مراحل توليد قالی

   نخ چله

    نخي است از نوع نخ پنبه اي، ابريشمي و يا پشمي چندلا شده كه در ضخامتهاي مختلف و مشخصات متناسب با نقشه و رجشمار قالي كه در دست بافت قرار خواهد گرفت، به روشهاي مختلف تهيه مي گردد.

            انواع نخ چله

            به طور معمول نخ چله بر سه نوع است:

            نخ چله از نوع پنبه اي: نخ چله از نوع پنبه اي، نخي است كه از الياف غوزك، گياه پنبه به دست مي آيد. اين نوع نخ از طريق كارخانجات پنبه پاك كني و پنبه ريسي به صورت نخ خام و يا نخ تك لا توليد و به بازار عرضه مي گردد. نخ خام (نخ يك لا) مجدداً به صورت دستي يا ماشيني به انواع نخهاي مورد مصرف در قاليبافي تبديل خواهند شد. نخ توليدي به تناسب اينكه براي تهيه چلة قالي و يا ساير موارد مصرفي قاليبافي مورد نياز باشد با مشخصات معين و مناسب توليد مي شود. نخ چله مورد مصرف در قاليبافي را از لحاظ قطر و ضخامت با نمره تعيين مي كنند. نمره هاي نخ مورد استفاده در چلة قالي به طور معمول شامل نمره هاي 40،32، 20، 10 است كه براي هر نوع چله كشي متناسب با ريزي و درشتي بافت قالي (رجشمار) چندلاشده و مورد استفاده قرار مي گيرد. بنابراين رجشمار قالي است كه نمره نخ و تعداد لاي نخ تابيده شده را مشخص مي كند. تعداد لاي هاي معمول براي تهيه چلة قالي در نمره هاي بالا عبارتند از 6لا ، 7لا ، 8لا ، 9لا ، 10لا ، 12لا ، 15لا ، 18لا ، 24لا.

            نخ چله از نوع ابريشمي : براي چله كشي قاليهاي ظريف و ريز بافت از نخ ابريشمي استفاده مي كنند. نخ ابريشمي كه از پيلة كرم ابريشم و توسط كارخانجات ابريشم كشي به دست مي آيد، متناسب با رجشمار قالي تهيه شده مورد استفاده قرار مي گيرد. نخ چله ابريشمي داراي ظرافت و لطافت و استحكام زيادي است.

            نخ چله از نوع پشمي: در گذشته به دلايل مختلف از جمله سهولت دسترسي و خاصيت گرمازايي و دوام و استحكام و نبودن امكانات كافي جهت تهيه نخ پنبه اي براي چله از پشم گوسفند استفاده مي كردند امروزه به جاي استفاده از پشم براي تهيه چله به دليل كيفي و آثار بعدي آن در سلامت قالي از نخ پنبه اي استفاده مي شود. مگر در بعضي مناطق ايل نشين و عشاير كه هنوز از نخ پشمي در قالي بافي استفاده مي كنند.

    نقشه

    عبارتست از طرح و برنامه كار قاليباف براي بافت قالي مورد نظر با توجه به اينكه صنعت قاليبافي از ساده ترين مرحله آن كه تهيه وسايل و ابزار مي باشد تا مراحل پاياني بافت قالي، هر كدام داراي ويژگيهاي مختلف هنري و صنعتي مي باشد، مي بايست به آنها اهميت و توجه كافي به عمل آيد.

    نقشه قالي و رابطه آن با چله كشي

        در واقع نقشه قالي عبارتست از نماي قالي بر روي كاغذ شطرنجي كه بافنده با نگاه كردن به خانه هاي نقشه و انتقال رنگهاي آن خانه ها به كمك گره زدن خامه بر روي چله نقشه را به طور كامل بر روي قالي پياده مي كند.

