روش های سرم تراپی و مایع درمانی

تظاهرات بالینی

FVD بسته به میزان اتلاف مایع بصورت خفیف ، متوسط و شدید تظاهر می یابد. علائم FVD عبارتست از : کاهش شدید وزن ، کاهش تورگور پوستی ، کم شدن حجم ادرار ، غلیظ شدن ادرار ، هیپوتانسیون ارتوستاتیک یا مثبت شدن Tilt test( افت فشار خون سیستولیک بیش از mm Hg15 حین تغییر وضعیت بیمار از حالت خوابیده به نشسته ) ، نبض سریع (تاکیکاردی ) و ضعیف ( فیلی فرم ) ، کاهش فشار ورید مرکزی ، پوست سرد و نمناک ، بیحالی و افت درجه حرارت بدن ، در افراد سالخورده بدلیل کاهش خاصیت ارتجاعی پوست ، بجای کنترل تورگور پوستی ، بررسی قوام و وضعیت زبان بیمار قابل اطمینان است . در بیماران مبتلا به کمبود حجم ، نسبت BUN خون به کراتینین سرم افزایش می یابد ( بیش از ۲۰به ۱)

اقدامات درمانی و مراقبت پرستاری در FVD:

در موارد FVD خفیف تا متوسط مصرف مایعات خوراکی و در موارد شدید ، استفاده از مایع درمانی وریدی ارجحیت دارد. محلولهای الکترولیتی ایزوتونیک( مانند رینگر لاکتات یا نرمال سالین ۹/.% ) جهت افزایش حجم پلاسما کاربرد دارد. در صورت نرمال شدن فشار خون بیمار از محلول های هیپو تونیک ( مانند کلرید سدیم ۴۵/.% ) استفاده می شود تا هم آب و الکترولیت های لازم را جهت دفع مواد دفعی ناشی از سوخت و ساز توسط کلیه تامین نمایند. اندازه گیری و ثبت I&O یکی از قسمت های مهم ارزیابی بیمار می باشد و شناخت هر گونه انحراف I&O لازم است ( کاهش تدریجی ادراری می تواند نشانه مکانیسم تطبیقی بدن در اختلال مایع هیپر اسمولار یا FVD باشد) . اندازه گیری دقیق I&O می تواند به تشخیص بیماران در معرض خطر و یا مبتلا به اختلال مایع ، الکترولیت کمک می کند. می بایست کنترل I&O در مراکز درمانی برای بیماران تب دار ، بعد از پروسیجرهای خاص ، مبتلا به نارسائی قلبی ، بیماران بدحال ، و بیماران کلیوی بدقت انجام گیرد.

کنترل میزان جذب و دفع مایعات هر ۸ ساعت ، توزین روزانه ، بررسی وضعیت همودینامیک ( کنترل علائم حیاتی ، فشار ورید مرکزی ) ، کنترل تورگور پوستی و قوام زبان بیمار در بیماران FVD ضرورت دارد.

افزایش حجم مایعات (هیپرولمی )

فزونی حجم مایعات[۵] (FVE) به افزایش حجم مایع در مایع خارج سلولی ( ناشی از احتباس غیر طبیعی آب و سدیم ) گفته می شود. عواملی که به بروز FVE کمک می کنند شامل نارسائی احتقانی قلب ، نارسائی کلیوی ، سیروز کبدی و مصرف مقادیر زیاد نمک .

تظاهرات بالینی

علائم FVE ناشی از انبساط حجم ECF بوده و شامل ادم ( اغلب در اطراف چشمها ، اندلامها، و ناحیه خاجی ) افزایش وزن ، اتساع وریدهای گردنی ، تنگی نفس و رال ریوی ، افزایش ضربان قلب ، افزایش فشار نبض ، افزایش دفع ادرار ، در گرافی قفسه سینه علائم احتقان ریوی دیده می شود. کاهش BUN و هماتوکریت از یافته های آزمایشگاهی است .

اقدامات درمانی و مراقبت های پرستاری در FVE

قطع مصرف مایعات وریدی ، استفاده از داروهای دیورتیک و محدود کردن مصرف مایعات و سدیم از جمله اقدامات درمانی است . در صورت موثر نبودن درمان داروئی ، می توان از همودیالیز یا دیالیز صفاقی استفاده نمود.

