شيشه و ظروف شيشه اي:
يكي از قديمي ترين ظروف بسته بندي مخصوصا" در مورد مواد غذايي ظروف شيشه اي است. اعتقاد بر اين است كه شيشه گري نوعي از صنعت كوزه گري بوده و قدمت آن به 7000 سال قبل از ميلاد مسيح بر مي گردد. در باستان ساخت بطري هاي شيشه اي يك صنعت مهم به شمار مي آمد. شيشه در رابطه با بسته بندي داراي مزايا و معايب مي باشد كه عبارتند از:

1- شيشه از نظر شيميايي خنثي است به عبارتي آن با ماده محتوي خود هيچگونه واكنشي انجام نمي دهد. طعم و مزه محصول بسته بندي شده در شيشه بدون تغيير حفظ مي شود.
2- شيشه غير قابل نفوذ، فاقد بو و بهداشتي مي باشد.
3- ظروف شيشه از استحكام خوبي بر خورداراست و به اشكال، اندازه ها و رنگ هاي مختلف ساخته مي شود.
4- شيشه شفاف بوده و اجازه رؤيت محتوي خود را به خريدار و عرضه آن توسط فروشنده در فروشگاه هاي زنجيره اي مي دهد.

با ساخت و تولید انبوه بطری و تنوع در ابعاد و حجم آن بشر کنونی توانسته است در بسته بندیها ظروف شیشه ای را یک امر مهم به حساب آورد و تا حدودی نقش آن را آشکار سازد. امروزه بیش از صدها نوع از اجناس و مواد در بسته های شیشه ای بسته بندی می شوند و با کیفیت برتر به بازار فروش عرضه می شوند. البته باید متذکر شد که علم شیشه و شیه گری در ایران نیز از زمانهای قبل بوده و هم اکنون نیز رو به رشد است.

 

استفاده از شیشه برای امور بسته بندی بعد از جنگ جهانی دوم همواره سیر صعودی داشته است. چرا که شیوه های تولید سریع و پیوسته و اتوماسیون تولید بطریها و پرکردن آنها به تولیدکنندگان این امکان را داده که از پس تقاضاها بر آیند و قیمت آنها را پایین نگه دارند. در نتیجه پژوهشگران راههایی برای اصلاح هر چه بیشتر مقاومت مکانیکی و شیمیایی ظروف شیشه ای پیدا کردند و می کنند.

  بطور کلی باید گفت شیشه ماده ایده آلی برای ظروف بسته بندی یا ترکیبی از کارایی، بهداشتی، و زیبایی آن است. به عنوان یک مثال زنده می توان اذعان داشت که در بسیاری از کشورهای پیشرفته عمده ترین تولید کنندگان مواد غذایی (بخصوص غذای کودکان) استفاده از ظروف شیشه ای را در روش کار خود قرار داده اند. با تمام اینها هرچند که شیشه ماده مناسبی برای بسته بندی بعضی مواد است برای برخی کالاهای خاص بهترین ماده بسته بندی است