        طراح نقشه قالي به صورت ذهني و يا بر اساس الگو طرح مورد نظر را تهيه و بر روي كاغذ شطرنجي پياده مي نمايد.سپس طرح تهيه شده توسط نقاش كپي و رنگ آميزي مي گردد. چله كش بايد تعداد تارهاي چله را طبق خانه هاي نقشه قالي تعيين نمايد. با توجه به اينكه نقشه هاي قالي ممكن است حالتهاي متفاوتي داشته باشد، آشنا بودن چله كش به هر يك از اين حالتها به او كمك مي كند كه به انجام چله كشي بپردازد.

        در اين بخش به بررسي حالتهاي مختلف نقشه قالي مي پردازيم:

        حالت سراسري (نقشه سراسري)

        نقشه اي است كه به اندازه تمام قالي تهيه و ترسيم مي شود يعني نقشه كامل است و در قسمتهاي اصلي خود حالت قرينه ندارد. در اين گونه نقشه ها چله كش تعداد كل خانه هاي اولين رديف افقي (عرض نقشه) را مي شمارد و براي هر كدام از خانه ها، يك جفت تار در نظر مي گيرد.

        حالت يك دوم (نقشه يك دوم) و حالت يك چهارم (نقشه يك چهارم يا ربعي)
در اين گونه نقشه ها چله كش بايد براي به دست آوردن تمام تارهاي مورد نياز، خانه هاي يك رديف افقي نقشه ربعي (عرض نقشه) را شمارش كند و آن را دو برابر نمايد و براي هر كدام يك جفت تار در نظر بگيرد.

        حالت واگيره (نقشه واگيره يا تكراري)

        نقشه اي است با شكل و طرح خاص، در مقياس كوچك كه در سراسر عرض و طول متن قالي تكرار مي گردد. براي به دست آوردن تعداد تارهاي مورد نياز در اين نوع نقشه ها اينگونه عمل مي كنند:

        تعداد تارهاي مورد نياز=

        + ( تعداد دفعاتي كه واگيره بايد تكرار شود × تعداد خانه هاي يك رديف عرضي واگيره )}2× {(2× تعداد خانه هاي يك رديف عرضي حاشيه)

        چله كشي تركي (چله كشي بر روي دستگاه)



            در اين روش كه چله مستقيماً روي دار قالي كشيده مي شود ابتدا خانه هاي اولين رديف افقي عرض تمام نقشة قالي را حساب مي كنيم، سپس عمل سينه بندي را به شرح زير انجام مي دهيم:

            سينه بندي

            براي اجراي اين روش، ابتدا وسط سر دار و زير دار را مشخص مي كنيم و علامت گذاري مي نمائيم، سپس دو طرف نقطة مذكور واحدهاي 10 سانتيمتري را علامت مي گذاريم، به طور مثال چنانچه بخواهيم چلة يك قالي را به عرض 2 متر بكشيم طرفين نقطة وسط سر دار و زير دار هر كدام يك متر خواهند بود كه به 10 قسمت مساوي 10 سانتي تقسيم شده است و مجموعاً 20 واحد 10 سانتي در عرض قالي وجود خواهد داشت. اگر تعداد تارهاي قالي فوق 1920 تار باشد (1920= 2× 960) در هر واحد 10 سانتيمتري 96 تار بايد به طور مساوي و با پخش يكسان كشيده شود، اين عمل را اصطلاحاً در قاليبافي سينه بندي گويند.

            توضيح: براي بافت شيرازه مي بايد از دو تار تا 6 تار به نسبت ظرافت و اندازه قالي در هر يك از طرفين چله اضافه تر منظور گردد.

