ارزشيابي پيشرفت تحصيلي

 به منظور نظام بخشي به فعاليت هاي ارزشيابي پيشرفت تحصيلي دانش آموزان و با توجه به رويکردها و نگرش هاي نوين در تعليم و تربيت ، اصول زير تحت عنوان" اصول حاکم بر ارزشيابي پيشرفت تحصيلي" تعيين مي شود :
1- جدايي ناپذيري ارزشيابي از فرايند ياددهي – يادگيري
ارزشيابي دانش آموزان بايد به عنوان بخش جدايي ناپذير فرآيند ياددهي – يادگيري و نه به عنوان نقطه پاياني آن تلقي شود .
2- استفاده از نتايج ارزشيابي در بهبود فرايند ياددهي – يادگيري و اصلاح برنامه ها و روشها و هدف غايي ارزشيابي ، اصلاح و بهبود فرآيند ياددهي – يادگيري است و نتايج ارزشيابي ها بايد در اصلاح برنامه ها و روشها مورد استفاده قرار گيرد .
3- هماهنگي ميان هدف ها ، محتوا ، روش هاي ياددهي – يادگيري و فرآيند ارزشيابي
در ارزشيابي بايد تناسب و هماهنگي بين هدف ها ، محتوا و روش هاي ياددهي - يادگيري مربوط به هر درس مورد توجه قرار گيرد .
4- توجه به آمادگي دانش آموزان
در طراحي و اجراي انواع برنامه هاي ارزشيابي بايد به آمادگي هاي جسمي ، عقلي ، عاطفي و رواني دانش آموزان توجه شود .
5- توجه به رشد همه جانبه دانش آموزان
در ارزشيابي بايد به جنبه هاي مختلف رشد بدني ، عقلي ، عاطفي ، اجتماعي ، اخلاقي و حرکتي دانش آموزان توجه شود .
6- توجه همه جانبه به دانش ها ، نگرش ها و مهارتها
در ارزشيابي ، متناسب با محتواي آموزش و پرورش بايد به حيطه دانش ها ، نگرش ها و مهارت هاي دانش آموزان توجه شود .
7- توجه به ارزشيابي دانش آموز از يادگيري هاي خود ( خود ارزشيابي )
در ارزشيابي بايد شرايطي فراهم شود که دانش آموز نيز بتواند از يادگيريها و عملکردهاي خود و ديگر دانش آموزان ارزشيابي کند .
8- ارزشيابي از فعاليتهاي گروهي
در نظام ارزشيابي ، علاوه بر ارزشيابي فردي ، بايد از فعاليتهاي گروهي نيز ارزشيابي به عمل آيد .
9- توجه به فرآيندهاي فکري منتهي به توليد پاسخ
در ارزشيابي بايد علاوه بر پاسخ نهايي ، به فرآيندي که منجر به توليد پاسخ شده است توجه کرد .
10- تأکيد ببر نوآوري و خلاقيت
در ارزشيابي بايد با تأکيد بر ورش حل مسأله ، زمينه رشد و شکوفايي دانش آموزان را فراهم کرد .
11- تنوع روش ها و ابزارهاي اندازه گيري و سنجش پيشرفت تحصيلي
با توجه به اهداف ، ماهيت و نوع موارد ارزشيابي ، از انواع مختلف روش ها و ابزارهاي ارزشيابي ( مانند پرسشهاي شفاهي ، آزمون هاي عملي ، انواع پرسشهاي عيني و انشايي ، روش هاي مشاهده رفتار ، پوشه هاي مجموعه کار ، ارايه مقالات و طرح ها، گزارش مربوط به فعاليت هاي تحقيقاتي ، ارزشيابي عملکردي ، ارزشيابي مستمر ، انواع دست ساخته ها ، روش خودسنجي و .. ) استفاده مي َود .
12- استفاده از انواع ارزشيابي
در فرآيند ياددهي – يادگيري لازم است با توجه به هدف ها ، محتوا و روش هاي تدريس از انواع ارزشيابي ها ( از قبيل تشخيصي ، تکويني ، مجموعي ، هنجار مرجع، دروني ، بيروني ، ملي و ... ) استفاده شود .
13- استقلال مدرسه و معلم در فرآيند ارزشيابي
در فرآيند ارزشيابي بايد استقلال مدرسه و معلم در چارچوب سياستهاي کلي آموزش و پرورش حفظ شود .
14- اصل رعايت قواعد اخلاقي و انساني در ارزشيابي
به موجب اين اصل ، ارزشيابي بايد به گونه اي ساماندهي و اجرا شود که موجب خدشه دار شدن حقوق ، تعاملات انساني ، اعتماد به نفس و سلامت رواني دانش آموز يا معلم نگردد .
15- اصل توجه به تفاوت هاي فردي
در انجام ارزشيابي پيشرفت تحصيلي مي بايست به تفاوت هاي فردي دانش آموزان توجه شود .
16- ضرورت هماهنگي در تحقق اصول ارزشيابي
در به کارگيري اصول فوق الذکر بايد ميان سازمان ها ، مراکز ، ادارات ، واحدها و ساير بخش هاي مسئول ارزشيابي در مورد روشها ، ابزارها ، معيارها و برنامه هاي اندازه گيري و سنجش پيشرفت تحصيلي دانش آموزان ، تعهد و هماهنگي کامل وجود داشته باشد .
