● طرح جامع تحقيقات شهرسازي و معماري

طرح مساله

آيا تحقيقات شهرسازي و معماري در مجموعه نهادهاي پژوهشي و مرتبط با وزارت مسكن و شهرسازي نظام مند بوده است؟

هر پژوهش علمي براي پاسخگويي به يك پرسش اصلي شروع مي شود كه به آن سوال آغازين گويند كه در فرآيند پژوهش اين سوال دقيقتر و روشنتر شده و به يك يا چند سوال علمي تبديل ميشود. جستجوي نظام مندي پژوهش در مجموعه وزارت مسكن و شهرسازي نيز سوال آغازين تحقيق حاضر محسوب مي شود.

عمده ترين ويژگيهاي نظام مندي در پرسش فوق عبارتند از:

مديريت هماهنگ

استمرار پيوستگي (پيوند با گذشته و تداوم در آينده)

فرآيند دار بودن، برنامه منظم و مدون تحقيقات و ...

بررسيهاي مقدماتي و سوابق موضوع نشانگر علائمي از نارسايي ها و مشكلات در حوزه معماري و شهرسازي به قرار زير ميباشد:

فقدان انسجام و ارتباط لازم بين عناوين و موضوعات پژوهشي

موازي كاري، عدم هماهنگي و فقدان ارتباط لازم بين نهادها و موسسات پژوهشي

فقدان روند و رويه مشخص و وحدت رويه در رابطه با تعريف،‌نظارت بر انجام و تصويب طرحهاي تحقيقاتي و مطالعاتي شهرسازي و معماري

عدم پيوند كافي بين تصميم سازي و تصميم گيريهاي حوزه با يافته هاي تحقيقات

عدم توجه كافي به ميان بخشي و ميان رشته اي بودن تحقيقات شهرسازي و معماري

بر اين اساس و با توجه به پرسش اصلي و آغازين اين پژوهش اين طرح در پي پاسخگويي به مسائل و مشكلات زير مي باشد:

آيا موضوعات پژوهشي معماري و شهرسازي در مجموعه وزارت مسكن و شهرسازي از يك نظام برخوردار است؟

آيا انسجام و ارتباط لازم بين عناوين و موضوعات پژوهشي حوزه وجود دارد و كلاً تحقيقات حوزه واجد ساختار و نظام مندي است؟

تحقيقات شهرسازي و معماري تا چه اندازه پاسخگوي نيازهاي پژوهشي حوزه هستند و جهت رسيدن به وضع مطلوب چه ساختاري بايد داشته باشند؟

آيا روند و رويه گردش كار طرحهاي تحقيقاتي واجد مكانيزم تعريف شده و مشخصي هستند؟

اهداف طرح

اين پژوهش اهداف عمده زير را دنبال مي كند:

ايجاد انسجام و ارتباط منطقي بين موضوعات پژوهشي

تعريف ساختار، نظام و محورهاي پژوهشي شهرسازي و معماري در حوزه معاونت شهرسازي و معماري وزارت مسكن و شهرسازي

تدوين مكانيزم تعريف و اولويت بندي طرح هاي مطالعاتي شهرسازي و معماري

تشخيص و تعريف روال و روند گردش كار طرحهاي مطالعاتي شهرسازي و معماري (انتخاب محقق، بررسي و نظارت، تصويب و ...)

هدفمند و كاربردي نمودن تحقيقات و مطالعات شهرسازي و معماري

نتايج مورد انتظار

بر مبناي اهداف و سوالات مطرح شده و برنامه پژوهش در اين طرح انتظار مي رود نتايج ذيل حاصل گردد:

ارائه فهرستي از نيازها و طرحهاي پژوهشي اولويت دار در حوزه شهرسازي و معماري

تهيه و تدوين خط مشي و برنامه تحقيقات شهرسازي و معماري در يك دوره پنجساله و افق ده ساله

ارائه رهنمودهايي براي بهبود فرآيند بررسي و تصويب و گردش كار طرحهاي مطالعاتي

بسترسازي و تخصيص بهينه منابع اعتباري به طرحهاي تحقيقاتي و مطالعاتي حوزه معاونت شهرسازي و معماري

روش شناسي پژوهش

در اين بخش سرفصلهاي زير مورد توجه قرار گرفته است:

الف) بررسي تمايزات روش شناختي در طبقه بندي هاي موجود بر اساس هدف، معيار، كاربرد، زمان عرصه، ميزان ژرفايي و ...