            پس از عمل سينه بندي دو رشته نخ چندلا فراهم كرده يكي را در حدود 25 تا 30 سانتيمتر بالاتر از زير دار و ديگري را با فاصلة 20 سانتيمتر بالاتر از آن به طور افقي به راست روها مي بنديم، سپس سر گلوله نخ چله را به فاصله لازم متناسب با تارهاي منظور شده براي شيرازه نزديك به اولين محل علامتگذاري در روي زير دار گره مي زنيم و به وسيله شخصي كه در پايين نشسته است به ترتيب يك بار از زير نخ پاييني و از روي نخ بالايي عبور مي دهيم و به بالا كه نفر دوم نشسته است گلوله را تحويل داده، شخص دوم آن را از اولين محل علامت زده با رعايت فاصله لازم براي تارهاي شيرازه از روي سر دار عبور داده و از پشت آن به شخص پاييني مي دهد، شخص نشسته گلوله نخ چله را از پشت زير دار عبور داده و به روي زير دار هدايت مي نمايد. سپس از روي نخ پائيني و زير نخ بالائي عبور داده و به شخص دوم مي دهد (در هر رفت و برگشت گلوله نخ يك تار زير و يك تار رو كشيده مي شود) اين عمل را به طور مساوي و با كشش يكسان به تعداد تارهاي لازم آن قدر تكرار مي كنيم تا تمام سينه بندي به طور مساوي چله لازم را داشته باشند.در ضمن بايد توجه داشت كه براي جلوگيري از كجي قالي پخش چله در سر دار از 5 تا 20 سانتيمتر به نسبت عرض قالي بيشتر از پخش چله در زير دار باشد و اين عمل بهتر است در موقع سينه بندي در نظر گرفته شود. براي آنكه تقسيم بندي چله ها در اندازه سينه بندي كاملاً مشخص باشد مي توان نخهايي كه در علامتهاي سينه بندي قرار مي گيرند براي متمايز شدن از بقيه چله ها با وسيله اي چون ماژيك رنگ شوند.

            روش ديگر سينه بندي استفاده از اندازة ذرع است به اين ترتيب كه هر ذرع 104 يا 112 سانتيمتر و 16 گره ذرعي است و بنابراين هر گره 5/6 يا 7 سانتيمتر (يك گره ذرعي) سينه بندي مي شود و براي تعيين تعداد تارهاي هر گره ذرعي (هر يك از سينه بندي ها) از يك تناسب استفاده مي نمايند.

            به طور مثال، اگر عرض قالي مورد بافت 208 سانتيمتر (دو نوع) و كل تارهاي قالي طبق نقشه نيز 1120 عدد باشد تعداد تارهايي كه بايد در هر سيه بندي كشيده شود به شرح زير به دست مي آيد.

            70= 208 /6× (1120×2)

            عدد 70 تعداد تارهاي لازم در اين سينه بندي است. همانطوريكه قبلاً اشاره شد تعداد خانه هاي كوچك از عرض نقشه كه هر كدام در چله كشي دو برابر شده (تارهاي زير و رو) در نقشه مورد مثال 1120خانه بوده كه در محاسبه براي به دست آوردن كل تار دو برابر شده است و نصف هر سينه بندي به منزله رجشمار آن مي باشد.

            مهار كردن چله ها

            پس از پايان يافتن چله كشي به طريقه فوق براي صاف بودن عرض اوليه قالي و همچنين گليم بافي يك تسمه چوبي يا فلزي را از لابلاي چله ها روي زيردار به طور يك در ميان عبور داده و آن را كاملاً به زيردار محكم كرده تا گليم بافي روي آن صورت گيرد. سپس نخ پائين را از راست روها باز نموده به همان حالت تا روي تسمه فوق پائين مي آورند و در پائين دستگاه مجدداً به راست روها بسته و مهار مي كنند و اولين پود گليم روي آن قرار مي گيرد. سپس نخ بالائي را باز نموده به همان صورت بالا مي برند و دوباره به راست روها مي بندند و چوب هاف را در جاي آن قرار مي دهند. در دستگاههاي تركي باف به خصوص در منطقه آذربايجان از چوب كوجي استفاده نمي شود ولي بهتر است براي جلوگيري از كجي فرش و زير و رو كردن چله از اين وسيله استفاده گردد.

            زنجيره بافي

            عمل زنجيره بافي در ابتداي قالي قبل از شروع بافت گليم انجام مي گيرد به اين ترتيب كه يك نخ چندلا انتخاب و يك سر آنرا در پائين دستگاه به راست رو بسته و سر ديگر چله ها را دوبدو دور زده و يا گره مي زنند و اين كار را تا اتمام تارهاي چله ادامه داده، در انتها به راست رو ديگر بسته مي گردد. اين عمل را زنجيره بافي مي گويند. معمولاً چله كش ها و بافندگان با سليقه از روش فوق براي مهار نمودن پودهاي گليم بافي استفاده مي نمايند.

