فرآیند و خط تولید رب گوجه فرنگی

رب گوجه فرنگی از فرآورده های غذایی تبدیلی است که به عنوان عصاره گوجه فرنگی حاوی حجم زیادی از خواص یاد شده از گوجه فرنگی می باشد که به عنوان چاشنی در بیشتر غذاها مصرف می شود و طعم دهنده و رنگ دهنده ای منحصر به فرد می باشد .در گذشته ای نچندان دور هر کسی رب مورد مصرف خود را به صورت سنتی در منزل طبخ می نمود. در این روش سنتی گوجه ها را شسته و به مدت یک روز در آب خیس نموده و خورد می کنند و بعد از مدتی تحت فشار قرار داده تا آب گوجه فرنگی خارج شود سپس آن را در صافی ریخته تا آب گوجه فرنگی را از تفاله آن جدا کنند .پس از این مرحله آب صاف شده گوجه فرنگی را جوشانده تا غلیظ شود و رب گوجه فرنگی حاصل گردد و در ظروف سفالی و یا شیشه ای نگهداری کنند.

اما امروزه همانند همه عرصه های دیگر زندگی تکنولوژی به کمک بشر آمده تا رب گوجه فرنگی در بهداشتی ترین شرایط، عالیترین بسته بندی و در نهایت کیفیت به سهولت در دسترس همگان قرار گیرد .

خلاصه فرآیند تولید رب:

1. دریافت گوجه فرنگی

2. خیساندن وشستشوی مقدمات گوجه

3. سرورتینگ و شستشوی گوجه

4. خردکردن گوجه

5. پخت اولیه

6. فیلتراسیون

7. تانک فرموله

8. تغلیظ آب گوجه

9. پاستوریزاسیون

10 . پرکردن درقوطی ودربندی

11. پاستوریزاسیون قوطی پرشده

12. عبوراز زیردوش آب سرد

13 . خشک کردن

14 .)اتیکت زنی وبسته بندی

فرآیند تولید محصول بشرح ذیل قابل بیان می باشد:

1- گوجه فرنگی درسبدهای یا جعبه های 25 کیلوگرمی وارد کارخانه می شود و پس از توزین در سکوی بارگیری قرار میگیرد و کالای توزین شده وبا کنترل تعداد جعبه با سبد تحویل گرفته می شود.

2- درمحل سکوی بارگیری یک حوضچه سیمانی قرار دارد که کف آن از صفحات مشبک پوشانده شده و پر از آب است گوجه ها از سبد در آب حوضچه تخلیه می شود البته کف حوضچه دارای شیب مناسب میباشد . بطوریکه با باز کردن دریچه خروج گوجه ها به راحتی همراه آب درکانال مربوطه جاری شده و ضمن شستشو اولیه به سمت خط تولید بعد از آن بوده و مجهزبه لوله های هوا میباشد هوای دمیده شده از این لوله هاسبب ب ه غلیان در آمدن گوجه ها ودرنتیجه شستشوی بهترگوجه ها میشود.

3- سپس گوجه ها برای شستشوی نهایی از زیر دوشهای آب رد شده وروی میز سورتینگ قرار می گیرد گوجه فرنگی ها درحین عبور از روی سورتینگ توسط کارگرانی که در دو طرف میز قرار دارند مورد بازرسی قرار میگیرند وگوجه های نامناسب وکال و لهیده و یا چیزهای دیگری مثل چوب و غیره که احتمالاً خمراه گوجه باشند از گوجه ها جدا می گردند.

4- گوجه های تمیز شده پس از عبور از زیر دوش آب که شستشوی نهایی را انجام می دهد وارد خردکن می شود و در آن خرد کن که از یکسری تیغه های را انجام می دهد وارد خردکن می شود و در آن خردکن که از یکسری تیغه های متحرک تشکیل شده است سبب خرد شدن گوجه ها میشود .گوجه های خرد شده وراد مخزنی با حجم حدود یک متر مکعب درزیر خردکن موسوم با بالانس تانک می شوند.

