رسانه آموزشی

دلایل كاربرد مواد و وسایل كمك آموزشی :

انتخاب وكاربرد صحیح وسایل كمك آموزشی می تواند نقش مهمی درفعالیتهای یادگیری داشته باشد. اما گاهی این سوال پیش می آید كه چرا باید از وسایل كمك آموزشی استفاده كرد ؟

پاسخ :

· معضلات و مشكلات آموزشی

· نقش حواس در یاد گیری

· نقش مواد و وسایل آموزشی در تدریس و یادگیری

نقش حواس در یاد گیری

علت دیگر استفاده ازوسایل كمك آموزشی نقشی است كه حواس مختلف در یادگیری دارا هستند . حواس مختلف نقش واحدی در یادگیری دارا نیستند .

n 75% یادگیری از طریق كاربرد حس بینائی صورت می گیرد .

n 13% یادگیری از طریق كاربردحس شنوائی صورت می گیرد .

n 6% یادگیری از طریق كاربرد حس لامسه صورت می گیرد .

n 3% یادگیری از طریق كاربرد حس بویائی صورت می گیرد .

n 3% یادگیری از طریق كاربرد حس چشائی صورت می گیرد .

قسمت اعظم یادگیری در انسان از طریق حس بینائی است .

12% مجموع حواس بویائی – چشائی –لامسه است ، با این حال هنوز معلمان بركاربری 13% حس شنوائی تاكید میكنند . تحقیقات نشان می دهد تقریبا 60% از وقت فراگیران در مدارس ابتدائی و 90% در مدارس متوسطه و دانشگاهها صرف گوش دادن می شود .

اصول انتخاب رسانه های آموزشی :

براون ، لوایزر و هاركلرود در سال 1995 به طور خلاصه چند اصل عمومی را برای راهنمائی در انتخاب و استفا ده از رسانه های معرفی كرده اند:

هیچ رسانه ، رویه یا تجربه خا صی نمی تواند به تنهائی برای یادگیری بهترین باشد.

در موقع انتخاب رسانه با یستی اطمینان یافت كه رسانه منتخب، با اهداف رفتاری آموزشی هماهنگی دارد .

به خاطر داشته باشید كه استفاده موثر از یك رسانه در امر آموزش یك موضوع خاص، مستلزم شناخت كافی آن رسانه و دا شتن مهارت لازم برای آن كارمی باشد .

موقع انتخاب رسانه های آموزشی، رسانه ا نتخابی با روش تدریس مورد استفاده نیز باید متناسب باشد.

تمایلات و علاقمند یهای شخصی نباید در انتخاب رسانه آموزشی اثرگذارد .

«باید آگاه با شیم كه یك رسانه عالی برای یك هدف رفتاری تدریس ، نمی تواند برای اهداف دیگر نیز عالی باشد . و یك رسانه عالی ممكن است در محیط آموزشی ضعیف خوب نتیجه ندهد .»

اطمینان داشته باشید كه تجارب، تمایلات ، توانمندی و شیوه یادگیری فراگیران ممكن است روی نتایج به كارگیری رسانه تاثیر داشته باشد .ازآنجا كه رسانه ها بود نشان یعنی ا نتقال محتوای آموزشی از فرستنده به گیرنده با هم تفاوتی ندارند ، باید ساده ترین و ارزانترین آنها رابرای هر آموزش انتخاب كرد . گاهی خصوصیات فراگیران ، نوع خاصی از رسانه را طلب می كند. و بهمین دلیل میبایست درانتخاب رسانه به گرایش فراگیران به رسانه مورد نظرشان و برداشت آنها از نظر میزان یادگیری از طریق آن رسانه توجه داشت. در انتخاب رسانه باید به نكات ضعف و قوت رسانه نیز توجه داشت .

اصول انتخاب رسانه

انتخاب ساده ترین ، ارزانترین رسانه برای هر آموزش یك اصل كلی است .

رسانه با توجه به خصوصیات ویژه گروه هدف و براساس حیطه های رفتاری – دانشی و نگرشی انتخاب گردند.

رسانه با توجه به ویژگی های خاص فراگیران انتخاب گردد. ( مانند: استفاده از تصاویر برای بیسوادان)

به گرایش گروه هدف به رسانه مورد نظر توجه شود.

گاهی مسائل اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی وغیره نوع رسانه را نیزتعیین می كنند. رادیو رسانه ای است مناسب برای پوشش دادن آموزش به گروه هد ف وسیع می باشد كه امكانات مالی برای تا مین آموزش از طریق مربی وجود ندارد . راد یو رسانه ای مناسب برای پوشش دادن آموزش به گروه هدف وسیع می باشد كه امكانات مالی برای تا مین آموزش از طریق مربی وجود ندارد .

«یك تكنولوژیست آموزشی باید : با توجه به حقایق ، نیازها ، اهداف ارا ئه شده بهترین- با صرفه ترین و كارآمدترین رسانه را انتخاب و پیشنهاد كند.»