             گليم بافي چله كشي تركي

            در اين نوع گليم بافي (صوف بافي) پس از بافت زنجيره از دو نوع پود ضخيم و نازك (هر دو معمولاً به رنگ سفيد يا آبي مي باشند) استفاده مي شود. ابتدا به وسيله سيخ پود كشي از سمت قلاب دار پود ضخيم را از زير زيگزاك(محل تلاقي چله هاي زير و رو) در سرتاسر عرض چله عبور داده، آن را با كوبيدنهاي ملايم به وسيلة دفه به روي زنجيره هدايت مي نمايند. سپس از بالاي زيگزاك پود نازك را به آرامي و با دفه از لا بلاي زيگزاك عبور داده، به لبه كار مي آورند به طوري كه پود در پشت گليم و يا روي آن جمع نشود. تكرار كشيدن يك پود ضخيم و يك پود نازك و كوبيدن آنها و دور زدن و عبور دادن از تارهاي شيرازه متناسب با اندازة قالي از 5 الي 15 بار بايد انجام شود. ناگفته نماند كه اگر رنگ پودها سفيد باشد بهتر خواهد بود.


            نحوه انجام چله کشی

            ابتدا بايد عرض چله در سر دار و عرض ابتداي قالي اندازه گيري شود و در صورت اطمينان از پخش صحيح چله در سر دار، دو طرف چله را در سر دار و دو طرف عرض اول قالي را در زير دار علامت گذاري نموده، سپس نخهاي گليم را از دو طرف راست روها آزاد مي كنند و پيچهاي دستگاه را شل مي نمايند. در همين حالت مقدار قالي بافته شده را پايين آورده، با دقت لازم، به طوري كه نظم چله ها در سر دار از بين نرود چله هاي پشت دستگاه را از بالاي سر دار به روي دستگاه هدايت مي كنيم. قالي بافته شده را از زير دار به پشت پرده، به طوري كه دم كار در دو طرف قالي نسبت به علامتگذاري زير دار و پخش چله ها نيز در سردار متناسب با علامتگذاريها قرار گرفته و چله تراز باشد. حال نسبت به سفت نمودن پيچها به طور يكنواخت اقدام مي شود. ابتدا كمي پيچ سمت چپ سپس كمي پيچ سمت راست و به همين ترتيب كم كم پيچ ها را سفت مي كنند تا چله ها سفتي و كشش لازم را براي ادامه بافت پيدا نمايند.

            چله كشي به روش فارسي

                يكي از روشهاي معمول چله كشي، روش چله كشي به روش شيوه فارسي است. بر خلاف روش تركي كه مستقيم روي دستگاه قاليبافي انجام مي شود، در اين روش ابتدا روي زمين به صورتي كه شرح داده خواهد شد، چله آماده و سپس روي دار قالي انتقال داده مي شود. اين روش چله كشي در مناطقي كه قاليبافي به روش فارسي بافي انجام مي گيرد، متداول است. براي دواندن چله در اين نوع چله كشي، شخص چله كش ابتدا با در نظر گرفتن طول قالي كه قرار است چله كشي براي آن انجام گيرد با يك متر اضافه تر (يك متر نخ اضافه مربوط است به جاي دست بافنده در پايان بافت و همچنين در نظر گرفتن ريشه هاي دو سر قالي) فضاي مناسب را در نظر مي گيرد و تعداد سه عدد ميله فلزي به قطر 5/1 سانت و طول حدود يك متر را تهيه مي كند و ميله اول را بطورعمودي در زمين جا مي دهد و ميله دوم را به فاصله يك متر و ميله سومي را به فاصله 3 متر از دومي (چنانچه طول قالي 3 متر باشد) به صورتي در زمين جا مي دهند كه ميله دومي (وسطي) در امتداد ميله اول و ميله سوم قرار نگيرد تا كنترل چله كشي با سهولت امكان پذير باشد. سپس نخ چله را دور ميله اول گره مي زنند و از زير ميله دوم رد نموده، ميله سوم را دور مي زند در برگشت از روي ميله دوم و زير ميله اول عبور داده خواهد شد به طوري كه نخهاي بين ميله اول و دوم به صورت ضربدر قرار مي گيرند.