5- گوجه های خرد شده توسط منوپمپ وارد پری هیتر می شوند . پری ه یتر یک دستگاه افقی استوانه است که درون آن لوله های استیل با قطر کمتر قرار دارد و اطراف لوله ها بخار می باشد بطوریکه گوجه های خرر شده با عبور از داخل این لوله های به حرارت حدود 90- 85 درجه سانتیگراد می رسند .

حرارت داده شده درپری هیتراولا سبب می شود تا راندمان آبدهی در مرحله فیلتراسیون افزایش یابد.

ثانیا آنزیم پکتیناز از بین برود و در نتیجه رب تولیدی از ویسکوزیته مناسبی برخوردار باشد ثالثاً بار میکروبی کاهش یافته و به رندمان سالم سازی درمراحل بعدی کمک می کند و بعلت متلاشی و نرم شدن بافت گوجه ها ضمن آسانتر کردن عمل آبگیری استهلاک صافی ها را نیز کاهش می دهد.

6- گوجه های خردشده پس از عبور از پری هیتر وارد صافیها می شوند این صافیها دو یا سه مرحله ای می باشند بطوریکه تفاوت مراحل مختلف در قطر توری های آنها می باشد توری مرحله اول با سوراخهای با قطر یک و مرحله دوم حدود 0.7 میلی متر می باشد. مراحل مختلف اولاً برای بالابردن کیفیت وکمیت آب گیری می باشد و ثانیاً بسته به شرایط مواد اولیه می توان به دلخواه ازبعضی مراحل استفاده کردد و یا آن را ازدورخارج نمود.

7- پس از آن آب گوجه وارد تانک فرموله که مخازنی استیل می باشد می شوند در این مخازن به میزان حداکثر 3 درصد وزن محصول نهایی به آبگوجه نمک طعام افزوده می شود.

8- آب گوجه فرموله شده توسط پمپ وارد دیگ تغلیظ می گردد . البته نمک را می توان درمحصول نهایی پس از خروج از دیگ تغیلظ اضافه کردن اما بعلت بالابودن ناخالصی درکشور ما ولزوم افزودن آب نمک بجای نمک خشک اینکار اگر در تانک فرموله انجام شود صحیح تر است . آب گوجه می تواند دریک یا دو یا چند مرحله تغلیظ شود (تا به محصول نهایی تبدیل گردد اینکار در کارخانجات رب گوجه فرنگی معمولاً دردو مرحله بصورت بچ و یا دریک سیستم مدا وم و به صورت سیرکولاسیون انجام می شود اما در کارگاه کوچک می توان از دیگهای تحت خلا یک مرحله ای و یا از دو دیگ مشابه هم و درطی دو مرحله استفاده نمود .

در هر حال آب گوجه دردیگ تغلیظ تخت خلا و بصورت غیرمستقیم تماس با حرارت بخار حرارت می بیند وآب خود را از دست می دهد و بنا به دلخوا تولید کننده تا درجه بریکس مورد نظر تخلیه می شود .

همانطوریگه قبلاً اشره شده تغلیظ آب گوجه تحت خلا سبب حفظ کیفیت زنگ وویتامینها از یکطرف افزایش سرعت عمل وصرفه جوئی درانرژی ازطرف دیگرمی گردد.

9- رب گوجه فرنگی آماده شده ازدیگ تغلیظ وارد مخزن ذخیره مشود.

10- گوجه ازمخزن ذخیره با عبور ازدستگاهی مشابه پری هیترپاستوریزه شده و در درجه حرارت حدود 85 درجه سانتریفوژی نتیگراد حرارت میبیند.

11- رب گوجه توسط دستگاه پرکن درقوطی یا ظروف مشابه پر میشود.

12- سپس قوطیهای پرشده از رب گوجه فرنگی دربندی می شود.

