زبان فارسی 3
قواعد تركيب
دانستني‌هاي درس
1- «صورت‌هاي ممكن غير رايج گروه‌هاي اسمي» چه ناميده مي‌شوند؟ ذخيره‌هاي زبان
2- «قواعد هم‌نشيني» قواعدي است كه از تركيب تكواژها يا واژه‌هاي مناسب، گروه‌هاي اسمي، قيدي و فعلي ايجاد مي‌كند.
3- «كوچك‌ترين واحد صوتي زبان كه معنا ندارد» چيست؟ واج
4- جمله از تركيب كدام واحدهاي زباني به وجود مي‌آيد؟ از تركيب گروه‌ها
5- واژه‌ي «گفت» چه تركيبي دارد؟
6- «قواعد نحوي» چيست؟ صامت + مصوّت + صامت + صامت
7- واژه‌هايي كه از نظر دستوري و معنايي و كاربردي تفاوتي با هم ندارند و فقط شكل ظاهري آن‌ها تفاوت دارد، چه ناميده‌مي‌شوند؟ گونه‌هاي آزاد
8- تمام زبان‌هاي دنيا در نهايت به ... تجزيه مي‌شوند. واج
9- «قواعد واجي» چيست؟ قواعدي كه مانع از اجتماع برخي از واج‌ها در كنار هم مي‌شوند.
10- تركيب «تكواژها و واژه‌ها» كدام واحد زباني را مي‌سازد؟ گروه
11- وسيله‌ي انتقال پيام در بين انسان‌ها چيست؟ زبان
12- از تركيب «گروه‌ها» كدام واحد زباني ساخته مي‌شود؟ جمله
13- قواعد خاص كه به ما كمك مي‌كند تا هر جمله را در جايگاه خودش به كار بريم، چه قواعدي هستند؟ قواعد كاربردي
14- آيا مي‌توانيم هر واجي را در كنار واج ديگري قرار دهيم؟ خير
15- در زبان فارسي واج‌هايي كه واجگاه مشترك يا نزديك به هم دارند، چگونه تركيب مي‌شوند؟ بي‌فاصله نمي‌توانند در كنار هم بيايند.
16- صافي بسيار دقيقي كه جمله‌ها را قبل از توليد بررسي مي‌كند، چه ناميده مي‌شود؟ قواعد نحوي
17- هر تكواژ يا واژه‌اي كه توليد مي‌شود، بايد از صافي ...... بگذرد. قواعد واجي
18- واژه‌ي «آب» چند واج است؟ سه واج
19- كدام واژه مطابق با الگوي هجايي (صامت + مصوّت) نيست؟ «ماه، مو، سر» : سر
20- «داشته‌اند برمي‌گشته‌اند» چه گروهي است؟ گروه فعلي
درس دوم
جمله
دانستني‌هاي درس
1- «جمله‌ي مستقل» چند نوع است؟ دو نوع
2- جمله‌ي «اخترشناسان كارهاي متفاوتي مي‌كنند.» چه نوع جمله‌اي است؟ جمله‌ي مستقل ساده
3- «جمله» حداقل از چند گروه ساخته مي‌شود؟ يك گروه
4- اگر جمله‌اي ، دست كم يك جمله‌ي وابسته داشته باشد، چه نوع جمله‌اي است؟ جمله‌ي مركّب
5- كدام «گوره» را در جمله مي‌توان حذف كرد؟ گروه قيدي
6- پس از جمله بزرگ‌ترين واحد زباني چيست؟ گروه
7- كدام واحد زباني است كه از يك يا چند تكواژ ساخته شده است؟ واژه
8- «بان، مند، گار» چه نوع تكواژي هستند؟ تكواژ وابسته
9- عبارت «اخترشناسي علمي است كه به مطالعه‌ي اجرام آسماني مي‌پردازد.» از چند «گروه» تشكيل شده است؟ پنج
10- واژه‌ي «مي‌بينمشان» از چند تكواژ تشكيل شده است؟ چهار تكواژ
11- «تكواژها» به چند دسته تقسيم مي‌شوند؟ دو دسته
12- واژه‌هايي كه تلفظ مشتركي دارند، اما كاربرد و معناهاي جداگانه‌اي دارند، در اصطلاح چه ناميده مي‌شوند؟ واژه‌هاي متشابه
13- عبارت «بزرگ‌ترين واحد زباني است و خود جزئي از يك واحد بزرگ‌تر نيست.» كدام واحد زباني را توصيف مي‌كند. جمله‌ي مستقل
14- «تكواژ» چيست؟ يكي از واحدهاي زبان كه از يك يا چند واج ساخته شده و معنا دار است.
15- «ميز» چه نوع تكواژي است؟ تكواژ آزاد.
16- كدام واژه در عبارت «در گلستان سعدي سخنان نغض و دلكش فراوان است.» نادرست نوشته شده است؟ نغز
17- «مي‌پردازند» چند واج دارد؟ يازده واج
18- «است» چند تكواژ دارد؟ دو تكواژ
19- جمله‌ي «مستقل مركب» چه جمله‌اي است؟ جمله‌اي كه بيش از يك فعل دارد.
20- «سخني كه بتوان آن را به دو قسمت نهاد و گزاره تقسيم كرد.» كدام واحد زباني است؟ جمله
درس سوم
ويرايش
دانستني‌هاي درس
1- عبارت مسئله‌ي كوشش براي آزادي تاريخچه‌اي دراز در طول تاريخ دارد.» چند خطا و لغزش نگارشي دارد؟ سه
2- اصطلاح «سره‌نويسي» ؛ يعني ... : فارسي نويسي ناب
3- عبارت «يك گلوله در كرد و كلّه‌ي دشمن را زد.» كدام غلط نگارشي را دارد؟ عاميانه نويسي
4- «ايجازهاي مخلّ» ؛ يعني ... : كوتاه‌نويسي كه معني را مي‌رساند.
5- به جاي «انجام طرح خلع‌سلاح» مي‌توان ... طرح خلع سلاح را به كار برد. اجراي
6- غلط نگارشي براي جمله‌ي «فرزندان نبايد يك بار براي خانواده تلقي شود» چيست؟ نهاد با فعل جمله مطابقت ندارد.