ظروف شيشه اي يكي از ظروفي مي باشد كه از دير باز جهت بسته بندي كالاهاي غذايي، دارويي و بهداشتي مورد مصرف قرار مي گرفته و با توجه به اينكه دانش فني اين صنعت به صورت سنتي در كشور وجود داشته و از طريق ايجاد واحدهاي صنعتي مجهز و پيشرفته نيز توسعه پيدا كرده است ، مي توان اين ظروف رايكي از صنايع بسته بندي مهم در كشور دانست وبا توجه به اينكه مواد اوليه مورد نياز اين صنعت يعني سيليكاتها نيز در كشور وجود دارد از ارزش افزوده مناسبي نيز برخوردار مي باشد.
اگر چه در حال حاضر ظروف پلاستيكي‌ و PET دربسياري از موارد جايگزين ظروف شيشه اي گرديده‌اند ولي با توجه به ويژگيهاي خاص ظروف شيشه اي ، كماكان اين ظروف در صورت ايجاد تنوع در محصولات و ارتقاء كيفي و كاهش قيمت تمام شده مي تواند جايگاه خود را در بسته بندي بسياري از كالاها حفظ نمايد،ضمن اينكه قابليت استفاده چند باره از اين ظروف در بسياري از مواد غذايي بخصوص نوشابه، امتياز خاص اين ظروف مي باشد
ظرفيت اسمي انواع ظروف و بطريهاي شيشه اي حدود 400000 تن مي باشد و توليد ساليانه انواع ظروف بسته بندي حدود 150000 تن و انواع بطريهاي شيشه اي حدود 140000 تن در سال مي باشدشیشه یكی دیگر از موادی است كه بیشتر برای بسته بندی مایعات مورد استفاده قرار می گیرد. اگرچه ساخت شیشه از ۷۰۰۰ سال پیش از میلاد باب شد ولی تولید صنعتی آن از ۱۵۰۰ سال پیش از میلاد در مصر آغاز شد. برای ساخت شیشه از موادی نظیر سنگ آهك، شن و سیلیكات كه به مقدار زیادی در دسترس بود استفاده می شد. همه این مواد به شكل ساده ای با هم مخلوط و سپس به آن حرارت داده می شد. از زمان كشف این روش تركیب و عناصر ساخت شیشه كمترین تغییر را داشته اند اما فناوری و شكل دادن به آن پیشرفت بسیاری پیدا كرده است.
شكل دهی به شیشه كه در قرون ۱۷ و ۱۸ توسعه پیدا كرده بود امكان بیشتری برای تولید اشكال مختلف و دكوری فراهم كرد. نام سازنده و نوع شیشه می توانست بر روی آن حك شود كه به نوعی بیانگر هویت كارخانه نیز بود. با توسعه فناوری ها در قرون ۱۸ و ،۱۹ قیمت انواع محصولات شیشه ای رو به كاهش گذاشت. «اونز» اولین ماشین چرخشی تولید بطری شیشه ای را در سال ۱۸۸۹ اختراع كرد. بلافاصله بطری های شیشه ای در شكل های متنوع و اندازه های مختلف به جذابیت اقتصادی برای محصولات مصرفی تبدیل شد و از اوایل قرن نوزدهم تا دهه ۱۹۶۰ بطری های شیشه ای بازار محصولات مایع را در اختیار گرفتند. یك ماشین مدرن به عنوان نمونه روزانه ۲۰ هزار بطری در روز تولید می كند.زمانی كه سایر بسته بندی ها نظیر فلزات و پلاستیك در دهه ۱۹۷۰ عمومیت پیدا كردند بسته بندی شیشه ای برای محصولات با ارزش بالا مورد استفاده قرار می گیرد. امروزه از شیشه به عنوان یك بسته بندی سخت استفاده های متنوعی صورت می گیرد. وزن، شكنندگی و قیمت آن در مقایسه با محصولات فلزی و پلاستیكی بازار بسته بندی شیشه ای را كم رونق كرده است، اما برای محصولات با چشم انداز كیفیت بالا و نگاهداری بهتر و بیشتر شیشه هنوز یك محصول بسته بندی موثر است.

 جار براي مربا

شيشه‌هاي مربا با درب چوبي ساخت كشور پرتقال علاوه بر كيفيت عالي و طرح زيباي ساده و هندسي بسته و همچنين گرافيك مناسب آن، به جهت جلوگيري از جعل و سوء استفاده قبل از ليبل چسباني از باندي استفاده نمودهن كه دو طرف و روي در بسته را پوشانده و روي باند ليبل قرار گرفته است كه هنگام استفاده و باز نمودن درب مي بايست بريده شود. شركت غذايي شركت غذايي CKF محصول جديدي با نام تجاري cocio را در ايالات متحده توليد كرده است. اين محصول شكلات شير از افزودني‌هاي محلي دانمارك توليد مي گردد و در بسياري از كشورهاي اروپايي عرضه مي شود.  Cocio  بدون افزودني و نگهدارنده توليد شده و حاوي شير،‌ شكر و كوكا مي باشد. اين نوشيدني قبل از اين كه در بطري‌ بسته‌بندي شود شود استرليزه شده كه مدت زمان ماندگاري آن را تا دو سال بدون نياز به مكان سرد مانند يخچال افزايش مي دهد. اين نوشيدني دربطري‌هاي شيشه‌اي با درب پلاستيكي بسته‌بندي شده است.

شركت sweet leaf يك طعم جديد به محصول با نام تجاري خود افزوده است اين طعم جديد چاي سبز انار كه با شكر طبيعي نيشكر،‌ آب انار خالص و چاي سبز توليد مي گردد در هر بطري اين نوشيدني حدود 60 كالري انرژي موجود است از محتويات اين محصول مي توان به اسيدسيتريك، طعم‌هاي طبيعي فيلتر كربن اشاره نمود بسته‌بندي اين نوشيدني در بطري‌هاي شيشه‌اي با درب پلاستيكي،‌ فلزي است به گونه‌اي كه روكش از جنس آلومنيوم بر روي درب پلاستيكي آن كشيده شده است. برچسب آن به گونه‌اي چاپ شده است كه رنگ زمينه نقره‌اي آن با محتوي قرمز رنگ محصول جلوه زيبايي به بسته‌بندي آن داده است.

شیشه برای بسته بندی  بسیاری از مواد غذایی  مانند آب میوه، ژله وروغن

 گیاهی  وغذای کودک و به کار می رود .

 پنج درصداز وزن و دو دراز صد حجم سیل زباله های جامد را شیشه تشکیل میدهد

 برخلاف کاغذ که از سوختن آن بخار و الکتریسیته تولید می شود سوزاندن شیشه

یک پیشنهاد خوب نیست .

 شیشه هیچ انرژی گرمایی را برای تولید بخار و الکتریسیته ایجاد نمی کند چون

کاغذ می سوزد ولی شیشه فقط ذوب می شود .

