خانواده و نقش آن در پيشگيري از آسيب هاي اجتماعي

امروزه آسيب هاي اجتماعي به عنوان يك تهديدجدي سلامت كودكان و نوجوانان را با خطر مواجه ساخته است. رشد شهرنشيني، پيدايشجامعه توده وار يا گسترده، برخورد و تضاد ميان هنجارها، از هم پاشيدگي روابط متقابلبين افراد، تأثير گروه همسال و... توجه به آسيب هاي اجتماعي را امري اجتناب ناپذيرساخته است. اگرچه آسيب هاي اجتماعي مي تواند بسيار گسترده باشد ليكن مي توان مسائلياز قبيل اعتياد ، فرار از خانه ، خشونت ، انزواي اجتماعي، ناهنجاري هاي رفتاري،سرقت و كودك آزاري را از جمله نتايج آسيب هاي اجتماعي عصر حاضر تلقي كرد.

در اين بخش به اجمال، عوامل مؤثر در ايجاد آسيب هاي اجتماعي و نقش خانواده درپيشگيري از آنها را مورد بررسي قرار مي دهيم.

عوامل مؤثر در ايجاد آسيب هاي اجتماعي

مطالعات انجام شده در ارتباط با آسيب هاي اجتماعي، عوامل زير را منشاء بسياري ازانحرافات اجتماعي قلمداد نموده اند. در اين بخش هر يك از عوامل به اجمال مورد بررسيقرار مي گيرد.

1) نابرابري هاي اقتصادي و اجتماعي:اختلافاتطبقاتي هر جامعه، افراد را در موقعيت هايي قرار مي دهند كه نمي توانند نقش هاياجتماعي مناسب خود را بيابند و موجب اختلاف در هنجارهاي اجتماعي مي شود. در نتيجه،ستيزه هنجارهاي اجتماعي، تفاوت معيارها را به وجود مي آورد و عدم تعهد به معيارها وترديد در اصالت آنها، عدم پايبندي به قوانين را ايجاد مي كند كه اين به نوبه خودتضادهاي اجتماعي را افزايش مي دهد. درون اين تضاد، كشش به سمت انحرافات اجتماعيوجود دارد.

2) رفاه اقتصادي خانواده: در خانواده هايي كهرفاه و درآمد اقتصادي زياد است، روابط انساني بر اثر كثرت كار و يا سرگرمي ضعيف ترمي گردد. ضعف روابط انساني به نوبه خود عامل مساعدي براي كشش به سوي انحرافاتاجتماعي است. امروزه والدين و فرزندان نسبت به هم احساس و عاطفه گذشته را ندارند،چون با يكديگر تماس و ارتباط كمتري دارند و از طرف ديگر افرادي كه درآمد بيشتر ازحد دارند، موقعيت و زمينه مساعدتري براي تفريحات متنوع در داخل و يا خارج از كشوررا دارند و بديهي است كه اين قبيل امكانات براي مصرف و فروش مواد مخدر زمينه بسيارمساعدي است.

3) فقر مادي خانواده: در مطالعات علمي نشان دادهشده است كه فقر مبنا و اساس انحرافات اجتماعي است. از آن جايي كه بيشتر مجرمين،معتادين به مواد مخدر و الكل، مبتلايان به امراض رواني و اشخاصي كه اقدام به خودكشيمي نمايند، از طبقات پايين اجتماعي بوده اند در عصر حاضر از فقر به عنوان عامل عمدهانحرافات اخلاقي ياد شده است. ارتكاب جرائم طبقات فقير از شكافي كه بين خواسته هايجوانان آن طبقه با آن چه كه در دسترس آنهاست، سرچشمه مي گيرد. عمده ترين علتانحرافات اخلاقي طبقه فقير نتيجه فشارهاي حاصله از شكست در رسيدن به هدف هاي معيناست.

4) بيكاري: بيكاري به عنوان يك مسئله اجتماعيزمينه مساعدي براي انحرافات اجتماعي است. افراد بيكار بيشترين اوقات خود را دراماكن عمومي از جمله پارك ها مي گذرانند و اين گونه اماكن، بهترين و مناسبت ترينمكان براي كشش به سمت انحرافات اجتماعي از جمله اعتياد است.

5) رشد صنعت و پيشرفت تكنولوژي: اگر در جامعه ايرشد صنعت به سرعت افزايش يابد و درآمد ناشي از آن صنعت به طور عادلانه توزيع نگردد،امكان وقوع سه اتفاق وجود دارد:

اولاًكاركنان براي اداره زندگي خود مجبور ميشوند ساعات بيشتري را به كار مشغول شوند و اين به نوبه خود موجب خستگي جسمي و روحيدر افراد مي شود.