7- شكل درست و صحيح عبارت «نتايجي كه امروز بدست آمد را گزارش مي‌كنم.» چگونه است؟ نتايجي را كه امروز به دست آمد گزارش مي‌كنم.
8- به‌جاي فعل «مي‌باشد» از كدام فعل مي‌توان استفاده كرد؟ است.
9- «تتابع اضافات» به چه معني است؟ آوردن چند كلمه پشت سر هم با كسره‌ي اضافه
10- حرف اضافه‌ي مصدر «متفاوت بودن» چيست؟ با
11- «ابهام» داشتن جمله ؛ يعني ... : دو يا چند معني داشتن جمله
12- عبارت «در سال 334، آل بويه بغداد را فتح و پسرش را به جاي او برگماردند.» كدام خطاي نگارشي را دارد؟ حذف فعل بدون قرينه
13- «آموختن به» به چه مفهومي است؟ ياد دادن
14- حرف نشانه‌ي «را» در كدام قسمت جمله مي‌آيد؟ بعد از مفعول
15- ويرايش جمله‌ي «بيداري مسلمانان را فراگرفته است» چيست؟ مسلمانان در همه‌ي كشورها بيدار شده‌اند.
16- رعايت «علايم نگارشي» كدام نوع ويرايش است؟ ويرايش فني
17- كدام نگارش نادرست است؟ «آزمايش‌ها، خانم مديره، گزارشات» : خانم مدير، گزارش‌ها
18- به جاي دو واژه‌ي «برعليه، برله» چه واژه‌هايي به‌كار مي‌بريم؟ عليه، له
19- پرهيز از كاربرد «تنوين» در زبان فارسي، كدام نوع ويرايش است؟ ويرايش زباني
درس چهارم
واحدهاي زيرزنجيري گفتار
دانستني‌هاي درس
1- «واحدهاي گفتار كه به‌طور منظم و طبق قواعد خاصي پشت سر هم قرار مي‌گيرند.» چه نام دارند؟ زنجيره‌ي گفتار
2- كوچك‌ترين واحد «زنجيره‌ي گفتار» چه نام دارد؟ واج
3- ويژگي‌هاي گفتار را كه الفباي خط از نشان دادن آن ناتوان است، چه ناميده‌اند؟ ويژگي‌هاي زيرزنجيري گفتار
4- كوچك‌ترين واحدهاي «زنجيري گفتار» براساس شيوة ي توليد به چند طبقه تقسيم مي‌شوند؟ دو طبقه
5- مهم‌ترين واحدهاي زبرزنجيري گفتار، چند دسته‌اند؟ سه دسته
6- «جملات خبري» كدام آهنگ را دارند؟ افتان
7- آهنگ جملات سؤالي چگونه است؟ خيزان
8- ارگ «آهنگ صدا از پايين شروع شود و كم‌كم بالا برود و ديگر فرود نيايد.» كلام چه آهنگي دارد؟ خيزان
9- اداي «يك هجا» با شدّت و فشار بيشتر، چيست؟ تكيه
10- جمله‌هاي پرسشي در پاسخ «آري» يا «نه» چه آهنگي دارند؟ خيزان
11- هر واژه در زبان فارسي چند «تكيه» دارد؟ يك
12- تكيه در «اسم مفرد يا صفت» بر كدام هجاست؟ هجاي پاياني
13- در فعل مضارع اخباري كدام قسمت فعل تكيه مي‌گيرد؟ پيشوند فعلي (مي)
14- «درنگ» چند نوع است؟ دو (ميان واژه‌اي، پايان واژه‌اي)
15- در فعل منفي «ماضي و مضارع و امر» «كدام هجا تكيه مي‌گيرد؟ نون نفي
16- جمله‌ي «او هر روز، نامه‌اي مي‌خواند.» چه نوع «درنگي» دارد؟ ميان واژه‌اي
17- درفعل ماضي ساده «جز سوم شخص مفرد» تكيه در كدام هجاست؟ هجاي قبل از آخر
18- جمله‌ي«اين‌جا آشپزخانه، ندارد» چه نوع درنگي دارد؟ پايان‌واژه‌اي
19- كاربرد «قيد تأكيد در كدام جمله‌ها نادرست است؟ جمله‌هايي كه پيامي آشكار و روشن دارند.
20- جمله‌هايي كه با قيدهاي پرسشي همراه‌اند (جز آيا و هيچ) چه آهنگي دارند؟ افتان
درس ششم
مطابقت نهاد و فعل
دانستني‌هاي درس
1- كدام قسمت جمله در شخص و شمار با هم مطابقت دارند؟ نهاد جدا و نهاد پيوسته
2- اگر نهاد، جمع بسته شود، فعل چگونه خواهد بود؟ جمع بسته مي‌شود.
