کليات برنامه فرهنگي عمره

کليات برنامه فرهنگي عمره
مقدمه:
هرساله درحدود يک ميليون نفر از مردم عزيز کشورمان مشتاقانه و به هدف زيارت خانة خدا و حرم نبوي راهي سفر معنوي عمره مي شوند، شمار بالاي عمره گزاران از يک سو و انگيزة معنوي آنان از سوي ديگر، فرصت بسيار مناسب و ظرفيت بسيار بالايي را براي تهذيب و طهارت اخلاقي ـ معنوي و ارتقاء و تعالي الهي فراهم مي‌آورد و زمينه‌اي را براي فرهنگ سازي معنوي در سطح جامعه در اختيار ‌مي‌گذارد. از اين رو با يک برنامه ريزي هدفمند،‌ منسجم و پايدار مي‌توان دريک دوره زماني تقريباً ده ساله، اکثريت قريب به اتفاق جامعه را بر سر يک سفرة گستردة معرفت يابي، طهارت روحي و ارتقاء معنوي گردهم آورد. طبيعتاً در اين چنين برنامه‌اي سهم خانواده‌هاي عمره گزاران و زايران بايد مدّ نظر باشد.


الف ـ اهداف
1ـ بهره‌گيري از همة ظرفيت عمره درجهت ارتقاء معرفتي، معنوي و رفتاري عمره گزاران
2ـ ترويج، نهادينه سازي و فرهنگ سازي ارزشهاي معنوي ـ اسلامي در جامعه با استفاده از دست آوردهاي عمره.

ب ـ سياستها و اصول
1ـ رعايت انسجام، وحدت هدف و هم افزايي در تعريف برنامه‌ها و فعاليت‌ها.
2ـ بهره گيري از انگيزه‌هاي مثبت و خالصانه عمره گزاران و کارگزاران در تعريف و اجراي برنامه‌ها.
3ـ تلفيق و تأليف عاطفه (احساس) و برهان (عقل ونقل) در تعريف و ارايه برنامه‌ها.
4ـ رعايت حجم محدود و بهينه فعاليت‌ها و عدم استغراق فرصت زايران.
5ـ بهره‌گيري از روش‌هاي تأثير گذاري غير مستقيم و کاستن از روش‌هاي مستقيم.
6ـ توجه به اثر بخشي فعاليت‌ها و ماندگاري اثرات معنوي ـ تربيتي آن‌ها.
7ـ رعايت محوريت روحاني کاروان در اجراي فعاليت‌ها.
8ـ پيش بيني وقت فراغت برنامه ريزي شده براي تأمل، تفکر و تدبر زايران.
9ـ پيش بيني امکان توسعه و تعميم دست آورد‌هاي معرفتي ـ معنوي به ديگر هموطنان.
10ـ رعايت وحدت و انسجام اسلامي و پرهيز از هرگونه رفتار تفرقه افکنانه.

ج ـ مقاطع و محورها
برنامة جامع فرهنگي عمره در سه مقطع قبل، حين و بعد از سفر پيش بيني شده و در هر مقطع محورهاي کلي به عنوان جهت‌‌گيري و هدف عملياتي پيش بيني شده است. محورها به شرح زير است:

1ـ قبل از سفر
1-1 تصوير گري معنوي: دراين محور سعي مي‌شود با برنامه‌ها و روش‌هاي گوناگون فضاي معنوي مکه و مدينه و امکان مقدسه و مشاهد مشرقه براي زايران تجسم شود بگونه‌اي که اولاً با آن مکانها آشنا شده انس بگيرند و ثانياً شوق و شور سفر افزايش يابد و خود را در آن جا حس کنند.

2-1 آموزش: آموزش مناسک و آداب زيارت و سفر و اسرار مناسک براي برگزاري اعمال عمره و زيارت صحيح و کامل و توأم با شناخت و معرفت ضروري است.

3-1 اطلاع رساني: با عنايت به شرايط متفاوت فرهنگي ـ سياسي و عقيدتي مکه و مدينه ضرورت دارد، عمره گزاران را قبل از سفر با اين شرايط و وضعيت آشنا نموده و ضريب هشياري آنان را در برابر رقبا و معاندين که در صدد تفرقه و شکاف بين مسلمين هستند، بالا برد.

2ـ حين سفر

1ـ2ـمعرفت و شناخت: زايران هم خود مشتاقند و هم اساساً نياز دارند در مورد اماکني که بازديد مي‌‌کنند و شخصيت‌هايي که زيارت مي‌کنند بيشتر و بيشتر بدانند و آموخته‌هاي قبلي نيز به آنان يادآوري شود. فرصت سفر عمره بسيار مغتنم است که عمره گزاران با تاريخ صدر اسلام ، مبادي و مناسک و آيين‌هاي اسلامي، شخصيت پيامبر عظيم الشأن9 و حضرت زهرا3 و ائمه معصومين (ع)و بالاخره با هويت اسلامي خود آشنايي کامل پيدا کنند.

2ـ2ـ پيروي: وظيفه پيروي از پيامبر و ائمه معصومين: اقتضاء مي‌کند که با سيرة عملي و سفارش‌‌ها و توصيه‌هاي آن بزرگواران آشنا گرديم. از اين رو محور دوم به بحث‌هاي مربوط به سيره و سنت پيامبران خصوصاً پيامبر گرامي اسلامي9 حضرت زهرا (س) و ائمه طاهرين (ع) اختصاص دارد.

3ـ2ـ ارادت و زيارت: عرض ارادت به پيشگاه پيامبران، و امامان، اولياء و صلحاء حاکي از عميق معرفتي نسبت به آنان است و سفر زيارتي هم به منظور آن صورت مي‌گيرد. از اين رو به طور طبيعي يک محور اساسي از برنامه‌هاي فرهنگي بايد معطوف به آن باشد.

4ـ2ـ تثبيت معنوي: برنامه‌هايي بايد پيش بيني شود که عمره گزاران پس از تلاشي که از ماه‌ها قبل آغاز کرده‌اند تا به دست آوردهاي معنوي عمره و زيارت دست پيدا کنند، حاصل زحماتشان پايدار و ماندگار گردد و در روح و روان آنان تثبيت شود.

3ـ پس از سفر

1ـ3ـ حفظ ارتباط: درجهت حفظ و تقويت دست آوردهاي معنوي، لازم است عمره گزاران ارتباط خود را با يکديگر و با کارگزاران حفظ کنند تا از اين طريق به يکديگر در حفظ دست آوردها و غنابخشي به آن کمک کنند. برنامه‌هاي فرهنگي که در ذيل اين محور پيش بيني شده با اين هدف تعريف گرديده‌اند.