 دفن شیشه هم باعث حفظ ارزش های آن نمی شود بنا براین بازیافت معمولا بهترین

 انتخاب است.

 بازیافت شیشه باعث ذخیره انر ژی بالنسبه خوبی می شود استفاده از شیشه های

بازیافتی برای ساختن تولیدات جدید40 درصد انرژی کمتری نسبت به ساختن این

محصولات از مواد خام و جدید دارد .

بازیافت باعث ذخیره انر ژی می شود چون خرده شیشه های حاصل از مواد بازیافتی

 نسبت به مواد خام نیاز به درجه حرارت کمتری برای ذوب شدن دارد.

مواد تازه برای ساختن شیشه عبارت است از (ماسه – کربنات سدیم – سنگ آهک)

شیشه های کهنه به آسانی تبدیل به بطری و شیشه ها ی دهن گشاد و یا محصولاتی

مانند عایق های فایبر گلاس می شود.

 چگونه شیشه بازیافت می شود؟

 آماده کردن شیشه هایی که محتویات آن مصرف شده است آسان است

همه چیزی که لازم است انجام دهید این است که سر وکلاهک یا چوب پنبه شیشه ها

برداشته و شیشه ها را با آب شست و شو دهید.

 بیشترین چیزی که بازیافت کنندگان از شما تقاضا دارند دسته بندی شیشه ها بر حسب

رنگ است رنگهای روشن – سبز – کهربایی (قهوه ایی روشن)

 از انجا که نمی توان رنگ شیشه ها یی را که به رنگ های مختلف ساخته می شوند

پاک کرده وازبین برد این معنی را میدهد که بازیافت کنندگان شیشه های روشن،

نمی توانند از خرده شیشه یا خمیر شیشه های رنگی استفاده کنند.

 چرا کارخانه ها مواد غذایی و نوشابه های خود را در شیشه های

سبز یا قهوه ای بسته بندی می کنند ؟

 چون شیشه های رنگی بعضی مواد غذایی و نوشابه های حساس به نور را حفظ می کند

شما نمی توانید همه محصولات شیشه ای را باز یافت کنید مانند حباب لامپها ، ظروف

چینی ، سرامیک ها ، شیشه آینه ها ،  شیشه پنجره ها و ظروفی که مواد آنها موادی

نیست که بطریها و کوزه های شیشه ای با آن ساخته می شوند بنا بر این نمی توان آنها

را با شیشه های قابل بازیافت درهم آمیخت .

 از طرفی بطریها و شیشه های دهان گشاد هستند که ما هر روزه آنها را دو ر می ریزیم

و حباب لامپ و ظروف چیزهایی نیستند که بیشترین زباله مارا ایجاد می کنند در ضمن

باید از گذاشتن ظروف پیرکس که در مقابل حرارت مقاومند یا شیشه های ماتی که داخل

آنها را نمی توان دید در ظروف بازیافت خودداری کرد.

دید کلی

شیشه از نظر ساختمان مولکولی در حالت جامد آرایش مولکولی نامنظم دارد. در درجه حرارت‌های بالا ، شیشه مثل هر مایع دیگری رفتار می‌کند. اما با کاهش دما ، گرانروی آن بطور غیر عادی افزایش می‌یابد و باعث می‌شود مولکول‌ها نتوانند در آرایشی که لازمه کریستال شدن است، قرار گیرند. به این ترتیب شیشه از نظر ساختمان مولکولی مانند مایعات نامنظم است، ولی این ساختمان غیر منظم ، دیگر متحرک نیست.

شیشه جسمی سخت است که سختی آن در حدود 8 می‌باشد و همه اجسام بجز الماسه‌ها را خط می‌اندازد. وزن مخصوص شیشه 2.5 گرم بر سانتیمتر مکعب بوده و بسیار تُرد و شکننده است. شیشه در مقابل تمام مواد شیمیایی حتی اسیدهای قوی و بازها مقاومت کرده و تحت تاثیر خورندگی واقع نمی‌شود، به همین علت ظرف آزمایشگاهی را از شیشه می‌سازند. فقط اسید فلوئوریدریک (HF) بر آن اثر داشته و شیشه را در خود حل می‌نماید.

تاریخچه

شیشه گری ، یکی از قدیمیترین حرفه‌هایی است که بشر بدان اشتغال داشته است. مصری‌ها سازنده اولین اشیای شیشه‌ای بوده‌اند که ظروف بدست آمده از حفاریهای مصر قدمت 5000 ساله دارد. رومیان نیز در فن شیشه گری مهارت داشته‌اند و در این صنعت از سایرین پیشرفته‌تر بودند. رونق شیشه سازی در نخستین ادوار تاریخ اسلامی صورت گرفته است، زیرا هنری بود که در مساجد و زیارتگاه‌ها و تزئینات مذهبی جلوه خاصی داشته و مورد استفاده قرار می‌گرفت.