3- در جمله‌ي «پدرم از مسافرت برگشتند.» چرا براي نهاد مفرد، فعل جمع آورده است؟ براي احترام
4- براي اسم‌هايي چون «مجلس ،شورا، گروه» چه فعلي به كار مي‌رود؟ مفرد
5- هنگام‌جان‌بخشيدن به‌اشياي بي‌جان فعل با ... مطابقت مي‌كند. نهاد
6- فعل براي اشياي بي‌جان به چه شكلي مي‌آيد؟ مفرد
7- در عبارت «از خانه كه بيرون آمدم، او را ديدم.» كدام قسمت جمله ذكر نشده است؟ نهاد جدا
8- در جمله‌ي «گفته بودم كتاب را همراه بياوريد.» كدام نوع حذف صورت گرفته است؟ نهاد جدا
9- كدام‌واژه(واج)ميانجي ندارد؟ «آشنايان، نياكان، دوستان» : دوستان
10- در جمله‌ي «مردي از كوچه مي‌گذشت، كودكان در كوچه سرگرم بازي بودند، پرسيد ...» كدام قسمت جمله حذف شده است؟ متمم
درس هفتم
نگارش تشريحي
دانستني‌هاي درس
1- مقاله ها از نظر شيوه‌ي نوشتن به چند گونه تقسيم مي‌شوند؟ سه
2- «شرح و بسط دادن به منظور مطالعه و دقّت در يك موضوع يا مطلب به‌گونه اي علمي و دقيق» چه نام دارد؟ تشريح
3- مقاله‌ي «كتاب و كتاب‌خواني» از كدام نوع مقاله است؟ تحقيقي
4- عام‌ترين و رايج‌ترين راه تشريح چيست؟ طرح پرسش‌هايي درباره‌ي يك چيز
5- پسوند (ان) در كدام واژه با بقيه تفاوت دارد؟ «بامداران، گيلان. بهاران» : گيلان
6- مقاله‌ي «تربيت انساني و سنّت ملّي ما» چه نوع مقاله‌اي است؟ تحليلي
7- اگر بخواهيم واقعه‌اي را كه امروز وجود ندارد تشريح كنيم، از چه چيزهايي استفاده مي‌كنيم؟ مدارك و مآخذ و اسناد و كتاب‌ها
8- داستان «كلاس نقّاشي» چه نوع نوشته‌اي است؟ نوشته‌ي تشريحي
9- نشانه‌هاي جمع در زبان فارسي چيست؟ ها، ان
10- (ان) در واژه‌ي «كوهان» چه معني مي‌دهد؟ شباهت (مانند كوه)
درس هشتم
گروه فعلي
دانستني‌هاي درس
1- مهم‌ترين عضو «گزاره» چيست؟ گروه فعلي
2- «گروه فعلي» چند ويژگي دارد؟ پنج
3- (بن‌ماضي + شناسه‌هاي ماضي) چه فعلي را مي‌سازد؟ ماضي ساده
4- «رفته‌بوديم» چه فعلي و چندم شخص است؟ ماضي بعيد، اول شخص جمع
5- (صفت مفعولي + باشم) چه فعلي را مي‌سازد؟ ماضي التزامي
6- فعل «مي‌رفتيد» چه زماني دارد؟ ماضي استمراري
7- فعل‌هاي مضارع چند نوع‌اند؟ سه نوع
8- (داريد مي‌رويد) چند شناسه دارد؟ مضارع مستمر
9- فعل مضارع چند شناسه دارد؟ شش شناسه
10- با فرمول (ب+بن مضارع+شناسه‌هاي مضارع) كدام فعل ساخته مي‌شود؟ مضارع التزامي
11- «مصدر مرخّم» برابر است با ... : بن ماضي
12- كدام (بن مضارع) نادرست است؟ «ببر، بخش، رو» بر
13- براي (گذرا) كردن فعل‌ها از چه تكواژي استفاده مي‌كنيم؟ ان
14- فعل از جهت اجزاي تشكيل‌دهنده‌ي آن چند نوع است؟ سه
15- اگر تكواژ(ان) به فعل‌هاي گذرا به متمّم افزوده شود. به چه فعلي تبديل مي‌شوند؟ گذرا به مفعول و متمم
16- فعلي كه بن مضارع آن از ي تكواژ تشكيل شده باشد، چه فعلي است؟ فعل ساده
17- براي‌تشخيص‌فعل‌ساده‌ازفعل‌مركّب‌به‌چندويژگي‌بايدتوجّه‌كرد؟سه
18- «حرف زد» چه نوع فعلي است؟ فعل ساده
19- ويرايش جمله‌ي «او از سمت خود استيفا داد» چيست؟ او از سمت خود استعفا داد.
20- «فعل پيشوندي» چيست؟ فعلي است كه پيش از فعل ساده‌ي آن، تكواژ بيايد.
درس نهم
زندگي‌نامه نويسي
دانستني‌هاي درس
1- «زندگي‌نامه نويسي» گونه‌اي از چه نوع نوشته‌اي است؟ نوشته‌ي تشريحي
2- روش گردآوري اطلاعات براي نوشتن «زندگي‌نامه» چند نوع است؟ چهار نوع
3- ملاصدراي شيرازي در چه قرني مي‌زيست؟ قرن يازدهم
4- چرا «تاريخ بيهقي» از ديگر كتاب‌هاي تاريخ ممتاز شده است؟ به علّت امانت و دقّت نويسنده در نگارش كتاب
5- داستان «ملاصدراي شيرازي» در كدام قالب نوشته شده است؟ رمان
6- «نظريه ي ملاصدرا» كه شهرت خاصي دارد، چيست؟ حركت جوهري
7- «نيم‌فاصله» ؛ يعني ... : فاصله‌ي ميان حرفي
8- «فاصله‌ي ميان واژه» نشانه‌ي چيست؟ استقلال واژه‌ها از يكديگر
9- رعايت نكردن فاصله‌ي ميان واژه‌اي باعث ... : بدخواني و بدفهمي مطالب مي‌شود.
10- فاصله‌ي بين واژه‌هاي يك متن، تقريباً چند برابر فاصله‌ي حرف‌هاي يك واژه است؟ دوبرابر
درس دهم
جمله‌هاي ساده و اجزاي آن
دانستني‌هاي درس
1- جمله‌ي مستقل چند نوع است؟ دو نوع
2- تعداد اجزاي جمله را كدام قسمت جمله تعيين مي‌كند؟ فعل
3- در جمله‌هاي ساده تعداد اجزاي اصلي جمله چند جزء است؟ حداقل دو و حداكثر چهار جزء
4- «كبوتر دانه برمي‌چيند.» جمله‌ي چند جزئي است؟ سه جزئي
5- وقتي نهاد ... باشد، مي‌توان آن را حذف كرد. ضمير
6- اجزاي جمله‌هاي دو جزئي با فعل ناگذر چيست؟ نهاد و گزاره
7- در كدام جمله نهاد حذف شدني نيست؟ «آن‌ها دير آمدند/ ما آن جا بوديم / گل شكفت» : گل شكفت
8- در جمله‌هاي سه جزئي فعل جمله چگونه است؟ گذر
9- جمله‌هايي سه جزئي چند نوع‌اند؟ سه نوع
10- جمله‌ي «پرچم علم و دانش را برافرازيم» چه جمله‌اي است؟ سه جزئي با مفعول
11- كدام يك از اين مصدرها جمله‌ي سه جزئي نمي‌سازد؟ «چشيدن، آزمودن، ايستادن» ايستادن
12- كدام مصدر با حرف اضافه‌ي (به) به كار نمي‌رود؟ «جنگيدن، گرويدن، نگريستن» جنگيدن
13- جمله‌هاي چهارجزئي گذرا چند نوع است؟ چهار نوع
14- جمله‌ي «كتاب‌ها را از كتاب فروشي خريدي؟» چند جزئي است؟ چهار جزئي يا مفعول و متمم
15- جمله‌ي «ايشان از دوستان ما بودند.» چند جزئي است؟ سه جزئي
16- جمله‌ي «حافظ خودش را رند مي‌داند.» چند جزئي است؟ اجزاي آن چيست؟ چهارجزئي با مفعول و مسند.
