حجاب و امنيّت اجتماعى - و - نقش خانواده در توسعه فرهنگ حجاب

حجاب و امنيّت اجتماعى

مقوله «پوشش و استتار بدن» به عنوان جزء جدايى‏ناپذير حيات انسانى و مصداق اصلى حجاب، امرى كاملاً مشهود و بى‏نياز از تعديل است. براى حجاب كاركردهايى در دو حوزه فردى و اجتماعى، قابل تصوّر است:
الف. كاركردهاى فردى: همچون پاسخگويى به نياز فطرى «خوداستتارى» و تأمين امنيّت در برابر گرما و سرما.
ب. كاركردهاى اجتماعى:هويّت‏بخشى و ايجاد امنيّت اجتماعى از جمله اين كاركردهاست، چراكه نوع پوشش و حجاب، نشان‏دهنده سنّت‏ها، ارزش‏ها و باورهاى يك جامعه است.
اسلام، حجاب را از مصاديق مهمّ تحقق امنيّت اجتماعى در جامعه معرّفى كرده است و چالش‏ها، زمينه‏ها و راهبردهاى بسيار مهمّى را براى شكوفايى ذهن نوانديش افراد جامعه در اين مورد تبيين نموده است.
بر اين اساس و به منظور آگاهى بيشتر از رابطه حجاب و امنيّت اجتماعى، ما برآنيم كه در اين نوشتار جنبه‏هاى مختلف اين موضوع و اهمّيّت آن راتوضيح داده و تأثير آن را در حفظ ارزش‏هاى دينى بيان كنيم.
به طور كلّى در اين مقاله موارد ذيل مورد بحث و بررسى قرار گرفته است:
1. امنيّت اجتماعى، هدف اساسى وجوب حجاب.
2. امنيّت اجتماعى، فلسفه حقيقى وجوب حجاب.
3. پايه‏هاى تحقق امنيّت اجتماعى در سايه حجاب بانوان.
4. آثار و فوائد حجاب اسلامى و تحقق امنيّت اجتماعى.
5. آثار سوء بد حجابى و انهدام امنيّت اجتماعى.
6. بيان نتيجه و ارائه راهكارها و پيشنهاداتى جهت تثبيت امنيّت اجتماعى در سيطره حجاب اسلامى.
گوهر اسلام، سعادت و نجات آدمى است و باورهاى دينى، احكام اخلاقى و فقهى در راستاى اين غايت مهم نازل شده‏اند. اين آموزه‏هاى هستمندانه و بايستى از خالق حكيمى تجلّى مى‏يابد كه به نيازهاى روحى و جسمى، مادى و معنوى، فردى و اجتماعى بشريّت، كاملاً آگاه است. احكام الهى مربوط به پوشش زنان نيز با اين فلسفه و حكمت مدبّرانه صادر گرديده است.
زن با عنصر حجاب اسلامى، نه تنها به تهذيب، تزكيه نفس و ملكات نفسانى پرداخته و قرب الهى را فراهم مى‏سازد، بلكه باعث گسترش روزافزون امنيّت اجتماعى و ايجاد زمينه‏اى جهت رشد معنوى مردان مى‏گردد؛ همچنان كه خداوند سبحان، خطاب به پيامبر اكرم صلى‏الله‏عليه‏و‏آله مى‏فرمايد:
«به مردان مؤمن بگو تا چشمان خود را از نگاه ناروا بپوشانند و فروج و اندامشان را محفوظ دارند، كه اين بر پاكيزگى جسم و جان ايشان، بهتر است (1)».
همچنين مى‏فرمايد:
«به زنان و دختران خود و به زنان مؤمن بگو كه خويشتن را با چادرهاى خود بپوشانند كه اين كار براى آن است كه آنها به عفّت شناخته شوند تا از تعرّض و جسارت، آزار نكشند (در امنيّت كامل باشند) ؛ خداوند در حقّ خلق، آمرزنده و مهربان است(2)».
همان‏گونه كه ذكر گرديد، حجاب و پوشش اسلامى براى مردان و زنان، تنها از كاركرد فردى برخوردار نيست و فقط براى سامان‏دهى خلقيّات و ملكات نفسانى آدميان، مؤثر نمى‏باشد، بلكه از كاركرد اجتماعى نيز برخوردار است؛ غرايز، التهاب‏هاى جسمى و معاشرت‏هاى بى‏بند و بار را كنترل نموده، بر تحكيم نظام خانواده مى‏افزايد. همچنين از انحلال كانون مستحكم و پايدار زناشويى جلوگيرى نموده و امنيّت اجتماعى را فراهم مى‏سازد. حال اگر كسانى با نگرش دينى، اسلامى يا با رويكرد جامعه‏شناختى و روان‏شناسى به چنين كاركردها و تأثيرات مطلوب، به ويژه تأمين امنيّت اجتماعى پى ببرند، نه تنها هدفمندانه، زندگى مى‏كنند، بلكه براى رفتارها و انديشه‏هايشان دست به گزينش مى‏زنند تا به اهداف متعالى الهى و انسانى دست يازند. از اين‏رو به مسأله حجاب نيز به عنوان راهبردى كارساز جهت تأييد و ترويج ارزش‏هاى اجتماعى، تأمين‏كننده سعادت آدمى و منشأ قرب الهى مى‏نگرند.
