کارخانه توليد مواد غذايي

يک کارخانه توليد مواد غذايي بايد داراي چه خصوصياتي باشدتا مصرف کننده ها را از نظر بهداشت و کيفيت محص

انتخاب محل
عواملي که بايد در انتخاب يک محل براي احداث يک کارخانه در نظر گرفته شود
, بسته به نوع کارخانه متفاوت است.
مهم ترين عوامل مشترک در اين مورد عبارتند از :
1) وجود مواد اوليه از نوع مناسب وکافي که از نقطه نظر قيمت براي توليد کننده و کارخانه مقرون به صرفه باشد.
2) با توجه به موضوع فعاليت , در دسترس بودن اب از نوع مناسب به ميزان کافي.
3) دسترسي به وسايل حمل ونقل از محل توليد به بازارهاي اصلي .
4) وجود کار گر وخدمات لازم با در نظر گرفتن نوع و فصول توليد.
5) پيش بيني لازم براي فا ضلا ب با در نظر گرفتن قوانين موجود.
ا و لويت ها براي عوامل ذکر شده بستگي به نوع کا رخانه دارد . نزديکي کارخانه به محل توليد مواد اوليه از اين لحاظ مهم است که به توليد کننده اجازه مي دهد که فرا ورده را تا رسيدن نهايي در مزرعه يا روي درخت باقي بگذارد .در نتيجه فراورده با بالا ترين درجه مرغوبيت به کار خانه مي رسد . نياز هاي ابي و فا ضلا ب کارخانه بايد به دقت مطا لعه وبراي توسعه اينده کار خانه در نظر گرفته شود .
فاصله کارخانه از بازار اصلي مصرف و مواد ا وليه , يکي از مسايل مهم براي هر کارخانه است . به طور کلي مي توان گفت که فا صله کارخانه از مراکز توليد مواد اوليه اصلي ( مثلا گوجه فرنگي براي رب وميوه بري کنسرو و غيره ) نبايد از شعاع 150 کيلومتري تجاوز کند , زيرا هزينه حمل ونقل به طور عجيبي به قيمت کل اضافه مي شود .اين فاصله براي بازار فروش فراورده نهايي نبايد از 300 کيلومتر تجاوز کند.

خصوصيات ساختماني فضاي لازم

براي ساختن يک کار خانه مواد غذا يي , بايد فضاي لازم براي خود کارخانه , انبا رها ومشتقات به اضافه پار کينگ مورد نياز براي وسايل نقليه وهمچنين وسعت لازم براي طرح توسعه اينده نيز در نظر گرفته شود .
قا نون خا صي براي تعين فضاي هر کارخانه موجود نيست . ظرفيت قسمت تحويل فراورده هاي مواد اوليه بايد حدود دو برابر قسمتي باشد که توليد يک روز در انجا جمع مي شود . همچنين ارتفاع سقف يا سر پوش ها بايد طوري باشد که براي تخليه کاميون هااشکالي به وجود نيا ورد .
ظرفيت انبارها ي فراورده هاي نها يي بايد حداقل 50 درصد توليد فصل يا سال باشد . هم چنينلازم است فضاي لازم براي برچسب زني , فرا ورده هاي برگشت داده شده و فضاي ا ضا في براي توليد ازمايشي و غيره در نظر گرفته شود .
درهاي ورودي و خروجي انبار بايد براي ورود کاميون ها در راهروهاي داخلي انبارها و ليف تراک ها وسعت کافي داشته باشند .
طول سالن هاي توليد بايد به اندا ز ه اي باشد که براي طولا ني ترين خط توليد جا باشد. گاهي به صر فه تر است که قسمتي از خط توليد را تکرار و انها را به طور موازي نصب نمود . به هر حال بين خطوط , بايد فضاي براي حرکت ليف تراک و يا نصب وسايل موقت , پيش بيني شود .
در بتدا وانتها ي سالن بايد فضاي خالي کافي براي جمع اوري مواد اوليه و محصول توليدي و يا واگن هاي حمل ونقل , کا رتون و غيره وجود داشته باشد.
سکو هاي بارگيري بايد به اندازه کافي پهن باشند که ليف تراک ها بتوانند روي انها حرکت کنند . عرض اين سکو ها نبايد از 7 متر کمتر باشد و کناره درها واطراف ستون ها در روي اين سکو ها بايد طوري پوشيده باشد که اگر ليف تراک با انها برخورد کرد , خطري ايجاد نکند. به جاي اين سکو ها ممکن است کنار انبار ها را شيب دهند تا کاميون ها داخل انها شده تا کف انها, هم کف ا نبارها شود .سکو ها و محل هاي تخليه و بار گيري بايد مجهز به نور افکن باشد تا شب ها نيز عومل بارگيري وتخليه امکان پذير باشد.
براي صرفه جويي در فضاي داخلي کارخانه ممکن است از بالکن ها براي نصب مخازن محلول ها و غيره استفاده کرد . در بعضي از کارخانه براي نشان دادن عمليات کارخانه از اين بالکن ها يا بالکن هاي اختصا صي استفاده مي شود.