در ایران نیز ساختن شیشه قدمت چند هزار ساله دارد. و نخستین واحد ماشینی تولید شیشه ساختمانی در ایران در سال 1340 شروع بکار کرد.

ترکیبات سازنده شیشه

اجزای اصلی تشکیل دهنده شیشه

با نگاه به جدول عناصر ، کمتر عنصری را می‌توان یافت که از آن شیشه بدست نیاید، ولی سه ماده کربنات دو سود ، سنگ آهک و سیلیس ، مواد اصلی تشکیل دهنده شیشه می‌باشند. مواد شیشه ساز مورد تایید موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران عبارتند از سیلیس (SiO2) ، دی‌اکسید بور (B2O3) ، پنتا اکسید فسفر (P2O5) که از هر کدام بتنهایی می‌توان شیشه تهیه نمود.

گدازآورها

کربنات سدیم (Na2CO3) ، کربنات پتاسیم (K2CO3) و خرده شیشه ، سیلیکات سدیم و پتاسیم (Na2SiO3 , K2SiO3) که حاصل ترکیب سیلیس با گدازآورها می‌باشند، در آب حل می‌شوند و از شفافیت شیشه به تدریج کم می‌کنند. به همین علت است که اغلب شیشه‌های مصرف شده در گلخانه پس از چند سال کدر می‌شوند و نور از آنها بخوبی عبور نمی‌نماید.

تثبیت کننده‌ها

برای آنکه مقاومت شیشه را در مقابل آب و هوا ثابت کنیم، باید اکسیدهای دو ظرفیتی باریم ، سرب ، کلسیم ، منیزیم و روی به مخلوط اضافه کنیم که به این عناصر ، ثابت کننده می‌گویند.

تصفیه کننده‌ها

موجب کاستن حباب هوای موجود در شیشه می‌شوند و بر دو نوعند:

1.                        فیزیکی: سولفات سدیم (Na2SO4) ، کلرات سدیم (NaClO3). با ایجاد حباب‌های بزرگ حباب‌های کوچک را جذب و از شیشه مذاب خارج می‌کنند.

2.                        شیمیایی: املاح آرسنیک و آنتیموان ترکیباتی ایجاد می‌کنند که حباب‌های کوچک داخل شیشه را از بین می‌برند.

تا اینجا به موادی اشاره کردیم که عدم وجودشان ، در مواد اولیه باعث از بین رفتن مرغوبیت کالا می‌شد. حال به چند ماده دیگر که به نوعی در تولید شیشه سهیم هستند، اشاره می‌کنیم.

افزودنیها

1.   استفاده از بوراکس به جای اکسید و کربنات سدیم (گدازآور) که در اثر حرارت به Na2O و B2O3 تجزیه می‌شود و در واقع بجای هر دو ماده عمل می‌کند.

۲- استفاده از نیترات سدیم NaNo3برای از بین بردن رنگ سبز شیشه (ناشی از اکسید آهن که همراه مواد دیگر وارد کوره می‌شود).

3.  استفاده از اکسید منگنز که باعث مقاومت بیشتر در مقابل عوامل جوی و شفاف‌تر شدن شیشه می‌شود.

4-  استفاده از اکسید سرب PH3O4 , PbO به جای CaO برای ساختن شیشه‌های مرغوب بلور و کریستال که باعث درخشندگی شیشه می‌شوند.

5.  برای ساختن کریستال مرغوب از اکسید نقره استفاده می‌کنند.

6.استفاده از فلدسپار که باعث مقاومت بهتر در مقابل مواد شیمیایی می‌شود.

7.  برای اینکه شیشه در برابر اسید فلوئوریدریک هم مقاوم باشد، ترکیباتی از فسفات به آن می‌افزایند.

8-  استفاده از خرده شیشه که به ذوب مواد سرعت بیشتری می‌دهد.

9.  استفاده از اکسید فلزات برای تهیه شیشه‌های رنگی.

10.  اکسید سزیم برای جذب اشعه زیر قرمز و اکسید بر برای ازدیاد مقاومت حرارتی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

دو نمونه از عناصر تشکیل دهنده که عمومیت بیشتری دارند، در زیر ذکر می‌گردد.

• ترکیبات(1): اکسید سیلیسیم (SiO2) در حدود 74 تا 80 درصد و بقیه شامل پراکسید سدیم (NaO2) تا 15 درصد و اکسید کلسیم 7 تا 12 درصد اکسید منیزیم 2 تا 4 درصد و 2 درصد هم عناصر دیگر مانند Fe2O3 - MnO - Al2O3 - TiP2 - SiO3.
• ترکیبات (2): اکسید سیلیسیم (SiO2) در حدود 73 درصد ، اکسید سدیم 15 درصد ، اکسید کلسیم 5.55 درصد ، اکسید منیزیم 3.6 درصد ، اکسید آلومینیوم 1.5 درصد ، اکسید بور (B2O3) و اکسید پتاسیم(K2O) هر کدام 0.4 درصد ، اکسید آهن (Fe2O3) و اکسید سیلیسیم 6 ظرفیتی SiO3 هر کدام 0.3 درصد.
  