از جمله مراقبت های پرستاری در FVE :

کنترل جذب و دفع

توزین روزانه بیمار

کنترل ادم اندامها

سمع صداهای ریوی از نظر وجود رال و…… را می توان ذکر کرد.

جایگزینی داخل وریدی مایعات و الکترولیت ها

جایگزینی داخل وریدی شامل: TPN، درمان وریدی مایع و الکترولیت ( کریستالوئید)، خون و فرآورده های آن (کلوئید) می باشد.

انواع محلولهای کریستالوئیدی

محلولهای ایزوتونیک

مایعات و محلولهای ایزوتونیک سبب افزایش حجم ECF ، یک لیتر مایع ایزوتونیک به میزان لیتر حجم EFC را افزایش می دهد. محلولهای ایزوتونیک عبارتست از : دکستروز ۵ درصد در آب ( D5W) ، محلول رینگر ، محلول کلرور سدیم ۹/.% ( N/S) ، محلول رینگر لاکتات ) RL) – D/W5%_D/S 5%

محلول ِD/W5%

محلول قندی ۵% (D/W5%) در ابتدا ایزوتونیک است اما با متابولیزه شدن سریع گلوکز به مایعی هیپوتونیک ( ۳/۱ خارج سلول و۳/۲ داخل سلول ) تبدیل می شود. این نکته باید در بیمارانی که در معرض خطر افزایش فشار داخل جمجمه هستند مورد توجه قرار گیرد.

نکات قابل توجه در سرم D/W5% عبارتست از :

محلول D/W5% محلول مناسبی برای احیا، مایع نیست

به منظور ایجاد دیورز خفیف در درمان مسمومیت ها و دفع توکسمی بکار می رود.

استفاده از گلوکز به همراه انسولین و الکترولیت ها (KCL) در انفارکتوس میوکارد از آسیب بافتی می کاهد( سرم GIK) .

در بیماران به منظور تامین انرژی بیماران و جلوگیری از تجزیه غیر ضروری پروتئین ها بدنبال فقر غذائی استفاده می شود.

D/W5%جهت رقیق سازی برخی داروها برای انفوزیون داخل وریدی (مانند دوپامین و بی کربنات سدیم ) بکار می رود.

محلول دکستروز ۱۰ درصد همراه با اسیدهای آمینه (آمینوفیوژن ) و اینترا لیپید در تغذیه پارنترال (TPN) استفاده می شود . همچنین در بیمارانی که ادم ریوی دارند بعنوان محلول استفاده می شود.

در بیمارانی که تب شدید دارند به منظور تامین انرژی مصرف شده از محلول D5W استفاده می شود.

در بیمارانی که ادم ریوی دارند (با تشدید دیورز از تجمع مایع آلوئولی می کاهد)

در جراحی ها ۱۵۰-۵۰ گرم گلوکز جهت جلوگیری از هیپو گلیسمی حین عمل انفوزیون شود.

۱۰٫ محلول دکستروز ۱۰ درصد در مسمومیت با ژتاسیم بهمراه انسولن استفاده می شود.

رینگر لاکتات

محلول رینگر لاکتات با غلظتی مشابه پلاسما می باشد . نکات قابل توجه در سرم رینگر لاکتات عبارتست از :

۱) در درمان هیپوولمی ، سوختگی ها ، جایگزین مایعات از دست رفته در اسهال و جایگزین خون از دست رفته در موارد حاد

۲) در نارسائی کلیه نباید مورد استفاده قرار گیرد چون موجب هیپوکالمی می شود.

۳) لاکتات در بدن بسرعت به بیکربنات تبدیل شده و نباید این محلول را در اسیدوز لاکتیک استفاده کرد.

۴) این محلول با سایر داروها هنگام تجویز همزمان ناسازگاری دارد.

۵) به بیمار آموزش دهید ، درد و تورم محل تزریق را اطلاع دهد.

۶) به همراه سایر محلولها در تغذیه موقتی بیماران بکار می رود.