جذابیت ، زیبائی ، تازگی و حتی شایع شدن یك رسانه در سایر كشورها ، نباید توجیهی برای استفاده از آن در كشور باشد جذابیت رسانه های جدید برای فراگیرانی كه اولین بار با آن روبرو می شوند امر دائمی و پایدار نیست و این جذابیت به مرور زمان ( حدود 8 هفته ) از بین می رود .پس :« روی جدید و نو بودن رسانه نباید بیش از ا ندازه تمركز شود .»

رسانه و كانال ارتباطی

در طول طراحی پیام ، تعیین كانالهای ارتباطی و رسانه ها كه بیشترین اثر بخشی را در گروه هدف دارند ، ضروری است .

كانال های ارتباطی

همان روش هائی هستند كه برای رسیدن به گروه هدف استفاده می شوند مثل : روشهای ارتباط بین فردی ( مشاوره ) – رسانه ها

رسانه های ارتباطی

مواد آموزشی هستند كه برای رسیدن به گروه هدف استفاده می شوند .مثل ( پمفلت ، بروشور و...) گاهی اوقات : رسانه و كانال یكی هستند مثل رادیوی محلی .

راه های دستیابی به گروه هدف شامل

1- از طریق روشهای ارتباط بین فردی كه شامل: مشاوره فردی و مشاوره گروهی می باشد.اختصاص خط تلفن و آموزش زوجین نیزاز این نوعند .

2- رسانه های كوچك : مانند : فیلیپ چارت ، بروشور ،اسلاید، پوستر، نوار ویدیوئی ونوار كاست

3- رسانه های جمعی: رادیو، تلویزیون، فیلم ،مجله، روزنامه، تئاتر، موسیقی، رسانه سنتی .

4- مهارت آموزی

5- حوادث خاص ( بازیهای المپیك- روزجهانی ایدز - تعطیلات )

« موثرترین راه دستیابی به گروه هدف استفاده تلفیقی از چندین رسانه است زیرا هریك اثر یكدیگر را تقویت می كنند .»

خلاصه

طوفان افكار داشته باشید برای:- بهترین راه انتقال پیام - انتخاب یكی از راههای دستیابی به گروه هدف بارش افكار داشته باشید . برای پیدا كردن یك هنرمند ( هنرپیشه ) گرافیست –نویسنده – عكاس و تولید كننده جستجو كنید تا ایده های موجود را به موقعیت های واقعی تبدیل كند - از اعضای گروه در باره رنگ ، اندازه و احساسات هیجا نی و عاطفی آنها سئوال كنید. از جدا ول راهنما برای انتخاب موا د آموزشی مناسب انتخاب و توالی محتوای آ موزشی استفاده كنید .

محتوای آموزشی

دانش، نگرش، مهارت ، نسبت به موضوعاتی است كه بصورت جزئی و مشخص ا زعناوین آموزشی بدست آ مده و سبب رسیدن به اهداف آ موزشی می شوند. برای تهیه محتوای آموزشی از منابع مختلف می توان استفاده نمود مانند: تجارب شخصی فردوسایرین، ازموا د آ موزشی نوشته شده در ارتباط با موضوع ( كتب – مجلات – گزارشات و ....) .

دو معیار برای انتخاب محتوای آموزشی

1- از معیارهای مستنداستفاده كنیم ، مانند كتب درسی – مقالات – مدارك جد ید و گزارشات ) كه می بایست از صحت آنها مطمئن بود ،معتبر با شند ومنابع متعددرا نیز مرور كنید.

2- معیارهای شغلی : محتوای آ موزشی كاركنان مستقیما درارتباط با اجرای وظایف حرفه ای آنان باشد .

كیفیت محتوای آموزشی برای ارتقای فعالیتهای شغلی بسیار مهم است زیرا بدون دا نش مورد نیاز و مهارت شغلی وظایف خود را بخوبی انجام نخواهند دا د .

اهمیت معیار شغلی

در انتخاب محتوای آموزشی برای كارشناسان توجه خاص نمود زیرا آ موزش دهندگان ، برنامه آموزشی خود را از این نقطه ( محتوای آ موزشی ) آغاز میكنند ، بنابراین دقت درانتخاب هدف آموزشی موجب دقیق ترشدن محتوا می شود و با این كار مسئولیت آموزش دهندگان سا ده تر وا زحد س وگمان جلوگیری خواهد شد .

مفهوم توالی و یا سازماندهی محتوای آموزشی چیست ؟

تعیین توالی برای آ ن است كه بتوان روند یادگیری را به گونه ای هدایت نمود كه بیشترین یادگیری در كوتاهترین زمان امكان یابد .

یادگیری : فرآیندی است كه در نهایت باید منجر به تغییر رفتار شود و این تغییر بتدریج ایجاد خواهد شد .

n ابتدا گروه هدف را مشخص كنید .

n سپس بر اساس نوع شغل آنان و مطالبی كه باید یاد بگیرند . محتوی، انتخاب و توالی را بشكل زیر در سه عنوان رعایت نمائید :

n باید بداند (MUST)

n مفید (خوب ) است بدا ند (shold usefull )

عالی یا خیلی خوب است بداندn (could nice)

MUST

مهارت ، دانش و یا نگرشی است كه آموزش گیرنده برای انجام وظایف اصلی خود به آ نها نیاز دا رد و معمولا به صورت چه ؟ ( WHAT ) و چگونه ؟ (HOW ) عنوان می شود.

