راههاي تزريق دارو در احياي قلبي- ريوي - مغزي

لیدوکائین LIDOCAINE HCL

نام تجاری: Lidojet – 1, Nervocaine, Xylocaine, Xylocard

طبقه‌بندی دارویی: ضد آریتمی، بی‌حس کننده موضعی

طبقه‌بندی مصرف در حاملگی: گروه B

فرآورده ژنریک ایران

IV Injection: 1% (5ml), 2% (5ml)

For IV Infusion

For Cintinuous IV Infusion: 4%

مکانیسم اثر

لیدوکائین با اثر مستقیم بر بافت، به‌خصوص شبکه پورکنژ (بدون دخالت سیستم اعصاب خودکار)، سبب کاهش دپولاریزاسیون، خودکاری و تحریک‌پذیری بطن طی مرحله دیاستولیک می‌شود. به‌عبارتی آستانۀ تحریک‌پذیری عضله قلب را افزایش می‌دهد.

نکته: اثر لیدوکائین روی بافت دهلیزی کم بوده و در تاکی آریتمی‌های دهلیزی مصرف نمی‌شود.

نکته: اثرات الکتروفیزیولوژیکی لیدوکائین بر بافت طبیعی قلب کم می‌باشد. در صورتی‌که قدرت زیادی برای تغییر پارامترهای فیزیولوژیک در بافت ایسکمیک قلبی دارد.

موارد مصرف

این دارو در درمان تاکی آریتمی‌های بطنی (فیبریلاسیون بطنی، تاکیکاردی بطنی، VPC) ناشی از سکته قلبی، جراحی قلب و گلیکوزیدهای قلبی مصرف می‌شود.

نکته: در آخرین دستورالعمل انجمن قلب آمریکا (2005) و انجمن احیاء اروپا (2005) تجویز لیدوکائین برای VF و VT مقاوم و عودکننده فقط در مواردی که آمیودارون در دسترس نبوده و مؤثر نباشد توصیه شده است (یک اقدام با کلاس نامشخص).

توجه: در بیماران مبتلا به انفارکتوس میوکارد حاد، استفادۀ پروفیلاکتیک روتین از لیدوکائین برای پیشگیری از VT/VF دیگر توصیه نمی‌شود. اگرچه تجویز پروفیلاکتیک لیدوکائین ممکن است باعث کاهش شیوع فیبریلاسیون بطنی در مرحلۀ حاد انفارکتوس میوکارد شود ولی در مقابل باعث افزایش معنی‌دار خطر آسیستول می‌شود و در کل تأثیری در میزان مرگ و میر بیماران ندارد.

توجه: استفادۀ روتین از لیدوکائین به‌منظور پیشگیری از آریتمی‌های بطنی ناشی از درمان با از داروهای ترومبولیتیک (مانند استرپتوکیناز)، توصیه نمی‌شود. آریتمی‌هایی مانند VPC که بعد از درمان ترومبولیتیک ایجاد می‌شود ناشی از پرفیوژن مجدد[1] عروق کرونر می‌باشد و معمولاً خودمحدودشونده هستند و اغلب نیاز به درمان ندارد، مگر در صورت بروز آریتمی‌های تهدیدکننده حیات مانند VT/VF که باید تحت درمان مناسب قرار گیرد. درمان VPC منفرد (به‌خصوص اگر بدون علامت باشد) توصیه نمی‌شود.

مقدار و روش مصرف

تاکیکاردی بطنی (وضعیت همودینامیک پایدار)

بالغین: 1mg/kg به‌صورت بولوس در عرض 2 – 1 دقیقه سپس مقدار 1 – 4 mg/min بعد از اولین دوز بولوس به‌عنوان دوز نگهدارنده انفوزیون می‌شود. درصورت عدم پاسخ هر 5 تا 10 دقیقه می‌توان نصف دوز بلوس قبلی (%5 mg/kg) را تکرار نمود تا این‌که آریتمی کنترل شود و یا مجموع مقادیر تجویز شده (توتال) به 3 mg/kg برسد.

تاکیکاردی بطنی بدون نبض و فیبریلاسیون بطنی

بالغین: 1/5 mg/kg به‌صورت بلوس تجویز می‌شود. ممکن است نیاز باشد همین مقدار دوباره تکرار شود، سپس انفوزیون 1 – 4 mg/kg شروع شود. درصورت عدم پاسخ هر 5 تا 10 دقیقه می‌توان دوز بلوس را تکرار نموده تا این‌که آریتمی کنترل شود و یا مجموع مقادیر تجویز شده (توتال) به 3 mg/kg برسد.

کودکان مقدار %5 – 1 mg/kg به‌عنوان دوز حمله‌ای در عرض 3 – 2 دقیقه تزریق می‌شود که درصورت نیاز هر 5 دقیقه تکرار می‌شود. برای انفوزیون وریدی مداوم در کودکان (معمولاً پس از یک مقدار حمله‌ای) %2 – %5 mg/kg انفوزیون می‌شود.