بنابراين، پوشش اسلامى به منزله يك حفاظ ظاهرى و باطنى در برابر افراد نامحرم، قلمداد مى‏شود كه مصونيت اخلاقى، خانوادگى و پيوند عميق ميان حجاب ظاهرى و بازدارى باطنى و از همه مهمّ‏تر امنيّت اجتماعى را فراهم مى‏سازد و پيشينه آن به اندازه تاريخ آفرينش انسان است؛ چراكه پوشش و لباس هر بشرى، پرچم كشور وجود اوست. پرچمى كه وى بر خانه وجودش نصب كرده است و با آن اعلام مى‏دارد كه از كدام فرهنگ تبعيّت مى‏كند(3).
در سال‏هاى اخير، روند شبهات درباره حجاب و پوشش اسلامى، شدت يافته است و مطرح شدن شبهات فراوان در زمينه حجاب برتر به همراه عوامل ديگرى مانند ضعف اعتقاد و عدم شناخت كافى از اين مسأله و ضرورت آن موجب تهديد امنيّت اجتماعى و اُفت روند استفاده از مصاديق چنين حجابى در جامعه شده است، كه نتيجه اتّخاذ روش تخريبى بعضى مطبوعات و رواج پوشش‏هاى نامناسب در مقابل نامحرمان است؛ لذا ما به منظور اينكه اسلام، مشوّق حجاب و پوشش كامل براى زنان و دختران در برابر افراد نامحرم است، به بيان هدف و فلسفه اين مصداق مهمّ اسلامى و رابطه فراگير و تنگاتنگ آن با امنيّت اجتماعى از جنبه‏هاى مختلف مى‏پردازيم.
اميد است كه راهكارهاى بيان شده در اين زمينه‏ها براى همه اقشار جامعه اسلامى به ويژه نسل جوان و انديشمند، مفيد باشد و عزمشان را براى عمل و گسترش آن، به نحو مطلوب و احسن، جزم نمايند تا امنيّت اجتماعى، تأمين شود. ثانيا نماد فرهنگى و ملّى بشريّت، درخشش روزافزون خود را حفظ نمايد.
امنيّت اجتماعى، هدف اساسى وجوب حجاب
با توجه به آيات قرآن مجيد، به خوبى مشخص و معيّن مى‏گردد كه هدف از تشريع وجوب حكم حجاب اسلامى دست‏يابى به تزكيه نفس، طهارت، عفّت و پاكدامنى جهت استحكام و گسترش امنيّت اجتماعى است.
«و اِذا سَأَلْتُموهُنَّ مَتاعا فَسْئلوهُنَّ مِنْ وَراءِ حِجابٍ ذلِكُم أطْهَرُ لِقلوبِكُم و قُلُوبِهِنَّ(4)».
چون نگاه نامحرم توسط مردان، باعث تحريك و تهييج جنسى آنان و در نتيجه منجر به فساد و ريشه‏كن نمودن امنيّت اجتماعى مى‏شود، خداوند در كنار دستور حجاب و پوشش بدن به بانوان، مردان را نيز امر به حجاب و پوشش چشم داده و نگاه به نامحرم را بر ايشان، حرام كرده است. چنانكه در اين‏باره از امام رضا عليه‏السلام نقل شده است:
«حرّم النَّظَر الى شُعورِ النّساء المَحْجوبات بالاَزْواج و غَيْرهِنَّ مِنَ النّساء لما فيه مِنْ تَهْييجِ الرّجال و ما يَدْعوا التَّهْييج الى الفَساد و الدُّخول فيما لا يحلّ و لا يجمل(5)».
«نگاه به موهاى زنان باحجاب ازدواج‏كرده و بانوان ديگر، از آن جهت حرام شده است كه نگاه، مردان را برمى‏انگيزد و آنان را به فساد فرامى‏خواند در آنچه كه ورود در آن نه حلال است و نه شايسته».
از مجموع گفتار فوق روشن مى‏گردد كه هدف از وجوب حجاب اسلامى علاوه بر موارد مذكور، ايجاد صلاح و پيشگيرى از فساد، جهت تأمين و گسترش امنيّت اجتماعى است.
امنيّت اجتماعى، فلسفه حقيقى وجوب حجاب
يكى از فلسفه‏هاى حقيقى وجوب حجاب، حفظ آرامش زن، مصونيّت جامعه از فساد و عمق و معنا بخشيدن به امنيّت اجتماعى با توسعه آن مى‏باشد. زيرا نفس آدمى، دريايى موّاج از تمايلات و خواسته‏هاى اوست كه مهم‏ترين آنها به خوراكى‏ها، امور جنسى و مال و جاه و مقام، مربوط مى‏شود و بدون شك بالاترين خواسته‏هاى مردان، تمايل به جنس زن است. در سخنان عرفا آمده است:
«أعْظَمُ الشَّهْوَة، شَهْوَة النّساء(6)»:
«بزرگ‏ترين خواسته‏هاى مرد، رغبت به زنان است».
ارائه زيبايى‏ها و مواضع بدن زن، به شهوت و طمع مردان، دامن مى‏زند و آنها را به يك كانون جدّى خطر، مبدّل مى‏سازد كه به سلب آرامش زن و امنيّت اجتماعى منتهى مى‏گردد. آنچه مى‏تواند از اين ناامنى پيشگيرى كند، پوشش زن از چشمان گرسنه نامحرمان است كه با حجاب كامل اسلامى، عملى خواهد شد.