  علاوه بر مواد فوق همیشه مقداری خرده شیشه نیز با این مواد وارد کوره می‌گردد.

انواع شیشه و کاربرد آنها

شیشه به اشکال مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ساخت لوازم تزیینی مانند گل ، تابلو و غیره در ساختن ظروف آزمایشگاهی و یا ظروف آشپزخانه مانند لیوان ، بطری و غیره و بالاخره در ساختن شیشه‌های مسطح که در دو نوع ساده و مشجر عرضه می‌گردد و مصارف مختلفی دارد که عمده ترین کاربرد آن به عنوان در و پنجره در کارهای ساختمانی است که به شکلهای مختلف اعم از شیشه‌های شفاف ، نیمه شفاف و رنگی ، جاذب حرارت ، ایمنی ، دوجداره ، سکوریت و... وجود دارد.

همچنین در آینه سازی ، صنایع نشکن ، صنایع یخچال سازی ، میزهای شیشه‌ای ، انواع شیشه رومیزی و تیغه کاری ساختمان کاربرد دارد.

شیشه رنگی

به دو طریق می‌توان شیشه رنگی بدست آورد.

1.                        با افزودن و کم کردن بعضی مواد شیمیایی در مصالح اولیه تهیه شیشه. برای نمونه اکسیدهای مسی به شیشه رنگهای مختلف قرمز می‌دهد و رنگ آبی پر رنگ بوسیله اکسید کبالت بدست می‌آید. رنگ زرد با افزودن مقداری اکسید اورانیوم و کادمیوم حاصل می گردد.

2.    شیشه سفید را در شیشه مذاب رنگی فرو می‌کنند تا دو روی آن رنگی شود. شیشه‌های رنگی در ویترین مغازه‌ها ، نمایشگاهها ، آزمایشگاهها و ساختمانهای صنعتی بکار می‌روند.

شیشه ضد آتش (پیرکس)

همراه مواد اولیه این شیشه‌ها در مقابل حرارت ، مقاومت زیادی دارند، مقدار زیادی اکسید بوریک بکار می‌رود و سیلیس آنها از انواع شیشه‌های معمولی بیشتر است. معمولا از آنها به عنوان ظروف آزمایشگاه و آشپزخانه و یا در جلوی بخاری‌های دیواری و اجاقها استفاده می‌نماید.

شیشه مسطح

این نوع شیشه را با اضافه نمودن توری فلزی در میان شیشه می‌سازند و بیشتر برای درهای ورودی ، کارگاهها ، موتورخانه‌ها ، آسانسورها و هر جایی که خطر شکستن و فروریختن شیشه وجود دارد، استفاده می‌نمایند.

شیشه دوجداره (مضاعف)

این نوع شیشه‌ها ، از دو لایه ساده و گاهی رنگی که به موازات یکدیگر قرار گرفته‌اند و لبه‌ها یا درزهای آنها هوابندی شده است و فضای بین آنها با مواد خشک کننده‌ای مانند سیلیکاژل ، پُر و یا در بعضی از موارد بین دو لایه ، خلاء ایجاد می‌شود. این نوع شیشه که عایق گرما ، سرما و صداست، در بسیاری از ساختمانها مانند فرودگاهها ، هتل‌ها و بیمارستانها بکار می‌رود.

شیشه سکوریت

در این حالت ، شیشه مجددا تا حدود 700 درجه سانتی‌گراد حرارت داده و بعد بطور ناگهانی و تحت شرایط خاص و کنترل شده‌ای سرد می‌شود. این عمل باعث افزایش مقاومت شیشه (حدود 3 الی 5 برابر) در مقابل ضربه و نیز شوکهای حرارتی می‌گردد. این شیشه‌ها در صورت شکستن ، به ذرات ریز و مکعب شکل تقسیم می‌شوند که آسیب رسان نیستند. از این نوع شیشه در ویترین فروشگاهها ، درهای شیشه‌ای و پنجره‌های جانبی اتومبیلها استفاده می‌گردد.

 شیشه نشکن

این نوع شیشه‌ها شامل دو یا چند لایه شیشه‌اند که بوسیله ورقه‌هایی از نایلون شفاف تحت حرارت و فشار به هم متصل می‌شوند. همچنین بعضی از انواع شیشه‌های طلق‌دار به عنوان عایق صوتی ، جاذب حرارت ، کاهنده شفافیت و شیشه ایمنی بکار برده می‌شوند. وقتی که این شیشه‌ها می‌شکنند، خاصیت کشسانی نایلون مانع از پخش و پراکندگی ذرات شیشه می‌گردد.

از جمله کاربردهای این نوع شیشه‌ها در خودروها و ویترین مغازه‌هایی که اشیاء گرانقیمت می‌فروشند استفاده می‌گردد. ممکن است شیشه نشکن را از جنس شیشه سکوریت بسازند.