رینگر

رینگر از جمله محلول های الکترولیتی است . بدنبال تزریق محلول های قند نمکی و نرمال سالین ، مقداری از نیازهای تغذیه ای و الکترولیتی بیماران تامین می گردد اما تزریق اینگونه محلول ها با تشدید دیورز بعلت دفع پتاسیم از طریق ادرار ، بیماران را در معرض هیپوکالمی قرار می دهد. اما سرم رینگر ، علاوه بر دارا بودن Nacl به مقدار مشابه حاوی مقداری K+ و Ca++ با غلظت ایزوتونیک است. در واقع رینگر ، نرمال سالینی است که مقدار ی پتاسیم و کلسیم به آن افزوده شده است . اگر فعالیت کلیوی مختل نشده باشد ، این فرآورده برای جایگزین کردن حجم مایع مناسب است.

موارد مصرف و نکات پرستاری در استفاده از این محلول عبارتند از :

جایگزینی الکترولیتها در مواردی که از دست دادن یون کلر بیش از یون سدیم باشد (گاستروآنتریت)

در تغذیه پارنترال کوتاه مدت همراه سایر محلول ها

درمان دهیدراتاسیون ناشی از اسیدوز دیابتی

جایگزینی مایعات از دست رفته حین عمل جراحی در صورت نبودن محلول های مناسب

به منظور جلوگیری از هیپوکالمی ناشی از سرم تراپی با سایر محلول ها و هیپوکالم ناشی از مصرف دیورتیک ها

در شوک هیپوولمی بر سایر محلول های قندی نمکی ارجحیت دارد.

نکات پرستاری به هنگام مصرف رینگر

- در نارسائی کلیه استفاده از این محلول ممنوع است.

- مصرف آن در هیپرناترمی ممنوع است.

- جهت جبران هیپوکالمی از رینگر به تنهائی نمی توان استفاده نمود و می بایست از محلول های هیپرتونیک کلرور پتاسیم با دوز تجویزی پزشک به رینگر اضافه نمود

- افزودن محلول هیپرتونیک بیکربنات سدیم به داخل رینگر ممنوع است ( کلسیم با بیکربنات تشکیل رسوب می دهد).

نرمال سالین

محلول نرمال سالین ( کلرور سدیم ۹/.%) محلول ایزواسمولار و الکترولیتی است که تماما” در ECF باقی می ماند. به همین دلیل در اکثر موارد از آن برای درمان کاهش حجم مایع استفاده می شود. نکات قابل توجه در استفاده از این سرم عبارتست از :

در شیمی درمانی باید ۱۰۰-۵۰ سی سی محلول نرمال سالین قبل و بعد از انفوزیون داروی شیمی درمانی تزریق شود. این محلول تنها محلولی است که می تواند همراه با فرآورده های خونی مورد استفاده قرار گیرد.

در اقدامات درمانی بهنگام شوک ، احیاء قلبی ریوی ، کتو اسیدوز دیابتی ، آلکالوز متابولیک و شرائط هیپو ولمی کاربرد دارد.

جهت هواگیری و شستشوی (پرایم کردن مایع همودیالیز

در آْکالوز متابولیک به همرا ه KCLاستفاده می شود.

از این محلول در بیماران نارسائی قلبی ، ادم ریوی ، آسیب های کلیوی یا احتباس سدیم با احتیاط استفاده شود.

محلول های قندی و نمکی

محلول دکستروز سالین ۵% (D/S) از نظر ترکیبات شیمیایی معادل سرم قندی ۵% دارای گلوکز ، همانند نرمال سالین ۹/.% حاوی کلرور سدیم است. مورد استفاده این محلول در تامین انرژی ، آب و الکترولیتهای مورد نظر بیماران در تغذیه پارنترال و بیماران NPO است. استفاده از این محلول در مسمومیت ها مفید است

سرم ۳/۱ ، ۳/۲

۳/۱حجم نرمال سالین و۳/۲حجم آن دکستروز ۵% می باشد. بعلت داشتن قند و کلرور سدیم کمتر نسبت به دکستروز سالین ۵% در بیماران دیابتی کاربرد دارد. با انفوزیون این محلول در حین اعمال جراحی ، بخصوص اطفال از خطر احتباس سدیم مصون خواهند بود. در هنگام انفوزیون این محلول در بیماران با نارسائی قلبی ، کلیوی و کبدی بیماران بدقت از نظر افزایش فشار خون و ادم حاد ریه بررسی کنید.

