سوپاپ ها و وظیفه ی آنها

سوپاپ:

قطعه ایست كه وظیفه آن بستن و باز كردن دریچه‌های هوا و دود سیلندر موتور می‌باشد.

انواع سوپاپها : دو نوع سوپاپ در موتورها وجود دارد :

1- سوپاپ هوا یا سوپاپ گاز

2- سوپاپ دود

سوپاپ هوا : دارای بشقابك بزرگتر و نازكتر برای بهتر پر شدن سیلندر از سوخت میباشد .

سوپاپ دود : دارای بشقابك كوچكتری نسبت به سوپاپ گاز میباشد ، چون دود به راحتی خارج میشود ولی ضخیم تر و جنس سخت تر از سوپاپ هوا میباشد زیرا حرارت بیشتری بعلت عبور دود از كنارش تحمل میكند .

جنس سوپاپ ها : از فولاد كرم نیكل میباشد و سوپاپ دود بعلت گرمای بیشتری كه به آن میرسد دارای آلیاژ بیشتری میباشد .

نكته : جنس سوپاپ دود معمولا از فلزاتی میباشد كه در مقابل حرارت مقاوم باشد مثل سوپاپهای سدیمی

شكل سوپاپ ها : سوپاپها به شكل های مختلف در موتور نصب میشوند مثلا : تی هد ( T ) آی هد ( I ) ال هد ( L )‌ اف هد ( F )

نكته : در در صورتیكه سوپاپهای هوا و دود در دو ردیف رو سرسیلندر قرار گرفته باشد I هد (‌ آی هد )‌ نامیده میشود .

حالت های مختلف سوپاپ ها را در كورس های مختلف به یاد داشته باشید :

	سوپاپ گاز یا هوا	سوپاپ دود
كورس مكش یا تنفس	باز	بسته
كورس تراكم یا فشار	بسته	بسته
كورس احتراق یا كار	بسته	بسته
كورس تخلیه	بسته	باز

قیچی یا بالانس سوپاپ ها : انتهای حالت تخلیه و ابتدای حالت مكش در یك سیلندر ، هردو سوپاپ كمی باز هستند ( چون سوپاپ دود در حال بسته شدن و سوپاپ هوا در حال باز شدن میباشد ) كه این حالت را قیچی سوپاپ ها میگویند . ابن به این معنی است كه هنوز تخلیه تمام نشده ،‌ مكش شروع میشود و سوپاپ دود در حال بسته شدن و سوپاپ گاز در حال باز شدن میباشد .

نكته : قیچی سوپاپ در فیلرگیری سوپاپ ها و تنظیم جرقه مورد اسنفاده قرار میگیرد .

فیلرگیری سوپاپها:

چرا سوپاپ ها فیلرگیری میشوند ؟ بدلیل اینكه سوپاپ ها در اثر گرمای احتراق خیلی داغ میشوند و ساق آنها منبسط میشود باید بین انتهای ساق و اسبك ، خلاصی وجود داشته باشد .

سوپاپ های یك سیلندر را در چه حالتی از سیلندر فیلرگیری مینمایند ؟ در زمانی كه یك سیلندر در ابتدای حالت احتراق است و هر دو سوپاپ آن كاملا بسته میباشد .

برای فیلرگیری سوپاپ ها چگونه عمل میكنند ؟ ‌همانطور كه گفته شد ، سیلندری كه سوپاپ های آن فیلرگیری میشوند باید در حالت احتراق باشد . بنابراین سوپاپ های سیلندری كه در حالت مكش است را در حالت قیچی قرار داده و سیلندر مورد نظر را فیلرگیری میكنیم .

مثال : برای فیلرگیری سوپاپ های سیلندر 3 ، سوپاپ های كدام سیلندر را در حالت قیچی قرار میدهیم ؟

حل : سیلندر شماره 3 باید در وضعیت احتراق قرار گیرد ، بنابراین سیلندر شماره 2 در حالت مكش است :

مكش تراكم احتراق تخلیه

2 4 3 1

بنابراین سوپاپ های سیلندر شماره 2 را در حالت قیچی قرار میدهیم .

مثال : برای فیلرگیری سیلندر شماره 1 ، سوپاپ های كدام سیلندر باید در حالت قیچی قرار گیرند ؟ جواب : سیلندر شماره 4

مقدار لقی سوپاپ : میزان لقی سوپاپ ها در موتورهای مختلف متفاوت میباشد .

نكته : لقی سوپاپ دود به دلیل اینكه بیشتر گرم شده و ساق آن بیشتر منبسط میشود بیشتر از سوپاپ گاز است .

لقی سوپاپ :

اگر لقی سوپاپ كمتر از حد مجاز باشد : سوپاپ بسته نشده و میسوزد و زمان بسته بودن آن كم شده و حرارت را به خوبی به بدنه منتقل نمیكند كه باعث كم شدن كمپرس و قدرت موتور و از كار افتادن سیلندر میگردد .