Should- useful

مهارت دانش و یا نگرشی است كه مرتبط با زمینه كلی شغل می باشد. به عنوان یك دستورالعمل ضروری نیست ولی مفید( خوب ) است كه فراگیر بداند .

Could – nice

مهارت دانش و نگرشی است كه مرتبط با زمینه كلی شغل است . اما دا نستن یاانجام آن مستقیما برای انجام این كارضروری نیست . اما جالب است یا خیلی خوب است كه فراگیر بداند. ممكن است آ نچه برای شغلی must باشد برای حرفه ای دیگر could با شد .

راهنمای تهیه محتوای رسانه

باید بصورت مختصر و سریع ا ولویت بندی محتوای آموزشی را انجام داد . راهكار اساسی : انجام بحث گروهی با اعضای گروه هدف گروه هدف چه محتوا ؟ و چه مواد آموزشی را دریافت خواهد كرد ؟ تصمیم بگیرید مواد آموزشی موجود را دوباره استفاده می كنید یا مواد آموزشی اضافی نیاز دارید؟

سئوالات راهنمائی كه می توان از گروه هدف پرسید :

n نظرتان در باره محتوای رسانه و هدف آن ( قصد انتقا ل مطلب ) چیست ؟

n آیا پیامها نظر شما را جلب نموده است ؟

n آیا آنچه در باره موضوع می خواستید بدانید به شما گفته شده است ؟

nآیا فكر می كنید كسانی را كه می شناسید نیز مطالب را مناسب دانسته اند ؟

nاگر بنظر شما محتوا مناسب نیست چگونه باشد بهتر است؟ و آیا مطالب شما را خسته و د لزده كرده است ؟

بعد از جمع بندی پا سخ ها

تصمیم بگیرید آیا مواد آموزشی و محتوای قبلی و موجود را تغییر دهید یا نه ؟ پس این سئوالا ت را از خود بپرسید : مواد آموزشی چگونه مورد استفاده قرار می گیرد ؟واكنش گروه هد ف نسبت به آ نها چیست؟

آیا مجوز تغییر دادن یا استفا ده از این مواد آموزشی را دارید ؟ چگونه می توانید محتوای جد ید را جا یگزین محتوای موجود كنید ؟

رهنمودهائی برای طراحی محتوای رسانه

n مشخص كنید كه اگر تغییر رفتار دهند چه فوایدی عا یدشان می شود ؟

n اطلاعات مناسب در حمایت سودمندی رفتار مناسب را ارائه دهد .

مثال : بیماریهای مقاربتی در زنان می تواند باعث نازائی نیز شود .

n یك پیام روشن و سا ده را تولید كند .

* نكات اصلی را برجسته كند .

با ارا ئه اطلاعات مناسب یك احساس خوب و لذ ت بخش و رضایت را ایجاد كند .
منابع قابل اعتماد و معتبر برای دریافت اطلاعات را شناسائی كنید . مثال : پیام را از زبان یكی از شخصیتها و یا یك منبع قابل قبول گروه هدف بیان كنید .

پیام اثر بخش به گروه هدف كمك می كند تا :

n نسبت به تغییر رفتار در خود احساس تعهد ایجاد نماید .

n مهارت مورد نیاز برای بكار گیری تغییر رفتار را كسب كند .

انتخاب تكنیكها ، روشها و وسایل كمك آموزشی

با انتخاب و تعیین هدف آموزشی میn توان تكنیك و روش آ موزشی را انتخاب نمود .

1- وقتی هدف آموزشی انتقا ل معلومات است . استفاده از راههای زیر موثر است :

بحث گروهی - سخنرانی - تمرین گروهی و انفرا دی - مجمع – پانل – فیلم – نوار وید یوئی و غیره

2- وقتی هدف آموزشی حل مشكل است ،استفاده از روشهای زیر توصیه می گردد :
مطالعات موردی – بحث گروهی – فرافكنی افكار – تمرین

3- وقتی هدف آ موزشی ارتقاء مهارت كاركنان است ، روشهای زیر توصیه می گرد د :
نمایش عملی مهارتها - مشاهده ( آ موزش از طریق نگاه كردن ) ایفای نقش – دستورالعملهای برنامه ریزی شده .

تهیه و تنظیم : "مریم جمشیدی" 19/5/89

www.mazand.medu.ir/2022 & www.edumazand.ir & www.pagohesh.blogfa.com

رسانه آموزشی

مطالب مشابه :

ساخت وسایل جدید و زیبا از وسایل دور ریختنی

عدم استفاده از وسايل كمك آموزشي :

رسانه آموزشی

طرح درس جغرافیا

نقش وسایل کمک آموزشی در یادگیری درس ریاضی

انزال زودرس، درمان به دور از هیاهوی تبلیغات

جوشکاری قوس پلاسما Plasma Arc Welding PAW

نقش وسایل کمک آموزشی در یادگیری درس ریاضی+راهبر آموزشی

نمونه واحدكار