معماران آغاز دوره مدرن در ایران

معماران آغاز دوره مدرن در ایران معماری در عصر حاضر مدیون مردانی است كه امروزه كمتر از آنان یاد می‌شود. معمارانی كه به سبك مدرنیسم ویژه‌ای در ایران دست یافتند و بر مداومت آن اصرار ورزیدند. ماكسیم سیرو، آندره گدار، نیكلای ماركوف، آوانسیان و با وجود تمام تلاش‌های مستمر و مجدانه شان در دو قرن گذشته به گمنامی‌سپرده شدند. به واقع اینان بانیان معماری و شهرسازی در ایران معاصرند. ایرانی كه سال‌های متمادی مقهور و مسحور تمدن فرنگیان بود. تاسیس این بناها اگرچه به اهتمام این افراد صورت گرفت اما بدون حمایت شاهان، دولت‌ها و درباریان وقت هرگز استوار نمی‌گردید. اینان كه غالبا دانش آموختگان غرب بودند با تقلید از معماری غربی و تلفیق آن با معماری سنتی ایرانی توانستند بنیادها و ابنیه‌های ابتدایی معماری و شهرسازی را در ایران پایه‌گذاری كنند. بارزترین و مهم‌ترین خصیصه این معماران كه آنان را از نسل‌های آینده متمایز می‌سازد آگاهی و شناخت آنان از میراث معماری ایرانی بود. معماران دیگری همانند فروغی و وارتان هر كدام به تنهایی به لحاظ سبك و فرم در معماری ایران تاثیر گذار بودند و به تجربه‌هایی در زمینه آمیختن سبك‌های معماری ایرانی با سبك‌های غربی دست یازیدند. این معماران در عصری كه سنت و دیرینگی اساس آن را تشكیل می‌داد، نمی‌توانستند پیام دنیای نوین را جز از طریق نمادها و ساختمان‌های مدرن به جامعه آن روز منتقل سازند
نیکلای مارکف (1882-1957م/1261-1336ش)
متولد شهر تفلیس گرجستان .در بخش معماری دانشکده هنر های زیبای آکادمی سلطنتی سنت پترزبورگ به تحصیل پرداخت و در سال1289( 1910 م)فارق التحصیل نقاشی - معماری او درسال 1296(1917م)شد.آجودان فرماندهی بریگاد قزاق و هم ردیف رضا شاه بود .مارکوف پس از خروج از بریگاد قزاق در سال1300(م 1921)فعالیت معماری را در تهران آغاز کرد.
علاقه خاصی به ایران داشت و معماری اسلامی و شیوه سنتی احداث بناهای ایرانی و مصالحی از قبیل آجر .سنگ کاشی و گچ را می ستود.
سفارت ایتالیا در خیابان فرانسه یا( نوفل لوشاتو) وساختمان سینگردر خیابان سعدی از معدود ساختمانهای کلاسیک او محسوب می شوند.در آنها برای اولین بار در ایران از پنجره‌هایی با شیشه‌های یكسره بزرگ استفاده شده بود .اغلب کارهای دیگر مارکوف از جهت زیادی به هم شبیهند.مقرنس کاری سر در های ورودی و حاشیه فوقانی دور تا دور بنا و سر ستونها غرفه سازی های کوچک دو طرف ورودی و گره سازی در و پنجره ها علاقه او را به عناصر معماری اسلامی-ایرانی نشان میدهد.پنجره های مشبکی که در زیر قوسهای نوک تیز در بیشتر ساختمانهایش دیده می شود.شهر تهران در دهه 1300 و 1320ش. پر از ساختمان‌هایی به سبك او شد، سبكی كه تلفیق چهار نوع فرهنگ را به نمایش می‌نهاد: مدرن، التقاطی، غربی و ایرانی
مطالعات تاریخی نشان می دهد که اوج فعالیت حرفه ای او در اوایل دوره پهلوی اول بوده است.ساخت تعداد زیادی دبیرستان و دانشسرا از جمله دانشسرای دختران تهران میدان بهارستان (1311) و دانشسرای مقدماتی پسران سابق و دانشگاه تربیت معلم فعلی که دارای نما ی بی پیرایه و پلان ساده است از این جمله اند.همچنین ساختمان‌های قدیمی ‌شهرداری ومدرسه ژاندارك و مدرسه شعاعیه شیراز (1309)ودبیرستان پهلوی همدان و هدایت بندر شاه و پهلوی زنجان در 1313 دبیرستان شاهپور بابل (1318)کارخانه قند ورامین 1313و برای کارخانه قند کرج به وی مدال اعطا شد.
در سال 1304 با مطالعه نقشه ای که از سوی کنگره جهانی زندانها در اختیار نظمیه ایران قرار گرفت طرح زندان قصربا توجه به اقلیم ایران را تهیه کرد ودر سال 1308 آماده بهره برداری شد.
ساخت ورزشگاه امجدیه با گنجایش 15000 نفر وکاخ مرمر در اولین سالهای حکومت پهلوی در دست داشت.ساخت موزه پست در سال 1317.
او چندین خانه و ویلا و همچنین کاخ و استادیوم وزارتخانه کلیسا سفارتخانه و حتی مسجدفخر نیز ساخته است.

