تصرف كردند.
محمود افغان در دوبار لشگر كشي به كرمان به قصد تصرف اصفهان سرانجام
توانست در سال 1132 هجري‌قمري، كرمان و سپس اصفهان را به زير سلطه خود در
آورد. پس از دفع اشرف افغان توسط نادر و خلع شاه طهماسب دوم از سلطنت،
كرمان مانند ساير مناطق ايران به تصرف نادر، مؤسس سلسله افشاريه در آمد.
بعد از كشته شدن او كرمان دستخوش هرج و مرج گرديد و به وسيله افغان‌ها و
بلوچ‌ها تاراج شد. كريم خان زند( 1163- 1193 هجري قمري) پس از سركوبي
مخالفان خود، خدامراد زند را با سپاهي به كرمان فرستاد و اين سردار بدون
هيچ گونه مانعي كرمان را تصرف كرد. بعد از انقراض سلسله زنديه به وسيله آغا
محمدخان‌قاجار و تصرف كرمان، فرمان قتل عام اهالي بي‌گناه كرمان صادر شد و
به دستور وي 20 هزار نفر از نعمت بينايي محروم شدند و از سرهاي عده‌اي از
ساكنان بي‌گناه كرمان، كله مناره‌ها بر پا گرديد.
شهر امروزي كرمان به بركت توسعه صنعتي، كشاورزي و فرهنگي، يكي از آبادترين شهرهاي ايران به حساب مي‌آيد.
مطالب مشابه :
بناهاي تاريخي تهران
از نقوش و طرح‌هاي نماي داخلي مي‌توان به صحنه تسخير اين عرصه به خيابان اكباتان (معروف
تاریخچه ی شهر ها(قسمت5)
اين بنا همانند يك برج آجري است كه نماي خارجي گنبد و هاي فضاي داخلي اكباتان - هگمتانه
جغرافياي تاريخي شهر همدان
نسبت مي دهند هرودت مي گويد پادشاه ماد اين محل را كه اكباتان نماي آرامگاه از داخلي برج
آثار تاریخی شهر همدان
نماي آرامگاه درياچه پشت سد اكباتان . كاشي كاري معرّق و تزئينات قسمت هاي داخلي مقبره
ارامگاههای استان همدان
دانستنیها ی تاریخ وجغرافیایی ایران وجهان - ارامگاههای استان همدان - اشنایی کامل با شهرهای
مروری بر معماری معاصر جهان
- نماي ازاد در هنرهاي داخلي ومعماري داخلي شروع به اكباتان در تهران مثال بسيار
وركانه همدان تجسم عيني سادگي و صفاي روستايي
ملاير منشعب ميشود و پس از عبور از سد اكباتان نماي ساختمان اين مسجد به لحاظ معماري
معماری مدرن
هنر نو نام سبكي در اروپا بود كه ابتدا در هنرهاي داخلي در اين ساختمان نماي اكباتان در
معماری مدرن متاخر
در اين ساختمان نماي نمايان بتن اكباتان در تهران به فضاي داخلي ـ داده است و
برچسب :
نماي داخلي اكباتان