نکته: در سالمندان (بالای 65 سال) و بیماران مبتلا به نارسایی احتقانی قلب، نارسایی کبدی و کلیوی (به‌دلیل کاهش کلیرانس لیدوکائین) دوز بلوس باید نصف گردد.

نکته: ضربان زودرس بطنی (VPC) تقریباً در تمام بیماران مبتلا به انفارکتوس میوکارد اتفاق می‌افتد و به درمان نیاز ندارد. درمان دارویی فقط برای بیمارانی که دارای آریتمی بطنی ثابت هستند به‌کار می‌رود.

درمان پروفیلاکتیک با لیدوکائین در غیاب تاکیکاردی بطنی کنتراندیکه می‌باشد، چون موجب افزایش مرگ و میر دیررس می‌شود.

نکته: در افرادی که بیماری زمینه‌ای قلبی دارند بروز حملات کوتاه و منقطع تاکیکاردی بطنی[2] (یعنی 3 تا 5 تا VPC پشت سر هم) و تاکیکاردی بطنی غیرممتد[3] (که به مدت 30 تا 6 ثانیه طول می‌کشد) علامت خطر برای بروز آریتمی‌های کشنده (تاکیکاردی بطنی طولانی و فیبریلاسیون بطنی) محسوب می‌شود. البته در افرادی که بیماری زمینه‌ای قلبی نداشته، احتمال بروز آریتمی‌های کشنده کم‌تر می‌باشد.

فارماکوکنتیک

انتشار: از سد خونی و مغزی و جفت عبور می‌کند، به داخل شیر منتشر می‌شود.

متابولیسم: در کبد متابولیزه می‌شود. زمان لازم برای رسیدن به غلظت یکنواخت پلاسمایی در انفوزیون مداوم وریدی 4 – 3 ساعت است. این زمان در بیمارانی که دچار سکته قلبی شده‌اند، حدود 10- 8 ساعت است.

نیمه عمر: 1/5 تا 2 ساعت (البته نیمه عمر دوز بلوس 10 دقیقه است). این دارو از طریق ادرار دفع می‌شود.

روش مصرف	شروع اثر	اوج اثر	مدت اثر	نیمه عمر
عضلانی	5 – 1 دقیقه	5 دقیقه	1 – 5% ساعت	2 – 5/1 ساعت
وریدی	90 – 45 ثانیه	1 دقیقه	20 دقیقه	2 – 5/1 ساعت

سطح درمانی غلظت خونی لیدوکائین 1/5 – 6 mg/dl می‌باشد.

موارد منع مصرف

آریتمی‌های فوق بطنی، انواع مختلف بلوک قلبی به‌خصوص بلوک درجه 2 یا 3 دهلیزی – بطنی بدون پیس میکر، ریتم فرار بطنی[4]، سندرم استوک – آدامز، برادی کاردی سینوسی درمان نشده، شوک کاردیوژنیک

توجه: تأثیر لیدوکائین بر سیستم هدایتی قلب ناچیز است ولی در بیماری‌های سیستم هدایتی (مانند بلوک V) می‌تواند باعث تشدید بلوک قلبی و یا کاهش تعداد ضربانات بطنی شود.

نکته: در صورتی‌که برادیکاردی و یا بلوک قلبی با ریتم فرار بطنی همراه باشد و پزشک یا پرستار بی‌تجربه آن را به‌عنوان VPC یا تاکیکاردی بطنی آهسته تفسیر نماید، تجویز لیدوکائین می‌تواند کشنده باشد.

عوارض جانبی

عوارض شایع: سردرد، سرگیجه، پارستزی، خواب‌آلودگی (به‌ویژه درصورت تزریق سریع دارو). عوارض مهم: تشنج، بلوک قلبی، کلاپس قلبی و عروقی، ایست قلبی و تنفسی، کوما.

سایر عوارض: برادیکاردی، هیپوتانسیون، تغییر در سطح هوشیاری، بی‌حسی اطراف دهان.

توجه: سطح خونی لیدوکائین برای درمان آریتمی 1/5 – 6 mg/dl می‌باشد. سطح خونی بیش از 7 mg/dl می‌تواند موجب مسمومیت شود.

تداخلات دارویی

تجویز هم‌زمان دیلانتین و لیدوکائین می‌تواند باعث افزایش اثرات دیرسیون قلبی شود. بتابلوکرها و سایمتدین اثرات فارماکولوژیک لیدوکائین را افزایش می‌دهند. گلوکاگون و ایزوپرل ممکن است با افزایش جریان خون کبدی موجب کاهش سطح خونی لیدوکائین شود.

توجهات پرستاری:

بررسی قبل از تجویز

علائم حیاتی کنترل شود.