پرکن رب در بشکه

13- پس از دربندی قوطی پرشده از تونل بخار عبور داده می شود بطوریکه حرارت مرکز قوطی به 90 درجه سانتیگراد برسد وپاستوریزه گردد ونگهداری زمان اقامت محصول درحرارت مذکور بستگی به نوع ظرف بسته بندی و اندازه آن دارد.

14- پس از عبور ازتونل بخار قوطی از زیر دوش آب سرد عبور کرده بطوریکه درجه حرارت مرکز قوطی 38-40 درجه سانتیگراد کاهش یابد پس از عبور اززیر دوش آب سرد از زیر یک پنکه که هوای گرم می زند عبور کرده و خشک می شوند.

15- سپس قوطی اتیکت خورده و در کارتن بسته بندی می شود.

16- محصول تولید شده به انبار محصول حمل و پس ازطی مدت قرنطینه (حدود 15 روز) درصورت منفی بودن نتیجه آزمایشات مورد لزوم قابل عرضه به بازار می باشند.

:: دستگاه شستشو و سورتينگ گوجه فرنگي

دستگاههاي سورت داراي انواع مختلف بوده ولي آنچه در سورت گوجه فرنگي و ميوه جاني چون گلابي ‍،‌‌ سيب ،‌ هلو استفاده ميگردد از نوع روليكي آن (يعني سيستم كانواير روليك مي باشد)كه مي بايست قسمتي كه در ارتباط با ميوه يا گوجه فرنگي است از جنس استنلس استيل و يا از جنس آلومنيوم باشد.

:: دستگاه خردكن

دستگاههاي خردكن داراي انواع مختلفي بوده ولي براي گوجه فرنگي از نوع شانه اي و يا ديسكي استفاده ميگردد كه نوع شانه اي ضمن اينكه جهت گوجه فرنگي استفاده مي شود براي خردكردن ميوه هاي نسبتاً سفت مثل سيب گلابي حتي چقندر نيز قابل استفاده مي باشد.

:: منوپمپ

پس از عمليات خردكردن مي بايست گوجه (ميوه )خرد شده جهت پيش پزي به داخل دستگاه پيش پزبرده شده در آنجا حرارت داده شود تا مرحله پيش پزي گوجه فرنگي انجام پذيرد كه اين امر توسط پمپ غليظ كشي به نام منوپمپ استفاده ميگردد .

:: پري هيتينگ

پري هيتينگ در گوجه فرنگي به دو صورت انجام ميپذيرد:

1-هات بريك Hot Break

2-كلدبريك Cold Break

تفاوت اين دو شيوه پيش پزي فقط در ميزان حرارتي است كه به گوجه فرنگي داده مي شود.

1-هات بريك

همانگونه كه از اسم آن مشخص است در اين شيوه گوجه فرنگي با دماي بين 90تا95 درجه پيش پزي مي گردد كه اين امر باعث شل شدن كامل بافت گوجه فرنگي شده لذا در هنگام صاف شدن مقداري از بافت ميوه ويا گوجه فرنگي همراه با آب آن جدا شده(اصطلاحاً گفته ميشود ويسكوزيته آن بالاتر مي باشد) كه طبعاً رب توليدشده باويسكوزيته بالاتري خواهد بود با توجه به اينكه گوجه فرنگي مي بايست در دماي بالاتري90 الي 95 درجه پيش پزي شود لذا بايد توجه داشت كه در اين دما ممكن است دچار سوختگي شويم بدين جهت عامل سوختگي را بايد از سيستم حذف و يا كمرنگ نمود كه اين عمل با مخزن خلا(از جنس استنلس استيل )جهت كاهش حبابهاي موجود در گوجه خرد شده انجام مي پذيرد .سيستم حرارت دهي هات بريك مانند اغلب مبدلهاي صنايع غذايي حرارت دهي غيرمستقيم از نوع shell & tube مي باشد .با توجه به اينكه مبدل ازنوع shell & tubeاست لذا جهت ايجاد جريان از يك دستگاه پمپ سانتريفوژ تمام استيل استفاده مي گردد .با توجه به موارد يادشده معمولاًدستگاههاي پيش پز هات بريك نسبتاً گرانقيمتتر از انواع ديگر مي باشد .