2ـ3ـ يادآوري: تذکر و يادآوري نسبت به نعمت‌ها و نيز تجديد عهد نسبت به عهد و پيمانهايي که با خدا بسته يا مي‌بنديم کمک مي‌کند تا خللي در اعمال پيدا نشود که در آن صورت شيطان و وساوس او نفوذ کرده و ارزشهاي الهي را در وجود ما از بين مي‌برد. برنامه‌هاي اين محور در جهت حفظ، تثبيت و تحکيم معنويات به دست آمده مي‌باشد.

3-3- تعالي: پس از حفظ، تثبيت و تحکيم ارزشهاي به دست آمده نوبت به آن مي‌رسد که انسان در جهت ارتقاء و تعالي معنوي خود و جامعه تلاش کند. دو جهت کلي برنامه‌‌اي در اين محور با اين دو هدف در نظر گرفته شده يعني تعالي و کمال خود عمره گزاران و تعالي و ارتقاء سطح معنوي ـ الهي جامعه پيراموني.

جدول تفصيلي برنامه هاي فرهنگي کاروان‌ها ـ عمره سال87
جدول شماره1 ـ برنامه هاي قبل از سفر

رديف    محور    عنوان برنامه    مجري    مخاطب    شرح
1
تصوير گري معنوي     فضا سازي     مدير کاروان     عموم زايران     با توجه به تأثير فضا بر روح و روان انسان، مناسب است نسبت به فضا سازي معنوي در محل اجتماعات و برگزاري جلسات کاروان اقدام اساسي صورت گيرد. در اين زمينه آراستن مکان با تصاوير و ماكت هاي اماكن مقدسه مکه و مدينه و آيات، احاديث وجملات زيبا از ساده‌ترين روش‌ها مي‌باشد.
2     تصوير ادبي     شوراي فرهنگي کاروان     تحصيل‌کردگان     با استفاده از استعداد، ذوق و علاقه جوانان و عموم تحصيل کردگان در زمينه خلق آثار ادبي، مي‌توان در قالب برنامه‌هاي مختلفي از جمله مسابقه آثار ادبي، شب شعر و... نسبت به ايجاد زمينه‌هاي معنوي اقدام کرد.
در قالب اين برنامه‌ها از زايران محترم خواسته شود با سرودن شعر يا تدوين يک اثر ادبي، تدوين يک داستان و فيلمنامه و...، احساس، نگرش، تلقي و تصور خود را نسبت به موضوعات مرتبط با عمره ( مکه، مدينه، کعبه، سعي، طواف، زيارت و...) بيان دارند.
3
تجسّم هنري     شوراي فرهنگي کاروان     عموم زايران با رعايت سطوح     برگزاري مسابقات هنري مختلف از جمله نقاشي، خط و آثار حجمي در تقويت روحية معنوي و ايجاد اشتياق بيشتر براي سفر معنوي عمره بسيار مؤثر است. اين‌‌گونه مسابقات را ‌مي‌توان براي همة سنين برگزار کرد و در قالب نمايشگاه در معرض ديد عموم زايران و علاقمندان قرار داد و بديهي است آن دسته از زايراني که خود برخوردار از هنرهاي مذکور نيستند، از آثار ديگران که به نمايش گذاشته شده، بهره‌‌مند مي‌شوند.
4
شب خاطرات     شوراي فرهنگي کاروان     عموم زايران     با دعوت از کساني که پيشتر به عمره و يا حج مشرف شده و خاطرات شنيدني از مکه و مدينه و اعمال و مناسک و زيارت دارند، برنامة شب خاطرات برگزار گردد. اين برنامه در صورت دقت در انتخاب افراد و توجه به نوع خاطرات قابل بازگويي، اثر بسيار زيادي در ايجاد شوق و تقويت انگيزه و همچنين در آمادگي معنوي عمره گزاران خواهد داشت.
5
سفر مجازي     معاونت آموزش و پژوهش، حوزه نمايندگي مقام معظم رهبري در امور حج وزيارت     عموم زايران     برنامة سفر زيارتي مدينه و مکه و اعمال عمره درقالب يک برنامة ديجيتال و مجازي از سوي معاونت آموزش و پژوهش بعثه تهيه و در اختيار شوراهاي فرهنگي کاروان‌ها گذاشته مي‌شود. پخش اين برنامه در فضاي عمومي کاروان (درمحل تشکيل جلسات)‌ ضمن آموزش مناسک ، آشنايي با اماکن مقدسه و آداب هر يک ، موجب انس و آمادگي روحي و قلبي داوطلبان عمره براي اين سفر معنوي مي‌شود.
6
آموزش     آموزش مناسک     روحاني کاروان     عموم زايران با رعايت سطوح     آموزش مناسک و اعمال عمره بي نياز از شرح است. آنچه يادآور مي‌شود اينکه روحانيون محترم کاروان سعي کنند عمره گزاران گرامي را بر اساس سطح سني و سواد گروه بندي کرده تا آموزش براي همگان متناسب گردد.
ضمناCD آموزش احکام و مناسک عمره توسط معاونت آموزش و پژوهش تهيه و در اختيار گذاشته مي‌‌شود.
7
آداب و اخلاق     روحاني کاروان و معاونت آموزش و پژوهش     عموم زايران با رعايت سطوح     آموزش آداب و سنن اسلامي در سه فصل آداب سفر، آداب زيارت و آداب عمره با رعايت تفکيک زايران به چهار گروه جوانان، بانوان، تحصيل کردگان و نخبگان و عموم (بي سوادان و کم سوادان) به عنوان يکي از ضرورت‌هاي برنامه‌اي تلقي مي‌شود. موضوعات قابل طرح در اين دوره آموزشي در قالب کتابچه، توسط معاونت آموزش و پژوهش تدوين و در اختيار گذاشته مي‌شود. راهنمائي‌هاي لازم در آيين نامه مربوط ارايه مي گردد.
8
اسرار ومعارف     روحاني کاروان و معاونت آموزش و پژوهش     عموم زايران با رعايت سطوح     آموزش اسرار و معارف حج با هدف برجسته کردن زيبائيها و شکوه مناسک و آشنا سازي زايران با راز و رمز معنوي نهفته در هر يک از مناسک تأثير عميقي بر کيفيت انجام اعمال از سوي زايران دارد. جا دارد سهم اصلي از فرصت هاي آموزشي به اين امر اختصاص يابد چه اينکه آمادگي روحي و ذهني زايران براي فهم، درک و فراگيري احکام مناسک به ميزان معرفت آنان از اعمال بستگي دارد.
9
اطلاع رساني     تاريخ مکه و مدينه     معاونت آموزش و پژوهش و روحانيون کاروان     عموم زايران با رعايت سطوح     کتاب تاريخ مکه و مدينه، در اختيار علاقمندان به افزايش اطلاعات نسبت به وقايع تاريخي مکه و مدينه و خصوصاً حوادث تاريخي صدر اسلام، قرار داده شود و به روش‌هاي مختلف تشويق به مطالعه شوند. در بين جوانان و بانوان ارايه کنفرانس از سوي آنان در جلسات مختلف و حتي در حين سفر مي‌‌تواند بسيار جذاب بوده و ايجاد انگيزه کند. نسبت به زايران بي‌سواد يا کم سواد، شرح حوادث تاريخي به صورت شفاهي از سوي روحانيون محترم ارايه شود.
10
آشنايي با اماکن مقدسه     معاونت آموزش و پژوهش     عموم زايران با رعايت سطوح     معرفي اماکن مقدسه و مشاعر مکه و مدينه به زايران محترم، قبل از سفر، امري ضروري است. مطالعه کتاب آثار اسلامي مکه و مدينه براي زايران تحصيل کرده معرفي مي‌شود. براي عموم زايران نيز مشاهدة آلبوم اماکن مقدسه به همراه شرح و توضيح روحاني محترم کاروان رهگشا است.
11
مسايل اعتقادي ـ فرهنگي     معاونت آموزش و پژوهش و روحانيون کاروان     تحصيل‌کردگان     جزوه‌‌اي حاوي مسايل مختلف اعتقادي ـ فرهنگي که زايران در طول اقامت در مکه و مدينه با آن مواجه خواهند بود، ازسوي معاونت آموزش و پژوهش در اختيار گذاشته مي‌شود، توضيح و تبيين مطالب آن از سوي روحاني کاروان در تعميق بينش زايران و آمادگي آنان براي حضور آگاهانه در سرزمين وحي بسيار مفيد است.
12
مسايل سياسي ـ اجتماعي     معاونت آموزش و پژوهش و روحانيون کاروان     تحصيل‌کردگان     جزوه‌اي حاوي مسايل مختلف سياسي ـ اجتماعي که زايران در طول اقامت در مکه و مدينه با آن مواجه خواهند بود، همچنين مباحث مرتبط با مناسبت سال که از سوي مقام معظم رهبري مدظله اعلام مي‌گردد، از سوي معاونت آموزش و پژوهش در اختيار گذاشته مي‌شود. با توجه به ترکيب سواد و تحصيلات زايران کاروان، به نحو مقتضي به آنان اطلاع رساني شود. طبيعتاً ارايه کنفرانس از سوي زايران جوان، اجراي مسابقه از محتويات جزوه براي همة تحصيل کردگان و ارايه شفاهي براي زايران کم سواد و بي‌سواد روش‌هاي مناسبي شناخته مي‌شوند.