پوشش دينى، پيام عفت، شخصيّت و خداترسى زن مسلمان است و مردان جامعه نه تنها به چنين بانويى چشم طمع نخواهند داشت كه او را نيرويى بالفعل در هرچه وسعت بخشيدن امنيّت اجتماعى دانسته و نجابتش را مى‏ستايند. در اين صورت است كه زن نه تنها در سنگر حجاب خود، از تير نگاه‏هاى زهرآلود، سخنان آزاردهنده و برخوردهاى اراذل جامعه در امان خواهد بود، بلكه امنيّت و آرامش درونى خود و اجتماع خويش را برقرار خواهد كرد.
نكته معنوى و عرفانى قابل ذكر در اين باب، پيام الهى آفريدگار هستى، خطاب به زنان است:
«اى زن! آگاه باش، دنيا خراب‏آبادى است كه هر نقطه آن به مين‏هاى شيطان و نگاه‏هاى آلوده، ناامن گشته است. اما فرشته‏هاى حجاب در محفل انس و ياد خدا در امنيّتى بى‏نظير به سر مى‏برند كه ديگران از طعم آن بى‏خبرند(7)».
شب تاريك و بيم موج و گردابى چنين حايل كجا دانند حال ما سبكباران ساحل‏ها
پايه‏هاى تحقق امنيّت اجتماعى در سايه‏هاى حجاب بانوان
پوششى كه اسلام آن را به عنوان يك حكم شرعى اعلام كرده است، يك عمل ظاهرى و گسسته از عوامل و پايه‏ها نيست، بلكه حجاب، خيمه عفاف بانوانى است كه آن را بر پايه‏هاى خود استوار نموده و باعث ترويج ارزش امنيّت اجتماعى مى‏گردند و به تحقق آن در جامعه اسلامى، كمك مى‏نمايند.
اكنون شايان ذكر است كه اين پايه‏هاى اساسى بيان گردد:1. ايمان به خدا و جهان آخرت
از مهم‏ترين عواملى كه بانوان توسط آن به آرامش روحى و روانى دست يافته و امنيّت اجتماعى جامعه را فراهم مى‏نمايند، اين است كه وقتى زن به خداى تعالى و علم و حكمت او ايمان آورد و معتقد گردد احكامى كه براى بشريّت تشريع كرده، بودن نقص و داراى آثار مطلوبى است، از حكم الهى حجاب استقبال نموده، امنيّت اجتماعى جامعه را تضمين مى‏كند.
2. تقوا
پرهيزكارى بانوان، ضامن تأمين امنيّت اجتماعى است و تا اين پايه محكم معنوى در قلب بانوان شكل نگيرد، حجاب را نوعى محدوديّت براى خود قلمداد نموده و امنيّت اجتماعى انسان‏ها را تهديد مى‏نمايد.
خانمى كه بداند تقواى الهى پادزهر بيمارى دل‏هاست كه حجاب‏هاى تاريك جان را غرق مى‏كند و لانه‏هاى هوس را برمى‏اندازد، آن را به كام جان خود مى‏ريزد تا عالم جانش، گلستان گل‏هاى سلم، طاعت و تسليم گردد و خيمه حجابش را برمى‏افروزد تا حافظ بوستان ارزش‏هاى خويشتن و آرامش درونى اجتماع خود شود.
3. آگاهى
شناخت سيماى زن، حقيقت حجاب، فلسفه و آثار آن از جمله پايه‏هاى مستحكم پوشش دينى و تبلور امنيّت اجتماعى است. وقتى خانمى به پاسخ درونى خود كه چرا بايد پوشيده باشم نايل شود، پايه‏هاى حجاب دينى در او شكل گرفته و با آگاهى كامل به امنيّت اجتماعى ارزش مى‏بخشد و دوام آن را تضمين خواهد كرد. به طور كلّى، آگاهى زن نسبت به آثار مطلوب حجاب و مهم‏تر از آنها مسأله امنيّت اجتماعى باعث مى‏شود كه نه تنها احساس سنگينى از پديده حجاب ننمايد، بلكه از آن به خوبى استقبال نموده، وسوسه‏هاى شيطانى را هيچ انگاشته و آرامش برونى و درونى اجتماع را وسعت مى‏بخشد.
همچنين اين پيام اصيل و عرفانى را هميشه آويزه گوش‏هاى خود مى‏گرداند:
«خواهرم! سرزمين جانت را با خورشيد آگاهى روشن كن تا بر زواياى وجودت بتابد و آن‏چنان كه هستى خود را بشناسى، آنگاه دريابى كه حجاب باله‏هاى شنا به سوى سرچشمه هستى امنيّت فردى و اجتماعى كامل است و پوشش‏هاى مهيّج وزنه‏هاى سنگينى است كه زن را غريق ژرفاى مهيب دنيا نموده، امنيّت خود و جامعه خويش را برهم مى‏زند».
آثار و فوايد حجاب اسلامى بر تحقق امنيّت اجتماعىآثار و فوايد حجاب اسلامى بر گسترش امنيّت اجتماعى، بسيار است كه برخى از آنها عبارتند از:
1. ايجاد آرامش روانى بين افراد جامعه.
2. جلوگيرى از تهييج و تحريك جنسى و خنثى نمودن لذايذ نفسانى.
3. كاهش چشمگير مفاسد فردى و اجتماعى در جامعه اسلامى.
4. حفظ و استيفاى نيروى كار در سطح جامعه اسلامى.
5. حضور معنوى‏گرايانه زنان و مردان در محيط اجتماعى.
6. كاهش تقاضاى مدپرستى بانوان.
7. حفظ ارزش‏هاى انسانى، مانند عفت، حيا و متانت در جامعه.
8. مصونيّت زنان در همه زمانها و مكانها.
9. سلامت و زيبايى موقعيّت اجتماعى و فرهنگى مردان و زنان جامعه اسلامى.
10. هدايت، كنترل و بهره‏مندى صحيح از اميال و غرايز انسانى.
11. مبارزه با تهاجم فرهنگى غرب.
12. از بين‏بردن فشارهاى اجتماعى نامشروع و نابهنجار(8).
اكنون به توضيح برخى از فوايد مذكور مى‏پردازيم تا اثبات گردد حجاب از لوازم جدايى‏ناپذير و ابزارهاى اوليه و پايه‏اى جهت برقرارى مداوم امنيّت اجتماعى است.
ايجاد آرامش روانى در افراد جامعهنفس آدمى دريايى از خواستنى‏ها و تمايلات است. زمانى كه به چيزى رغبت پيدا كند همانند دريا، توفانى مى‏شود و تنها راه آرام شدن جزر و مد اين دريا، رسيدن او به خواسته خويش است. لذا براى جلوگيرى از چنين موقعيت مهلك و درد طاقت‏فرسايى، حجاب؛ داروى درمان‏كننده و موجد امنيّت و صفاى روحى است. همانطور كه يك بانوى تازه مسلمان آمريكايى مى‏گويد: «سلامت روح مرد و جامعه با نوع و كيفيت پوشش زنان، رابطه مستقيم و غيرقابل انكار دارد(9)».
حفظ و استيفاى نيروى كاراسلام با التفات ويژه به مسأله حجاب و پوشش زنان در محيط كار مى‏خواهد كه محيط اجتماع از لذت‏هاى ناهنجار جنسى، پاك شده و راه را جهت حفظ نيروى قدرتمند روحى و جسمى با حضورى معنوى در محل كار، بگشايد. در مقابل، بى‏حجابى و بدحجابى باعث سوق دادن لذت‏هاى جنسى از محيط كار و كادر خانواده به اجتماع و در نتيجه، تضعيف نيروى كار افراد جامعه و برهم زدن امنيّت اجتماعى آنان مى‏گردد(10).
مبارزه با تهاجم فرهنگى غربمبارزه با تهاجم فرهنگى، پديده جديدى نيست. در طول تاريخ بشر، جنگ فرهنگى، هميشه وجود داشته است. به عنوان نمونه، فرعون در برابر موسى عليه‏السلام به جنگ فرهنگى متوسل شده گفت: »مى‏ترسم آيين شما را دگرگون سازد، و يا در اين سرزمين فساد برپا نمايد!»(11). يكى از جنبه‏هاى مهم تهاجم فرهنگى غربى‏ها مبارزه با حجاب و از بين‏بردن امنيّت اجتماعى بوده و هست و اين امر، مشخصا از زمان رضاخان شروع شد. به اين صورت كه تحت عنوان متحدالشكل شدن، با حجاب به مبارزه برخاستند و پوشيدن لباس روحانيّت را قدغن، و مجالس عزادارى امام حسين عليه‏السلام را نيز ممنوع كردند(12).
آنها همچنين به عنوان آزادى و هنر، انواع فساد و فحشا و ابتذال را ترويج دادند و حجاب را مانع اصلى اين آزادى حقيقى معرفى كردند و امنيّت اجتماعى افراد جامعه را به خطر انداختند.
حفظ حجاب و امنيّت اجتماعى و درك رابطه مستقيم و عميق اين دو مقوله، راهكارها و فوايد بسيار ارزشمندى را جهت مبارزه با تهاجم فرهنگى غرب ارائه مى‏دهند:
1. باعث تبليغ فرهنگ ناب اسلامى و تشويق جوانان به ازدواجِ موفقِ اسلامى مى‏گردند.
2. جوانان را جهت تقويت روحيه و حفظ آرامش درونى به جاى سوق‏دادن به محيط فحشا و اعمال مبتذل، به شركت در فعاليت‏هاى هنرى، ورزشى، فرهنگى و مذهبى رهنمون مى‏شوند.
3. حفظ حجاب، نه تنها باعث ايجاد امنيّت اجتماعى فراگير مى‏شود، بلكه جهت مبارزه با تهاجم فرهنگى، مسؤولان را از واردات كالاى تجملاتى، لوازم بهداشتى و آرايشى مبتذل نهى مى‏نمايد(13).
آثار سوء بى‏حجابى و زوال امنيّت اجتماعىبى‏حجابى يا حضور تحريك كننده زنان در جامعه، از آثار زيانبار اخلاقى، سياسى، آخرتى و اجتماعى مختلفى برخوردار است كه يكى از مهم‏ترين آن‏ها زوال امنيّت اجتماعى است. بى‏حجابى با اثرات مهلك خود كه در ذيل آمده و شرح داده مى‏شود، باعث از بين رفتن بنيه اعتقادى و امنيّت اجتماعى بشريّت مى‏گردد.