کف کارخانه
زمين پيش بيني شده از نقطه نظر مقاومت بايد براي ساختمان يک کارخانه مناسب باشد و براي اين منظور بايد حد اکثر فشار وارده واحد سطح را در نظر گرفت. کف کارخانه بايد طوري ساخته شود که مثلا بتواند فشار وارده بر چرخ يک ليف تراک را با 4 تن بار در حال حرکت , تحمل کند . لازم به تذکر است که فشار وارده بر چرخ هاي کاميون در حال حرکت , بيشتر از حال ايستاده است .ساختمان بايد از نظر اسکلت بندي , ضد زلزله باشد , يعني کف وديوارها بايد به وسيله ستون هاي اهني به هم وصل شوند . کف کارخانه بايد با بيرون هم کف باشد تا براي حرکت کاميو ن هاي بالا برنده اشکالي ايجاد نکند. معمولا کف کارخانه ها رابه قطر 12 الي 15 سانتي متر با بتون ارمه مي پوشانند ودر جاهايي که استحکام بيشتري لازم باشد , مقدار سيمان را بيشتر مي کنند. باي ضد اسيد شدن کف ها , سطح بتون ارمه را با چند لايه لعاب سيليسي به ضخامت 5/0 سانتي متر مي پوشانند. شيب کف کارخانه به طرف فا ضلا ب بايد يک الي 2 درصد باشد.

ستون ها

تا انجا يي که ممکن است بايد از نصب ستون در داخل يک کارخانه جلوگيري کرد.
به هر حال در صورت لزوم , پي هايي بايد زير کف , کار گذاشته شود و اطراف ان فشار گير نصب گردد تا در صورت انبساط وانقبا ض کف, به ستون ها ضربه اي وارد نشود. براي جلوگيري از برخورد ليف تراک ها با اين ستون ها اطراف انها را لز زير زمين با استوانه فلزي که داخل ان با سيمان پر شده است , گرفته وبه تدريج ان را در اطراف ستون محو مي کنند تا طا قچه اي براي کثا فات تشکيل نشود. ارتفاع اين حلقه ها که اطراف ستون ها يا جلوي جعبه هاي انشعاب برق و کنترل وغيره نصب مي شوند بايد حدود 15 سانتي متر باشد .