جدول تفصيلي برنامه هاي فرهنگي کاروان‌ها ـ عمره سال87
جدول شماره2 ـ برنامه هاي موسم

رديف     محور    عنوان برنامه    مجري    مخاطب    شرح
1
معرفت، پيروي، ارادت     روز پيامبر (ص)     شوراي فرهنگي هتل     عموم زايران     اولين روز حضور در مدينه منوره به نام پيامبر گرامي(ص) نام گذاري مي‌شود. در اين روز در سه محور ياد شده، برنامه‌هاي متناسب با زايران( برحسب گروه بندي معرفي شده) پيش بيني شود. در محور معرفت، ارايه بحث‌هاي متنوع در رابطه با زندگي و تاريخ حضرت رسول(ص) که در بين جوانان و بانوان تحصيل کرده مي‌تواند با ارايه کنفرانس از سوي داوطلبان پيگيري شود و روحاني محترم کاروان نکات توضيحي و تکميلي را ارايه نمايد. در محور پيروي مباحث مرتبط با سيره عملي خصوصاً ويژگي‌هاي رفتاري و معاشرت اجتماعي و سنّت‌هاي نبوي مورد توجه باشد و در محور ارادت، فضيلت زيارت، فلسفه زيارت و ارزشهاي معنوي مترتب بر زيارت نبي مکرم اسلام(ص) به زايران محترم تذکر و توجه داده شود. در اين زمينه جزوات و بروشورهاي متنوعي از سوي معاونت آموزش و پژوهش در اختيار گذاشته مي‌شود.
2
روز زهرا(س)     شوراي فرهنگي هتل     عموم زايران     دومين روز حضور در مدينه منوره به نام مبارک حضرت فاطمه زهرا(س) نام گذاري مي‌شود. برابر آنچه در بند1 گذشت اقدام شود ضمناً از بانوان بزرگواري که در مدينه مدفونند تجليل شايسته به عمل آيد و در اين روز خصوصاً بانوان زاير را بايد مورد توجه جدّي و محوري قرار داد.
3
روز امام مجتبي(ع) و امام سجاد(ع)
روز امام محمد باقر(ع)و امام صادق(ع)     شوراي فرهنگي هتل     عموم زايران     روزهاي سوم و چهارم به ترتيب به نام‌هاي مبارک ائمه بقيع(ع) نام گذاري مي‌شود. شرح برنامه برابر آنچه در بند1گذشت.
4
روز اصحاب     شوراي فرهنگي هتل     عموم زايران     در اين روز از اصحاب و بزرگان و شهدا مدفون در مدينه علي الخصوص سيد الشهدا حمزه7 تجليل به عمل آيد. شناخت فضايل، و سجايا و سيره آنان و فداکاري‌هاي بي‌نظير آنان براي بارور شدن شجرة طيّبة اسلام مطرح گردد.
5
شناخت و زيارت     روز مدينه     روحاني کاروان     عموم زايران     روز آخر حضور در مدينه روز وداع نام‌گذاري مي‌شود. در اين روز زيارت وداع برگزار مي‌شود، متن پيمان‌نامه با پيامبر قرائت مي‌گردد و توسط زائران امضا مي‌شود و همگي براي حرکت به سمت ميقات آماده مي‌شوند. طبيعتاً روحاني محترم زايران گرامي را براي حضوري با شکوه در ميقات، آماده مي‌سازد.
6
روز مکه     شوراي فرهنگي هتل     عموم زايران     اولين روز حضور در مکه به عنوان روز مکه نامگذاري مي‌شود. در اين روز زايران محترم با تاريخچة مکه، فضيلت و جايگاه بسيار والاي آن درجهان هستي، تاريخچة بنا و حوادث کعبة معظمه و حوادث تاريخي مکه و ساير اماکن مقدسه و انبياء و اولياء و صلحاء و بزرگان مدفون دراين شهر آشنا مي‌شوند.
7
معرفت، پيروي، ارادت     روز ابراهيم(ع)     شوراي فرهنگي هتل     عموم زايران     دومين روز حضور درمکه به عنوان روز ابراهيم(ع) نامگذاري مي‌شود. در اين روز برنامه‌هاي مناسب براي آشنايي و معرفت يابي هر چه بيشتر زايران با زندگي حضرت ابراهيم (ع)، جايگاه آن حضرت در بين پيامبران، روش توحيدي او و... طراحي و اجراء شود.
8
روز هاجر(ع)     شوراي فرهنگي هتل     عموم زايران     سومين روز حضور درمکه به عنوان روز هاجر(ع) نامگذاري مي‌شود. مشابه آن‌چه در روز ابراهيم(ع) انجام مي‌شود، براي اين روز برنامه ريزي شود. در اين روز خصوصاً بانوان زاير نقش محوري ايفاء کنند.
9
روز اسماعيل(ع) وحسين(ع)     شوراي فرهنگي هتل     عموم زايران     چهارمين روز حضور در مکه به نام روز اسماعيل(ع) وحسين(ع) نامگذاري مي‌شود. در برنامه‌هاي فرهنگي اين روز، زايران محترم با شأن و شخصيت اسماعيل(ع) سربلندي درآزمايش الهي و... آشنا مي‌شوند و به خصوص لازم است از امام حسين(ع) به عنوان ذبح عظيم، که «فديه» شجرة طيبة توحيد است، تعظيم و تجليل شود.
10
شناخت     روز اسلام     شوراي فرهنگي هتل     عموم زايران     پنجمين روز حضور در مکه «روز اسلام» است. مکه مهبط وحي الهي بر پيامبر خاتم(ص) است. طراحي برنامه‌هاي مناسب براي معرفت‌يابي هرچه بيشتر نسبت به شرايط و موقعيت نزول وحي بر پيامبر(ص) و اصحاب در استقرار و پيروزي دين اسلام و... از جمله مباحثي است که در برنامه‌هاي اين روز مي‌تواند مورد توجه باشد.
11