1. سقوط شخصيّت
حجاب، قانون فطرت است و سرپيچى از قوانين فطرى، زن را از هويت او خارج مى‏سازد و خروج از هويت انسانى همان و سقوط از جايگاه بلند ارزشى شخصيتى همان. با افول شخصيّت زن، بى‏بندوبارى در جامعه رايج و نظام خانوادگى مختل مى‏گردد و در نتيجه امنيّت اجتماعى از افراد جامعه، سلب مى‏شود(14). سقوط شخصيت زن به دلايل زير باعث اضمحلال امنيّت اجتماعى مى‏شود:
الف. زن با از دست‏دادن شخصيت خويش، ارزشهايش منهدم شده و هوسرانى را در جامعه رواج مى‏دهد، در نتيجه سلامت اخلاقى و به دنبال آن امنيت اجتماعى نيز كاهش مى‏يابد.
ب. زنان، با غفلت از اصول اخلاقى اسلام، مسايل جنسى را به محيط جامعه كشانده و زمينه گسترش گناه و از هم‏پاشيدگى نظم اجتماع را به وجود مى‏آورند.
ج. زنان، با بى‏حجابى به معصيت كبيره خودنمايى گرفتار آمده و بى‏حيايى را در جامعه ترويج مى‏دهند، در نتيجه امنيّت اجتماعى، نابسامان گشته، از بين مى‏رود.
2. تزلزل خانواده‏ها
يكى از آثار زيانبار بى‏حجابى بانوان، تزلزل خانواده‏هاست، زيرا آنان با گسترش و رواج مسايل جنسى از خانواده به جامعه، مرتكب ظلمى فاحش و غيرقابل جبران اجتماعى مى‏گردند و روابط زناشويى در خانواده‏ها را متزلزل مى‏كنند، در نتيجه امنيّت خانوادگى با خطرات جدى از قبيل از هم‏پاشيدگى بنيان خانواده و عقده‏مند شدن مردان، روبرو مى‏شود و اين مشكلات زيانبار به محيط جامعه كشيده شده، امنيّت اجتماعى را در نظام اسلامى با آشفتگى جدى مواجه مى‏سازد.
از ديگر آثار سوء بى‏حجابى و تأثير آن در زوال امنيّت اجتماعى مى‏توان به فقدان تعادل فكرى، روانى و اجتماعى افراد جامعه، ايجاد احساس بى‏مسؤوليتى در نسل جوان جامعه، از بين‏بردن انگيزه‏هاى ازدواج مشروع در جوانان و تقويت احساس بى‏ارزشى و پوچى انسان‏ها اشاره نمود، كه به دليل گستردگى بحث، از توضيح آنها خوددارى مى‏شود (ر.ك: مسأله حجاب، شهيد مرتضى مطهرى، صص 95 - 80. حجاب و جامعه، زهرا حسينى موسوى، صص 70 - 9 و حجاب‏شناسى، چالش‏ها و كاوش‏هاى جديد، حسين مهدى‏زاده، بخش شبهه‏هاى وارده در حجاب و پاسخ‏هاى نغز آن از سوى دانشمندان اسلامى).
نتيجهاز مباحث بيان شده در اين مقاله، به خوبى رابطه حجاب و امنيّت اجتماعى، آشكار مى‏گردد و نمايان مى‏شود كه اسلام، جهت حفظ امنيت اجتماعى، طرفدار حجاب بيشتر و حداكثر بانوان، به ويژه زنان و دختران جوان در بيرون از منزل و در مواجهه با نامحرم است. از ديرباز، بعضى از مصاديق حجاب برتر، مانند لباس‏هاى بلند، مقنعه و چادر مشكى، ضامن امنيت بوده و داراى اصل و ريشه قرآنى مى‏باشند. از اين مقاله به خوبى اين نكته فهميده مى‏شود و به دست مى‏آيد كه مسأله حجاب، يكى از مهم‏ترين چارچوب‏هاى احكام الهى جهت تضمين سعادت فردى و اجتماعى بشريّت است و اينكه عده‏اى با استفاده از شبهات و روش‏هاى القايى تبليغ منفى، به جاى ارائه‏دادن طرح مشخص و جالبى براى ترويج الگوهاى مطلوب از حجاب اصيل و برتر، به جنگ روحى و روانى بر عليه زنان متديّن و عفيف جامعه و اضمحلال امنيت اجتماعى اقدام مى‏نمايند، به سختى در اشتباه و گمراهى آشكارند و بايد بدانند كه از اقدامات نابهنجار خويش سودى جز تخريب شخصيت درونى خود نخواهندبرد.
با توجه به واقعيّتهاى موجود از حجاب در جامعه، بايد تمام ابزارهاى فرهنگ‏ساز از قبيل كتاب، مطبوعات و صدا و سيما به سوى ارزش‏هاى اسلامى كه يكى از بارزترين آنها رعايت پوشش و حجاب برتر و مطلوب و امنيت اجتماعى فراگير است، هدايت شوند و همه افراد را به مهم‏ترين وجهى رهنمون گردند.