محلولهای هیپرتونیک

محلولهای تزریقی هیپرتونیک موجود عبارتند از : D/W10% ، محلول قندی ۲۰%،۵۰% – مانیتول ۱۰%،۲۰%

نکات قابل توجه در استفاده از این محلول ها عبارتست از:

تزریق دکستروز ۵۰% در مدت ۵ دقیقه می تواند کرامپ عضلانی بیماران همودیالیزی و اورمیک را رفع کند

برای درمان سریع هیپوگلیسمی از تزریق دکستروز ۵۰ درصد بصورت داخل وریدی استفاده می شود.

تزریق محلولهای قندی هیپرتونیک در بیمارانی که دچار آنوری هستند ( و غیر دیالیزی هستند) ممنوع است.

در هموراژی داخل جمجمه و خونریزی اسپاینال ، استفاده از محلول های قندی قندی محدودیت دارد.

از نشت محلول به بافت اطراف ورید جلوگیری کنید زیرا موجب سفتی و نکروز می شود.

محلول های غلیظ دکستروز باید به آهستگی انفوزیون شوند.زیرا ممکن است سبب افزایش قند خون و جابجائی مایعات شود.

ترجیحا” از وریدهای بزرگ مرکزی برای تزریق محلول های قندی غلیظ استفاده شود.

جهت تامین نیازهای کالری بدن از دکستروزهای غلیظ استفاده می شود.

مصرف توام محلولهای قندی و ترانسفوزیئن خون بخصوص از طریق یک کاتتر ممنوع است.

۱۰٫ هنگام تجویز محلول های هیپرتونیک قندی انتظار دیورز اسموتیک را داشته باشید.

۱۱٫ محلولهای قندی فاقد الکترولیت هستند و بعد از تزریق دیورز ایجاد کرده و سبب هیپو کالمی و هیپو ناترمی می شوند

۱۲٫ تشدید دیورز بعد از تزریق این محلولها می تواند منجر به دهیدراتاسیئن شود.

۱۳٫ انفوزیون محلولهای قندی منجر به کمبود ویتامینهای گروه B می شود. بهتر است در بیماران N.P.O به مدت طولانی با محلولهای قندی سرم تراپی می شوند ویتامین B کمپلکس به محلولهای قندی اضافه شود.

محلولهای هیپوتونیک

از جمله این محلول ها می توان به کلرور سدیم ۴۵/.% (سالین نرمال) اشاره کرد. هدف استفاده از این محلول ها رساندن آب به جهت دفع مواد زائد بدن و گاهی هم برای درمان هیپرناترمی می باشد.

محلول های جایگزین پلاسما

دکستران

دکستران از پلی ساکاریدهای صناعی بوده که خصوصیات کلوئیدی مشابه آلومین را دارا می باشد . در بزرگسالان در درمان شوک تا gr/kg2 در روز اول و سپس gr/kg/day1 انفوزیون می شود.درمان نباید بیش از ۵ روز طول بکشد . بعنوان پروفیلاکسی آمبولی ریوی و ترومبوز وریدی gr/kg1 تا سه روز تجویز می شود.

موارد مصرف این محلول عبارتست از :

درمان کمکی در شوک ناشی از خونریزی ، سوختگی ، جراحی

مایع اولیه در پمپ های اکسیژن دهنده در گردش خون از بدن ( جراحی قلب باز)

جهت جلوگیری از ترومبوز عروق وریدی، آمبولی ریوی، در اعمال جراحی بخصوص جراحی لگن

بعنوان جانشین فرآورده های خونی زمانی که هنوز کراس ماچ انجام نشده باشد.

نکات پرستاری بهنگام مصرف دکستران

· در صورت بروز علائم آلرژیک ، تزریق را قطع و از داروهای آنتی هیستامین استفاده کنید.