معرفت، پيروي، ارادت     روز مهدي(ع)     شوراي فرهنگي هتل     عموم زايران     مکه معظمه به دليل اينکه محل ظهور و آغاز قيام حضرت مهدي (عج) است، با نام مقدس آن حضرت گره خورده و نمي‌توان درمکه بود و از آن يار غايب از نظر ياد نکرد. به همين دليل ششمين روز حضور در مکه به نام آن حضرت نامگذاري مي‌شود و برنامه‌هاي متنوع فرهنگي از سوي شورا براي بزرگداشت اين روز که در بر دارندة معرفت و شناخت هر چه بيشتر آن حضرت، چگونگي قيام و ويژگي‌هاي دولت مهدوي و وظايف منتظران و عرض ارادت به ساحت قدس مهدوي باشد، طراحي و اجراء شود.
12
تثبيت معنوي     روز فتح     شوراي فرهنگي هتل     عموم زايران     آخرين روز حضور در سرزمين وحي، روز فتح نامگذاري مي‌شود. در برنامه‌هاي فرهنگي اين روز با يادکردي از واقعة مهم و غرورانگيز فتح مکه که نمايانگر عزَت و اقتدار اسلامي است و درساية مجاهدت‌ها و ايثارگري‌هاي پيامبر(ص) و يارانش فراهم شده، به مباحث اخلاقي، معنوي که رمز پيروزي‌هاي بزرگ الهي است، توجه و اهتمام جدّي شود. رعايت تقوا، حفظ و تقويت ارتباط معنوي با خدا، مجاهدت و پايمردي در راه او ميوه‌هاي شيرين فتح(خصوصاً فتح معنوي) را به دنبال دارد که توجه به اين مباحث، خصوصاً‌ در آخرين روز که روز وداع با سرزمين وحي است، اثر سازنده‌اي بر زايران دارد. قرائت پيمان نامة با خداوند نيز در اين روز انجام مي‌شود و زايران بر باقي ماندن بر راه او با درگاه قدس ربوبي پيمان مي‌بندند.


جدول تفصيلي برنامه هاي فرهنگي کاروان‌ها ـ
جدول شماره3 ـ برنامه هاي پس ازسفر

رديف    محور    عنوان برنامه     مجري    مخاطب    شرح
1
حفظ ارتباط     ارتباط جمعي     مديرکاروان     عموم زايران     شوراهاي فرهنگي از پيش از سفر، تمهيدات لازم را براي حفظ ارتباط و انس و الفت بوجود آمده در بين زايران، پس ازپايان سفر بي‌انديشند. برگزاري جلسه ماهانه با برنامة محتوايي فرهنگي مناسب و تشريفات ساده و بدون تکلّف، عملي ترين و ساده‌ترين روش حفظ برادري و الفتي است که در همسفري به دست آمده است. از رهگذر اين ارتباط معنوي علاوه بر احياء بسياري از آداب و سنن اسلامي، امکان رفع بسياري از مشکلات و نارسائي‌هاي اجتماعي فراهم مي‌شود.
2
ارتباط مجازي     معاونت آموزش و پژوهش     زايران تحصيل کرده     معاونت آموزش و پژوهش حوزه نمايندگي ولي فقيه در امور حج و زيارت در تدارک سايت مستقل براي شوراهاي فرهنگي کاروان‌هاست. از طريق اين سايت براي کلية حجاج، عمره گزاران و زايران امکان ارتباط مجازي و تعامل فرهنگي فراهم مي‌آيد. کاربران علاوه بر بهره‌گيري از برنامه‌هاي مختلف فرهنگي سايت، مي‌توانند با يکديگر ارتباط برقرار کنند.
3
ياد آوري     تجديد ياد     مدير کاروان     عموم زايران     ياد آوري سفر معنوي حج و عمره و دست آوردهاي آن، يکي از راههاي حفظ و استمرار ارزشهاي به دست آمده مي‌باشد. از اين رو شوراهاي فرهنگي مي‌توانند با:
الف: تهيه فيلم سفر و تکثير آن براي عموم زايران ب: برگزاري شب خاطره در لابلاي جلسات ماهانه( موضوع بند1ـ1) به اين امر جامه تحقق بپوشند.
4
تجديد عهد     معاونت آموزش و پژوهش     عموم زايران     معاونت آموزش و پژوهش در صدد است در سالگرد سفر عمره گزاران و (حج گزاران) در حد توان و امکان، آنان را نسبت به اين ايام بسيار ارزشمند و ماندگار، يادآوري کند. مناسب است عموم زايران سالگرد سفر خود را در تقويم مناسبت‌هاي شخصي و خانوادگي حفظ کرده و با يادآوري مجدد نسبت به پيماني که با خدا و پيامبر(ص) بسته‌اند موجبات حفظ، استمرار و ماندگاري ارزشهاي معنوي به دست آمده را فراهم نمايند.
5
تعالي     مراقبت نفس
معاونت آموزش و پژوهش     عموم زايران     معاونت آموزش وپژوهش، برنامة مراقبت نفس را براي عموم زايران ارائه مي‌نمايد تا همة علاقمندان به حفظ و ارتقاء سطح معنوي و ارزشهاي بدست آمده در سفر معنوي حج و عمره، بتوانند به اين مهم مبادرت نمايند.
6
شهادت     عموم زايران     بستگان، دوستان، آشنايان، هموطنان     در طول سفر، زايران محترم باشکوه و ابهت اماکن مقدسه و ارزشهاي متعالي بيت الله الحرام و مدينة پيامبر(ص) آشنا شده و شاهد منافع ارزشمند امت اسلامي بوده‌اند، مناسب است هريک از زايران خود را متعهد و ملزم بداند که در حد وسع و توان در نزد ديگران ( اعم از بستگان، خويشان، دوستان و آشنايان) بر اين همه تجلي‌هاي اللهي «شهادت» دهد و دل و روح آنان را به سمت خدا متوجه سازد.