                اين عمل به تعداد تارهاي محاسبه شده براساس نقشه قالي، آنقدر تكرار مي شود تا كل تارهاي چله مورد نظر به دست آيد. البته هر مرحله از شروع و دور زدن ميله ‌‌‌ها و‌ ‌برگشت به جاي اول، دو تار (زير و رو) به دست مي آيد. تعداد 2 الي 6 عدد تار كه بستگي به اندازه قالي دارد براي شيرازه پيچي يا كناره پيچي قالي به تعداد تارهاي محاسبه شده در طرفين چله اضافه شده است و عمل چله دواني انجام مي گيرد.

                با توجه به اينكه چله هاي آماده شده روي سه عدد ميله كوچك پس از آماده شدن بايد به روي دار قالي منتقل گرددو امكان بهم خوردگي و بي نظمي در چله وجود دارد، براي جلوگيري از اين امر يك نخ چندلا شده را به اندازه دو برابر عرض قالي در نظر مي گيرند و نخهاي دوانده شده را روي ميله اول 2تا2تا و به شكل گيس باف گره مي زنند يعني دو عدد نخ زير و رو را داخل نخ مذكور كرده، نخ را چپ و راست مي كنند و آن را كاملاً تاب مي دهند سپس دو سر اين نخ 6لا شده را به صورت كلاف درمي آورند كه در اصطلاح قاليبافي به اين نخ نَزْلِه يا نَزَلِه مي گويند. سپس نخهاي چله را كه نزديك به ميله سوم هستند در دسته هاي شش تائي يا 8 تائي به وسيله نخ نزله از همديگر جدا نموده، با چپ و راست كردن نخ نزله به صورت گيس باف در مي آورند. اگر قالي مورد نظر 30 رجي است، 6 تائي و اگر 40 رجي است 8 تائي جدا مي گردند.

                هر 10گره آن به منزله رجشمار قالي است و از اين رقم براي گره زدن ريشه هاي اضافي روي سر دار در دستگاه قاليبافي به روش فارسي و تقسيم چله ها به طور يكنواخت روي سر دار استفاده مي كنند.

                پس از اينكه چله به ترتيب بالا آماده شد، آن را از ميله ها درآورده، جاي ميله ها را با نخ ضخيم يا طناب عوض مي كنند. سپس چله را طناب پهن مي كنند و با احتياط روي دار قاليبافي مي اندازند. در اين مرحله سر دار را از يك طرف چله ها (فاصله ميله دوم و نخ نزله) وارد چله ها نموده (در اين حالت چله ها روي دستگاه آويزان مي شود) بعد گيس باف ميله اول را به طناب پيچ مربوط به زير دار دوخت مي زنند. پس از اتمام آن چله ها را از سر بالاي دار و روي نخ نزله كه در وضعيت فعلي بالاتر از سردار قرار گرفته است در دسته هاي چند تائي متناسب با نخ نزله به هم گره مي زنند. (نخ نزله وظيفه تفكيك چله ها در عرض قالي و جدا كننده نوبت هاي پائين كشي قالي را بر عهده دارد). پس از اطمينان از پخش صحيح چله در سردار و زيردار و يكنواختي آن، به وسيله گاوه و يا پيچ مربوطه چله را سفت مي نمايند. در اين نوع چله كشي معمولاً از تسمه چوبي يا آهني براي مهار چله ها، قبل از شروع گليم بافي استفاده نمي شود چون مهار چله به زير دار در اين نوع چله كشي براي جلوگيري از كيسي و چرخش چله كافي مي باشد.

                كوجي پيچي (بستن كوجي)

                براي بستن كوجي يا نيرگي، چوب يا ميله فلزي به قطر 4تا6 سانتيمتر و به اندازه عرض دستگاه انتخاب مي كنيم . اين چوب را در قاليبافي اصطلاحاً كوجي يا نيرگي مي گويند.