وسایل احیاء و داروهای لازم برای درمان واکنش‌های ناخواسته و جانبی در دسترس باشد.

تجویز دارو

توجه: هر 1 میلی‌لیتر لیدوکائین 1 درصد و 2 درصد به ترتیب برابر با 10 و 20 میلی‌گم می‌باشد.

دوز حمله‌ای نیاز به رقیق کردن نداشته و باید در مدت 2 – 1 دقیقه تزریق شود (به‌طور کلی با سرعت 50 mg/min).

جهت انفوزیون داخل وریدی می‌توان دارو را با سرم قندی 5% رقیق نموده و با استفاده از پمپ انفوزیون (ترجیحاً) و یا میکروست، آن را انفوزیون نمود.

توجه داشته باشید که جهت درمان آنتی‌آریتمی فقط از لیدوکائین فاقد اپی‌نفرین و ماده نگهدارنده (آمپول‌های 2% و 1% با حجم 5 میلی‌لیتر) استفاده شود. فرآورده‌هایی که برای اثرات بی‌حسی تولید شده‌اند (ویال‌های 50 میلی‌لیتری 2% و 1%) حاوی ماده نگهدارنده و یا اپی‌نفرین می‌باشند و نباید برای درمان آریتمی‌ها استفاده شوند.

در صورتی‌که از لیدوکائین حاوی اپی‌نفرین و ماده نگهدارنده جهت کنترل آریتمی استفاده شود، ممکن است آریتمی‌های خطرناک و تهدید‌کننده حیات رخ دهد.

در حین احیاء قلبی ریوی درصورت عدم دسترسی به عروق محیطی، می‌توان لیدوکائین را از طریق لوله تراشه استفاده نمود. در این صورت مقدار آن 5/2 – 2 برابر مقدار وریدی می‌باشد.

به هیچ وجه لیدوکائین نباید هنگام انتقال خون، به آن اضافه شود.

بررسی اثرات و عوارض دارو

تجویز خیلی سریع دوز حمله‌ای لیدوکائین ممکن است باعث تشنج شود.

در حین تجویز لیدوکائین، وضعیت بالینی بیمار و به‌ویژه مانیتورینگ قلبی به دقت بررسی شود.

در صورت تثبیت ریتم قلب و یا بروز علائم مسمومیت، انفوزیون وریدی باید قطع شود و داروی ضدآریتمی خوراکی جهت درمان نگهدارنده آغاز شود. به‌دلیل خطر تجمع دارو انفوزیون داخل وریدی به‌ندرت بیشتر از 24 ساعت ادامه می‌یابد.

مصرف بیش از حد این دارو باعث کاهش قدرت انقباضی قلب و تضعیف گردش خون می‌گردد.

کنترل مداوم ریتم و ECG، اندازه‌گیری مکرر فشارخون، تنفس و وضعیت CNS جهت بررسی تأثیر دارو و احتمال بروز عوارض جانبی و مسمومیت داروئی ضروری می‌باشد.

در صورتی‌که در ECG علائم تضعیف قلبی مانند طولانی شدن فاصله PR یا پهن شدن QRS و ظهور یا بدتر شدن آریتمی‌ها ایجاد شود، انفوزیون باید بلافاصله متوقف شود.

ریه‌ها را از نظر رال‌های قاعده‌ای سمع کنید، به‌ویژه در افرادی که دارو را آهسته متابولیزه می‌کنند (برای مثال: نارسایی احتقانی قلب، شوک کاردیوژنیک، اختلال عملکرد کبدی).

در صورتی‌که علائم مسمومیت لیدوکائین دیده شد اقدامات زیر را انجام دهید:

اکسیژن‌تراپی 2. قطع یا کاهش دوز دارو 3. در صورت کاهش فشارخون تجویز دوپامین طبق دستور پزشک 4. درصورت بروز تشنج تجویز دیازپام طبق دستور پزشک 5. درصورت نیاز تهویه مصنوعی.

بیماران را از نظر پیدایش عوارض جانبی مربوط به سیستم عصبی مرکزی نظیر گرفتگی عضلات ساق و لرزش تحت‌نظر داشته باشید. زیرا ممکن است این نشانه‌ها مقدم بر بروز تشنجات باشند.

شرایط نگهداری

لیدوکائین در دمای اتاق نگهداری شود.

محلول آماده شده برای 24 ساعت قابل مصرف است.

[1]- Reperfusion

[2]- Runs VT

[3] - Nonsustain

[4] - Venricular Escap Rhythm

راههاي تزريق دارو در احياي قلبي- ريوي - مغزي

مطالب مشابه :

خط مشی فرایند پذیرش، انتقال درون و برون بخشی، ارجاع و ترخیص

درمان انواع زخم

راههاي تزريق دارو در احياي قلبي- ريوي - مغزي

درمان سرطان خون AML بزرگسالان