راهنماي تهيه، تدوين و اجراي برنامه‌ها

1ـ فضا سازي معنوي
الف: با استفاده از آرشيو فيلم‌هاي تهيه شده از مکّه و مدينه در سالهاي مختلف و مراسم‌هاي مختلف، يک برنامة مستند وگيرا وجذاب تهيه و تدوين شود که در قالبCD مي‌توان در اختيار آژانس‌ها و زايران گذاشت. همچنين با هماهنگي سازمان هواپيمائي کشوري، در اختيار فرودگاهها گذاشته شود تا درهنگام عزيمت عمره گزاران از تلويزيونهاي تعبيه شده درسالن انتظار فرودگاه پخش شود.
برنامه توليد شده بايد تصويري زنده، قابل درک ولمس و شوق برانگيز درمعرض ديد بيننده بگذارد.
CD تحويلي به آژانس‌ها در زمان مراجعه عمره گزاران و درزمان برگزاري جلسات کاروان براي آنان پخش شود

ب: با استفاده از آرشيو عکس‌هائي که طي ساليان متمادي از اماکن مقدسه و مشاهد مشرفه گرفته شده، آلبومي تهيه و برروي فوم (قابل شستشو وبادوام) دراختيار آژانس‌ها و کاروان‌ها گذاشته شود تا با نصب آنها، نمايشگاه عکسي درمحل آژانس و محل برگزاري جلسات کاروان ترتيب داده شود.

2- تصوير ادبي: با بهره‌گيري از انگيزه‌ و شوق قشر جوان تحصيل‌کرده (اعم از دانشجويان و دانش آموزان و فارغ التحصيلان) و پس از آمادگي براي سفر (طي کردن دوره آموزشي، مشاهده فيلم وعکس اماکن مقدسه و مشاهد‌ مشرفه و...) با اعلام مسابقة ادبي در چهار رشتة شعر، نثرادبي، داستان و فيلمنامه از جوانان خواسته شود، با بيان تلقّي، نگاه و احساس خود به خلق يک اثر اقدام نمايند. اين مسابقه مي‌تواند قبل و در طول سفر اجراء شود. يعني قبل از سفر اعلام شود و تاپايان سفر براي ارايه اثر فرصت داده شود. به اين ترتيب هم ذهنيت و تلقّي قبل از درک مشاهد مشرفه و هم برداشت آنها از زيارت اماکن مقدسه زمينه و سوژه‌هاي مناسبي براي اين مسابقه به شمار مي‌روند.

3- تجسم هنري: به شرح بند2، مسابقات هنري در رشته‌هاي مختلف ازجمله نقاشي، خوشنويسي، آثار حجمي از قبل از سفر تا پايان سفر امکان برگزاري دارد.
مسابقات موضوع 2و3 در دو مرحله برگزارشود.1ـ درون کاروان 2ـ کشوري
جايزه برگزيدگان کاروان از محل سرانه فرهنگي کاروان و با نظر شوراي فرهنگي تعيين و اهداء شود برگزيدگان کاروان‌ها به معاونت آموزش و پژوهش حوزه نمايندگي مقام معظم رهبري معرفي مي‌شوند و به مرحله کشوري راه پيدا مي‌کنند. جوايز سفر عمره، عتبات، سوريه و مشهد براي نفرات برتر هر رشته درنظر گرفته مي‌شود.

4-شب خاطرات: شوراهاي فرهنگي کاروان‌ از افرادي که سابقة تشرف دارند، دعوت به عمل آورند تا مشاهدات، و تجربيات، خاطرات و برداشت‌هاي متنوع خود را دربرنامة «شب خاطرات» به عمره گزاران منتقل نمايند. لازم نيست صرفاً‌ خاطراتي مّد نظر باشد که ويژگي يا برجستگي خاصّي داشته باشد. اساساً منتقل کردن حسّ و حال: برداشت و نگاه ديگران در تقويت شوق، انگيزه و ذهنيت مخاطبان نقش به سزايي دارد.

5ـ سفر مجازي: معاونت آموزش وپژوهش يک دورة کامل سفر عمره، شامل مناسک و زيارت اماکن مقدسه و مشاهد مشرفه در مکّه و مدينه را در قالب برنامة ديجيتالي و در فضاي مجازي بگونه اي تهيه و توليد نمايد که بيننده با مشاهدة آن ضمن آموزش کامل، خودرا کاملاً در فضاي اماکن مقدسه حس کند و با آن فضا انس گرفته اشتياق بيشتري بيابد.
براي توزيعCD مربوطه به روشي که دربند1 الف پيشنهاد شد، مي‌توان عمل کرد .

6 - آموزش مناسک:
الف: با توجه به محدود بودن زمان آمادگي سفر براي عمره‌گزاران، روحانيون محترم کاروان‌ها به آموزش مسايل کلي و اصلي اعمال مبادرت نمايند و جزئيات و نکات اختلافي در فتاوا را متناسب با مراجع زايران، جداگانه براي آنان توضيح دهند.

