عوامل موثر بر حلالیت
حلالیت مواد تحت تاثیر عوامل زیر قرار میگیرد
۱)اثر PH:
حلالیت بسیاری از رسوبها و مواد نامحلول تحت تاثیر غلظت یون هیدرونیوم
[+H3O] قراردارد .
حلالیت رسوبهایی تحت تاثیر PHقرار می گیرد که یا آنیون آنها خواص بازی
داشته باشد ویا کاتیون آنها خواص اسیدی از خود نشان دهد ویا آنکه هم
آنیون وهم کاتیون ویژگی های اسیدی وبازی از خود نشان دهند
مثلا حلالیت کلسیم فلوئورید به شدت تحت تاثیر PH است .
محلول سیر شده ای از کلسیم فلوئورید را در نظر بگیرید
دز صورتی که به این محلول چند قطره اسید بچکانیم یون +H حاصل از تفکیک
اسید با یون- F که به شدت خواص بازی دارد تشکیل HF میدهد بنابراین به
تعادل فوق کاهش غلظت یون- F تحمیل میشود از این رو تعادل طبق اصل
لوشاتلیه برای جبران کاهش غلظت یون- F به طرف راست هدایت می گردد
پس حلالیت CaF2 با افزایش قدرت اسیدی و کاهش PH افزایش می یابد
البته کاهش PH همیشه سبب افزایش حلالیت نمی شود ودر صورتی که
یون -OHیکی از یون های محلول اشباع شده را از محیط خارج کند افزایش
PHسبب افزایش حلالیت میگردد
۲)اثر یون مشترک :
حلالیت یک رسوب در محلولی که دارای یون مشترک باسیستم تعادلی است
به شدت کاهش می یابد
به طور مثال اگر به محلول سیر شده نمک طعام چند قطره محلول سدیم
سولفات بیفزائیم محلول کدر می شود که نشانگر تشکیل رسوب NaClاست
یعنی حلالیت نمک طعام در حضور یون سدیم سولفات کاهش یافته است .
علت رامی توان چنین توجیه کرد که یون مشترک +Na تعادل زیر را دچار
آشفتگی کرده و طبق اصل لوشاتلیه آن را به طرف چپ و تشکیل NaCl
هدایت می کنند
۳)اثر یون غیر مشترک :
حلالیت یک رسوب در محیطی که حاوی یونهای غیر مشترک با سیستم
تعادلی باشد با شرط اینکه یکی از یونها با یونهای سیستم تعادلی ایجاد
رسوب یا گاز کند به شدت افزایش می یابد
به طور مثال محلول سیر شده ای از نقره نیترات را در نظر بگیرید بطور یکه
مقدار ی از نقره نیترات حل نشده در ته ظرف رسوب کرده باشد .
در صورتی که به این محلول چند قطره محلول NaI اضافه کنیم اگرچه
رسوب زرد رنگ AgI تشکیل می شود ولی بخشی از نقره نیترات حل
نشده محلول می گردد یعنی حلالیت AgNO3 در حضور NaI افزایش می یابد
زیرا یون- I حاصل از تفکیک NaI با یون+ Ag سیستم تعادلی به شکل
رسوب AgI در می آید بنابراین غلظت یون+ Ag کاهش می یابد پس تعادل
فوق برای جبران این کاهش غلظت به طرف راست حرکت می کند به طوریکه
حلالیت افزایش می یابد
4) اثر واکنش های جانبی تشکیل کمپلکس :
در بعضی موارد حلالیت یک رسوب در حضور برخی گونه هائی که با آنیون
یا کاتیون رسوب تشکیل کمپلکی می دهند به نحو بارزی تغییر می کند .
به عنوان مثال با آنکه آلومنیوم هیدروکسید حلالیت بسیار کمی دارد ولی
رسوب گیری آلومنیوم کلرید با باز در حضور یون فلوئورید کامل نمی شود چون
کمپلکس های آلومنیوم فلوئورید آنقدر پایدارند که مانع راسب شدن کامل
کاتیون از محلول می شوند . به عبارت واضح تر سیستم تعادلی زیر در
حضور یون - Fدچارکاهش غلظت +Al3 می شود
چون +Al3 با یون- F تشکیل کمپلکس -AlF63 می دهد بنابراین تعادل
مطابق اصل لوشاتلیه به طرف راست جابجا می شود تاکاهش غلظت +Al3
را جبران کند در این شرایط حلالیت افزایش می یابد .