· تزریق دکستران در بیماران با هماتوکریت کمتر از ۳۹ درصد یا مشکلات انعقادی ممنوع است.

· بیمار را هیدراته کنید زیرا دکستران یک محلول هیپرتونیک کلوئیدی است که آب را از فضای خارج سلولی بدرون عروق می کشد.

· دکستران را فقط زمانی که دسترسی به خون یا فرآورده های آن ندارید استفاده کنید.

سرم را در درجه حرارت ۲۵ درجه سانتیگراد نگهداری نمائید.(در درجه حرارت پائین تر ممکن است بلور تشکیل شود. در صورت تشکیل بلور، سرمرا داخل آب گرم قرار دهید تا بلورها حل شود.

· با توجه به کاهش پلاکتها در هنگام تزریق دکستران بهتر است بیمار از نظر هماتمز ، ملنا و هماچوری کنترل شود.

· از این محلول در بیماران نارسائی احتقانی قلب با احتیاط تزریق شود زیرا سبب کاهش پروتئین های پلاسما می شود.

هماکسل

هماکسل از استخوان گاو نر استخراج شده که وزن مولکولی بسیار بالایی دارد. تزریق هماکسل علاوه بر جبران پلاسما ، باعث بهبود گردش خون در عروق موئینه شده و از بروز ضایعات کلیوی بدنبال شوک جلوگیری می کند. موارد مصرف این محلول عبارتست از:

شوک هیپوولمیک( شوک ناشی از سوختگی ، پریتونیت، گاستروآنتریت ، اغمائ دیابتی و …)

شوک هموراژیک(بدنبال تصادفات ،خونریزی، بیماری های داخلی و…)

جهت ثابت نگهداشتن جریان خون در بی هوشی،اعمال جراحی ،همودیالیز

بعنوان جایگزین مایعات بدن در تعویض پلاسما

بعنوان جانشین پلاسما در گردش خون خارج از بدن(جراحی قلب باز)

نکات پرستاری به هنگام مصرف هماکسل

تزریق سریع هماکسل باعث آزاد شدن هیستامین می شود.بنابراین در حین تزریق و پس از آن ممکن است منجر به بروز کهیر ، لرز ،اسپاسم ،تاکی کاردی ،هیپوتانسیون و کلاپس عروق می گردد. درصورت بروز حساسیت خفیف از طریق آنتی هیستامین استفاده کنید. در صورت تشدید آلرژی هماکسل را قطع کنید.فشار خون حین تزریق هماکسل کنترل گردد.سابقه حساسیت و آسم قبل از تزریق از بیمار سئوال شود. درجه حرارت هماکسل حین انفوزیون ۳۷ درجه سانتی گراد باشد.از تزریق هماکسل سرد خودداری کنید.

مراقبت پرستاری در بیماران تحت درمان وریدی

آمادگی برای درمان وریدی: پیش از رگ گیری پرستار باید دست ها را شسته ،دستکش پوشیده و نحوه کار را برای بیمار توضیح دهید.پرستار باید مناسب ترین محل تزریق و آنژوکت را برای بیمار انتخاب کند.

نکات قابل توجه در انتخاب محل تزریق وریدی با استفاده از کاتتر های وریدهای محیطی

وریدهای اندام های تحتانی به ویژه دست بیشترین محل های مورد استفاده است.

ابتدا نواحی دیستال و سپس نواحی پروگزیمال انتخاب شوند.

از وریدهای پا به دلیل خطر بالای ترومبوآمبولی به ندرت استفاده می شود.

مناطقی که نباید از آنها استفاده شود شامل: وریدهای دیستالی که قبلا مورد تزریق قرار گرفته اند و دچار نشت مایع یا فلبیت شده اند ، وریدهای اسکلروز شده و ترومبوزه، دستی که دارای شنت یا فیستول شریانی – وریدی است. دستی که دچار تورم ، عفونت یا زخم شده و وریدهای دستی که ماستکتومی شده است.

در افراد مسن از رگ گیری نواحی که احتمال پارگی رگ وجود دارد(پشت دست)خودداری شود.