فا ضلا ب

کف فاضلا ب ها بهتر است گرد باشد تا گوشه دار , زيرا در بسياري از موارد کثا فات در زاويه گوشه ها جمع شده وتميز کردن انها مشکل است .
کف و ترجيحا ديوارهاي فا ضلا ب , بايد ضد اسيد باشند .
کف فا ضلا ب را مي توان با رنگ ضد اسيد پوشاند ويا در پوشش ان کاشي ضد اسيد به کاربرد تا به مرور زمان در اثر اسيد وغيره صد مه ند يده و محل تجمع کثا فات نباشد. بهتر است که سيمان مصرفي از نوع ضد اسيد باشد .روي فا ضلا ب را بايد با پنجره هاي اهني که روي نبشي هاي فلزي کار گذارده شده اند پوشانيد. اين پنجره هانبايد از پنجره هاي تو خالي باشد; چه در اين صورت فضاي خالي محل تجمع حشراتي مانند سوسک خواهد بود .
نبشي ها بايد در طول کف به هم جوش خورده باشند و به طور خيلي محکم , کارگذارده شوند تا در اثر حرکت ليف تراک ها صدمه نبينند . در انتهاي هر فا ضلاب بهتر است يک شير فشار قوي قرار داد تادر صورت لزوم ته نشين هاي فا ضلا ب را که در انتهاي ان جمع شده است به بيرون رانده شود.

تاسيسات:

سالن يا سالن هاي تاسيسات ( محل نصب ديگ هاي بخار , پمپ ها , فيلتر هاي اب , منابع گاز , کا رگاه هاي مختلف و غيره ) بايد از ساختمان اصلي کارخانه جدا , ولي نزديک به ان باشد تا اتلا ف انرﮋي به حدا قل برسد. درنصب لوله هاي ارتباطي بين واحد تاسيسا ت و کارخانه , ارتفاع بايد طوري در نظر گرفت که کاميون هاي حمل ونقل بتوانند بدون اشکال از زير انها عبور کنند . همچنين کليه لوله هابايد متنا سب شرايط جوي محل , عايق پيچي شوند.

انبار ها

در يک کارخانه غذايي, بسته به نوع توليد ات , انبار هاي مختلفي ساخته مي شوند که از ان جمله است:
1 ) انبار مواد اوليه ( شيشه , قوطي , برچسب , انواع ادويه , شکر وغيره )
2) انبار مواد شيميايي ( سولفور ها , مواد رنگي , سوربات ها , سود سوز اور ,
مواد شست وشو و مواد ضدعفوني کننده وامثالهم )
3) انبار وسايل يدکي و وسايل کوچک
4) انبا وسايل توليد شده .
سهم هر يک از اين انبار ها بستگي به نوع کار واحد توليدي دارد . در کارخانه هاي کنسرو فراورده هاي فصلي , پيشنهاد مي شود که سهم انبار فراورده هاي مختلف توليد شده , 50 درصد ظرفيت کل توليد سال باشد, گر چه اين فضا زياد به نظر مي رسد , ولي در بسياري ازموارد اوليه وبسته بندي در مدت کوتاه , فضاي اضا في را بسيار مفيد مي سازد .براي انبار ها بايد درهاي بلند و بزرگ کاميون رو , پيش بيني شود و نصب ديوار هاي ضد اتش سوزي احتمل خطر وخرج بيمه را به مقدار قابل ملا حظه اي کم مي کند. براي استفاده بهتر از فضاي انبار لازم است ان را به بلو ک هايي خط کشي کرد و محل تقريبي هر محصول را تعين کرد. براي اين منظور بايد فراورده ها يي را که کمتر در انبار مي مانند را در دسترس وفراورده ها يي را که مي بايد مدت ها در انبار بمانند در قسمت هاي عقب تر انبار قرار داد .دماي انبار در زمستا ننبايد از صفر پايين تر برود , زيرا در غير اين صورت احتمال يخ زدگي که باعث شکسته شدن شيشه ها و فساد فيزيکي غذا ها( شکسته شدن کلوئيدي و جدا شدن سرم مدار مايع از جامد) مي شود , زياد خواهد بود . اختلا ف زياد دما در روز هاي مرطوب , باعث نشت رطوبت روي کارتن ها و بسته هاي غذا يي شده و احتمال رشد کپک را بيشتر مي کند و لذا در مواقع لزوم بايد امکان گرم کردن انبارها وجود داشته باشد.