ب: CD آموزش مناسک عمره که توسط معاونت آموزش و پژوهش تهيه و توليد شده در اختيار زايران گذاشته شود.

7ـ آموزش آداب و اخلاق:
الف: بخشي از وقت دوره و کلاس‌هاي آموزشي قبل از سفر لازم است به آداب (شامل آداب سفر، آداب عبادت، آداب زيارت) و اخلاق (خصوصاً اخلاق معاشرت) اختصاص يابد سرفصل‌ها و منابع آن توسط معاونت آموزش و پژوهش ارايه مي‌شود.

ب: کتاب آداب سفر حج تأليف جناب آقاي سيد‌ علي‌قاضي عسگر در قالب بسته فرهنگي عمره به زايران محترم تقديم مي‌گردد. شوراهاي فرهنگي آنان را به مطالعه کتاب تشويق و ترغيب نمايند .

8ـ آموزش اسرار و معارف حج:
الف : بخش ديگري از وقت دوره و کلاس‌هاي آموزشي قبل از سفر به توضيح پيرامون اسرار و معارف حج برمبناي سر فصل‌ها ومنابعي كه از سوي معاونت آموزش وپژوهش ارايه مي‌شود، اختصاص يابد. نياز معرفتي زايران خصوصاً جوانان و تحصيل‌کردگان و انگيزه وشوق آنان به فهم معارف و اسرار ورازورومز نهفته در مناسک حج بسيار بيشتر از احکام و مسايل فقهي آن‌است ازاين رو اهتمام به بيان اسرار و معارف حج بايد بيش از اهتمام به بيان مسايل فقهي و احکام باشد. اين درحالي‌است که درصورت پاسخ‌گوئي به عطش معرفتي زايران، مطمئناً انگيزه آنان براي درک درست مسايل فقهي حج نيز بيشتر مي‌گردد.

ب: کتاب اسرار عرفاني حج تأليف جناب آقاي فعالي در قالب بسته فرهنگي عمره به زايران محترم تقويم مي‌گردد. شوراي فرهنگي آنان را به مطالعه کتاب تشويق و ترغيب نمايند.

9ـ تاريخ مکه و مدينه: به منظور دانش افزايي و تقويت بينش تاريخي و با بهره‌گيري از انگيزه و علاقه زايران نسبت به شناخت تاريخي مکه ومدينه، لازم‌است اطلاع رساني نسبت به حوادث تاريخي مهم و اساسي که در اصلاح و تعميق بينش زايران تأثير گذار‌است، صورت گيرد. اين امر در قالب‌هاي زير مي‌تواند انجام شود.

الف: کتاب تاريخ مکّه و مدينه به صورت گلچين و گزيده درقالب کتابچة پالتوئي توسط معاونت آموزش و پژوهش در دسترس زايران قرار داده مي‌شود.

ب: مباحث به صورت سخنراني در فرصت‌هاي مختلف قبل و حين سفر توسط روحاني کاروان انجام شود.

ج: مباحث به صورت ارايه کنفرانس توسط زايران علاقمند انجام و توضيحات لازم توسط روحاني کاروان صورت گيرد.

د: فرازهاي مهم تاريخي گزينش و همزمان با معرفي اماکن مقدسه به زايران توضيح داده شود.

10 - آشنائي با اماکن مقدسه: ترديدي نيست که زايران در هنگام حضور در اماکن مقدسه لازم است با شناخت و معرفت نسبت به سابقه و ارزش و قداست آن مکان حاضر شود تا بهره کافي از زيارت ببرد. بنابراين برنامة آشنائي با اماکن مقدسه قبل از سفر و درقالب‌هاي زير انجام شود:

الف: کتاب آثار اسلامي مکه ومدينه به صورت گلچين و گزيده و در قطع خشتي توسط معاونت آموزش و پژوهش تدوين وارايه شود. چنانچه اين کتاب با آلبومي از عکس‌هاي رنگي اماکن مقدسه توأم گردد هم بر جذابيّت آن مي‌افزايد و هم بهره آن براي افراد کم سواد يا بي سواد فزونتر مي‌شود..

ب: بهره گيري از آلبوم عکس برابر آنچه در بند1ب گذشت.

11 - مسايل اعتقادي ـ فرهنگي:
الف: درقالب يک جلد کتابچه پالتوئي مهمترين مسايل فرهنگي ـ اعتقادي مورد نياز زايران در سفر به عربستان، از سوي معاونت آموزش و پژوهش ارايه شود.

ب: مهمترين محورها و سرفصل‌هاي عقيدتي ـ فرهنگي به همراه ساير موضوعات و مباحث مورد نياز زايران در قالب يک شماره ويژه نامة عمره به زايران ارايه ‌شود.

ج: در قالب بروشور مباحث محوري و اساسي تدوين در اختيار زايران گذاشته شود.

د: درقالب تراکت نکته‌هاي ناب و گزينش شده در محل جلسات کاروان و نيز هتل‌هاي اقامتي نصب گردد.

12 - مسايل سياسي و اجتماعي: در همان قالب‌هائي که دربند11گذشت قابل ارايه مي‌باشد.

13 - روزهاي سيزده‌گانه موسم:
الف: براي هر يک از روزها در قالب کتابچه‌هاي مستقل ( با قطع فانتزي) مطالب حاوي شناخت نسبت به محورها و سرفصل‌هاي اساسي و مهم، سيره عملي و رفتاري و فضيلت و جايگاه قدسي و مسايل اختصاصي موضوع هر يک از روزها و نيز اهميت و فضيلت زيارت و ارادت ورزي توسط معاونت آموزش و پژوهش تهيه و تدوين شود و به صورت يک مجموعه در اختيار زايران گذاشته شود.

ب: مطالب و فرازهاي مهم و گزينش شده در قالب يک صفحه با عنوان « آيا مي‌دانيد که....» پيرامون شخصيت و جايگاه، سيره و رفتار و اهميت زيارت و مسايل اساسي و شايسته آگاهي، تهيه و تدوين شود و متناسب با هر يک از روزهاي نامگذاري شده در هتلها در معرض ديد و قرائت زايران گذاشته شود.

ج: مطابق بند ب مطالب تهيه و تدوين شود و در قالب ويژه نامة عمره در اختيار زايران گذاشته شود.

د: مطالب ضروري در قالب ره‌توشة عمره تهيه و تدوين و در اختيار روحانيون کاروان‌ها گذاشته شود تا در موقعيت‌هاي مناسب و مقتضي براي زايران مطرح نمايد.