محلی را که به طور طبیعی به وسیله استخوان حمایت می شود، مثل پشت دست (غیر از افراد مسن)و یا ساعد را انتخاب کنید.

ترجیحا از دست غیر غالب (دست چپ در افراد راست دست) برای رگ گیری استفاده شود.

از وریدهای ناحیه آنته کوبیتال (گودی آرنج) برای تزریق طولانی مدت استفاده نشود.زیرا جهت خم نمودن آرنج و جابجایی کاتتر مناسب نخواهد بود(این عروق برای خونگیری و تزریق مقدار کم دارو مناسب است).

از اسکالپ وین[۶] برای دسترسی عروق نوزادان استفاده شود.

۱۰٫ ورید های سفالیک و بازیلیک در دست ، محل های خوبی برای تزریق هستند. وریدهای سطحی ناحیه پشت دست نیز در برخی موارد می توان استفاده کرد(تصویر شماره ۱).

تصویر شماره(۱)محل های انتخاب ورید.جلوی دست(سمت چپ)، پشت دست(سمت راست).

روشهای دستیابی به ورید مرکزی[۷](CVAD)

دست یابی به ورید مرکزی جهت تزریق مایعات وریدی ، داروها ، خون و فراورده های آن و محلول های هیپرتونیک و محلول های مربوط به تغذیه وریدی و به عنوان وسیله اندازه گیری همودینامیک به کار می رود.CVAD توسط پزشک و در ورید های ژگولار داخلی یا تحت ترقوه ای کار گذاری می شود.بعد از کارگذاری کاتتر ورید مرکزی ، عکسبرداری از قفسه سینه جهت کنترل لازم است.انواع مختلف CVAD عبارتست از:

کاتتر های مرکزی وارد شده از طریق وریدهای محیطی[۸](PICC)

کاتترهای ورید مرکزی بدون کانال از طریق پوست

کاتتر ورید مرکزی با کانال

پورت های کاشتنی

در PICC کاتتر مرکزی از وریدهای محیطی (ورید بازیلیک یا سفالیک)، معمولا از ناحیه بالاتر از گودی آرنج یا در فضای داخلی بازو وارد شده و تا ناحیه ورید اجوف فوقانی جلو می رود. موارد استفاده این نوع کاتتر شامل آنتی بیوتیکها وریدی با دوره وسیع (۶-۲ هفته) ، تزریق محلولهای تغذیه ای ، شیمی درمانی ، تزریقات مداوم داروها و خون و فرآورده های آن و….. می باشد(تصویر شماره ۲).

تصویر شماره(۲) کاتترهای مرکزی وارد شده از طریق وریدهای محیطیPICC

کاتتر ورید مرکزی با کانال (پوستی) برای مدت زمان کوتاهتری (۱۰-۳ روز) استفاده می گردد. این کاتتر از طریق پوست بدرون ورید ژوگولار ، زیر ترقوه یا وریدهای رانی وترد شده و در محل بخیه زده می شود. نوک کاتتر در وزید اجوف فوقانی قرار می گیرد . این نوع کاتتر ورید مرکزی دارای عوارض خطرناک بخصوص عفونت ، پنموتراکس است(تصویر شماره ۳).

تصویر شماره(۳) نحوه بکارگیری کاتتر سه راه ورید مرکزی بدون کانال (پوستی)

کاتتر ورید مرکزی با کانال ، برای طولانی مدت استفاده می شود و از طریق یک برش کوچک به ورید های گردن یا زیر ترقوه وارد می شود و دربافت زیر جلد ( معمولا” در ناحیه میانی سینه ) به فاصله ۶-۳ اینچ از محل استقرار آن ، ثابت می گردد. کاتتر از ابتدا با بخیه در محل ثابت می گردد، اما بعد از یک تا دو هفته بخیه ها کشیده می شود . خطر عفونت در این نوع کاتتر کم است.

نوع دیگر کاتتر ورید مرکزی طولانی مدت ، نوع کاشتنی است. سرکاتتر در وریدهای گردن یا زیر تر قوه قرار می گیرد اما بخش انتهائی آن ( که بنام پورت است ) در زیر قسمت زیر جلد دیواره سینه کاشته می شود. و بدین وسیله هیچ یک از قسمتهای خارجی آن دیده نمی شود(تصویر شماره ۴).