ارتفاع سقف

بلندي سقف بايد به اندا زه اي باشد که کليه وسايل نقاله از قبيل تسمه نقا له , انتقا ل بسته هاي خالي از خارج و نيز بارگيري فراورد ه هاي توليد شده از داخل انبار ها به بيرون به راحتي انجام شود.
ارتفاع 8_7 متر براي بسياري از کارخانه هاي مواد غذا يي , ارتفاع خوبي به شمار مي رود , زيرا هنگام کار , هواي گرم وبخا ر اب و مواد تبخير شده ديگر بلا رفته و هواي زيرين که کارگران در ان کار مي کنند , نسبتا تميز باقي مي ماند.از طرفي ارتفاع زياد سبب مي شود که نقل و انتقا لات ظروف بسته بندي شده توسط تسمه نقا له به راحتي صورت گيرد; بدون اينکه دست وپاگير باشد ويا سر راه وسايل ديگر قرار گيرد . از نظر تهويه و روشنا يي پنجره هاي زير, سقف بلند مي تواند کمکي به سيستم تهويه و روشنا يي باشد .

تصفيه فا ضلا ب

پيش بيني تصفيه فا ضلا ب اب کارخانه ها قبلا مورد تاکيد واقع شد . حجم فا ضلاب هر کارخانه با توجه به گسترش ان در اينده بايد تا حد امکان به طور دقيق محاسبه شده و براي تصفيه ان پيش بيني لازم به عمل ايد. در صورت نزديکي به دريا يا رود خانه بزرگ و اجازه قا نوني , ممکن است فا ضلا ب را را رقيق کردن به ميزان معين وارد انها ساخت . در اين صورت تعداد B.O.P فاضلا ب بايد از حد خاصي که شهر داري ها تعين مي کنند , تجا وز نکند. در صورتي که چنين امکا ني وجود نداشته باشد , کارخانه ها بايد پيش بيني هاي لازم را براي تصفيه فاضلا ب کار خانه بنمايد . براي اين کار ممکن است از تانک هاي تخمير براي کارخانه هاي کوچک و يا از فيلترهاي تصفيه و يا مرداب ها براي حجم زياد
فاضلا ب کارخانه هاي بزرگ استفاده کرد عبارتست از مقدار O2 لازم بر
حسب قسمت در ميليون براي تخمير هوازي , و اکسيداسيون کامل مواد الي يک
فاضلا ب که معمولا ان را در 20 درجه سانتي گراد و به مدت 5 روز محاسبه مي کنند. هر چه.BOP کمتر باشد اضافه کردن فا ضلا ب به اب هاي راکد ومتحرک , خطر کمتري براي موجو دات زنده , مانند ماهي و غيره خواهد داشت.

پيش بيني تصفيه فا ضلا ب اب کارخانه ها قبلا مورد تاکيد واقع شد . حجم فا ضلاب هر کارخانه با توجه به گسترش ان در اينده بايد تا حد امکان به طور دقيق محاسبه شده و براي تصفيه ان پيش بيني لازم به عمل ايد. در صورت نزديکي به دريا يا رود خانه بزرگ و اجازه قا نوني , ممکن است فا ضلا ب را را رقيق کردن به ميزان معين وارد انها ساخت . در اين صورت تعداد B.O.P فاضلا ب بايد از حد خاصي که شهر داري ها تعين مي کنند , تجا وز نکند. در صورتي که چنين امکا ني وجود نداشته باشد , کارخانه ها بايد پيش بيني هاي لازم را براي تصفيه فاضلا ب کار خانه بنمايد . براي اين کار ممکن است از تانک هاي تخمير براي کارخانه هاي کوچک و يا از فيلترهاي تصفيه و يا مرداب ها براي حجم زياد
فاضلا ب کارخانه هاي بزرگ استفاده کرد عبارتست از مقدار O2 لازم بر
حسب قسمت در ميليون براي تخمير هوازي , و اکسيداسيون کامل مواد الي يک
فاضلا ب که معمولا ان را در 20 درجه سانتي گراد و به مدت 5 روز محاسبه مي کنند. هر چه.BOP کمتر باشد اضافه کردن فا ضلا ب به اب هاي راکد ومتحرک , خطر کمتري براي موجو دات زنده , مانند ماهي و غيره خواهد داشت.