ب) بررسي روشهاي خاص تحقيق بر مبناي دسته بندي هاي ذكر شده

با توجه به دسته بنديهاي و طبقه بنديهاي ذكر شده از روشهاي تحقيق و با در نظر گرفتن اهداف و موضوع پژوهش حاضر مي توان گفت كه تحقيق فعلي از نظر روش شناختي داراي ويژگي هاي زير مي باشد:

اين پژوهش از نظر هدف كاربردي است. زيرا كه به دنبال پاسخ دهي به يك سري سوالها و ابهامهاي مشخص در زمان و با هزينه معين در حوزه تحقيقات شهرسازي و معماري است و نتايج يافته ها در عمل به كار بسته خواهند شد.

چون پژوهش حاضر در صدد بهبود وضعيت تحقيقات در حوزه شهرسازي و معماري مي باشد، از نوع تحقيقات توسعه اي نيز محسوب مي شود.

پژوهش حاضر براي نيل به مقصود و نتايج مورد انتظار از روشها و ابزارهاي تركيبي (توصيفي، تبييني و ...) متعددي بهره مي گيرد.

تحقيق فعلي، نه تنها وضعيت موجود تحقيقات شهرسازي و معماري را بررسي مي كند بلكه با شناخت روند موضوع در گذشته و بررسي وضعيت فعلي در صدد شناخت چشم اندازهاي آتي و ارائه برنامه پيشنهادي براي آينده تحقيقات حوزه مي باشد.

اين پژوهش اساساً از روشهاي توصيفي و اكتشافي براي شناخت ابعاد و جوانب موضوع در گذشته «آنچه بود» و حال «آنچه هست» بهره مي گيرد و در اين مسير با مقايسه گذشته و حال ( و در يك روند تحولات) تحقيقات در حوزه و نيز مقايسه فعاليت و عملكرد مراكز تحقيقاتي مشابه، به تحليل مسائل و مشكلات و راهگشايي آنها مي پردازد.

در كنار مطالعه توصيفي، پژوهش حاضر تلاش مي كند با بهره گيري از روشهاي هنجاري «آنچه بود» و «آنچه هست» را با «آنچه بايد باشد» مقايسه كند و از اين طريق شكافها و فاصله تا وضع مطلوب را نمايان سازد.

اين پژوهش ضمن استفاده از روشهاي غيرمستقيم (روشهاي اسنادي) براي توليد اطلاعات مورد نياز از روشهاي مستقيم بهره خواهد گرفت. در اين باره با بكارگيري آتي با كارشناسان و متخصصان ذيربط به تبادل نظر خواهد پرداخت.

در تجزيه و تحليل اطلاعات به همراه بكارگيري آمارهاي توصيفي، از تكنيك هاي محتوا، تحليل ثانوي و تحليل راهبردي بهره خواهد گرفت.

ج) براي اولويت بندي محورها و موضوعات پژوهشي از تلفيق تكنيك هايي چون روش دلفي، ماتريس و سيستم اثرات متقابل، روش كلاسيك وزن دهي، روش چند شاخصي و روش تجزيه و تحليل ساختاري موضوع ها و پروژه ها حسب مورد استفاده خواهد شد.

حوزه ها و محورهاي پژوهش شهرسازي و معماري

مديريت و اداره شهر
مديريت مشاركتي و حاكميت شهري
مكانيسم مشاركت و واگذاري امور شهري به بخش خصوصي، گروههاي غيردولتي و محلي شهري
ظرفيت سازي و توانمندسازي مديريت هاي محلي شهر و زمينه سازي واگذاري امور به آنها
ارزيابي نظام موجود مديريت شهري
نظام مديريت مناطق كلانشهري
تامين مالي شهرداريها و نهادهاي مديريت محلي شهري
ارزيابي تجربيات مشاركت شهري و تعريف الگوهاي نوين مشاركتي شهروندان

