کاربرد نمودار پارتو

این مساله ازآنجا ناشی می شود که کتابهای درسی تدوین شده در رابطه با آمار کاربردی باتوجه به تعداد نسبتا زیاد آنها، کمتر به کاربرد علم آمار و مسائل عملی آن پرداخته اند. به طور مثال می توان به این نکته توجه کرد که در بیشتر کتابهای درسی تحت عنوان آمار کاربردی به نمودار پارتو که یکی از مهم ترین و کاربردی ترین نمودارهای آماری است و امروزه در فرآیندهای تولیدی و غیرتولیدی مورد استفاده قرار می گیرد اشاره نشده و یا تنها به معرفی کوتاهی از آن اکتفا شده است

تاریخچه
در سال 1897 ویلفرد پارتو ''اقتصاددان ایتالیای1848-1923 فرمولی ارائه کرد که نشان می داد توزیع درآمد ناهموار است . او درآمد فردی را روی محور افقی و جمعیت رابر روی محور عمودی نشان داد و دریافت که تعداد اندکی از مردم دارای درآمد زیاد و اکثرافراد جامعه دارای درآمد اندکی هستند، نمودار زیر بیانگر این فرمول است .
براساس اصلی که وی در اقتصاد اجتماعی بیان کرد، حدود 80 درصد نتایج از20درصد علل ناشی می شود. به عبارت دیگر اگرچه برای مسائل موجود، علل بسیار زیادی وجود دارد ولی تعداد کمی حائز اهمیت است . آن چه پارتو روی این نکته توجه کرد، که اگر شما یک ، دو یا سه عامل اصلی را درنظر بگیرید درباره اکثریت عاملها فکر کرده اید،بدین طریق نمودار پارتو در سا1897 به وجود آمد، یک تئوری مشابه به صورت نموداری توسط لورنز ''اقتصاددان آمریکایی '' در سال 1907 ارائه شد. هردو محقق اشاره داشتند که بیشترین سهم درآمد یا ثروت توسط افراد بسیار کمی از مردم نگهداری می شود، بعدها در زمینه کیفیت دکتر ژوزف جوران در سال1954 روش نموداری لورنز رابه عنوان فرمولی برای تقسیم بندی مسائل کیفی به مشکلات اساسی معدود و مشکلات جزیی بسیار به کار گرفت و این روش را تجزیه و تحلیل پارتو نامید.

کاربرد نمودار پارتو
نمودار پارتو یک نمودار میله ای است که علل مشکلات به وجود آمده را با فراوانی آن مقایسه می کند، در نمودار پارتو از زوایای مختلف می توان به یک مساله نگاه کرد و سپس به حل آن پرداخت از جمله :
کیفیت : نواقص ، عیوب ، خرابیها، شکایات ، موارد برگشتی و تعمیرات ;
هزینه : مقدار زیان ، گرانی ;
خرید وفروش :انبارداری ، اشکال در پرداخت ، تاخیر در تحویل ;
ایمنی : حوادث ، اشتباهات ، شکستگی در حمل و نقل ;
اپراتور: شیفت ، گروه ، سن ، تجربه و مهارت ، اشخاص ;
ماشین : ماشینها، تجهیزات ، ابزار، ساختار، مدل ، اسبابها;
مواد خام : سازنده ، طرح ، مقدار و نوع ;
روش ساخت : شرایط، دستورالعمل ، ترتیب و روشها.
چگونگی رسم نمودار پارتو:
برای رسم نمودار پارتو انجام مراحل زیر ضروری است :
مرحله اول : ابتدا مشخص کنید که کدام مسائل برای رسیدگی هستند و چطور اطلاعات وداده ها را باید جمع آوری کرد.
الف - تصمیم بگیرید کدام مسائل را می خواهید رسیدگی و برطرف کنید، مثال مواردنقص ، زیانهای پولی ، حوادث قابل اتفاق .
ب - مشخص کنید که چه داده هایی لازم است جمع آوری شود و چطور آنها را طبقه بندی کنید، مثال باتوجه به موارد نقص ، فرآیند کار، ماشین ، کارگر و روش ، موارد غیرمهم وجزیی را تحت عنوان سایر طبقه بندی کنید.
ج - روش جمع آوری داده هاو دوره زمانی جمع آوری آن را مشخص کنید.
مرحله دوم : یک برگه کنترل ''برگه ثبت اطلاعات '' مناسب طراحی کنید.
مرحله سوم : بعد از علامت گذاری و ثبت موارد مشاهده شده در برگه کنترل فراوانی آنها رابه دست آورید.
مرحله چهارم : یک جدول توزیع فراوانی شامل تمام موارد فهرست شده ، ستونهای فراوانی ، فراوانی تجمعی ، درصد فراوانی و درصد فراوانی تجمعی تهیه کنید.
مرحله پنجم : جدول توزیع فراوانی را برحسب تعداد به ترتیب غیرنزولی مرتب کنید. لازم به ذکر است که مورد سایر، یا غیرو را در آخرین سطر جدول قرار دهید. مورد فوق نبایدخیلی بزرگتر از سایر موارد باشد.
مرحله ششم : یک محور افقی و دو محور عمودی رسم کنید:
الف - محور افقی : این محور را به تعدادی فواصل یکسان شامل تمام موارد، تقسیم بندی کنید.
ب - محور عمودی سمت چپ : این محور را از صفر تا n ''جمع کل داده ها'' مدرج کنید.
ج - محور عمودی سمت راست : این محور را از صفر ت100 ''درصد کل '' مدرج کنید.
مرحله هفتم : یک نمودار ستونی رسم کنید.
مرحله هشتم : منحنی فراوانی تجمعی ، منحنی پارتو را رسم کنید، برای این کار ارزشهای تجمعی را در بالای سمت راست ستون مربوط به هر طبقه با نقطه ای مشخص کرده وسپس این نقاط را به یکدیگر وصل کنید.
مرحله نهم : تمام اطلاعات ضروری را روی نمودار ثبت کنید:
الف - اطلاعات مربوط به نمودار شامل عنوان ، واحد، نام رسم کننده نمودار، موارد بامعنی و...
ب - اطلاعات مربوط به داده ها شامل دوره زمانی ، محل جمع آوری داده ها، موضوع ،جمع کل داده ها و...

کاربرد نمودار پارتو

مطالب مشابه :

پروژاماری

توزیع نرمال و رسم نمودار آن

کاربرد نمودار پارتو

آشنایی با نرم افزار SPSS قسمت سوم

دانلود نرم افزار (WinQSB 2) کنترل کیفیت و برنامه ریزی خطی

confidence interval در اکسل