1- ارزشيابي توصيفي و تشريح جريان پيشرفت تحصيلي و تربيتي (تلاش و عملكرد) دانشآموزان به منظور اصلاح روند ياددهي ـ يادگيري در كلاس درس
2- ارتقاء سطح بهداشت رواني از طريق كاهش نقش ارزشيابي پاياني و مقياس كمي در سرنوشت تحصيلي و تربيتي دانشآموزان
3- توجه به حيطههاي مختلف شخصيت دانشآموز در ابعاد عاطفي، اجتماعي، جسماني و سطوح بالاي حيطه شناختي
ماده 1- ارزشيابي در دوره ابتدايي در طول سال تحصيلي به طور پيوسته با استفاده از روشهاي فرايندي و عملكردي و ابزارهايي مانند پوشه كار، سياهه رفتار، آزمونها و تكاليف درسي، برگ ثبت مشاهدات و فعاليتهاي داخل و خارج از كلاس اعم از فردي يا گروهي و نظاير آن انجام ميگيرد.
ماده 2 – در هر سال تحصيلي وضعيت تحصيلي و تربيتي دانشآموزان حداقل طي دو مرحله با توصيف ميزان تلاش و عملكرد آنان به دانشآموزان و اولياء آنها اعلام ميشود، به گونهاي كه ميزان تلاش و عملكرد آنان را توصيف نمايد.
ماده 3- دانشآموزاني كه در كلاس درس حضور يافته و به انجام تكاليف و فعاليتهاي ياددهي ـ يادگيري مبادرت ورزيدهاند بنابر گزارش معلم در پايان سال تحصيلي به پايه بالاتر ارتقاء مييابند.
ماده 4- درصورتي كه به تشخيص معلم و با توجه به ارزشيابيهاي به عمل آمده در طول سال تحصيلي، دانشآموزي در دستيابي به اهداف و انتظارات پايه، نياز به فعاليتهاي بيشتري داشته باشد، راه كارهاي جبراني براي بهبود پيشرفت تحصيلي و تربيتي وي با همكاري اولياء مدرسه و والدين اعمال ميشود.
تبصره ـ منظور از راه كارهاي جبراني انجام اقداماتي است كه معمولا در طول سال يا قبل از آغاز سال تحصيلي بعد به اجرا در ميآيد تا پيشرفت تحصيلي دانشآموزان بهبود يابد.
ماده 5- در شرايط خاص، دانشآموزي كه پس از اعمال راه كارهاي جبراني براساس ارزشيابيهاي به عمل آمده به تشخيص معلم به اهداف و انتظارات پايه تحصيلي مربوط دست نيافت توسط معلم مربوط همراه با پرونده تحصيلي به شوراي معلمان معرفي ميشود. اين شورا نظر خود را به شوراي مدرسه جهت تصميمگيري نهايي در مورد ارتقاء يا عدم ارتقاء دانشآموز اعلام خواهد كرد.
ماده 6- تصميم گيري در مورد جابجايي دانشآموز و تعيين راه كارهاي جبراني توسط شوراي مدرسه انجام ميشود.
ماده 7- چگونگي تكميل گزارش پيشرفت تحصيلي و تربيتي دانشاموز در دروس مختلف و همچنين ويژگيهاي عمومي، نحوه بكارگيري ابزارها كه به عنوان راهنما براي معلم تلقي ميشود در جزوه راهنماي ارزشيابي توصيفي، توسط معاونت آموزش عمومي و امور تربيتي با همكاري سازمان پژوهش و برنامهريزي آموزشي ارائه ميشود.
در مورد آيين نامه امتحانات دوره هاي ابتداي و راهنمايي تحصيلي
شوراي عالي آموزش و پرورش با توجه به گزارش کميسيون معين شورا در مورد اصلاح آيين نامه امتحانات دوره هاي ابتدايي و راهنماي تحصيلي ، موارد زير را تأييد و مورد تصويب قرار داد .
1- آيين نامه امتحانات دوره هاي ابتدايي و راهنمايي تحصيلي ويرايش ادبي و علمي شود .
2- به معاونت آموزش عمومي و امور تربيتي مأموريت داده شود ظرف 4 ماه در زمينه هاي زير مطالعه و گزارش خود را به شوراي عالي ارائه کند .
الف – تبديل مقياس ارزشيابي کمي ( 20 -0) به کيفي و تعيين معيارهاي مناسب ارزشيابي از دروس .
ب- ارتقاء خودکار در دوره ابتدايي به ويژه پايه هاي اول تا سوم .
ج- بررسي امکان جايگزيني ارزشيابي ملي ( جامع - استاندارد ) به جاي امتحان هماهنگ و نهايي دردوره آموزش عمومي
د- اصلاح ضوابط جهش تحصيلي در دوره آموزش عمومي و ارائه راهکارهاي اجرايي لازم .
ه- امکان اعتراض به نمرات شفاهي – عملي و ارزشيابي مستمر .