توسعه پايدار شهري و مديريت زيست محيطي
سنجش و ارزيابي توان اكولوژيك شهرها و ظرفيت توسعه
تدوين و تعريف الگوها و شاخصهاي شهر پايدار
تدوين دستورالعمل ها و ضوابط ويژه توسعه پايدار شهري
مديريت دفع و بازيافت زباله شهري
مديريت دفع و بازيافت ابهاي سطحي و فاضلاب شهري
مديريت تامين آب سالم شهر
مديريت منظر و چشم اندازهاي شهري
توسعه پايدار و تراكم هاي شهري
توسعه پايدار شكل و فرم شهري
توسعه پايدار و كاربري هاي زمين شهري
توسعه پايدار و كاربرد پايدار انرژي در شهر
توسعه پايدار و نظام جديد ارتباطات و اطلاع رساني شهري
توسعه پايدار شهري و تعادل اقتصادي-اجتماعي

مسكن و زمين شهري
اقشار كم درآمد اجتماعي و شهر : سرپناه براي همه
مديريت محلي تامين مسكن
مسكن و تراكم شهري
بازار زمين و مسكن (رسمي و غيررسمي)
منابع مالي تامين مسكن
ارتباط مسكن و توسعه شهري
سياست زمين و عرضه زمين شهري
بانك اطلاعاتي مسكن
ارزيابي سياست هاي اخير مسكن
سياست هاي نوين تامين زمين و مسكن

كنترل و مهار توسعه هاي خودروي شهري و اسكان غيررسمي
گونه شناسي و ريشه يابي اسكان غيررسمي
ارزيابي و جمع بندي سياست هاي برخورد با اسكان غيررسمي و نتايج
راهكارهاي مهار و كنترل اسكان غيررسمي
شيوه هاي نوين توانمندسازي، نهادسازي و ظرفيت سايز در ساماندهي اسكان غيررسمي
مطالعه و تدوين دستوركار و منشور ساماندهي و مهار اسكان غيررسمي تحقق شهر بدون زاغه تا سال 1400
پويا شناسي اسكان غيررسمي و استخراج راه كارهاي عملي تامين مسكن كم درآمدها

ارزيابي طرحها و برنامه هاي معمول شهرسازي كشور و شناسايي راهكارهاي تحول و دگرگوني آنها
ارزيابي اثرات و پيامدهاي طرح هاي جامع شهري (دستاوردها و ناكارآمديها)
ارزيابي اثرات و پيامدهاي طرح هاي هادي شهري (دستاوردها و ناكارآمديها)
ارزيابي اثرات و پيامدهاي طرح هاي تفصيلي شهري (دستاوردها و ناكارآمديها)
مطالعات و بررسي هاي تطبيقي و انطباقي جهت تشخيص نظام بهينه تهيه طرحهاي شهري و شهرسازي كشور
تدوين مباني نوين قيمت گذاري و تعيين حق الزحمه تهيه طرحهاي شهري و شهرسازي كشور
ارزيابي روند تهيه و گردش كار طرحهاي شهرسازي كشور و معرفي راهكارهاي بهينه سازي آن

تدوين قانون شهرسازي و معماري كشور و هماهنگ سازي ضوابط و مقررات شهرسازي
مطالعات تطبيقي و انطباقي در ارتباط با تدوين ضوابط، دستورالعملها و استانداردهاي شهرسازي و معماري (با تكيه بر سازگاري فضا-كاربري و فعاليت، سارگاري فرم و عملكرد، انطباق با شرايط، ويژگي ها و الگوهاي رفتاري شهروندان)
مطالعه تطبيقي در جهت بازنگري در قانون شهرداريها و تنظيم قواعد حقوقي مديريت شهري (با توجه به نيازهاي نوين و عرصه هاي جديد مديريت شهري)
ضوابط و مقررات ويژه كنترل و مهار محدوده هاي شهري
ضوابط و مقررات مهار حاشيه نويسي
مطالعات واگذاري وظايف جديد به شهرداريها

ارتقاء كيفيت محيط شهري و توجه به ابعاد طراحي شهري و شهرسازي
تدوين شرح خدمات طراحي شهري در سطوح مختلف طرحهاي شهري و شهرسازي
تدوين دستورالعملها و ضوابط طراحي شهري (با رويكرد اجرايي) در سطوح مختلف شهري
تدوين و تعريف الگوهاي طراحي شهري در بخشها و مقاطع رشد شهري
تدارك منابع نوين و الگوهاي جديد طراحي شهري جهت آموزش و اجرا در شهرسازي كشور
طراحي و مبلمان شهري
عرصه هاي نوين طراحي شهري
برنامه ريزي اوقات فراغت و گردشگري شهري