2-كلدبريك

همانگونه كه ازنام آن پيداست , پيش پزي( preheating ) در اين روش در دماي پايين تري نسبت به روش قبلي (hot break) انجام مي پذيرد (در دماي 75درجه) بنابرين با توجه به پائين بودند ماي پيش پزي لذا نياز چنداني به سيستم وكيوم جهت جلوگيري از سوختگي ندارد و نيز با توجه به دماي پايين عمليات پري هيتينگ بافتهاي گوجه فرنگي از صافي عبور نكرده در نتيجه آب گوجه فرنگي ونيز رب بدست آمده از ويسكوزيته كمتري برخوردار مي باشد. دستگاه پيش پز كلدبريك همانند ساير مبدلها صنايع غذايي به صورت shell & tube منتها به صورت سري مي باشد. از آنجا كه در 4 از7 دستگاههاي كلدبريك مصالح كمتري استفاده ميگردد لذا قيمت آنها نسبت به هات بريك بسيار ارزان تر مي باشد.

:: صافي

پس از عمليات پري هيتينگ preheating گوجه فرنگي به صورت پالپ pulp درآمده كه ميبايست آب آن جدا شود كه اين عمل توسط دستگاه صافي انجام مي پذيرد صافيها انواع مختلفي داشته ولي اساس كار آنها يكسان است از انواع صافي مي توان صافي روتاري با دور كم و يا صافيهاي توربو با دورهاي rpm900 الي rpm 1400 را نام برد.

:: مخزن آب گوجه فرنگي (Juice Tank)

پس از جدا سازي آب گوجه(ميوه) آن را به مخزن جهت تغليظ هدايت كرده كه از اين مخزن جهت شارژ دستگاه تغليظ استفاده مي گردد چون ممكن است بلافاصله از آب گوجه فرنگي توليد شده استفاده نگردد لذا ميبايست در مخزن نگهداري گردد مخازن آب گوجه فرنگي از جنس استنلس استيل بوده و جهت جلوگيري از ته نشين شدن (دو فازشدن) آب و جلوگيري از كف بهتر است كه داراي همزن باشد

:: تغليظ كننده كانتينيوس (Continues)

منظور از تغليظ كننده كانتينيوس اين است كه آب گوجه فرنگي مداوم به دستگاه شارژ و رب از قسمت ديگر دستگاه خارج ميگردد به اين نوع تغليظ كننده كانتينيوس (مداوم)گفته ميشود. ساختار كلي دستگاههاي تغليظ كننده كانتينيوس بدين ترتيب است كه آب گوجه فرنگي توسط پمپ سانتريفوژ نسبتاً قوي از داخل مبدل حرارتي از نوع SHELL&TUBE عبور كرده و دماي آن افزايش ميابد و پس از عبور مبدل وارد بدنه تحت خلا نسبي (بول )گشته و چون فشار پايين است لذا شروع به جوش مي نمايد دستگاههاي تغليظ كننده كانتي نيوس بسته به تعداد بدنه و مبدل (روشوفر) و ابعاد و اندازه مبدل هاي تحت خلا نسبي داراي ظرفيت هاي مختلفي هستند به هر بدنه و مبدل حرارتي (روشوفر)مربوطه يك مرحله ياEFFECT گفته مي شود. و تعداد مراحل درتناژ دستگاهها نيز موثر است در تغليظ كننده كانتي نيوس دو يا سه مرحله اي غالباً به يك مرحله (EFFECT) يا بخار مستقيم و ساير مراحل از بخار غيرمستقيم (بخار توليدشده از مرحله ماقبل)تامين انرژي مي نمايد كه بدين سبب دستگاههاي كانتي نيوس مصرف بخار كمتري نسبت به تغليظ كننده بچ (در ظرفيت يكسان )دارند.