14 - برنامه‌هاي پس از سفر: برابر شرح هر يک از برنامه‌ها، اقدام شود.
راهنماي کلي و محتواي برنامه‌ها متعاقباً از سوي معاونت آموزش و پژوهش ارايه خواهد شد.

ياد آوري
1ـ شوراهاي فرهنگي كاروان ها با اهتمام و پيگيري دقيق و مستمر،‌ در اولين فرصت ضمن تشكيل جلسه نسبت به اتخاذ تدابير لازم جهت اجراي به موقع برنامه هاي فرهنگي در ايران و موسم مصوب اقدام نمايند. تدبيري اتخاذ شود که اين جلسات به طور مستمر در مکه و مدينه نيز تشکيل شده و گزارش¬هاي آن ثبت و نگهداري شود.

2 - مشاركت حداكثري حجّاج در فعاليت¬ها به عنوان ضامن موفقيت برنامه¬ها، مورد توجه ويژه قرار گيرد. بهره گيري از چهره هاي علمي – فرهنگي حاضر در كاروان كه داراي پيشينه خوب و موفق در فعاليت هاي فرهنگي و ديني هستند، در دستور كار قرار گيرد.

3 - موثر ترين روش تبليغي و برنامه فرهنگي، التزام عملي به موازين اخلاقي است. از اين رو رعايت اخلاق و آداب اسلامي و رعايت موازين شرعي و شعاير ديني بر کليه كارگزاران فرهنگي ضرورتي مضاعف دارد و از اين جهت توجيه همكاران لازم است.

4 - به منظور تعظيم شعائر الهي و افزايش آگاهي و معرفت عمومي و عرض ارادت به ساحت اهل بيت(ع)،‌ اعياد و وفيات و نيز ديگر مناسبت هاي شمسي و قمري مقارن با موسم حج مورد توجه قرار گرفته و برنامه مناسب از قبل پيش بيني شود.
5ـ جهت آشنايي هر چه بيشتر زائران با مفاهيم متعالي ادعيه،‌ زيارات و مناجات ها به ويژه دعاي كميل، دعاي ندبه، دعاي عرفه، زيارت جامعه كبيره، دعاي مكارم الاخلاق و... برنامه ريزي مناسب و متنوع در طول سفر پيش بيني شود.‌ قرائت دعاها و زيارت ها،‌ بيان مفاهيم، گزينش فرازهايي از دعاها به صورت تراكت و برگزاري مسابقه از جمله برنامه هاي قابل اجرا مي باشد.

6ـ برنامه ريزي مناسب براي بهره گيري هر چه بيشتر از كلام وحي و انس و الفت با آن براي همه سطوح (در قالب روخواني، قرائت،‌ حفظ،‌ بيان مفاهيم، مسابقات قرآني و...) ضروري و لازم است. در اين رابطه شناسايي افراد آشنا و فعال در اين عرصه از بين اعضا كاروان و بهره¬گيري از آنان در تدوين و اجراي برنامه ها كمك شاياني در رونق هر چه بيشتر برنامه ها خواهد كرد.

7ـ با توجه به تنوع زائران به لحاظ سطح سواد،‌ تحصيلات،‌علايق و آگاهي ها، لازم است برنامه ريزي فرهنگي حداقل در چهار بخش «جوان»، «نخبگان و فرهيختگان»،‌ «بانوان» و «عموم» طراحي و اجرا شود.

8ـ با الهام از سيره اخلاقي اصحاب رسول الله(ص) و برادري آنان، جهت اصلاح و تقويت فرهنگ عمومي، رعايت حقوق ديگران، پاي بندي به احكام الهي و نهادينه كردن آداب معاشرت اسلامي خصوصاً حسن خلق، فتوت و جوانمردي، صداقت و امانت داري، در سطح كاروان و در همه اماكن عمومي و اماكن مقدسه و مشاهد مشرفه اقدام شود و تبليغات لازم و تذكرات مكرر در سخنراني ها صورت گيرد. در همين ارتباط برخورد شايسته زائران ايراني با برادران و خواهران مسلمان ساير كشورها از اهميت ويژه اي برخوردار است.

9ـ جلب مشاركت زائران براي خدمت داوطلبانه و مشتاقانه به همسفران خصوصاً كهنسالان، بيماران و ناتوانان در قالب "طرح تعاون" پيگيري شود و زمينه هاي فرهنگي براي استقبال زائران فراهم گردد.

10ـ ساختمان هاي محل گردهمايي و آموزش زائرين در ايران و محل استقرار در مكه و مدينه به شكلي وزين، زيبا و الهام بخش با پيام ها،‌ تصاوير،‌ طرح، پوسترها و تراكت¬هاي متناسب با فضاي معنوي عمره و زيارت آراسته گردد. در اين مورد، از رقابت هاي ناسالم با ساير كاروان ها و افراط و تفريط پرهيز گردد.

11ـ شوراهاي فرهنگي، برنامه هاي بديع؛ نو، ابتكاري و تجارب ارزنده خود را جهت بهره برداري و تعميم به ساير كاروان¬ها ـ به ضميمه گزارش عملكرد ـ در اختيار معاونت آموزش و پژوهش قرار دهند.

12ـ تهيه عكس و فيلم از نمونه فعاليت ها، برگزاري جلسات و اجراي برنامه¬ها و ارسال يك نسخه از آنها، تأثير مثبتي در ارزيابي عملكرد شوراها دارد.

13ـ كتاب "چگونه زيستن" و "وحدت" توسط معاونت آموزش و پژوهش منتشر و قالب بسته فرهنگي در اختيار زايران قرار مي¬گيرد، اين كتاب ها در زمان مناسبي كه از سوي بعثه اعلام مي شود، به مسابقه گذاشته شده و از ممتازين تقدير خواهد شد.

14ـ راهنماي معنوي عمره با عنوان "پلي به ملكوت" شامل اعمال، عبادات، زيارات و توصيه هاي معنوي براي عمره گزاران محترم در طول اقامت در مكه و مدينه، توسط معاونت آموزش و پژوهش تدوين و منتشر شده و در قالب بسته فرهنگي دراختيار زايران قرار مي¬گيرد.

15ـ در صورتي كه در بين اعضاء‌ كاروان به هر تعداد جوان حضور دارد، به طور مستقل مورد توجه شورا قرار گرفته و برنامه هاي ويژه براي آنان تدارك شود. و چهار نكته در سخنراني ها مورد توجه قرار گيرد:

اول:‌ توجه به نياز جوانان به معنويت گرايي و عرفان، در اين رابطه هشدار به جريان¬ها شبه عرفاني و انحرافي وارداتي و حلقه ها و محافل درويشي ضروري است.