                ابتدا دو طرف چوب يا ميله مذكور را با دو رشته طناب محكم به راست روها مي بندند و سپس نخ چندلا شده ديگري كه طول آن بيش از طول چوب كوجي باشد، به دو سر چوب كوجي بسته و يا ميخ مي شود. اين نخ كه در سرتاسر چوب كوجي قرار گرفته، با نخ باريك ديگري كه يك در ميان چله ها را به وسيله آن جدا مي كنند گره مي خورد.با كشيدن نخ اصلي در سر كوجي امكان پخش بيشتر چله روي چوب كوجي وجود خواهد داشت.از آنجا كه چله ها در پائين كوجي حالت ذوزنقه گرفته است، از جمع شدن قالي در طرفين (كجي قالي) جلوگيري مي شود. بعد از كامل نمودن كار پيوند نخ چله به نخ كوجي، دو قطعه چوب زير سري در دو طرف چوب كوجي در روي راست روها قرار مي دهند تا چوب كوجي بلندتر از سطح چله قرار گرفته و نخهاي زير و رو نيز مشخص تر گردند.

                زنجيره بافي

                عمل زنجيره بافي، در ابتداي قالي و قبل از شروع بافت گليم انجام مي گيرد. اين عمل جهت مهار كردن پودهاي گليم بافي انجام مي شود. در اين نوع چله كشي نيز مي توان قبل از شروع گليم بافي و درابتداي قالي مشابه چله كشي تركي اين عمل را انجام داد.

                مليله بافي

                در زمان بافت گليم (وقتي كه نيمي از گليم بافته شده و يا پس از اتمام آن) چله كشها و يا بافندگان با سليقه، خامه(نخ پشمي) را به طول 5/1 برابر عرض قالي به صورت دولا در رنگ لاكي و با همين مشخصات خامه ديگري مثلاً به رنگ سبز انتخاب مي نمايند. در رج اول خامه لاكي را از لابه لاي چله ها دو تار زير و دو تار رو عبور داده، سپس با دفه يا دفتين روي آن مي كوبند، در رج بعدي برعكس رج قبلي دو تار زير در رو قرار گرفته و دو تار رو در زير واقع مي شوند و خامه سبز را از لابه لاي چله عبور داده مي شود و كوبيده مي شود. اين عمل را كه به گليم بافي نقش خاصي مي دهد مليله بافي مي گويند.

                گليم بافي چله كشي فارسي

                در اين نوع گليم بافي پس از بافت زنجيره فقط از پود ضخيم استفاده مي شود. اين پود مي بايد از جنس چله و برابر رنگ آن باشد. پود مذكور را از روي زيگزاك به وسيله انگشتان و كف دست در سرتاسر چله عبور داده، با كوبيدن به وسيله دفتين به روي زنجيره هدايت مي نمايند و پس از كوبيدن اولين پود، از طريق كوجي و پائين آوردن چوب هاف مجدداً زيگزاك دم كار را به وجود مي آورند و سر پود قبلي را براي كشيدن پود بعدي با دور زدن و عبور دادن از تارهاي شيرازه به روش فوق در سرتاسر چله از بالاي زيگزاك عبور داده و با دفتين آنرا مي كوبند تا روي پود قبلي قرار گيرد. اين امر متناسب با اندازه قالي از 6 تا15 بار تكرار مي شود. در اين نوع گليم بافي چون نخهاي پود و چله باهم حالت(+) بعلاوه دارند يكي از زيرو يكي از رو قرارگرفته و چنانچه خوب كوبيده شود و پود از جنس چله باشد، حالت بافت پارچه را دارد و دوام قالي را زياد مي كند.