مسجد فخریا امین الدوله:
بنای تاریخی مسجد فخر در سال 1324 خورشیدی توسط نیكلای ماركوف، معمار معروف روسی، ساخته شد. نمای این مسجد از آجر با كتیبه های كاشی معرق ساخته شده و ورودی ها از دو سمت وطرفین پیش بینی شده اند. در محور نما هشتی پیش آمده ای قرار گرفته كه در انتهای گوشه های فوقانی آن چهار منار كوچك طراحی شده است. فضای داخلی بنا دارای یك بخش مركزی یا گنبدی است كه روی چهار جفت ستون متقارن قرار گرفته گنبد اولیه بنا كم ارتفاع بوده و گنبد فعلی بعدها به بدنه اضافه شده است. پلان متفاوت و قرارگیری خانه در وسط آن منطبق با الگوهای رایج مساجد پیشین ایرانی نیست و گنبد خوابیده اولیه بنا مبین این موضوع است.
طرح مسجد آمیزه ای از اصول معماری فرنگی دوره قاجار و معماری ایرانی است كه در هندسه و تركیب اصلی آن گرایش به پلان پرستشگاه های بیزانس دیده می شود و استفاده از منارهای كوچك كه در این بنا به چشم می خورد این موضوع را تایید می كند
کالج امریکایی تهران (دبیرستان البرز)چها راه کالج خیابان انقلاب1924-1925
..گفته می شود این ساختمان نیز کار مارکوف است که زمانی عضو بریگاد قزاق بود.سبک ساختمان اسلامی-ایرانیست نمای بیرونی کاملا ایرانیست اما اجزای آن به شیوه قرن بیستم ترکیب و آرایش یافته .در ورودی اصلی و پنجره ها به شکل طاق نوک تیز ایرانی ساخته شده اند.از نظر معماری بسیار چشم نواز است و به خوبی با اهداف اصلی مدرسه همخوانی دارد.

وهمچنین همکاری ومشارکت در طرح موزه ایران باستان وکتابخانه ملی ونقشه اصلی و جانمایی محوطه و کلیات ساختمانهای دانشکده های دانشگاه تهران شامل ساختمانهای دانشکده های پزشکی.داروسازی.دندانپزشکی و دانشکده فنی به همراه آندره گدار و ماکسیم سیرومارکوف که بین سالهای 1313(1934م)-1315(1936م) شروع به اجرا گردید از جمله فعالیتهای اوست.

آندره گدار
آندره گدار معمار فرانسوی و فارق التحصیل دانشکده هنرهای زیبا ی پاریس است.وی در سال 1307به دعوت دولت ایران برای راه اندازی تشکیلاتی در ارتباط با باستلن شناسی و حفظ و مرمت بناهای تاریخی به ایران آمد.گدار در طول اقامت خود در ایران به مدت 32 سال مدیریت اداره کل تحقیقات .ریاست دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران و...را به عهده داشته است .او پایه گذار و اولین رییس این دانشکده بود.او به كمك محسن فروغی برنامه درسی رشته معماری را براساس برنامه مدرسه عالی هنرهای زیبای فرانسه تدوین كرد .علاوه بر آن ساختمانهای بسیار زیبایی را در سطح کشور ساخته است.که معروفترین انها عبارتند از مقبره حافظ. موزه ایران باستان.ساختمان کتابخانه ملی .مجموعه دانشگاه تهران شامل دانشکده های پزشکی.داروسازی.دندانپزشکی و فنی به طور مشترک با سیرو و مارکوف

.مقبره حافظ
از موفقیت‌های دیگر آندره گدار تفسیر همدلانه سنت در مقبره حافظ در شهر شیراز بود كه در سال 1318 ش. ساخته شد. این كلاه فرنگی كه در همه جهات باز است و در باغ بهشت آسای حافظیه شیراز واقع شده نمایانگر تسلط وافر معمار آن در به كار بردن سنن ایرانی است و اغلب تصور می‌كنند كه این بناها توسط یك مهندس معمار بومی ‌صورت گرفت.