17- جمله‌هاي استثنايي به چند دسته تقسيم مي‌شوند؟ دو دسته
18- «كشيده مي‌شوم» مجهول چه فعلي است؟ مي‌كشم
19- «گزاره» در كدام نوع جمله بدون فعل است؟ جمله‌ي استثنايي
20- «شيوه‌ي بلاغي» چيست؟ جابه‌جايي اجزاي كلام به تشخيص نويسنده
درس يازدهم
نامطابق‌هاي املايي
دانستني‌هاي درس
1- تركيب و تلفظ واج‌ها در هر زبان تابع چيست؟ دستگاه آوايي
2- زبان نوشتار به‌طور طبيعي معادل و مطابق است با ... : زبان گفتار
3- كدام زبان است كه سريع‌تر و بيشتر تغيير مي‌كند؟ زبان گفتار
4- كدام واژه «واو معدوله» دارد؟ «خونين، خوب، خواهر» : خواهر
5- اگر واج / ن / بدون فاصله قبل از واج / ب / بيايد، به چه واجي تبديل مي‌شود؟ (م)
6- واژه‌ي‌متفاوت كدام واژه است؟ «ماست‌بند، بدكار، درست‌كار» بدكار
7- كدام تركيب غلط املايي دارد؟ «سطوت سلطنت، فراق ملك، جبّه‌ي حبري رنگ» فراغ ملك
8- هرگاه واج / ج / قبل از واج / ت / بيايد، به چه واجي تبديل مي‌شود؟ ش
9- هدف‌از درس‌املاءچيست؟مطابق‌كردن زبان ملفوظ با زبان مكتوب
10- تبديل واج / ن / به واج / ب / در زبان عربي چه نام دارد؟ ابدال
درس دوازدهم
بازگرداني
دانستني‌هاي درس
1- «بازگرداني» در شعر و نثر به چه معني است؟ امروزي كردن شعر يا نثر
2- در «بازگرداني» شعر ونثر چند عامل مهم وجود دارد كه بايد رعايت شود؟ چهار عامل
3- مقصود از «امروزي كردن نوشته‌هاي قديم» چيست؟ مقصود آن است كه محتوا و پيام به زباني ساده و قابل فهم مطرح شود.
4- كدام واژه در عبارت «او سعي مي‌كند كارهاي خود را موجح جلوه دهد». نادرست نوشته ده است؟ موجه
5- هدف‌از«بازگرداني» چيست؟ تبديل زبان كهن به زبان معيار امروز
6- در بازگرداني برخي از كاربردهاي دستور تاريخي چه تغييري مي‌كنند؟ معادل‌سازي مي‌شوند.
7- مضمون اصلي نوشته‌ي كهن در «بازگرداني» به چه صورت در مي‌آيد؟ مضمون اصلي نوشته باشد به خوبي منتقل شود.
8- املاي درست واژه‌هاي «خواروبار، بازديد كننده‌گان،ازدهام» چگونه است؟ خواربار، بازديدكنندگان، ازدحام
9- كتاب«قصه‌هاي خوب براي بچّه‌هاي خوب» اثر كيست؟ مهدي آذريزدي
10- املاي كدام واژه درست است؟ «بهبوحه، وحله، هرس‌كردن» هرس كردن
درس سيزدهم
نظام معنايي زبان
دانستني‌هاي درس
1- «معناشناسي» چيست؟ كوشش براي پي‌بردن به اين نكته است كه اهل زبان چگونه منظور يك ديگر را مي‌فهمند.
2- كدام سطح زبان‌شناسي است كه واژه‌اي را «مهمل» و واژه‌اي ديگر را «مستعمل» مي‌خواند؟ معناشناسي
3- جمله‌ي«ديروز لباس به‌شما مي‌آمد.» چرا آشناو معني‌دار است؟ معناي آن به رابطه‌ي هم‌نشيني فعل با متمم مربوط مي‌شود.
4- هر عنصر زباني داراي چند «معنا» است؟ دو معنا
5- معناي غيرمستقيمي هر عنصر زباني چگونه استنباط مي‌شود؟ از هم‌نشيني آن عنصر زباني با عناصر ديگر
6- معناي‌مستقيم«عنصر زباني»چيست؟ معناي‌روشن ومشخص آن
7- برخي كلمات نمي‌توانند خود را بشناسند، لازم است كه در ... قرار بگيرند. زنجيره‌ي سخن
8- درگذرزمان‌براي«واژه‌ها»چندوضعيت پيش‌مي‌آيد؟چهاروضعيت
9- واژه‌هاي جديد به چند شيوه ساخته مي‌شوند؟ سه شيوه
10- «اگر دو يا چند واژه‌ي موجود در كنار هم قرار گيرند و با هم واژه‌ي جديد بسازند.» از كدام شيوه‌ي واژه‌سازي استفاده شده است؟ تركيب
11- شيوه‌ي واژه‌سازي كه با افزودن (وند) به واژه‌هاي موجود، واژه‌اي تازه مي‌سازد، چه نام دارد؟ اشتقاق
12- كدام واژه از زبان فارسي امروز حذف نشده است؟ «هنجار، برگستوان، خوازه» : هنجار
13- كلماتي‌كه در زبان‌عربي«تشديدپاياني» دارند، در زبان فارسي چه زماني «تشديد» مي‌گيرند؟ هنگامي كه بعد از آن‌ها مصوت بيايد.
14- كدام‌واژه‌نيازبه»تشديد»دارد؟«مصوت، قضات، فوق‌العاده»: مصوّت
15- كدام واژه با از دست‌دادن معناي پيشين خود،معناي جديد نگرفته است؟ «سوگند، شادي، سپر» : شادي
16- كدام واژه نياز به «تشديد» دارد؟ «تسليت، تهنيت، شفقت» هيچ‌كدام.