________________________________________
1. نور، 30.
2. احزاب، 59.
3. فرهنگ برهنگى و برهنگى فرهنگى، غلامعلى حداد عادل، ص 40.
4. احزاب، 53.
5. بحارالانوار، علامه مجلسى، ج 104، ص 34.
6. محجة البيضاء، ج 5، ص 177.
7. تحليلى نو و عملى از حجاب در عصر حاضر، محمدرضا اكبرى، ص 14 - 16.
8. براى آگاهى بيشتر درباره آثار و فوايد پوشش و حجاب و امنيّت اجتماعى، ر.ك: مجموعه مقالات پوشش و عفاف، دومين نمايشگاه تشخيص منزلت زن در نظام اسلامى.
9.ر.ك: آيين بهزيستى، ج 3، ص 219.
10.مسأله حجاب: استاد شهيد مرتضى مطهرى، ص 94 - 84.
11. «..انّى أَخافُ أنْ يُبَدِّلَ دِينَكُم أو أن يُظْهِر فى الارض الفساد»، سوره مؤمن، آيه 26.
12.ر.ك: انقلاب يا بعثت جديد، حجة‏الاسلام هاشمى رفسنجانى، ص 17.
13.ر.ك: پژوهشى نو پيرامون انقلاب اسلامى، حميد دهقان، ص 182 - 180.
14.تحليلى نو و عملى از حجاب در عصر حاضر، محمدرضا اكبرى، ص 190 - 193.