ماکسیم سیرو
ماکسیم سیرو.معمار فرانسوی مقیم ایران.او همکار آندره گدار بوده است وفعالیت های بسیاری در زمینه طراحی ساختمانهای دوره رضاشاه وهمچنین باستان شناسی داشته است.همچنین وی از اساتید معماری دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران در بدو تاسیس بود.ماكسیم سیرو در مدت سه دهه برجسته‌ترین معمار خارجی در ایران بود.. سیرو، علاقه وافری به سنت‌های معماری ایران داشت، او كه مستقیما در چند پروژه بازسازی ازجمله بازسازی مساجد قم و یزد دخالت داشت، در مدارس ساخت او كه با توجه خاص به شرایط خاص منطقه، آب و هوا و فرهنگ طراحی شده‌اند عناصری سنتی مانند گنبد و بادگیر و ایوان به كار گرفته شده استآثار مهم معماری ماكسیم سیرو عبارت اند از: مجتمع دانشكده پزشكی و چندین دانشكده دانشگاه تهران، كتابخانه ملی، بخش‌های الحاقی به موزه ایران باستان، چند بنای یادبود، بیمارستان، مدرسه، استادیوم، كارخانه، هتل و ویلا برای چندین وزیر و مقام بالای دولتی. به‌علاوه سیرو با مهندس معمار ایرانی محسن فروغی، در مراحل ساخت ساختمان‌های دانشگاه تهران و وزارت دارایی كه طراح آنها مهندس فروغی بود همكاری كرد

محسن فروغی
محسن فروغی متولد1286(1907م)از معماران معروف ایران است، اولین مهندس معمار ایرانی بود كه در برنامه عمرانی رضا شاه شركت كرد. وی یكی از بانیان حرفه معماری در ایران بود که در سال 1308(1929م)به فرانسه رفته و در مدرسه هنرهای زیبای پاریس به تحصیل معماری پرداخت .در سال 1315(1936م)به ایران مراجعت کرده و در ضمن تدریس در دانشگاه متناوبا عهده دار مسولیت اداره ساختمان وزارت فرهنگ وزارت دارایی و بانک ملی می شود.وی پس از آندره گدار سالها رییس دانشکده هنرهای زیبا بوده و از کارهای معماری او دانشکده حقوق و ادبیات دانشگاه تهران .کاخ وزارت دارایی .شعب بانک ملی در شیراز.اصفهان.تبریز و بازار تهران .تعاونی مصرف و بیمارستان بانک ملی .ساختمان ایستگاه راه آهن مشهد(با همکاری بوتز)عمارت مجلس سنا (با همکاری غیایی . بلوک)و بسیاری دیگر از ساختمانهای دولتی و خصوصی می باشد.
مشاركت او در تشكیل انجمن آرشیتكت‌های ایران و تاسیس نخستین مجله حرفه‌ای به نام آرشیتكت سبب شد كه وی به نیروی محرك اصلی جنبش مدرن معماری ایران بدل شود.

وارتان آوانسیان

از ارامنه اهل تبریز، كه در ساخت بناهای خصوصی و عمومی‌ شهرت زیادی پیدا كرد به اروپا رفت و در آنجا تحصیل كرد و پس از مدتی كار طراحی در یكی از كارگاه‌های قالیبافی و تدریس در مدارس تهران، در رشته معماری و شهرسازی مدرسه عالی تخصصی معماری در پاریس به تحصیل پرداخت.
ازجمله بناهای ثبت شده به نام وی را می‌توان از مدرسه كودكان بی سرپرست (واقع در خیابان سرگرد سخایی فعلی)، هتل دربند، كاخ رضا شاه در سعدآباد، دو سینما در تهران، سینما متروپل در خیابان لاله زار ودیانا در خیابان شاه رضا (انقلاب) را نام برد. استفاده خلاق او از بتن تاثیر زیادی در گسترش معماری مدرن در ایران داشت و كاخ دربندش با كف‌های طره‌ای و استفاده از خطوط روشن افقی و عمودی توجه همه را در حرفه معماری به خود جلب كرد.

معماران آغاز دوره مدرن در ایران

مطالب مشابه :

دبیرستان البرز تهران ;اثری از نیکلای مارکف ;معماری کلاسیک

آغاز مدرنیسم در معماری تهران

معماران آغاز دوره مدرن در ایران

رزومه استاد مهندس رامین یوسفی(مهندس حسن فراهانی)

آغاز مدرنیسم در معماری تهران

آقای حسين امانت | معماران ايراني

زمان اعلام نتایج آزمون مشاوران حقوقی ماده 187 - نتایج آزمون مشاوران حقوقی کی اعلام می می شود ؟