17- كدام واژه «علامت اختصاري» نيست؟ «سمت، هما، ساد» : ساد
18- آيا «واژه‌ها» معناي ثابت وهميشگي دارند؟ خير
19- علاوه بر معناي مشخص هر واژه، از چه طريق ديگر معناي واژه‌ها را پيدا مي‌كنيم؟ از رابطه‌ي هم‌نشيني
20- «ساف» علامت‌اختصاري چيست؟ سازمان آزادي‌بخش فلسطين
درس چهاردهم
گروه اسمي
دانستني‌هاي درس
1- «گروه اسمي» از چه اجزايي تشكيل شده است؟ از يك اسم به عنوان هسته و يك يا چند اسم به نام وابسته
2- كدام بخش «گروه اسمي» اجباري است؟ هسته
3- «وابسته‌هاي پيشين» اسم چند نوع‌اند؟ هشت نوع
4- القاب و عناويني كه بدون هيچ نشانه يا نقش نمايي پيش از اسم مي‌آيند، چه ناميده مي‌شوند؟ شاخص
5- «وابسته‌هاي پسين» چند نوع است؟ پنج نوع
6- در جمله‌ي «عمو جواد را بهتر از هر كس ديگر مي‌شناختم.» كدام واژه «شاخص» است؟ عمو
7- كدام «وابسته‌ي پيشين» نيست؟ «صفت عالي، صفت مبهم، صفت بياني» صفت بياني
8- مقصود از «نقش تبعي» چيست؟ تابع گروه اسمي قبل از خود باشد.
9- چند «نقش تبعي» در گروه اسمي وجود دارد؟ سه
10- نقشي‌كه «گروه اسمي‌قبل از خود را توضيح مي‌دهد.» چيست؟ بدل
11- «جمع مكّسر» ؛ يعني... : جمع برخي از كلمات عربي
12- كدام‌واژه‌نمي‌تواند(شاخص)باشد؟«مهندس، محمود، استاد»: محمود
13- در تركيب «كتاب زبان فارسي» هسته كدام است؟ كتاب
14- شاخص ها چه نوع كلماتي هستند؟ اسم يا صفت
15- كدام «وابسته‌ي پسين» نيست؟ «نشانه‌هاي جمع، مضاف‌اليه، صفت اشاره» : صفت اشاره
16- اگر يك نقش در جمله دوبار تكرار شود، آن را چه مي‌نامند؟ تكرار
17- كدام‌علامت ازنشانه‌هاي‌جمع درزبان‌عربي‌نيست؟ «ان، ون، ات» : ان
18- كدام علامت براي «تعدّد اسم» در فارسي به كار نمي‌رود؟ «يان، گان، ون» : ون
19- مفرد جمع‌هاي مكسّر «قلل، عباد، حكام» چيست؟ قلّه، عبد، حاكم.
20- جمع مكسّر «مكتوب» چيست؟ مكاتيب.
درس پانزدهم
آشنايي با نوشته‌هاي ادبي
دانستني‌هاي درس
1- «نوشته‌اي كه در آن با زبان وخيال واحساس شاعرانه، صحنه‌اي از طبيعت توصيف شود.» چه نوع نوشته‌اي است؟ نوشته‌ي ادبي
2- «نوشته‌هاي ادبي» چند ويژگي دارند؟ سه
3- نوشته‌هاي «ادبي ـ هنري» چه نوع نوشته‌اي است؟ سخني است كه با عناصر ادبي درآميزد و شكلي هنري به خود بگيرد.
4- كاربرد «زبان» براي تبديل يك نثر معمولي به نثر ادبي؛ يعني چه ؟ به كار بردن واژگان و تعبيرهاي مناسب و برگزيده در يك نوشته
5- چگونه مي‌توان يك معني و مفهوم را به گونه‌هاي مختلفي عرضه كرد؟ با به‌كارگيري آرايه‌هاي ادبي
6- در عبارت «دل آدمي باغچه‌اي پرغنچه است كه با نسيم محبت باز مي‌شود.» كدام دو واژه (مشبه‌به) است؟ باغچه، نسيم
7- كدام تركيب«حس‌آميزي»دارد؟ «نسيم محبت، صداي شكفتن، آغوش چمن»
8- در جمله‌ي «سينه با نسيم محبت شكفته مي‌شود.» چه واژه‌اي (مجاز) است؟ سينه
9- جمله‌ي «دل‌هاي از غم شكافته با محبت شكفته مي‌شوند.» چه آرايه‌اي دارد؟ جناس
10- كدام عامل هنري بيان، موجب تأثير كلام و سخن مي‌شود؟ طنز
11- «محبت‌دل رابه‌مهماني‌شكفتن‌مي‌برد.»چه‌آرايه‌اي دارد؟ تشخيص
12- كدام واژه‌ي مترادف «گردش كردن» تأثير عاطفي و قدرت تصوير آفريني بيشتري دارد؟ چميدن
13- چه واژه‌اي در جمله‌ي «باغبان محبت كه هميشه نگران پرپر شدن غنچه‌ها است ...» دارد؟ نگران
14- هرچه... نوشته ساده‌ترباشد ارزش... آن‌بيشترمي‌شود.زبان،هنري
15- عبارت «روي زرد دل با شكوفه‌هاي محبت گلگون مي‌شود» چه آرايه‌اي دارد؟ كنايه
16- «هوا گرگ و ميش بود» ؛ يعني ... : صبح زود بود.
17- «صور خيال» چه آرايه‌هايي را شامل مي‌شود؟ تشبيه، استعاره، مجاز، كنايه
درس شانزدهم
گروه اسمي
دانستني‌هاي درس
1- «گروه اسمي» از چند بخش تشكيل شده است؟ دو بخش
2- آيا «وابسته‌ي گروه اسمي» مي‌تواند وابسته‌اي داشته باشد؟ آري
3- كدام «وابسته‌ي وابسته» نيست؟ «مميز، صفت صفت، متمم فعل»: متمم فعل
4- اسمي كه براي شمارش، تعداد، اندازه و وزن موصوف ميان عدد و معدود قرار مي‌گيرد، چه نام دارد؟ توضيح براي برخي از صفت‌هاست.