نوسازي و بهسازي شهري
ارزيابي اثرات طرحهاي نوسازي و بهسازي بر بافتهاي شهري كشور
ارزيابي و تعريف مجدد شرح خدمات و شيوه تهيه طرحهاي بهسازي و نوسازي شهري
شناسايي و معرفي راهكارهاي اجرايي و مشاركتي بهسازي و نوسازي شهري
ارزيابي و معرفي ظرفيتهاي توسعه دروني شهرهاي كشور در بخشهاي فرسوده و تاريخي
شناسايي و معرفي راهكارهاي تامين مالي طرحهاي بهسازي و نوسازي شهري

تراكم هاي شهري
مطالعه و شناسايي عوامل اصلي موثر در تعيين تراكم هاي شهري
ارزيابي تطبيقي اثرات اجرايي تراكم هاي شهري در كلانشهرها
تدوين نظام ضوابط بهينه سازي تراكم هاي شهري
تراكم و رانت هاي شهري، سازوكار تعادل بخشي
تراكم و كاربري زمين شهري

تحقيقات و پژوهش هاي معماري و شهرسازي
ارزيابي محتوايي طرحهاي تحقيقاتي شهرسازي و معماري و شناخت دستاوردها و ناكارآمديها
مطالعه و بازنگري ادواري طرح جامع تحقيقات شهرسازي و معماري
مطالعه و معرفي زمينه ايجاد سرفصل تحقيقات و پژوهش در برنامه چهارم
ارزيابي رابطه پژوهش و تحقيقات با اجرا در بخش شهرسازي و معماري
تدارك بانك اطلاعاتي تحقيقات و محققين شهرسازي و معماري كشور

بحران ها و چالش هاي شهري و شهرسازي كشور
مطالعه، معرفي و اولويت بندي بحرانهاي اساسي كلانشهرها
مطالعه جهت سياستگذاري مرحله اي كاهش و مقابله با بحران هاي شهري و شهرسازي كشور
شناسايي سريع چالشهاي اساسي شهر و شهرسازي كشور جهت تدوين برنامه چهارم

تدوين نظام اجرايي شهرسازي كشور
بررسي تطبيقي و تدوين مكانيسم ارتباط نهادهاي اجرايي مرتبط با شهرسازي و يكپارچه سازي نهادي و سازماني اجرا در شهرسازي كشور
تدوين راهكارهاي نظارت بر اجراي طرحهاي شهري و شهرسازي كشور
مطالعه و تدوين مكانيسم بسترسازي روابط بين بخشي در اجراي طرحهاي شهرسازي كشور

توسعه شهري، شهرنشيني و رشد شهري
ارزيابي الگوهاي رشد شهري و شهرنشيني و شهرگرايي
محدوده هاي شهري در ارتباط با الگوي توسعه شهري
شاخصهاي تعيين محدوده هاي شهري و ضوابط مرتبط
رشد كلانشهرها و تحميل الگوهاي خودرو بر اراضي پيراموني

حمل و نقل و ارتباطات شهري
الگوهاي نوين حمل و نقل و توسعه شهري
مترو و توسعه شهري و كلانشهري، مترو و ساخت و بافت شهرها
بازنگري و تدقيق آيين نامه هاي طراحي زاههاي شهري با توجه به شرايط جديد
حمل و نقل شهري و نظام كاربريهاي زمين
حمل و نقل شهري و تراكم ها
برنامه ريزي و مديريت حمل و نقل شهري
مطالعه و امكان سنجي ايجاد مسيرهاي پياده و دوچرخه در شهرها

تعادل بخشي منطقه اي و تنظيم نظام اسكان و شبكه شهري كشور
ارتباط توسعه شهري، شهرسازي و تعادل منطقه اي
تنظيم شبكه شهري كشور مرتبط با آمايش ملي و منطقه اي و نظام اسكان
ارتباط طرحهاي توسعه شهري و طرحهاي ناحيه اي و منطقه اي كشور
تدوين راهكارهاي تمركز زدايي و تعادل بخشي سرزمين
توسعه متعادل و ارتباط ارگانيك شهرها و روستاها