دوم: رعايت منطق و بيان ساده، روان و صميمي و پرهيز از بحث هاي خشك،‌ غامض و مغلق.

سوم:‌ مستدل و مستند بودن مباحث و در صورت امكان ذكر سند و مدرك

چهارم: برقراري ارتباط صميمي و دوستانه

16ـ حفظ و استمرار دستاوردهاي گرانقيمت حج بيت الله الحرام و زيارت حرم شريف نبوي(ص)، و مضجع ناپيداي فاطمه زهرا(س) و ائمه مظلوم بقيع(ع)،‌ تنها با پايداري بر دين خدا و سنت و شريعت پيامبر(ص) و اهل بيت(ع) امكان پذير است. از اين رو بعثه مقام معظم ر هبري بر آن است تا سنّت عهد بستن با خدا و رسول الله(ص) را احياء و به فرهنگ عمومي حجاج تبديل نمايد. متن دو ميثاق نامه براي اين هدف تدوين شده و در اختيار كاروان¬ها قرار مي¬گيرد.

17ـ شوراهاي فرهنگي ترتيبي دهند تا در هنگام وداع با مدينه و مكه برنامه بيعت و پيمان به بهترين وجه انجام شود و زائران محترم با آگاهي كامل و رضايت و رغبت خود، متن ميثاق نامه ها را قرائت كرده و ذيل آن را امضاء نمايند.

18ـ به منظور توسعة دانش و ديني زايران تحصيل‌کرده و پاسخ‌گوئي به سئوالات و شبهات آن‌ها، CD پرس وجو در قالب بسته فرهنگي در اختيار زايران محترم گذاشته مي‌شود. همچنين يک حلقهCD معرفي سايت‌هاي اسلامي براي آن دسته از زايران تحصيل‌کرده که خواهان توسعة دانش ديني خود هستند، در اختيار گذاشته مي‌شود.

19 - با توجه به ضرورت تلطيف فضاي فرهنگي و رعايت سلايق و ذائقه‌هاي مختلف عمره گزاران، لازم است تنوع فعاليت‌هاي فرهنگي هم در قالب و هم در محتوا مورد اهتمام جدي باشد.

20ـ با توجه به اهميت تفکر، تدّبر و تأمل، لازم است فرصت‌هاي مناسبي با هدايت و راهنمائي روحاني کاروان براي خلوت کردن زايران با خداي خود و انديشيدن پيرامون راز و رمز خلقت، بندگي، کمال و... در اختيار آنان گذاشته شود.

21 ـ اجراي برنامه‌هاي فرهنگي موسم بر عهدة شوراي فرهنگي هتل‌ها و پيگيري‌هاي اجرائي آن بر عهدة متصدي امور فرهنگي مي‌باشد. بديهي است انجام برنامه‌هاي گفتاري (سخنراني)، توضيح و راهنمايي مناسک، امور معنوي، زيارات و حوادث تاريخي بر عهدة روحاني محترم کاروان‌هاست.



برخي از محورهاي برنامه ابلاغي بعثه مقام معظم رهبري به روحانيان محترم کاروان ها که هنگام تحويل سال اجرا مي گردد، عبارت است از :

1- تأکيد بر مضامين دعاي تحويل سال از جمله تحول دروني که از ثمرات سفر عمره نيز مي باشد.

2- بحث هفت سين قرآني برگزيده، جهت دهي معنوي و فرهنگي براي زائران دارد.

موضوعات و آيات منتخب عبارت اند از :

سلام :

سَلَامٌ عَلَيْكمُ بِمَا صَبرَْتمُ‏ْ فَنِعْمَ عُقْبىَ الدَّارِ (سوره رعد-آيه24)

درود بر شما براى آن صبرى كه كرديد، چه نيك است عاقبت آن سراى.

سعادت :

وَ أَمَّا الَّذِينَ سُعِدُواْ فَفِى الجَْنَّةِ خَالِدِينَ فِيهَا مَا دَامَتِ السَّمَاوَاتُ وَ الْأَرْضُ إِلَّا مَا شَاءَ رَبُّكَ عَطَاءً غَيرَْ مجَْذُوذٍ (سوره هود-آيه108)

اما كسانى كه نيكبخت‏اند در بهشت اند و تا آسمان ها و زمين هست در آن جاودان اند مگر آن چه خداى تو بخواهد كه اين بخششى قطع نشدنى است.

سرور :

فَوَقَئهُمُ اللَّهُ شَرَّ ذَالِكَ الْيَوْمِ وَ لَقَّئهُمْ نَضْرَةً وَ سُرُورًا (سوره انسان-آيه11)

خدا هم از شر و فتنه آن روز آنان را محفوظ داشت و به آن ها روى خندان و دل شادمان عطا نمود.

سعه صدر :

قَالَ رَبّ‏ اشْرَحْ لىِ صَدْرِى (سوره طه-آيه25)

گفت: پروردگارا سينه مرا بگشاى.

سير و سفر :

قُلْ سِيرُواْ فىِ الْأَرْضِ فَانظُرُواْ كَيْفَ كاَنَ عَاقِبَةُ الْمُجْرِمِينَ (سوره نمل-آيه69)

بگو در اين سرزمين بگرديد و بنگريد، سرانجام بزه‏كاران چه سان بود.

سکينه قلبي :

ثُمّ أَنزَلَ اللَّهُ سَكِينَتَهُ عَلىَ‏ رَسُولِهِ وَ عَلىَ الْمُؤْمِنِينَ وَ أَنزَلَ جُنُودًا لَّمْ تَرَوْهَا وَ عَذَّبَ الَّذِينَ كَفَرُواْ وَ ذَالِكَ جَزَاءُ الْكَافِرِينَ (سوره توبه-آيه26)

آن گاه خدا سكينه و آرامش خود را بر پيغمبرش و بر مؤمنان نازل نمود، و لشكريانى كه شما نمى‏ديديد فرو فرستاد، و كسانى را كه كافر بودند عذاب كرد و همين است كيفر كافران.

سجده :

يَامَرْيَمُ اقْنُتىِ لِرَبِّكِ وَ اسْجُدِى وَ ارْكَعِى مَعَ الرَّاكِعِينَ (سوره آل عمران-آيه43)

اى مريم براى پروردگارت عبادت و سجده كن و با ساير ركوع كنندگان ركوع كن.

3- تلاوت قرآن و زمزمه کردن دعاي تحويل سال

4- پرهيز از رفتارهاي حساسيت برانگيز که زمينه اتهامات واهي را به پيروان اهل بيت (عليهم السلام) پديد مي آورد