5- «مميّزها» به چند گروه كلي تقسيم مي‌شوند؟ دو گروه
6- كدام تركيب مميز ندارد؟ «دو طاقه پارچه، دو كتاب، دو دست استكان». دو كتاب
7- كدام واحد شمارش درست نيست؟ «يك تخته فرش، يك دست ميزو صندلي، يك توپ پارچه» : يك تخته فرش
8- «صفت صفت» يعني چه ؟ توضيح براي برخي از صفت‌هاست.
9- كدام تركيب (صفت صفت) ندارد؟ «لباس آبي سير، رنگ سفيد شيري، كيف پسر همسايه» : كيف پسر همسايه
10- «متمم» چيست؟ گروه اسمي كه پس از حرف اضافه مي‌آيد.
درس هفدهم
طنز پردازي
دانستني‌هاي درس
1- «طنز» چيست؟ بياني غير متعارف.خنده‌آور با بزرگ‌نمايي كاستي‌ها و زشتي‌ها كه قصد اصلاح دارد.
2- اساس تمام شيوه‌هاي بيان طنز بر چه استوار است؟ برهم زدن عادت‌ها
3- بهره‌گيري از كدام فرهنگ بر قدرت طنز مي‌افزايد؟ فرهنگ غني عامه
4- كدام شاعر شهرت «طنز سرايي» دارد؟ «سنايي، انوري، عبيد زاكاني» : عبيدزاكاني
5- «فرهنگ‌عامه» شامل چه بخش‌هايي است؟ ضرب‌المثل‌ها، كنايات و واژگان عاميانه
6- «برهم‌زدن عادت‌ها» يعني چه؟ بزرگ‌نمايي و اغراق در توصيف چهره‌ها و حالات و خصايص انساني
7- «نقيضه‌پردازي» به چه معني است؟ تقليد از آثار ادبي
8- چه كساني از «فرهنگ عامه» به خوبي در طنز بهره‌برداري كرده‌اند؟ جمال‌زاده، دهخدا
9- «مفاد» ؛ يعني ... : آن چه از يك متن برداشت مي‌شود.
10- يكي‌از راه‌هاي‌ساخت‌طنز...يك‌موضوع يا ماجراست. كش‌دار كردن
درس هجدهم
ساختمان واژه
دانستني‌هاي درس
1- «واژه‌ها» با توجه به تكواژهاي تشكيل‌دهنده‌ي آن، به چند نوع تقسيم مي‌شوند؟ دو نوع
2- واژه‌هاي غيرساده، چند نوع‌اند؟ سه نوع
3- كدام واژه «ساده» نيست؟ «رفتن، گوسفند، گنجشك» : رفتن
4- «واژه‌ي مركب» از چه قسمت‌هايي ساخته شده است؟ از دو تكواژ آزاد يا بيشتر تشكيل شده است.
5- اگر واژه‌اي از «يك تكواژ آزاد+ يك يا چند وند» ساخته شود، چه نوع واژه‌اي ساخته است؟ مشتق
6- كدام واژه «مركّب» نيست؟ «يك رنگ، بهاره، چهارراه» : بهاره
7- كدام‌واژه«مشتق»نيست؟ «دردمند، هيچ‌كاره، كمانك» : هيچ‌كاره
8- كدام واژه «مشتق ـ مركّب» نيست؟ حلقه به گوش، نوجواني، دانشمند» : دانشمند.
9- هر واژه چند «تكيه» دارد؟ يك تكيه
10- اگر واژه‌اي همراه (وند) بيايد و واژه‌ي مشتق بسازد، چند تكيه خواهد داشت؟ يك تكيه
11- تركيب كدام واژه‌ي مركّب با بقيه فرق دارد؟ «گل خانه، چوب لباس، هواپيما» : هواپيما
12- تركيب كدام صفت با بقيه متفاوت است؟ «خودخواه، چادرنشين، وطن‌خواه» : خودخواه
13- اگر «صورت گفتار كلمه‌اي تغيير كند، اما شكل نوشتار ثابت بماند.» اين دگرگوني را چه مي‌نامند؟ فرآيندهاي واجي
14- «شكل نوشتار و شكل گفتار» كدام واژه يك‌سان است؟ «قندشكن، قلم‌دان، زودتر» : قلم دان
15- «فرآيندهاي واجي» در چند شكل پديد مي‌آيند؟ چهار شكل
16- شكل‌هاي مختلف «فرايندهاي واجي» را نام ببريد. كاهش، افزايش، ابدال،ادغام
17- اگر بتوان در ميان دو تكواژ، تكواژ ديگري قرار داد نشان چيست؟ نشان اين است كه تكواژها از هم جدا هستند.
18- «وند» در واژه‌ي «مردانه» چه نوع «وندي» است؟ اشتقاقي
19- «مضاف و مضاف‌اليه» اگر تشكيل يك كلمه بدهند چند «تكيه» مي‌گيرند؟ يك تكيه
20- واژه‌هاي «نزديك‌بين، ديرياب، زودرس» از چه بخش‌هايي تركيب شده‌اند؟ صفت + بن مضارع
درس نوزدهم
كلمات دخيل در املاي فارسي
دانستني‌هاي درس
1- مفهوم كلمات «دخيل» چيست؟ كلماتي كه فارسي نيستند و از زبان‌هاي ديگر وارد زبان فارسي شده‌اند.
2- جمله‌ي «استعمال‌دخانيات ممنوع» چند كلمه‌ي «دخيل» عربي دارد؟ چهار كلمه
3- كلمات «دخيل» عربي در زبان فارسي به چند دسته تقسيم مي‌شوند؟ دو دسته
4- كدام كلمه‌ي دخيل، از بقيه متفاوت است؟ «نشر، نسبتاً، تصحيح» : نسبتاً
5- نشانه‌هاي خاص زبان عربي چيست؟ حروف جاره، تنوين، ال
6- اصطلاح «جارومجرور» يعني ... : كلماتي كه از يك حرف و يك اسم تشكيل شده‌اند.
7- كلمات «تنوين‌دار» عربي در زبان فارسي چه نقشي مي‌گيرند؟ قيد
8- «ال» در زبان عربي در چه صورتي تلفظ نمي‌شود؟ اگر كلمه با حروف قمري آغاز شود.
