نگاهی کوتاه به نمایش های ابزورد

ابزوردیسم، دبستانی تئاتری مشتمل بر آثار نمایشی اروپایی و آمریکایی حاصل ناامیدی انسان در دوره پس از جنگ جهانی دوم(دهه های 1950 و 1960میلادی) است.نمایش های این مکتب به بیان هستی بی معنی و کوشش های بیهوده انسان می پردازد.

اصطلاح پوچی نیز از واژه لاتینی آبزوردم به معنای ناموزون یا متناقض مشتق گرفته شده است.

پوچی نویسان در شکل نیز همانند محتوای آثارشان بیهودگی ذاتی و دلهره هستی را نمایش می دهند.آنها بیشتر نمایش هایی خلق می کنند که پایانشان همانند تکرار آغاز است.طرح این نمایش ها فاقد گسترش معمول در سایر آثار نمایشی است.از آنجا که رفتار شخصیت های نمایش ابزورد بدون میل یا انگیزه های روانی صورت می گیرد و اعمالشان تنها بازتابی در برابر اعمال دیگران است، لذا گفتگوهای آنان نیز به طور یکنواختی بی اثر بوده و گاه به چیزی در برابر جملات پیش پا افتاده و کودکانه تبدیل می شود.واژه ها بارها و بارها تکرار می شوند و می کوشند تا ارتباط بیهوده و ماشینی انسانها را مورد تاکید قرار دهند.

نمایش پوچی به روابط علت و معلولی کمترین توجه را داشته و با گونه های واقع گرای نمایش فاصله بسیاری دارد.در حقیقت تئاتر ابزورد از جوانبی چند با تئاتر کلاسیک، رمانتیک، رئالیست و ناتورالیست متفاوت است.این وجوه تمایز که همگی از ویژگی های تئاتر جدید به شمار می روند در جای جای نمایش از جمله پیرنگ، شخصیت و زبان جلوه می کند که در زیر این تفاوت ها را مورد بررسی قرار می دهیم.

الف) پیرنگ در تئاتر ابزورد:

چنانچه می دانیم پیرنگ خلاصه ای است از داستان نمایشنامه با ذکر روابط علت و معلولی. اما نمایشنامه نویسان پوچی برداشت دیگری از پیرنگ نمایشنامه دارند که بازتاب آن را به سه شکل می توان در آثارشان دید:

- در پیرنگ نمایشنامه های ابزورد میان رویدادها، اصل توالی زمان و اصل علیت مورد توجه و تاکید قرار نمی گیرد.

- در نمایشنامه های پوچی به جای آنکه تم، فضا و لحن تابعی از پیرنگ باشد پیرنگ تابع آنها می شود. بنابراین در هنگام خواندن این نمایشنامه ها باید پرسید« چه چیزی دارد اتفاق می افتد» نه اینکه «چگونه اتفاق می افتد».

ب) شخصیت در تئاتر ابزورد:

در نمایشنامه های پوچی شخصیت معمولا انسان یا انسان گونه ای است که دارای ویژگی های جسمانی، روانی، اجتماعی و اعتقادی خاص است و نتایج این ویژگی ها در رفتار، گفتار، کردار و پندار او تجلی یافته و سبب ظهور پیرنگ میگردد.نویسندگان ابزورد در ساخت شخصیت برای خود آزادی های تازه ای شناخته اند که برای نویسندگان مکاتب قدیمی تر ناشناخته بود یا آنها را رد می کردند.با این وجود نمی توان گفت که ابزوردها تمام قوانین کلاسیک، و رسمی را نقض کرده اند بلکه به نظر می رسد با آزادی و خلاقیت بیشتری به این مقوله پرداخته اند.

پ) زبان در تئاتر ابزورد:

معمولا گفتکوی نمایشی یا به اصطلاح واژگان نمایشی دو کاربرد ویژه دارند: نخست اینکه پیرنگ را بازگو کرده و از آغاز به پایان می رساند و دوم آنکه شخصیت های نمایشی را به تماشاگر معرفی می کند البته زمانی که متن نمایشی یا نمایشنامه را کل نمایش می دانستند اما اتکای تام به متن نمایشی از قرن بیستم مورد تردید قرار گرفت که این تردید سبب ابداعات جدیدی شد که بر دو محور عمده استوار بودند: یکی حذف، تلخیص، بازنویسی و تعدیل متن ادبی و دیگری کاربرد جدید زبان و گفتگوی نمایشی.

مارتین اسلین در کتاب خود با عنوان نمایش ابزورد ضمن بررسی تطبیقی نمایش ابزورد با آثار غیر ابزورد نتیجه می گیرد که اگر یک نمایشنامه خوب باید داستانی طرح ریزی شده داشته باشد، نمایش ابزورد نه داستانی دارد نه طرحی.اگر یک نمایشنامه خوب باید به خاطر شخصیت پردازی موشکافانه و انگیزه های درست آن در جهت عمل اشخاص قضاوت شود، نمایشنامه های ابزورد اغلب فاقد شخصیت های با هویت بوده و اغلب آدم هایی شبیه عروسک های مکانیکی به تماشاگر معرفی می کند. اگر یک نمایشنامه خوب باید طرحی کاملا دقیق و با تمام جزئیات داشته باشد، در نمایشنامه های ابزورد نمی توان دقیقا مشخص کرد که نمایش از کجا آغاز شده و در کجا پایان می یابد زیرا این گونه نمایش ها اغلب شروع و پایان مشخصی ندارند و...

گر چه بسیاری از این موارد را می توان در اکثر نمایش های ابزورد یافت اما وجود چنین مواردی دال بر ضعف نمایشنامه های ابزورد نیست چرا که ابزوردیسم محصول سیر تحولی فلسفه، مذهب،افکار سیاسی،اقتصاد، ادب و هنر عصر خود بوده و آئینه تمام نمای جامعه غربی به شمار می رود...

نگاهی کوتاه به نمایش های ابزورد

مطالب مشابه :

نماییشنامه کوتاه کمدی : تست بازیگری

دانلود نمایشنامه کوتاه (2)

نگاهی کوتاه به نمایش های ابزورد

نمایش تک نفره

چند نمایش کوتاه

نمايشنامه هاي مدرن ايراني

دانلود نمايشنامه هاي شكسپير

نگاهی به نمایشنامه ی رادیویی

جنس چینی (نمایشنامه ی رادیویی کوتاه)

خلاصه 50نمایشنامه ایرانی