شیشه ضد گلوله

از چند لایه شیشه سکوریت و یا نشکن ، شیشه ضد گلوله می‌سازند. در هنگام وارد شدن گلوله به داخل شیشه ، از نیروی آن کاسته و در میان شیشه متوقف می‌گردد.

شیشه انعکاسی (بازتابنده)

در این نوع شیشه‌ها ، یک سطح شیشه با یک پوشش منعکس کننده نور و حرارت از جنس فلز یا اکسید فلزی دارای این خاصیت پوشانده می‌شود. این نوع شیشه‌ها ، نور خورشید را منعکس می‌کنند و در کاهش حرارت و درخشندگی نور موثر هستند. اگر در روشنایی روز از بیرون به شیشه انعکاسی نگاه کنیم مشاهده می‌کینم که تصاویر اطراف را مانند آینه باز می‌تاباند و اگر از داخل به بیرون نگاه کنیم، شیشه کاملا شفاف خواهد بود. شبها پدیده مذکور برعکس است. یعنی شیشه از خارج شفاف و از داخل مانند آینه است.

این شیشه با منعکس نور خورشید ، حرارت ناشی از تابش نور خورشید را بطور قابل ملاحظه‌ای کاهش می‌دهد و در نتیجه ، باعث صرفه جویی در هزینه‌های احداث ، راه اندازی و نگهداری سیستمهای تهویه و تبدیل می‌شود.

ظروف شیشه ای ویژه فریز کردن

ظروف شيشه اي معمولي در دماي فريزر به سرعت مي شكند، اما ظروف شيشه اي ويژه فريز كردن موادغذايي به دماي پايين مقاوم هستند. اغلب اين ظروف دهان گشادند، اما انواع ديگر آن نيز متداول است. دهانه گشاد اين ظروف برداشت موادغذايي از آنها را آسان مي كند؛ آنچه درباره ظروف شيشه بايد لحاظ شود، توجه به فضاي خالي بالاي ظرف يا، فاصله بين سطح ماده غذايي تا در ظرف است تا پس از انبساط مواد غذايي در اثر يخ زدن، ظرف نشكند، به ويژه درباره مايعات كه انبساط آنها بيشتر بوده و امكان آسيب به ظروف بسته بندي بيشتر است. اما درباره ظروف پلاستيكي بايد مقاومت ظرف به دماي پايين در نظر گرفته شود، چرا كه بسياري از ظروف پلاستيكي در اثر سرما ترك برداشته يا مي شكنند. متخصصان تغذيه بهترين ظروف بسته بندي را ظروف شيشه اي مي دانند، چرا كه اين ظروف تركيبات شيميايي ندارند كه با مواد غذايي داخل ظرف واكنش نشان بدهند. بسته بندي هاي شيشه اي اولين انتخاب مصرف کنندگان براي حفظ کيفيت، پاکي و مزه غذا مي باشد و به نظر مي رسد اغلب آنان به سلامت بسته بندي بيشتر اهميت مي دهند. ترجيح مشتريان دائمي به سوي بسته بندي هاي شيشه اي استمعايب شيشه و ظروف شيشه اي
1- شيشه حساس به شوك هاي حرارتي و عوامل خارجي بوده لذا ميزان درصد شكستن شيشه يا ظروف شيشه اي در مقايسه با مواد اوليه بسته بندي ديگر بالاست.
2- ظروف شيشه وزن زيادي دارد كه باعث افزايش هزينه حمل و نقل آن نسبت به انواع ديگر مواد بسته بندي مي شود.
3- اين خطر وجود دارد كه در هنگام پر نمودن محصول در ظروف شيشه اي قسمتي از آن، خرده شده به مواد غذايي انتقال يابد.

در حال حاضر 85 درصد از كارخانه هاي نوشابه سازي از بطري شيشه اي و 15 درصد از كنسروهاي توليد شده در جار شيشه اي بسته بندي مي شوند. جار شيشه اي مانند قوطي فلزي كاملا غير قابل نفوذ به اكسيژن، رطوبت و غيره است، شايان ذكر است كه خوردگي در جار شيشه اي به ندرت ايجاد مي شود. ظروف شيشه اي (بلور) : ظروف شيشه اي به 7 هزار سال قبل از ميلاد و شاخه اي از سفالگري باز مي گردد. اين گونه ظروف مشكلي براي سلامتي ايجاد نمي كنند و به راحتي آلوده نمي شوند. شيشه از نظر شيميايي خنثي است و با ماده غذايي واكنشي كه موجب تغيير در عطر و طعم آن گردد ايجاد نمي كند. براي شستشوي اين ظروف مي توان از آب ملايم به همراه انواع شوينده ها استفاده كرد. اما هنگام خريد خصوصا درباره ليوان هاي بلوري كه به اشكال فانتزي وجود دارند توجه به اين نكته ضروري است كه شكل ليوان نبايد مانع از تميز و راحت شسته شدن آن شود. هنگام استفاده از ظروف شيشه اي به خاطر داشته باشيد كه نبايد آنها را روي حرارت مستقيم قرار دهيد چراكه شوك حرارتي منجر به ترك خوردن آنها مي شود. همچنين به ياد داشته باشيد اين ظروف اگر لب پر شوند موجب تجمع ميكروب ها شده و ديگر نبايد مورد استفاده قرار گيرند.
    ظروف پيركس: درباره ظروف پيركس (مقاوم در برابر حرارت) بايد گفت كه تفاوتي با ظروف معمولي بلوري ندارند، فقط در آنها از ماده اي با نام تجاري «بوراكس» استفاده مي شود كه ظرف را در برابر حرارت مقاوم مي نمايد. اين گونه ظروف علاوه بر سرو غذا در پخت و پز قابل استفاده مي باشند. تنها بايد مواظب بود كه ظرف يك مرتبه  داغ يا سرد نشود. ظروف شیشه ای از نظر خصوصیات فیزیکی و نوع محتویات آن به شرح زیر طبقه بندی می شود :