9- كدام تركيب غلط املايي دارد؟ «عقرب جراره، طيلسان آبي، غايت‌القسواي مقصود» : غايب‌القصوي
10- كلمات عربي از مقوله‌ي «اعلام و اشخاص» در زبان فارسي در كدام نقش كاربرد دارند؟ اسم يا صفت
درس بيستم
مرجع‌شناسي
دانستني‌هاي درس
1- براي انجام دادن هر گونه پژوهش بايد ... : منابع را بشناسيم.
2- كتاب‌هايي كه «حاوي زبده‌اي از همه‌ي رشته‌هاي علوم انساني يا رشته‌اي معين» هستند، چيست؟ دايرةالمعارفها
3- اولين «دايرةالمعارفها» در كدام كشورها نوشته‌شد؟ چين و ايران
4- كدام كتاب نوعي «دايرةالمعارف چنددانشي» نيست؟ «لغت فرس اسدي،جامع‌العلوم رازي،رسايل اخوان‌الصفا» : لغت فرس اسدي
5- تأليف دايرةالمعارفها به شيوه ي نوين از چه قرني و در كجا رواج يافت؟ هفدهم، اروپا
6- نخستين دايرةالمعارف فارسي چه بود؟ ترجمه‌ي دايرةالمعارف اسلام
7- تأليف‌دايرةالمعارف درايران ازچه‌زماني‌آغازشد؟حدود پنجاه سال پيش
8- «دايرةالمعارف فارسي» به سرپرستي چه كسي و در چند مجلّد چاپ شد؟ دكتر غلامحسين مصاحب، سه جلد.
9- كار تدوين «دانش‌نامه‌ي ايران و اسلام» زير نظر چه كسي شروع شد؟ احسان يار شاطر
10- ويژگي‌هاي «دايرةالمعارف فارسي» چه بود؟ انتخاب واژگان فارسي، دقت علمي، نوجويي و ابتكار
11- شرح‌داده‌شده مربوط‌به كدام‌كتاب‌است؟«درسال1362 كار تدوين وتأليف آن از حرف «ب» آغاز شد.» دانش‌نامه‌ي جهان اسلام
12- نويسنده‌ي كتاب «تاريخ و حال ايران» كيست؟ مهدي بامداد
13- «فهرست كتاب‌هاي چاپي فارسي» تأليف كيست؟ خان بابامشار
14- ماهنامه‌ي‌وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي كه هر ماه فهرست كامل مقالات و كتاب‌هاي تازه در آن منتشر مي‌شود، چيست؟ نمايه
15- «فهرست‌مقالات‌فارسي»ازكيست وچندجلداست؟ايرج‌افشار،پنج
16- كدام‌يك«ازمنافع‌ديداري وشنيداري» نيست؟ «ميكروفيلم، فيش، عكس و اسلايد» : فيش
17- شيوه‌ي‌تنظيم«فهرست مقالات فارسي» چگونه است؟ موضوعي
18- چه منابعي در سال‌هاي اخير بيش از همه بر روند تحقيقات اثر گذاشته است؟ منابع رايانه‌اي
19- «فهرست‌ها» از كدام‌گروه كتاب‌هاي‌مرجع هستند؟ منابع فرعي
20- جديدترين‌روش‌ذخيره‌سازي داده‌ها چيست؟ ذخيره‌سازي‌نوري
درس بيست و يكم
ساخمان واژه
دانستني‌هاي درس
1- «وندها» از نظر قرارگرفتن در ساختمان واژه، به چند نوع تقسيم مي‌شوند؟ سه نوع
2- نام ديگر «تكواژ آزاد و تكواژ پيوسته» چيست؟ پايه و وند
3- ساخت كدام صفت مانند بقيه نيست؟«نامعلوم، ناگوار، نامناسب» : ناگوار
4- كدام‌واژه ازتركيب«پيشوند+اسم» ساخته نشده است؟ «نادرست، نافرمان، نااميد». نادرست
5- كدام صفت (بن فعل) ندارد؟ «ناشناس، ناياب،ناكام» ناكام
6- واژه‌هايي كه به (ه ـ ه) ختم مي‌شوند هنگام اتصال پسوند (ي) به آن اسم، به چه شكلي در مي‌آيند؟ گي
7- از واژه‌هاي داده شده، كدام يك تعبيري دوگانه ندارد؟ «قصابي، بخاري، خانگي» خانگي
8- تكواژپايه‌دركدام گزينه عربي نيست؟«مرغوبيت، خوبيت، جمعيت»: خوبيت
9- «خريدار» چه نوع كلمه‌اي است؟ صفت
10- از بين كلمات داده شده، كدام صفت نيست؟ «ديدار، خواستار، گرفتار» : ديدار (اسم) است.
11- «بن ماضي +ه» چه صفتي مي‌سازد؟ مفعولي
12- كدام ساخت با بقيه فرق دارد؟ «خنده، پايه، ناله» پايه
13- «خزنده» چه نوع صفتي است؟ فاعلي
14- پسوند (دان) در كدام واژه با بقيه فرق دارد؟ «نمكدان، چينه‌دان، نادان» : نادان
15- كدام واژه صفت نيست؟ «رنگين، نگين، زرين» : نگين
16- ساخت دستوري كدام واژه با بقيه فرق دارد؟ «شرمگين، سنگين، غمگين» : سنگين
17- «فرآيند كاهش واجي» چيست؟ حذف برخي از واج‌ها در طول زمان
18- كدام واژه «صفت شغلي» نيست؟ آهنگر، آرايشگر، لنگر» لنگر
19- وقتي آخرين واج يك هجا (چهار واجي) باشد واج / ت / و / د / در زنجيره‌ي گفتار چه مي‌شود؟ حذف مي‌شود.
20- كدام كلمه (پسوند) ندارد؟ «افسرده، تهراني، ناشناس» ناشناس
درس بيست و دوم
نقش‌هاي زباني
دانستني‌هاي درس
1- نقش‌هاي اساسي‌تر زبان چند نوع‌اند؟ چهار نوع
2- اساسي‌ترين نقش زبان ... : ايجاد ارتباط در ميان يك جامعه‌ي زباني است.
3- «محمل انديشه بودن زبان» به چه معني است؟ بدون زبان، نمي‌توان به تفكر و انديشه پرداخت.
