هه ولیر (اربیل)
اربیل (هه ولیر)
| هه ولیر |
|
|---|---|
|
|
| اطلاعات کلی | |
| نام رسمی : | هه ولیر |
| کشور : | عراق  |
| استان : | |
| نام محلی : | هه ولیر |
| مردم | |
| جمعیت | ۲٬۲۹۳٬۸۳۹ |
| زبان‌های گفتاری: | کردی سورانی |
| مذهب: | سنی شافعی |
| جملهٔ خوش‌آمد به شهر | |
| به خیر هاتن بو پاریزگای کوردستان |
دید هوایی از شهر اربیل که در آن ارگ اربیل در وسط دیده می‌شود.
اَربیل (سورانی: ھەولێر، Hewlêr، با تلفظ: هاؤلِر، عربی: أربيل) یکی از شهرهای کردستان عراق و مرکز استان اربیل است. مختصات جغرافیایی آن ۳۶٫۱۲ شمالی و ۴۴٫۰۱ شرقی است و در ۸۰ کیلومتری شرق موصل قرار گرفته‌است. جمعیت این شهر در سال ۲۰۰۹ (میلادی) ۲٬۲۹۳٬۸۳۹ میلیون نفر برآورد شده‌است. قدمت شهرنشینی در این شهر به ۶۰۰۰ سال پیش از میلاد می‌رسد و یکی از قدیمی‌ترین شهرهای مسکون دنیاست.
هه ولیر نام کردی این شهر است.
محتویات |
اربیل باستان
ارگ باستانی اربیل.
اربیل شهری بسیار باستانی است که در زمان آرامیها بنیاد گشت. نام آن از ریشه سامی «اربع ئیلا» به معنای «چهار ایزد» است. نام امروزی کردی آن یعنی هه‌ولیر هم دگرگون‌شده همان واژه اربیل است. اربیل در زمان آشوریان مرکز دینی مهمی برای آیین پرستش ایزد ایشتار بود.
منطقه اربیل در طی سده‌ها بخشی از شاهنشاهی ایران هخامنشی را تشکیل می‌داد و مدتی نیز بدست نیروهای اسکندر مقدونی افتاد. پس از آن اشکانیان و ساسانیان طی سده‌های پیاپی بر آن فرمانروایی کردند.
جنگ گوگمل که در آن اسکندر مقدونی، داریوش سوم را در سال ۳۳۱ پ. م. شکست داد در جایی حدود صد کیلومتر در غرب اربیل رخ داد.
اربیل معاصر
شهر امروزی اربیل بر روی تپه‌ای باستانی قرار دارد. بر روی آن تپه، دیوارها و بقایای یک دژ عثمانی به چشم می‌خورد. در سده‌های میانه اربیل به یک کانون بازرگانی بر جاده میان بغداد و موصل تبدیل شد و امروزه نیز با قرار داشتن در مسیرهای جاده‌ای و ریلی از اهمیت زیادی برخوردار است.
مجلس منطقه خودگردان کردستان از سال‌ها پیش در شهر اربیل تشکیل می‌شد ولی کنترل آن تا زمان شورش کردها در پایان جنگ خلیج فارس، عملآ در دست صدام حسین بود. در سال‌های میانی دهای ۱۹۹۱ میان دو حزب اصلی کردها یعنی حزب دموکرات کردستان عراق و اتحاد میهنی کردستان جنگی درگرفت و مجلس نامبرده منحل شد. حزب دموکرات با کمک صدام حسین در سال ۱۹۹۶ اربیل را در دست گرفت. پس از سرنگونی صدام بدست نیروهای آمریکایی، در دهم آوریل ۲۰۰۳ اربیل شاهد جشن و سرور مردم در خیابان‌ها بود. پس از جنگ چندین بمب برعلیه نیروهای آمریکایی و کردها در شهر منفجر شده که شدیدترین آن انفجار بمبی در روز عید قربان در مقر هر دو حزب در شهر اربیل بود که در آن رویداد ۱۰۹ نفر جان باختند. این بمب‌گذاری را به گروه مسلح انصارالاسلام نسبت می‌دهند.
محله‌ها
شهر اربیل ۱۷۲ محله داردکه محله‌های قَلات (ارگ اربیل)، خانقاه، بازار، مستوفی، مناره، تعجیل، عرب، سیداوه و سه‌تاقان هسته قدیمی این شهر را تشکیل می‌دهند.
|
فرودگاه
فرودگاه بین المللی اربیل تا سال ۱۹۹۱ پادگان نظامی بود و در سال ۲۰۰۴ بیشتر از آن برای فرود هواپیماهای جنگی آمریکایی استفاده می‌شد. این فرودگاه در دههٔ ۲۰۰۰ میلادی رتبه بین‌المللی گرفته‌است و روزانه دست کم پانزده تا بیست پرواز خارجی را میزبانی می‌کند. بسته شدن مکرر فرودگاه‌های دیگر شهرهای بزرگ عراق همچون بغداد و بصره به رونق این فرودگاه کمک کرده‌است.
نویسندگان معروف اربیل
- ابن خلکان (۱۲۱۱–۱۲۸۲)
- عبدالله پشیو (۱۹۴۶)
- محمد خطیب اربیلی
ابنیه تاریخی و مکان‌های گردشی
ساختمان‌های تاریخی:
- ارگ اربیل
- مناره چولی (مناره مظفریه)
- تپه قلیچ‌آقا
- بازارهای قیصریه
- مناره باستانی اربیل
مکان‌های گردشگری:
هتل‌ها:
- هتل شرایتون
- هتل چارچرا (چهارچراغ)
- هتل شیرین‌پالاس
- هتل برج اربیل (تاوه‌ری هه‌ولیر)
- هتل کوشک شاهان
- هتل نزار
- مهمانخانه سرسنگ
- مهمانخانه زهور ∗
دانشگاه‌ها
منابع
- ویکی‌پدیای انگلیسی.
مطالب مشابه :
کردستان عراق را دریابیم
ترجمه کلیه متون فارسی و انگلیسی به زبان کردی و انسان وقتی در اربیل یا سلیمانیه
از فعالیت به زبان کُردی تا رقابت رسانه ای در خاورمیانه و جهان
از فعالیت به زبان کُردی تا رقابت کرده و دفتر مرکزی بخش کُردی را در اربیل اقلیم
هه ولیر (اربیل)
منطقه اربیل در طی سده‌ها بخشی از شاهنشاهی ایران زبان کردی. کتابهای
دانلود آهنگ کردی
دانلود آهنگ کردی ترخیص بار در مرز باشماق زبان کردی.
زبان کردی
زبان کردی سورانی در در استانهای اربیل، سلیمانیه، کرکوک، و شهرهای اطراف آنها و در
طبقه بندی لهجه(زاراوه کان)زبان و ادبیات کردستان
به صورت کلی زبان کردی را به چهار لهجه این شاخه از زبان کردی در موصل،اربیل واکثر
اربیل (هولیر)(4)
قدیمی ترین نشانی که از نام اربیل در نوشته های شرح و تفصیل آن در چند کتاب به زبان کردی
برچسب :
زبان کردی در اربیل