آموزش و چرخش شغلي كاركنان

آموزش و چرخش شغلي كاركنان
از: بابك اسمعيلي
اهميت توسعه منابع انساني سازمان درجهت بهره وري بر كسي پوشيده نيست وآموزش در زمينه هاي مختلف به منظور ارتقا سطح دانش ، مهارت كاري ، رفتار كاركنان درهر سازمان درجهت توسعه و تجهيز نيروي انساني و درنهايت كارآيي بيشتر سازمان ازاهميت بالايي برخوردار است .
براي نيل به اهداف مورداشاره ، هر سازماني اعم از كوچك و بزرگ مي بايست مجهزبه نيروي انساني لايق و كارآمد باشد. رسالت موسسات آموزشي رسمي ازقبيل دبستان ،دبيرستان و دانشگاه ، ايجاد نظامي براي تربيت و آموزش دانش و معلوماتي است كه افرادرا براي ورود به اجتماع و انجام خدمات موثر آماده مي سازد. ولي افرادي كه به استخدام سازمان درمي آيند، علاوه بر فراگيري دانش و معلومات ، به آموزش تخصصي و حرفه اي نيز نياز دارند تا دانش فني و مهارتهاي لازم را براي انجام شايسته وظايف محول به دست آورند. اين آموزشها به كاركنان كمك مي كند تا نقش فعالتر و موثرتري در نيل به اهداف سازمان ايفا كنند.
آموزش كاركنان كه عبارت از انجام يك سلسله عمليات مرتب ، منظم ، مداوم وباهدف و يا اهداف مشخصي است به سه منظور به كار مي رود:
ايجاد يا افزايش سطح دانش و آگاهي كاركنان ;
ايجاد يا افزايش سطح مهارتهاي شغلي كاركنان ;
ايجاد رفتار مطلوب و متناسب با ارزشهاي پايدار جامعه .
همان گونه كه جوامع بشري از سنتي بودن ، به صنعتي شدن و سپس به فراصنعتي شدن گام برداشته اند، علوم و فناوري هم روبه تكامل ، دگرگوني و پيشرفت است . به موازات اين تغييرات است كه اهميت لزوم و خواص آموزش بيش ازپيش ملموس گشته تاحدي كه برخي از صاحبنظران در اهميت آموزش مي گويند: >آموزش درحقيقت خودمديريت است < بدين معني كه بدون آموزش كاركنان ، پايه هاي مديريت هم متزلزل مي شود و به مخاطره مي افتد. آموزش كاركنان يك امر حياتي واجتناب ناپذير است كه بايد به طور مستمر با مجموع فرايندهاي مديريت موردتوجه قرار گيرد تا ساير فعاليتهاي مديريت بتواند مثمرثمر واقع گردد. آموزش درحقيقت يكي از راههاي اصولي و منطقي هدايت تلاشهاي كاركنان در سازمان است و باعث به كارگيري استعدادهاي نهفته ،به كاراندازي قدرت تخيل و به وجودآمدن حسن انعطاف پذيري فكري لازم در كاركنان خواهدشد.
آموزش كاركنان اگر به روش صحيح ، جامع و كامل انجام پذيرد و به عنوان وسيله اي براي رسيدن به اهداف معين و مشخص از آن استفاده شود داراي فوايد بسياري است ازجمله :
تسهيل در راه نيل به اهداف سازماني ;
ايجاد هماهنگي در نحوه انجام كارها در سازمان ;
تقويت روحيه كاركنان و ايجاد ثبات در سازمان ;
افزايش ميزان سوددهي و اثرات استفاده از سود حاصله جهت رفاه كاركنان ;
جلوگيري از تداخل وظايف و مسئوليتها و دوباره كاريها در سازمان ;
شكوفاكردن استعدادهاي نهفته كاركنان ;
تقويت حس همبستگي و مشاركت كاركنان نسبت به سازمان ;
ايجاد حس انعطاف پذيري و نقدپذيري لازم در كاركنان ;
كاهش نظارتهاي مستقيم و غيرمستقيم ;
ايجاد زمينه موفقيت در امور اجتماعي ، انفرادي و خصوصي .
امروزه آموزشهاي رسمي به تنهايي نمي توانند انسانهاي سازماني را در ابعاد مختلف پرورش دهند و اين به خاطر آن است كه بسياري از توانمنديها و كيفيتهاي نيروي انساني درعمل پرورش مي يابند. يكي از روشهاي بسيار موثر براي گسترش افق ديد كاركنان ،>چرخش شغلي ''JOB ROTATION ''، است .