4- در عبارت «راستي، فردا كلاس ادبيات ديرتر شروع مي‌شود.» كدام‌يك از نقش‌هاي زبان بيان شده است؟ ايجاد ارتباط
5- كدام واژه مفهومي «انتزاعي» نيست؟ «كاشتن، رشدكردن، انسان»: انسان، مفهومي عام است.
6- مفاهيم عام و مفاهيم انتزاعي چگونه براي ما فراهم مي‌شوند؟ از طريق زبان
7- اصطلاح«حديث‌نفس»به‌چه معني است؟ درباره‌ي خود سخن گفتن.
8- چه زماني نقش‌هاي مختلف زبان را مي‌آموزيم؟ در كودكي همراه با خود زبان
9- اصول و ضوابط آفرينش ادبي جزء ... : نظام زبان نيستند.
10- ساخت‌هاي صوري زبان را نام ببريد؟ صرفي، آوايي، نحوي
11- «هدف از هر ارتباط زباني» چيست؟ انتقال اطلاع به ديگران
12- با تكيه بر كدام عامل درباره‌ي جمله‌ي (درخت انسان مي‌كارد.) مي‌گوييم اين حكم صادق نيست؟ با تكيه بر زبان
13- شاعر كدام دو ساخت را بر مجموعه‌ي ساخت‌هاي آوايي فارسي افزوده است؟ وزن، قافيه
14- براي درك و فهم درستي از آفريده‌هاي ادبي چه بايد كرد؟ از فنون و علوم و سنت‌هاي ادبي ياري گرفت.
15- براي آسان شدن تلفظ ميان دو واژه‌ي (مو) و (كوتاه) چه مي‌كنيم؟ يك صامت اضافه مي‌كنيم.
درس بيست و چهارم و بيست و پنجم
كلمات دخيل / ساختمان
دانستني‌هاي درس
1- كدام تركيب غلط املايي دارد؟ «قيه و فرياد،عتاب و خطاب، مواحب خداداد» : مواهب خداداد
2- املاي «اصطلاحات علمي عربي» كه جزئي از زبان فارسي شده است، چگونه است؟ شكل املا (قالبي) است، در قالب رسم‌الخط عربي بايد نوشته شود.
3- كدام واژه‌ي غيرساده در شمار صفت هاي مشترك با قيد نيست؟ «هنرور، ناخواسته، شجاعانه» : هنرور
4- براي تشخيص (اسم وصفت) در واژه‌هاي غيرساده، چه بايد كرد؟ بايد به كاربرد آن‌ها در جمله توجه كرد.
5- كدام تركيب غلط املايي ندارد؟ «رمز حويت، ايجاذ مخل، ماليات مستغلات». ماليات مستغلات
6- بخش مهمي از واژه‌هاي مورد نياز در زبان فارسي چگونه تأمين مي‌شود؟ از راه مركب‌سازي و مشتق‌سازي
7- به چند شكل واژه‌ي «مشتق ـ مركب» ساخته مي‌شود؟ دو شكل
8- واژه‌ي «مشتق ـ مركب) چگونه ساخته مي شود؟ واژه مشتق + تكواژ آزاد
9- «ادغام» چيست؟ يكي‌شدن دو حرف هم‌جنس به دليل نزديكي به‌هم
10- در كدام واژه نمي‌تواند «ادغام» انجام شود؟ «كبود ده، زودتر، قلم‌دان» : قلم دان
11- كدام واژه‌ي «مشتق» بيش از يك (وند) دارد؟ «ناراحتي، مرگ و مير، قدم به قدم» : ناراحتي
12- كدام واژه (صفت مركب + وند) است؟ «ناجوان‌مرد، كارشناسي، داد و ستد» : كارشناسي
13- ادغام در كدام واژه فقط در «زبان گفتار» نيست؟ «شپره، بلندتر، تب‌بر» : سپره
14- كدام تركيب عربي در فارسي مطابق با رسم‌الخط واملاي زبان عربي نوشته نشده است؟ «المؤمن مرآت المؤمن، نغوذ بالله» : المومن مرآت المون
15- يكي از ويژگي‌هاي زبان و ادب فارسي اين است كه ... : با آيات و احاديث و معارف اسلامي در هم آميخته است
مطالب مشابه :
نمونه سوالات دوره حکومت مهدوی و وظایف منتظران
گفت و گويي صورت گرفته با دو نفر از مؤلفان كتاب درسي تازه تأليف آقايان دكتر سيد نمونه سوال
نمونه سوال درس به درس ادبیات 1
نمونه سوال درس و آب و آتش و خاك در آفرينش بر كار است آن نگين‌‌هاي مثل الماس
نمونه سوال زبان فارسی دوم دبیرستان
نمونه سوال زبان فارسی كتاب ها از 15.استفاده از تخيل و اقدام به خلق و آفرينش از ويژگي
ماﻫﻴﺖ رنگين كمان
دونالد اهرنز نويسنده اي است كه در كتاب خود با نام نمونه سوال رمز آفرينش
پاسخ خود آزمایی عروض و قافیه
كتاب ها در اين زمينه به خلق و آفرينش اثر ادبي نايل شد چهار گزینه ای ‘نمونه سوال واگرا از
ادبیات فارسی3
برو اي گداي مسكين در خانه علي زن / كه نگين شاعر به جاي آفرينش به نمونه سوال چهار
سؤالات ادبیات فارسی اوّل راهنمایی نوبت اول ۸۹ سري ۰۲
گشايش ، آفرينش. 12. « نويسنده وانديشمند معاصر ، صاحب كتاب هاي « كوير» و سوال الف. ب. ج
زبان فارسی 3
8- در جمله‌ي «گفته بودم كتاب را آفرينش ادبي جزء ادبیات ‘ نمونه سوال چهار گزینه ای
« تجلّي عارفانه ي چهره هاي قرآني برخي از پيامبران در مثنوي »
مولانا اعتقاد دارد كه فلسفه‌ي آفرينش آدم بر كه با نگين نمونه سوال
شرايط وعلائم ظهور حضرت مهدي (عج) وآزمون مهدویت
با توجه به آيه 124 سوره بقره، كتاب نگين آفرينش، ذريه بر کدام سوال در دوران تفسیر نمونه.
برچسب :
نمونه سوال كتاب نگين افرينش