:: تغليظ كننده بچ (Batch)

دستگاه بچ از يك، دو يا سه بدنه (بول)و يك مبدل حرارتي به صورت shellكه در ته (3/1 انتهايي )قرار دارد تشكيل شده است جهت جلوگيري از سوختگي رب در قسمت مبدل دستگاه مجهز به سيستم همزن پارويي در قسمت يادشده مي باشد. با توجه به لزوم تغليظ در دماي پايين بجهت كيفيت بيشتر در توليد لذا سيستم تحت خلا كار كرده تا دماي جوشش پايين آيد لذا تغليظ بچ بجز پمپها و مبدل shell & tube ساير متعلقات دستگاه تغليظ كننده كانينيوس را دارا مي باشد.

از اين دستگاه جهت تغليظ آب گوجه فرنگي و يا ترقيق رب با بريكس بالا استفاده ميگردد

:: پاستوريزاتور (pasteurizator )

پس ازتوليدبااستفاده ازاين دستگاه رب راپاستوريزاتورشده ونيزاين دستگاه ازنوع مبدل shell & tube بوده كه لوله هاي آن درچهارمسيررفت وبرگشت قراردادرندسيستم حرارتي توسط مخزن مبدل كه به روش تزريق بخارتامين حرارت مي كندكارمي نمايد.جهت انتقال رب ازمخزن نمك زني به پاستوريزاتوراز يك دستگاه منوپمپ استفاده ميگردد.ضمنامخزن نمك زني نيزداراي همزن مي باشد.

:: تونل پخت (پاستوريزاتورقوطي ) Can Pasteurizator

پس ازبسته بندي رب درقوطي مي بايست قوطي هارااستريل نمودبراي اين كارازتونل پخت (اتوكلاوعبوري) استفاده مي شود كه داراي انواع مختلف مي باشدولي اساس كاركليه دستگاههايكسان مي باشدتفاوتها درقسمت هاي كانواير و نحوه تبديل حرارت بوده كه سيستمهاي كانواير عبارتند از كانواير زنجيري كانواير به صورت ناوداني كانوايربه صورت خشابي و…در دو صورت اول قوطي ثابت بوده وآب سردوياگرم بروي آن دوش مي شود ولي در تونل هاي خشابي قوطي به بغل مغلتد و خشابها وظيفه تامين نيروي لازم جهت غلتش رافراهم مي سازد و قوطي مسير آب داغ را به صورت غرقابي و مسير آب سرد رابه صورت دوش وغرقابي طي مي نمايدحركت غلطشي قوطي باعث مي شودگرما كاملا به تمام نقاط رسيده وعمليات استريل به طور كامل انجام پذيرد لذا راندمان تونل هاي خشابي به مراتب بالاتر از ساير تونل هاي ديگربه چشم مي خورد در تونل هاي خشابي جهت صرفه جويي در فضا دستگاه به صورت دوطبقه ساخته شده كه ارتفاع طبقه اول به اندازه اي است كه علاوه برامكان عبورومرورمحلي جهت دپوي موقت قوطي ها مي باشد.

مهندس یوسفیان 09153598264

فرآیند و خط تولید رب گوجه فرنگی

مطالب مشابه :

ارامش درمیان مبلمان

لیست برخی از ماشین آلات فروشی صنایع غذایی دست دوم

قيمت‌هاي‌کهکشاني‌درلوکس‌فروشي‌ها

لباس 4 ميليون تومانی برای مهمانی!

گزارش از برآورد هزينه هاي بالاي خريد جهيزيه

فرآیند و خط تولید ترشی و خیارشور

طراحی داخلی

فرآیند و خط تولید رب گوجه فرنگی