اگر لقی سوپاپ بیش از حد مجاز باشد : سوپاپ صدا میدهد و زمان باز بودن آن كم شده و از قدرت موتور كاسته میشود .

سیت سوپاپ ( نشیمنگاه سوپاپ ) : محل نشستن پخ سوپاپ را سیت سوپاپ میگویند .

زاویه نشیمنگاه سوپاپ :

45 درجه : وجه سوپاپ با این زاویه به خوبی در سیت خود نشسته و عمل آب بندی را بهتر انجام میدهد .

30 درجه : درین حالت دهانه آزاد سوپاپ افزایش پیدا كرده و سیلندر بهتر پر میشود .

نكته : زاویه نشیمنگاه سوپاپ را برای آب بندی بهتر ، یك درجه كمتر از سیت میسازند .

گیت ( گاید ) سوپاپ یا راهنمای سوپاپ: استوانه‌ای است كه سوپاپ در داخل آن حركت رفت و برگشت مستقیم و بدون انحرافی را انجام می‌دهد.

گیتها به دو نوع جدا شدنی و جدا نشدنی تقسیم می‌شوند:

1ـ گیت جدا نشدنی یا یكپارچه : كه قابل تعویض نمی‌باشد و پس از خراب شدن با مته قطر داخلی آن بزرگتر می‌شود و پیرو آن سوپاپ نیز دارای ساقی با قطر بیشتر از اندازه استاندارد می‌شود.

2ـ گیت جدا شدنی : كه قابل تعویض می‌باشد و پس از خراب شدن با پرس بیرون آمده و یك نو جایگزین آن می‌شود و همیشه ساق سوپاپ اندازه استاندارد خود را حفظ می‌كند.

نكته : در همه موتورهای سرسیلندر آلومینیومی ، گاید و سیت قطعه ای مجزا و جداگانه میباشد .

جنس گیت : در سرسیلندرهای چدنی از نوع چدن و جنس گیت در سرسیلندرهای آاومینیومی ازجنس كرم نیكل میاشد.

لقی ساق سوپاپ در گیت : در اثر ساییده شدن گیت یا ساق سوپاپ ایجاد میشود . لقی مجاز بین ساق سوپاپ و گیت 05/0 تا 10/0 میلی متر میباشد . در صورتیكه لقی ساق سوپاپ در گیت زیاد شود ، روغن ازین طرق به اتاق احتراق نفوذ كرده و موجب روغن سوزی میگردد و نشانه آن این است كه در حالت سرد كار كردن موتور و در ابتدای گاز دادن دود آبی از اگزوز دیده میشود.

نكته : یكی از دلایل مهم ساییده شدن سریع گیت و روغن سوزی ، كج بودن ساق سوپاپ است .

سوختن سوپاپ : نفوذ آتش احتراق به زیر لبه سوپاپ باعث میشود كه لبه سوپاپ سریعا بسوزد كه سوختن سوپاپ نیز باعث ریپ زدن موتور و كار نكردن آن سیلندر ( بدلیل فرار كمپرس از ناحیه سیت ) و كم شدن قدرت موتور میگردد .

سوپاپ بدلایل زیر میسوزد :

1- لقی كم و كربن گرفتن سیت

2- آب بندی نبودن سیت و لبه سوپاپ

3- ضعیف بودن فنر سوپاپ

4- گرمای زیاد

5- لقی و فیلر كم

نكته : جهت آب بندی سوپاپ با سیت از چوب آب بندی و روغن سمباده زبر و نرم استفاده میشود .

فنر سوپاپ : جنس فنرها از فولاد و برای بستن سوپاپ ها به كار میرود . چنانچه فنر ضعیف شده باشد سوپاپ سریع بسته نشده و تایم آن به هم میخورد كه موجب كم شدن قدرت موتور میگردد. برای جلوگیری از شكستن فنر در اثر كار زیاد و ایجاد ارتعاش در سرعت های بالا از دو فنر در یك سوپاپ استفاده میكنند كه این دو فنر از لرزش یكدیگر جلوگیری میكنند و یا از یك فنر محكم تر با ضریب ارتجاعی بیشتر استفاده میكنند .

عمل خود پاك كنی سوپاپها: سوپاپها در حین كار كردن عمل چرخیدن هم انجام می‌دهند تا از جرم‌گیری وجه آن جلوگیری شود و این چرخش به علت حركت فنرهای سوپاپ می‌باشد.

سوپاپ ها و وظیفه ی آنها

مطالب مشابه :

48- یقه گرد

پاسخ به سوالات شما عزیزان

بستن ناف نوزاد

رشد مهارت های دست در کودکان(قسمت دوم)

آموزش دوخت و بستن روسری لُری

«قیچی‌ساز» ماکالو را هم صعود کرد

44- یقه هفت یا گلابی

سوپاپ ها و وظیفه ی آنها