تصویر شماره (۴) کاتتر ورید مرکزی طولانی مدت نوع کاشتنی، سرکاتتر در وریدهای گردن یا زیر ترقوه و پورت آن در قسمت زیر پوستی دیواره سینه کاشته می شود

در ابتدا ، وسائل کاشتنی جهت شیمی درمانی استفاده می شوند ، اما امروزه برای کلیه بیمارانی که نیاز به انفوزیون مکرر و طولانی مدت دارند، بکار می رود. یک سوزن مخصوص زاویه دار است که از راه پوست و دیواره لاستیکی دستگاه وارد گردیده و سپس به منبع پورت وارد می شود(تصویر شماره ۵).

مسئولیت های پرستاری در مورد کاتتر های ورید مرکزی ، عبارتست از : استفاده از تکنیک های استریل بهنگام کار با آنها ، تعویض پانسمان کاتتر ، جلوگیری از لخته و مراقبت پوست اطراف کاتتر.عوارض درمان داخل وریدی

۱- نشت : زمانی اتفاق می افتد که مایع به بافت اطراف محل IV وارد شود و با تورم ، رنگ پریدگی و سردی ناحیه مشخص می شود و در پی آن ممکن است سرعت جریان کاهش یا قطع گردد. معمولا” درد وجود داردو بواسطه ادم و تناسب نشت بروز می یابد. در این شرائط انفوزیون مایع قطع شده ، IV جدید گرفته می شود و اندام مبتلا را بالاتر از سطح قلب قرار دهید . استفاده از حوله گرم و مرطوب به مدت ۲۰ دقیقه و استفاده از بالش زیر دست مبتلا سبب افزایش بازگشت وریدی و خون رسانی بهتر و کاهش ادم و درد می شود .

۲- فلبیت ،التهاب ورید می باشد و عوامل خطر آن شامل نوع کاتتر ، تحریکات شیمیایی ناشی از افزودن داروها (آنتی بیوتیک ) و وضعیت آناتومیکی کاتتر می باشند. علائم و نشانه های فلبیت ، درد ، ادم ،(ریتم ، افزایش درجه حرارت محل و قرمزی در طول مسیر ورید می باشند. همچنین دهیدراتاسیون می تواند جزء عوامل خطر باشد ، زیرا سبب افزایش غلظت خون می شود.

با ایجاد فلبیت می بایست اقدام به خارج نمودن IV کنبد و یک IV جدید بگیرد. استفاده از کمپرس گرم و مرطوب برروی موضع جهت تسکین درد و ناراحتی بیمار ضروری است .فلبیت میتواند می تواند بسیار خطرناک باشد زیرا با ایجاد لخته خون (ترومبوفلبیت ) احتمال آمبولی وجوددارد . فلبیت با تعویض IV (هر ۷۲ ساعت) قابل پیشگیری است.

۳- عفونت ( موضعی و سیستمیک ) از دیگر عوارض کاتترهای وریدی که در صورت عدم دقت بهنگام استفاده از آنها می تواند ایجاد شود(تصویر شماره ۶) .

محل های احتمالی ایجاد آلودگی در سیستم IV

محل های احتمالی آلودگی را نشان می دهد. در صورتیکه بیمار حجم زیادی مایع دریافت کند، افزایش حجم ایجاد شده و علائم تنگی نفس ، رال ریوی و تاکیکاردی بروز می کند . سرعت انفوزیون را کم کنید و به پزشک اطلاع دهید و سرتخت را بالا بیاورید و علائم حیاتی را کنترل کنید .

در صورت قطع ارتباط ست سرم و کاتتر وریدی ، خونریزی رخ می دهد. در بیمارانی که هپارین دریافت می کنند یا اختلالات انعقادی دارند (لوسمی و ترومبوسیتوپنی) در این شرائط خونریزی بیشتر است . در صورت ایجاد هماتوم ، استفاده از پانسمان فشاری موثر است.