پايين كشي

         پايين كشي چله در روش تركي

            پايين كشي قالي عمدتاً بر عهدة چله كش مي باشد. زماني كه بافنده كار بافت را به اندازه اي رسانده است كه ارتفاع قالي بافته شده مانع از ادامه كارش مي شود و يا تسلط لازم را در بافت ندارد، مي بايد مقدار بافته شده پايين كشيده شود تا تسلط لازم را براي ادامه بافت پيدا نمايد.
          پايين كشي چله در روش فارسي

                براي پائين كشي قالي در روش فارسي، ابتدا بايد عرض چله در سردار و عرض ابتداي قالي را اندازه گيري كرد در صورت اطمينان از پخش صحيح چله در سردار، دو طرف چله را در سردار و دو طرف عرض قالي را در زيردار علامتگذاري مي كنند سپس نخ مهار گليم و يا زنجيره را از دو طرف راست روها آزاد نموده، پيچهاي دستگاه را به اندازه لازم باز مي نمايند. و يا اگر چله هاي دستگاه با گاوه محكم(سفت) مي شود، گاوه ها را درمي آورند و زير سري هاي كوجي را برداشته و كوجي را نيز آزاد مي كنند. در چنين حالتي چله ها كمي شل شده، گرههاي بالاي سردار به راحتي قابل باز شدن هستند. پس از باز كردن گره هاي چله در سردار، قالي بافته شده را پايين تر از زيردار تا مي زنند و مراحل تراز نمودن عرضي و طولي قالي بافته شده را انجام مي دهند و با فاصله حدود 10 سانتيمتر به دم كار و رعايت اين فاصله در سرتاسر قالي آنرا به محل گليم باف، ضمن قرار دادن نوار چرمي دوخت مي زنند و سپس چله هاي اضافه و باقي مانده در سردار را به روش قبلي دسته دسته، گره مي زنند و چله ها را محكم مي كنند. در اين مرحله بايد توجه داشت كه پخش چله در سردارهمانند مرحله اول بوده و دو سر آن بايد در علامت گذاري قبلي قرار گيرد. در اين حال با سفت كردن پيچها و يا قرار دادن گاوه ها، سفتي و كشش لازم را براي ادامه بافت به چله ها مي دهند و زير سري هاي كوجي را مجدداً در جاي خود قرار داده و چوب كوجي را محكم مي كنند.

                در عمل دوخت بايد دقت شود كه فاصله هاي سوزن دوخت كوتاه باشد. و نخهاي دوخت نيز زياد ضخيم نباشند و حتماً از نوار چرمي استفاده گردد تا جاي سوزن دوخت با سفت نمودن چله ها پاره نشود. در ضمن اندازه عرض قالي در دم كار ممكن است با اندازه اصلي در اول قالي تفاوت داشته باشد در اين مورد بايد دقت شود كه مقدار اضافه يا كم شدن عرض به نحو مساوي در طرفين قرار گيرد در غير اين صورت قالي از ناحيه دوخت كجي پيدا مي نمايد. موضوع تراز نمودن دم كار در طرفين قالي در زيردار و سردار امري الزامي است و عدم رعايت آن باعث سر، داشتن قالي و سركجي آن خواهد شد.

                اخيراً در دستگاه هاي آهني، مفتولي در روي زيردار به فاصله 1/5 سانتيمتر نصب مي گردد كه هم به جاي اتصال چله به طناب پيچ زيردار از آن استفاده مي شود و هم در پائين كشي دم كار به جاي دوخت به گليم باف، به اين مفتول دوخت مي خورد و نياز به نوار چرمي ندارد. و جاي دوخت نيز گليم را پاره نمي نمايد.

مراحل توليد قالی

مطالب مشابه :

قیمت پایه فرش صادراتی دستباف

آستان قدس رضوي بزرگ‌ترين توليدکننده فرش دستباف در ايران

بررسي توانمندي توليدي – صادراتي فرش دستباف استان گلستان

جلوه گاه آفرينش خلاقيت درفرش دستباف استان مركزی نمايان است

مراحل توليد قالی

فرش ایرانی رکورد گینس راازآن خود کرد...

سوالات تستی از کتاب قالیبافی

مقاله (جایگاه فرش دستباف ایران وچالش های پیش روی آن)

نفيس ترين قالي ساروق در اتاق خواب رضا شاه