1ــ ظروف شیشه ای مقاوم در برابر فشار درونی ( نوشابه های گاز دار )

2ــ ظروف شیشه ای مقاوم در برابر حرارت (شیر پاستوریزه، آبلیمو، ترشیجات، انواع کنسرو مواد غذایی)

3ــ ظروف شیشه ای مقاوم در برابر فشار و حرا رت (ماءالشعیر)

4ــ ظروف شیشه ای معمولی که شامل سه نوع فوق نباشد (الکل، گلاب، سرکه و عرقیات)

ویژگی های ظروف شیشه ای

ــ ترک : ظروف شیشه ای بایدعاری از هر گونه ترک که باعث کاهش مقاومت مکانیکی شیشه است، باشد

ــ یکنواختی بدنه : سطوح داخلی و خارجی ظروف باید صاف و یکنواخت باشد.

ــ درز قالب : محل اتصال و جوش بر روی بدنه ظروف نباید تیزو برنده باشد و حداکثر برآمدگی مجاز در این ناحیه 5/0 میلی متر است.

ــ کجی(انحراف از محور قائم) :

انحراف محور بطری از محور قائم در طول بطری نباید بیش از 5/1 درجه باشد که مقدار آن بر حسب میلی متر طبق رابطه زیر به دست می آید  (Y=%261 XH ) که در آن

H : طول بطری بر حسب میلی متر

X : میزان انحراف محور بطری از محور قائم در ناحیه دهانه بر حسب میلی متر

ــ یکنواختی کف : ضخامت کف ( قائده ظروف ) باید یکنواخت و حداکثر اختلاف ضخامت در ظروف بیش از 3 میلیمتر نباشد.ضمنا حداکثر ضخامت کف برابر 10 میلیمتر و حداقل آن برابر 3 میلیمتر باشد.

ــ رنگ : رنگ شیشه باید کاملا یکنواخت باشد و در مورد شیشه های رنگی با توجه به کاربرد و نوع موادی که در آن نگهداری می شود،رنگ شیشه تعیین می شود.

ــ رگه : ظروف شیشه ای نباید دارای رگه های رنگی قابل رویت باشند.

ــ خط : در مورد خطوط ممتد باید موارد زیر رعایت شود :

الف : خطوط عریض تر نیم میلیمتر غیر قابل قبول است.

ب : خطوطی که طول آنها بیش از 2 سانتی متر باشد،غیر قابل قبول است.

ج : خطوطی که طول آنها 4 سانتی متر و عرض آن کمتر از نیم میلیمتر است حداکثر تا 2 عدد قابل قبول است.

ــ لکه : وجود سطح تیره یا لکه در ظروف شیشه ای که در اثر شستشو با آب داغ تمییز نشود، مجاز نمی باشد

ــ مواد ذوب نشده : ذرات ذوب نشده داخل جداره شیشه در صورتی که قطرشان از یک میلیمتر بیشتر باشد و اطراف و جوانب آن عاری از ترک باشد تا 2 عدد مجاز است.

ــ حباب : ظروف شیشه ای باید فاقد هرگونه حباب که باعث شکنندگی می شود، باشند.حباب هایی که در شیشه شکنندگی ایجاد می کنند، به شرطی که مقدار و اندازه آنها از میزانی که در جدول شماره 1 داده شده تجاوز نکند و در یک نقطه واحد هم مجتمع نباشد، مجاز می باشد.

یادآوری: حباب و پلیسه در محل جوش خوردگی طوقه شیشه غیر مجاز است

ــ ضخامت بدنه : ضخامت بدنه ظروف شیشه ای در طول بطری باید یکنواخت و از 5/2 میلیمتر کمتر نباشد

ــ انحناء لبه : مقدار انحنای لبه ظروف شیشه ای می باید  با ضوابط استاندارد ملی شماره 3784 مطابقت کند

ــ موج : ظروف شیشه ای باید فاقد موج شدید باشد

دوپهنی : ظروف شیشه ای از نظر ظاهری نباید تز دوپهنی بوخوردار باشد و میزان دوپهنی مجاز بدنه در ظروف شیشه ای با توجه به قطر بدنه از فرمول زیر پیروی می کند.