پیش بینی زمان تزریق وریدی

زمان پیش بینی شده برای تزریق وریدی قابل توجه می باشد . همیشه محلی را انتخاب کنید که با حرکت کردن عضو قطع جریان سرم را به حداقل برساند. محل کاتترهای وریدی هر ۷۲ ساعت باید تعویض شود . در صورت فلبیت بودن این زمان کمتر از ۷۲ ساعت می باشد.

شروع تزریق وریدی

قبل از تزریق وریدی برای آخرین بار دستور پزشک را کنترل کنید. سرم را از نظر شفافیت و نبودن ذرات غیر محلول و معلق چک کنید .

سرعت سرم بر اساس مقدار سرمی که باید در ساعت برود محاسبه می شود. تنظیم سرعت سرم مهم است . زیرا کاهش سرعت سرم می تواند سبب کلاپس قلبی عروقی در بیماران بدحال شود و بیمار دچار FVD ، عدم تعادل اسمولار یا شوک شود. در حالیکه سرعت زیاد نیز سبب FVE می شود . عوامل مختلفی بر سرعت جریان سرم تاثیر دارد. بلندی پایه سرم ، فشار خون بیمار ، پوزیشن بیمار ، باز بودن کاتتر وریدی وپیچ و خم لوله های سرم از جمله عوامل تاثیر گذار است . جریان سرم را هر ساعت یا به دفعات مکرر کنترل کنید .

در تزریق استاندارد IV معمولا” نصف سرمی که در اولین ساعت تعیین شده بخاطر قابلیت حرکتی لوله های سرم ، سریعتر می رود ، لذا تنظیم قطرات سرم مهم است . در صورت استفاده از دستگاههای الکترونیکی ( سرنگ پمپ و انفوزیون پمپ) ، تنظیم سرعت انفوزیون سرم دقیق تر است . تعویض ست سرم هر ۴۸ ساعت انجام گردد .

جهت انفوزیون محلولهایی مانند : TPN ، تعویض ست سرم بعد از هر بار استفاده می باشد به منظور پیشگیری از عفونتهای بیمارستانی ، هنگام کار با کاتترهای وزیدی ( محیطی ، مرکزی ) ، شستشوی دست ، رعایت نکات استریل و حفظ استریلیتی وسائل و ضمائم سرم ضروری است.

پانسمان محل تزریق هر ۴۸ ساعت تعویض شود و در صورتیکه ، پانسمان ، مرطوب ، شل یا کثیف بود باید فورا” تعویض شود.

در تنظیم قطرات سرم توجه به عامل قطره ( فاکتور قطره) ست مورد استفاده مهم است . در سیستم ماکرودراپ( ست سرم) هر میلی لیتر معادل ۱۵ قطره ، در سیستم میکرودراپ هر میلی لیتر معادل ۶۰ قطره می باشد.

برچسب سرم ( حاوی اطلاعات نوع سرم ، زمان وصل و اتمام سرم ، تعداد قطرات ، داروهای افزوده شده و ….) به طور کامل تکمیل و بر روی سرم چسبانیده شود. به منظور اطمینان از زمان وصل ست سرم و میکروست تاریخ و ساعت وصل آنها نیز ثبت گردد.

کودکان ، افراد مسن ، بیماران ضربه مغزی و بیماران مستعد حجم می بایستی به دقت کنترل شود.زیرا حرکت ناگهانی بیمار می تواند سبب باز شدن ناگهانی کلامپ شده و حجم زیادی انفوزیون شود. برای مثال بیمار بیقرار ممکن است با حرکات ناگهانی خود سبب باز شدن کلامپ و افزایش یرعت جریان شده و حجم زیادی به بیمار تحمیل شده و زمینه ساز مرگ بیمار گردد.

روش های سرم تراپی و مایع درمانی

مطالب مشابه :

مایعات بدن و مایع درمانی یا سرم درمانی

آشنایی با انواع سرم:

سرم ها

اینم از اسلایدام.

انواع سرم ها و كاربرد آن ها

انواع سرم ها، کاربرد و مراقبت پرستاری

روش های سرم تراپی و مایع درمانی

اطلاعاتی در مورد سورفاکتانت در بازار

مروری بر ترشحات و عفونتهاي دستگاه تناسلي زنان