منبع: ماهنامه ‏درسهايى از مكتب اسلام الفنويسنده: مهدى سلطانى رنانى

نقش خانواده در توسعه فرهنگ حجاب
لزوم پوشيدگي زن در برابر نامحرم يكي از مسايل مهم اسلامي است و در قرآن كريم در اين خصوص تصريح شده است. به همين دليل در اصل مطلب از جنبه اسلامي نمي توان ترديد كرد. ولي اين كه بعضي از دختران جوان پوشش خود را به طور كامل رعايت نمي كنند، بيشتر به علت ناآگاهي آنان نسبت به فلسفه حجاب برمي گردد. اين گروه غالباً گمان مي كنند حجاب موجب سلب آزادي زنان مي شود و مي پرسند با توجه به اينكه خداوند زن و مرد را آزاد آفريده است، چرا بايد فقط زنان حجاب داشته باشند؟ شهيد مطهري در پاسخ به اين سؤال در كتاب «مسأله حجاب» آورده است: «فرق است بين زنداني كردن زن در خانه و موظف داشتن به اين كه وقتي مي خواهد با مرد نامحرم روبه رو شود پوشيده باشد. در اسلام محبوس ساختن و اسير كردن وجود ندارد. حجاب در اسلام وظيفه اي است كه بر عهده زن نهاده شده تا در معاشرت و برخورد با مرد كيفيت خاصي را در لباس پوشيدن مراعات كند. اين وظيفه نه از ناحيه مرد بر زن تحميل شده و نه چيزي است كه با حيثيت و كرامت او منافات داشته باشد و يا تجاوز به حقوق طبيعي او كه خداوند برايش تعيين فرموده، محسوب شود.
همچنين گفته است: «شرافت زن اقتضا مي كند هنگامي كه از خانه بيرون مي رود سنگين، متين و باوقار باشد و در طرز لباس پوشيدنش هيچ گونه عمدي كه باعث تحريك و تهييج شود به كار نبرد.»

توسعه فرهنگ حجاب در جامعه

زهرا سيدزاده، كارشناس ارشد روانشناسي باليني، مسأله حجاب را از ديدگاه روان شناختي مورد بررسي قرار داده، در اين مورد مي گويد: «براي دستيابي به اهداف تربيت ديني، توسعه فرهنگ تعالي بخش حجاب و عفاف اهميت ويژه اي دارد. در حقيقت پويايي تربيت ديني در شرايط كنوني به پويايي روشها، نگرشها و برنامه هايي وابسته است كه در سطح خانواده، نظامهاي آموزشي و سياستهاي حاكم بر جامعه مطرح مي شود و بايد از حالت كليشه اي و تحميلي خارج شده و با روشهاي علمي و صحيح ارايه شود.»
وي با بيان اين كه يكي از جلوه هاي رفتاري زن يا مرد مسلمان كه نشانه دينداري و عامل صيانت جامعه از فساد و آسيبهاي رواني- اجتماعي است، حجاب است، تأكيد مي كند؛ داشتن پوشش مناسب نه تنها سبب امنيت خود فرد از آسيبهاي مختلف است، بلكه سبب تحكيم خانواده، آرامش رواني افراد جامعه و افزايش امنيت در جامعه است.
وي مي افزايد: «براي توسعه فرهنگ حجاب در جامعه و اثربخشي شيوه هاي تربيتي مربوط به حجاب در دل و جان افراد، از يك سو بايد رغبت و نياز دروني نسبت به اين مسأله در آنان ايجاد شود تا انگيزه كافي براي بروز رفتار سالم را داشته باشند و از سوي ديگر بايد روشها و شيوه هاي تربيتي فعال و مناسب جانشين شيوه هاي غلط و منفعل تربيتي گردد.» اين روان شناس در ادامه مي گويد:
«در حال حاضر بعضي از خانواده ها از وضع پوشش ظاهري نوجوانان و جوانان خود رضايت ندارند و ظهور پديده ها و رفتارهاي نامناسبي در جامعه مانند بدحجابي و نداشتن پوشش مناسب زنان و مردان و يا رفتارهايي كه به دور از حيا و وقار هستند سبب آزردگي خاطر بسياري از افراد جامعه شده و به ثبات و استحكام خانواده ها لطمه وارد كرده است، بنابراين لازم است براي رفع اين معضل تمهيداتي انديشيده شود و از ديدگاههاي گوناگون و توسط نهادهاي مختلف جامعه كه عهده دار اين امر هستند برنامه ها و طرحهاي مؤثري اجرا شود.»
سيدزاده يادآور مي شود: « از ديدگاه روان شناختي شكل گيري هويت جنسي در كودكان از همان سالهاي اوليه كودكي آغاز مي شود. به همين دليل كودك حتي از دو سالگي بايد لباسهاي مناسب جنس خودش را بپوشد. اگر دختر است لباس و ظاهر دخترانه او حفظ شود و اگر پسر است پوشش و ظاهر پسرانه داشته باشد تا دچار اختلال در هويت جنسي نشود. در مورد مسأله حجاب و ايجاد روحيه عفت و حيا نيز از همان سالهاي اوليه كودكي بايد اين رفتارها با شيوه هاي مناسب آموزش داده شود تا در شخصيت كودك نهادينه شود و عادتهاي مناسب نسبت به حجاب بتدريج در شخصيت او شكل گيرد، در اين صورت در نوجواني و جواني تابع همان ارزشها عمل مي كند و از هنجارها و ارزشهاي سالم جامعه منحرف نخواهد شد.»