اگر در آن جامعه براي تفريح و گذراندن اوقات بيكاري مردم از طرف دولت براياستفاده از اوقات فراغت، برنامه ريزي هاي اجتماعي نشده باشد، زمينه مساعدي برايگرايش به انحرافات اجتماعي فراهم مي شود.

ثانياًمشكل ترافيك در شهرهاي بزرگ منجر به خستگيناشي از كار در افراد شده در نتيجه والدين قدرت تربيت و سرپرستي فرزندانشان رانخواهند داشت و بي توجهي نسبت به پرورش كودكان و نوجوانان به گرايش آنان به سمتانحرافات اجتماعي از قبيل اعتياد، سرقت و... كمك خواهد كرد.

ثالثاًرشد شهرها باعث افزايش فاصله و شكاف طبقاتيشده و اين خود به خود باعث مي شود برقراري ارتباط با دوستان و خويشاوندان كمتر شدهو زمينه براي ايجاد انحرافات اجتماعي فراهم شود.

6) ستيزه والدين:اختلافات زناشويي و نزاع بينپدر و مادر باعث مي شود محيط خانواده براي تربيت فرزندان، ناامن و نامناسب شود. وقتي خانواده، كانون و محيط مناسبي براي زندگي نباشد، انسان سعي مي كند بيشتريناوقات خود را در خارج از خانواده بگذراند و اين كار ارتباط او را با ديگراني كه چونشكارچيان ماهري به دنبال شكار مي گردند، زياد مي كند و آنها پس از شناخت مشكل شخصدر نقش انساني دلسوز ظاهر شده و براي فرار از اين واقعيت تلخ، فرد را به سوي اعتيادو ديگر انحرافات اجتماعي فرا مي خواند. هر چقدر ستيزه هاي خانوادگي بيشتر باشد،احتمال كشش به طرف انحرافات اجتماعي بيشتر است.

7) شيوه هاي تربيتي والدين: مطالعات و تحقيقاتنشان مي دهد كه رفتارهاي كودكان و نوجوانان با شيوه هاي تربيتي والدين رابطه مستقيمو تنگاتنگ دارد. شيوه هاي تربيتي والدين مي بايست با سطح نيازها و خواسته هاي مختلففرزندان و همچنين با متدهاي تربيتي صحيح اسلامي هماهنگ باشد. چنانچه والدين از شيوههاي تربيتي مبتني بر اصول اعتقادي و مذهبي استفاده نمايند، نتيجه مطلوب در رفتارفرزندان منعكس خواهد شد.

8) عدم آگاهي و بينش صحيح والدين: مطالعات نشانمي دهد كساني كه محروم از تحصيلات بوده و بينش صحيح نسبت به جامعه، تربيت و... نداشته باشند، امكان فريب خوردن و انعطاف پذيري آنها براي ارتكاب به كارهاي انحرافيو برخلاف قانون بيشتر است. چون تخصص و آگاهي ندارند، نمي توانند از طريق عادي،زندگي خود را تأمين كنند و به همين دليل است كه جامعه شناسي يكي از راه هاي پيشگيرياز جرائم را عدالت آموزشي مي داند.

منابع و مآخذ

1) آسيب شناسي اجتماعي (جامعه شناسي انحرافات اجتماعي) تأليف رحمت ا.... صديقسروستاني،

2) آسيب شناسي كجروي اجتماعي- تأليف محمد حسين فرجاد

3) والدين مؤثر فرزند مسئول – نويسنده: دكتر دان دينك مير- دكتر گري. د.مكي؛مترجم: مجيد رئيس دانا

4) قدرت والدين نويسنده :شري فرگوسن و لارنس اي. مازين، مترجم: خانم- ن. پارسا

5) نحوه رفتار والدين با فرزندان ، تأليف: يدالله جهانگرد

6) سه گفتار درباره راهنمايي و تربيت فرزندان- - دكتر شکوه نوابي نژاد

7) بررسي تأثير برنامه مشاركت والدين بر ميزان عزت نفس نوجوانان پسر دبيرستان هايشهر مشهد تأليف: حميدرضا زنده طلب

خانواده و نقش آن در پيشگيري از آسيب هاي اجتماعي

مطالب مشابه :

مدل لباس زنانه برای افراد چاق

هنگامي كه چاق هستيم چه لباسي و چگونه بپوشيم

آرتروز كمر

گروه درماني چيست؟

بهداشت چيست

خانواده و نقش آن در پيشگيري از آسيب هاي اجتماعي