چرخش شغلي روشي است كه به وسيله آن مي توان كاركناني را كه جزيي نگر هستندو ديدشان تنها به حوزه كاري خودشان محدود مي گردد، تبديل به افراد كل نگر كرد كه مسائل را در ابعاد وسيع تر مي بينند و درك مي كنند. علاوه بر اينكه چرخش در مشاغل مختلف باعث افزايش دانش و تجربيات فرد مي گردد، از خستگي و ملامت روحي نيزمي كاهد و اين امر موجب تحرك فكري و خلاقيت و نوآوري مي شود. همچنين عملكردفرد در سمتها و مسئوليتهاي مختلف ، معيار خوبي براي ارزيابي و سنجش تواناييهاي اوخواهدبود.
چون تامين نيازهاي آموزشي تئوري اعم از آموزشهاي پايه ، تخصصي و عالي وهمچنين آموزشهاي عملي وحضوري ، نيازمند صرف زمان و هزينه و منفك شدن از كاراست ، لذا برنامه ريزان آموزشي سعي مي كنند براي صرفه جويي در زمان موردنياز براي آموزش و تسريع در ايجاد توانايي در نيروي انساني سازمان ، قسمتي از آموزشهاي حرفه اي و عملي را درحين خدمت به كاركنان آموزش دهند.
چرخش در مشاغل فرايندي است كه طي آن كاركنان يك سازمان در سطوح مختلف در مشاغل هم خانواده به صورت جابجايي انجام وظيفه مي كنند. چرخش شغلي يكي ازروشهايي است كه مي توان بدان وسيله يكنواختي در كارها را رفع و انگيزه كاركنان را به مرور دروني كرد. در چرخش شغلي اهداف زير براي كاركنان حاصل مي شود:
كسب اطلاعات كلي درمورد فعاليتهاي اصلي مشاغل هم خانواده ;
درك شيوه هاي اجرايي مشاغل هم خانواده به وسيله كاركنان ;
انجام امور خاص در مشاغل مربوط;
فراهم شدن اطلاعات تخصصي براي تصميم گيري و...
مزاياي كارگردشي
1 - بالندگي در انگيزه ''مسئله يكنواختي و روزمرگي كارها رفع شده وانگيزه ها دروني وپايدار مي شود''.
2 - كسب مهارت حل مسئله ''چون كاركنان با مشكلات مشاغل مختلف آشنا مي شوند وفرايند زير را عملا تجربه مي كنند:
بيان كردن مسئله تشخيص چارچوب حل مشكلات جمع آوري و تجزيه وتحليل داده ها ارائه راه حلهاي عملي و جايگزين تهيه برنامه عملي براي حل مشكل كاري ارزيابي بازخوردها''.
3 - خودانضباطي ''در شرايط معمولي كه هر فردي مسئول يك شغل است ، افرادبه راحتي نارسائيها وكم كاريهاي خود را به ديگران نسبت مي دهند وتعهد و خودانضباطي كمتري دارند. ولي وقتي در نظام چرخش در مشاغل يك نفر مسئول چند شغل گرديدديگر جايي وجود ندارد كه نارسائيها و كم كاريها را بدان نسبت دهد''.
4 - مهارت به هنگام ''نظام چرخش در مشاغل اين امكان را فراهم مي كند تا افراد دائمابه طور عمودي و افقي در مشاغل هم خانواده گردش كرده و مهارتهاي خود را به روز وبه هنگام نگهدارند و آن را تكامل بخشند''.
5 - چندمهارتي شدن كاركنان .
6 - شناخت كامل كاركنان از سازمان و جريان امور آن .
7 - تسريع و بهبود خدمات به مشتريان و ارباب رجوع .
8 - تامين نيروي جايگزين براي مديران .
9 - افزايش قدرت مانور براي اعمال مديريت مديران .
01 - جلوگيري از تك بعدي شدن پرسنل .
11 - كمك به درك متقابل بيشتر بين كاركنان بخشهاي مختلف و توسعه روحيه تعاون وهمكاري و...

آموزش و چرخش شغلي كاركنان

مطالب مشابه :

نقش مديران در آموزش كاركنان

ارزيابي عملكرد كاركنان

آموزش كاركنان دولت (1)

علل بروز بي تفاوتي در كاركنان و روشهاي مقابله

آموزش ضمن خدمت کارکنان

آموزش و چرخش شغلي كاركنان

بهسازي نيروي انساني و آموزش

آموزش و چرخش شغلي كاركنان

انواع آموزش كاركنان

ضرورت آموزش مدیران و کارکنان