نقش الگوي خانواده

همين مشاور خانواده با اشاره به اين كه در شكل گيري هر عادت و رفتار مناسب نقش الگوي خانوادگي را نبايد از نظر دور داشت، مي افزايد: «كودكان آينه وار رفتارهاي والدين را تقليد مي كنند و الگوي عملي كه خانواده ارائه مي دهد مانند نحوه پوشش و حجاب مادر يا پدر، تأثير عميقي بر رفتار كودك دارد و در واقع پدر و مادر با ارائه اعمال و رفتار مناسب و به شكل غيركلامي ارزشها و هنجارهاي سالم را از همان ابتدا در شخصيت كودك ايجاد مي كنند.» به عنوان نمونه فريده مصطفوي فرزند حضرت امام خميني(ره) در خاطرات خود مي گويد: «امام(ره) ما را مقيد مي كردند معصيت نكنيم و مؤدب به آداب اسلامي باشيم. بخصوص مقيد بودند ما حجاب شرعي را حفظ كنيم و در منزل حق هيچ گونه گناهي از جمله غيبت، دروغ، بي احترامي به بزرگترها و توهين به مسلمانان را نداشتيم. ما عملاً اين درسها را از امام(ره) آموخته بوديم با اين شيوه و روش بود كه ما ارزشهاي اسلامي را فرا گرفتيم و از نظر تربيتي خود ايشان براي ما الگو بودند، چون وقتي كاري را به ما مي گفتند انجام ندهيد و ما مي ديديم كه خودشان آن كار را انجام نمي دهند، براي خانواده الگوي بسيار خوبي بودند.»
سيدزاده در پايان خاطرنشان مي كند: «از اصول مهمي كه در تربيت ديني كودكان و نوجوانان بايد مد نظر قرار گيرد، استفاده از شيوه هاي مناسب تغيير رفتار است كه در تشويق يا تنبيه فرزندان بخصوص در مورد حجاب افراط نشود. زيرا گاهي با يك نگاه يا كاهش مقداري از محبت و امتيازاتي كه قبلاً به آنان داده بودند، مي توان رفتار نوجوان را اصلاح كرد و به تذكرات و اصرارهاي مداوم نيازي نيست، زيرا ممكن است ملامت و سرزنش و تذكرات افراطي، لجبازي فرزندان را تحريك كند و در نتيجه رفتارهاي مناسب در آنان شكل نگيرد.
نويسنده:خجسته ناطق
منبع: روزنامه قدس

حجاب و امنيّت اجتماعى - و - نقش خانواده در توسعه فرهنگ حجاب

مطالب مشابه :

امنيت اجتماعي زنان

امنیت اجتماعی زنان

امنیت اجتماعی زنان

حجاب و امنيّت اجتماعى - و - نقش خانواده در توسعه فرهنگ حجاب

آثار و فوايد حجاب اسلامي بر تحقق امنيّت اجتماعي

حجاب و امنیت اجتماعي

طرح امنيت زنان در دو حوزه خانوادگي و اجتماعي

حجاب و امنیت اجتماعی

آثار و فوايد حجاب اسلامي بر تحقق امنيّت اجتماعي

امنيت اجتماعي، امنیت رواني و نقش رسانه