دفا تر وازمايشگاه

دفا تر اداري و ازمايشگاه ها , بخش ديگري از تاسيسات کار خانه مي باشند . معمولا دفا تر از کارخانه جدا بوده , اما ازما يشگاه در کنار ان قرار دارد . بخش کمک هاي اوليه , بايد به صورت واحدي مستقل باشد و بخش هاي تعميرات و انبارهاي مواد ا و ليه و غيره نيز بايد از سا لن هاي توليد جدا باشند . در ساختمان تمتم اين واحدها بايد امکان توسعه و گسترش انها در اينده , مورد توجه قرار گيرد .

پيش بيني هاي بهدا شتي

اطراف کارخانه بايد به طرز جا لبي , محو طه سازي ودر صورت لزوم زهکشي شود. ديوار هاي داخلي بايد حداقل تا ارتفاع 2 متري از کاشي هاي قابل شست وشو پوشانده شود .( بستگي به نوع محصول , ارتفا ع کاشي ممکن است تا سقف هم برسد ) . کف کارخانه علاوه بر ضد اسيد بودن بايد به راحتي قابل شست وشو باشد. گوشه هاي ديوار ومحل اتصا ل ديوار ها و کف را مي بايد با کاشي هاي مورب ساخت تا محل تجمع گرد وخاک و غيره نشود .در صورت استفاده از کاشي يا رنگ هاي قابل شست وشو بايد از رنگ هاي روشن که کثا فات را به راحتي نشان مي دهد استفاده کرد .قسمت توليد بايد تا حد امکان از بقيه قسمت ها مجزا باشد .

سيستم تهويه

براي تهويه بايد از سيستم هواي فيلتر شده استفاده کرد . در اين سيستم , هواي خارج پس از فيلتر شدن و در صورت لزوم گرم يا خنک شدن از طريق کا نا ل هاي جانبي داخل پمپ مي شود . اين سيستم سبب مي شود که هواي داخل کارخانه از در ب ها خارج شده و مانع ورود گرد وغبار و حشرات به داخل شود. قدرت اين د ستگاه ها بايد به حدي باشد که بتواند در هر 25 دقيقه يک بار هواي داخل کارخانه را عوض کند . در اين مکان ها استفاده از پنکه هاي سقفي پيشنهاد نمي شود , مگر براي مواقع استثنا يي که حجم بخار داخل به قدري باشد که تهويه معمولي از عهده خارج کردن ان برنيا يد . در مقايسه با فعا ليت يک کارخانه با خصوصيات فوق , کارگاه هاي زير پله اي از امکا نا ت غير استا ندارد و حداکثر الودگي ها ,محصولاتي به ظا هر شيکي را به با زا ر عرضه مي کنند که از نظر کيفيت وبهداشت به دور از بازرسي و کنترل هاي ماموران است.مصرف کننده بايد از جزئيات توليد استاندارد با خبر باشد و توليد کننده محصولات استاندارد نيز وظيفه دارد , جز ئيات کار خود را براي اگاهي مصرف کننده اطلا ع رساني کند تا هم تفاوت توليد استاندارد با تقلبي مشهود شود وهم سرمايه گذاري در اين رشته بي اجر وپاداش نماند.

کارخانه توليد مواد غذايي

مطالب مشابه :

روش تولید ونگهداری انگور وسردخانه

سرد خانه وگل خانه

عقاب سرد !

کارخانه توليد مواد غذايي

شيوه هاي نگهداري سيب زميني در سردخانه و انبارسرد

خرما کاران بلوچستان 2 برگفته از وبلاگ پهره داران سبز

تكنولوژي توليد فرآورده هاي گوشتي

مراحل فرايند توليد کنسرو ماهی

نقش مایکو توکسینها در فساد موادغذایی در شرایط اضطراری

تكنولوژي توليد فرآورده هاي گوشتي