TD=±( 0/5 + 0/012D )     که در آن

D : قطر مورد نظر بر حسب میلیمتر

TD : میزان رواداری برای قطر بر حسب میلیمتر می باشد

ــ ابعاد رینگ (دهانه شیشه ): قطر رینگ ظروف شیشه ای باید در حدی باشد که عمل دربندی و آب بندی به خوبی انجام شود.ضمنا توصیه می شود در مورد ابعاد اندازه سر ظروف شیشه ای و در صورت نیاز به استانداردهای زیر مراجعه شود.

الف: برای ظروف شیشه ای دهانه گشاد (جار) به استاندارد ISO9100 مراجعه شود.

ب: برای ظروف شیشه ای دهان تنگ پرسی (بطری های پرسی ) مانند بطری های نوشابه به استانداردهای BS و ISO9056 مراجعه

بازيافت شيشه از آغاز تا كنون

بازيافت شيشه چهار هزار سال قابل از ميلاد مسيح، شيشه به صورت يک لعاب آبگونه تزييني در خاور ميانه استفاده مي شد. ظرف هاي شيشه اي رنگي براي خوردن و آشاميدن از سال 1550 گسترش يافته و مورد استفاده قرار گرفته است. قديمي ترين شيشه صاف و شفاف، يک گلدان ريخته گري شده در نينواي آشور است که در حدود 800 سال قبل از ميلاد توليد شد و اکنون در موزه British لندن قرار دارد. در قرون هجدهم و نوزدهم شيشه بسيار گران بود و براي کاربردهاي محدود همانند توليد پنجره هاي شيشه اي رنگي کليسا استفاده مي شد. در ابتداي قرن بيستم با انقلاب صنعتي توليد شيشه با مقياس بزرگي آغاز گرديد. براي مثال توليد لامپ سبک شيشه اي ماشين در سال 1926 آغاز شد. امروزه شيشه ماده گران بهايي به شمار نمي رود و براي بسته بندي مواد، توليد پنجره و ساير محصولات استفاده مي شود. شيشه هاي جديد از چهار ترکيب شن، خاکستر سودا( کربنات سديم)، سنگ آهک و ساير افزودني ها ساخته مي شود. اين افزودني ها شامل آهن در رنگ (قهوه اي يا سبز)، کروميوم(فلز درخشان)، فلز لاجورد در رنگ سبز مايل به آبي، آلومينا براي دوام و برم براي بهبود عمليات حرارتي به آن افزوده مي گردد. سالانه تمامي شيشه استفاده شده در اروپا در حدود 6/11ميليون تن تخمين زده مي شود. صنعت شيشه در انگلستان با به کارگيري تکنولوژي بالا ظرفيت بازيافت خود را به بالاي يک ميليون تن در سال رسانيده است. وابستگي مواد ديگر و قابليت غيرقابل انکار شيشه، با توجه به تمامي مشکلات، بازيافت آن يک مساله اجباري و اضطراري مي باشد. 7 درصد شيشه ها به طور ميانگين از زباله هاي خانگي توليد مي شود، به طوري که در سال 2001 بيش از 5/2 ميليون تن از اين مواد سوزانده شده است. براي ساخت شيشه انرژي زيادي در استخراج و حمل و نقل مواد صرف مي شود. در اين فرآيند ترکيب مواد را بايد در دماي بسيار بالا انجام داد و حجم بالاي سوخت فسيلي استفاده شده در آن دي اکسيد کربن و گازهاي گلخانه اي بسياري توليد مي کند. به طور مثال در سال 2002 در صنعت شيشه انگلستان در حدود 8611000000 کيلووات ساعت برق مصرف شد و 8/1 ميليون تن دي اکسيد کربن از سوخت فسيلي در کارخانه ها مطالب مشابه : بررسی طراحی بسته بندي با دیدگاه کاهش بسته بندی - بررسی طراحی بسته بندي با دیدگاه کاهش - بسته بندی مواد غذایی شیشه برای بسته بندی شيشه و ظروف شيشه اي: يكي از قديمي ترين ظروف بسته بندي مخصوصا" در مورد مواد غذايي ظروف شيشه اي بسته بندی 1 صنایع غذایی - بسته بندی 1 - Food science and technology پلاستیکها: بسته بندی - پلاستیکها: - بسته بندی مواد غذایی با سلام.در مورد بسته بندی هر گونه مشکل لوله های مقوایی با سلام.در مورد بسته بندی هر گونه مشکل،سوال،پروژه،طرح مورد نیازتان را در این وبلاگ جستجو طراحی صنعتی ,بسته بندي ,رایانه و نیاز امروز بسته بندی - طراحی صنعتی ,بسته بندي ,رایانه و نیاز امروز - بسته بندی مواد غذایی برچسب : بسته بندی