نظام اطلاعاتي و اطلاع رساني شهري و آگاهي بخشي به شهروندان
گسترش بانك هاي اطلاعاتي شهري و سازوكار به روز رساني آنها
بكارگيري ابزار نوين اطلاع رساني به شهروندان
بررسي هاي تطبيقي جهت تدوين ساختار بهينه بانكهاي اطلاعاتي و سازوكارهاي اطلاع رساني شهري
مطالعه تطبيقي جهت بهينه كردن و ساماندهي نظام شناسايي و نامگذاري معابر و نشانه هاي شهري
كنترل و ساماندهي تبليغات و آگهي هاي شهري

معماري و مسكن
ارزيابي مسكن اجتماعي و صرفه هاي اقتصادي - محيطي
آسيب شناسي مسكن آپارتماني (كمي، كيفي) و رشد و تربيت كودكان
اصول طراحي اكولوژيك مجموعه هاي مسكوني
تاثيرات مسكن آپارتماني بر تغييرات فرهنگي و رفتار اجتماعي و شيوه زندگي
مسكن و گروه هاي خاص (سالمندان، جوانان، مجردين، زنان)
فضاي باز محله اي، مسكن آپارتماني و رشد كودكان
تعيين شاخص هاي مسكن و تراكم
تاثيرات مسكن بر محيط زيست (كاهش اثرات مخرب آن بر محيط)
تكنولوژي ساخت مسكن

طراحي فضاهاي عمومي و شهري
حقوق شهري و شهروندان
ايمني شهري و شهروندان
معماري و ابنيه عمومي شهري
معماري و اوقات فراغت

معماري محيط و منظر
بررسي رابطه ساخت و ساز در حومه شهرها و تخريب محيط و منظر حومه شهري، تدوين ضوابط ساخت با توجه به منظر
تعيين راهكارها براي ارتقاء كيفيت محيط و منظر در ساختمانهاي شهر
منظر فراشهري و تاثيرات زندگي شهري بر آن

معماري ايراني اسلامي
تدوين اصول و مباني طراحي معماري مساجد معاصر
تدوين اصول و مباني طراحي معماري ابنيه عمومي
معماري اماكن مقدس

معماري و مصالح و فناوري هاي ساخت
ارزيابي چرخه حيات مصالح و مواد ساختماني
ارتقاء كيفيت مصالح سنتي از نظر ساخت و طراحي
شناسايي مصالح بادوام
شناسايي و بررسي مصالح پايدار (سبز، توجه به موضوعات زيست محيطي)

مرمت ابنيه و ساختمانهاي تاريخي
ارزيابي مقايسه اي كارآمدي تكنيكها و شيوه هاي مرمتي در ساختمانهاي موجود
ارزيابي نقش اقدامات انجام شده مرمتي و پيشگيرانه در حفظ بناها و بافتهاي تاريخي

معماري و نياز گروه هاي خاص
تعيين نيازهاي طراحي مسكن براي گروههاي معلولين جسمي-حركتي
معماري و فضاي ويژه كودكان - كودكان و طبيعت در شهر و خانه
معماري و سالخوردگان
معماري و زنان

معماري و اقليم
بازنگري الگوها و ضوابط طراحي اقليمي براي ساختمانهاي عمومي و شهري

معماري و هويت ملي - محلي
تعيين عوامل تاثير گذار و استنتاج شاخص هاي هويت ملي - محلي

منبع: http://www.shahrsazi-mhud.ir

● طرح جامع تحقيقات شهرسازي و معماري

مطالب مشابه :

لیست کتب معماری موجود در کتابخانه پژوهشکده سوانح طبیعی (سری دوم)

مقالات داخلی: مباني و اصول جنبش نو- شهرسازي

آیین نامه نظام مهندسی(مهندسی شهرسازی)

منابع اصی گرایش طراحی شهری(ارشد6)

کتاب های مفید

● طرح جامع تحقيقات شهرسازي و معماري

کاملترين منابع براي ازمون کارشناسي ارشدجغرافيا

آزمون ورود به حرفه ي مهندسان + دانلود راهنماي آزمون

تحول خلاقانه در طراحي محورهاي شاخص شهري عصر صفويه

49 کتاب جدید و کتابهای سال 85 رشته شهرسازی و علوم وابسته