حتی اگر یون مشترک منجر به تشکیل رسوب گردد حلالیت زیاد میشود در
این نوع موارد در غلظت کم یون مشترک حلالیت کاهش ودر غلظت بالای آن
حلالیت افزایش می یابد . مثلا حلالیت نقره کلرید در حضور غلظت پائین KCl
کاهش می یابد چون یون مشترک -Cl تعادل انحلال را به طرف تشکیل AgCl
می راند ولی در غلظت های بالای KCl تشکیل کمپلکسهای -AgCl2 و
-AgCl32 سبب کاهش غلظت +Ag و افزایش حلالیت AgCl می شود
۵)اثر نوع حلال :
حلالیت رسوب ها در محلول های رقیق الکترولیتی افزایش می یابد به شرطی
که محلول الکترولیت فاقد یون مشترک با رسوب باشد . دلیل این امر این است
که یون های الکترولیت یا همان حلال ، یونهای با بار مخالف حاصل از حلالیت
رسوب را احاطه می کنند وبا خنثی تر کردن بار آنها جاذبه یونهای حاصل از
رسوب را کاهش داده وسبب افزایش حلالیت رسوب می شوند .این اثر که
به اثر الکترولیت مشهور است به بار گونه ها وابسته است مثلا حلالیت
باریم سولفات در محلول 02/0 مولار پتاسیم نیترات دو برابر میشود در حالی که
تحت همین شرایط حلالیت باریم یدات 25/1 برابر می گردد
مطالعات تجربی حاکی از آن است که اثر الکترولیت مستقل از ماهیت الکترولیت
بوده و به خاصیتی از محلول بنام قدرت یونی وابسته است که به صورت زیر تعریف
می شود
غلظت گونه = c
بار گونه = Z
مثلا برای محلول 1/0 مولار پتاسیم سولفات فدرت یونی برابراست با :
براساس شواهد تجربی در محلولهای رقیق اثر الکترولیت مستقل از ماهیت
یونها بوده وتابع قدرت یونی است پس حلالیت یک رسوب ودر جه تفکیک یک
اسید ضعیف در حضور NaCl و KNO3 و BaI2 در قدرت یونی ثابت محلول
هریک از این الکترولیت ها با هم برابر است وبدیهی است در غلظت های بالا
این استقلال از ماهیت الکترولیت از بین می رود
حلالیت ترکیبات معدنی در حلال های آلی مانند اتانول و دی متیل اتر و... کاهش
می یابد زیرا این نوع ترکیبات ناقطبی بوده و توانائی احاطه یونها را ندارند
۶)اثر دما :
اکثر جامدات هنگام حل شدن گرما جذب می کنند لذا در اغلب موارد حلالیت
رسوبها با افزایش دما زیاد می شود و به همین ترتیب ثابت حاصل ضرب انحلال
اکثر ترکیبات کم محلول نیز در دماهای بالا افزایش می یابد
مطالب مشابه :
پیام خداحافظی و طلب حلالیت
بتلیجه2 - پیام خداحافظی و طلب حلالیت - احمدرضا بسم الله الرحمن الرحیم «رب ادخلنی مدخل صدق و
819- اس ام اس طلب حلالیت و دعای ادبی در شب قدر
پیامک 57؛ جملات زیبا، حدیث، داستانک - 819- اس ام اس طلب حلالیت و دعای ادبی در شب قدر - پیامک پیام
گزارش کار آزمایشگاه شیمی - آزمایشگاه شیمی فیزیک(تعیین حاصلضرب حلالیت)
گروه شیمی دانشگاه پیام نور رودسر - گزارش کار آزمایشگاه شیمی (تعیین حاصلضرب حلالیت) -
حلالیت
شیمی - حلالیت - شیمی کاربردی ( معدنی - تجزیه كتابهای آموزشی رشته شیمی دانشگاه پیام
عوامل موثر بر حلالیت
به مر کز شیمی خوش آمدید - عوامل موثر بر حلالیت - این وبلاگ با موضوعات تخصصی شیمی ودر چارچوب
خداحافظی بعلت تغییر پست وطلب حلالیت
وبلاگ شخصی حمیددهیری - خداحافظی بعلت تغییر پست وطلب حلالیت دانشگاه پیام
حلالیت چیست؟
رشته صنایع شیمیایی - حلالیت چیست؟ - رشته صنایع شیمیایی رشته صنایع شیمیایی در پیام مدیر
قیامت
یادداشت های یک دانشجوی پیام نوری از همه کارمند ها مخصوصا اقای "بلالمی" حلالیت میطلبم
نمونه سوالات آزمایشگاه شیمی عمومی 2
شیمی پیام نور 3- ثابت حاصل ضرب حلالیت نقره کرومات را محاسبه نمایید، در صورتی که حلالیت آن
برچسب :
پیام حلالیت