معاوضه دو صنعت پاک و آلوده/ کارخانه سیمان در ازای نیروگاه!

به گزارش خبرنگار مهر در خرم آباد، پس از مدتها جدال بر سر جابجایی کارخانه سیمان خرم آباد بالاخره این کارخانه با وجود هشدارهای زیست محیطی آن در استان لرستان ماندنی شد تا ساز ناسازگازی نیروگاه کوک شود و بنای رفتن بگذارد.

رفتن نیروگاه خرم آباد به دلایل مختلفی برای مردم این استان حائز اهمیت است به طوریکه شاید از دست رفتن این صنعت مادر یادآور خاطره تلخ انتقال پتروشیمی لرستان به یکی دیگر از استانهای کشور باشد.

شاید حال که پرونده نیروگاه و کارخانه سیمان با حکم دیوان عدالت اداری فعلا بسته شد است مجالی برای بررسی این پرونده از ابتدا تاکنون باشد.

لرستان و کلنگ های بدون کارشناسی!

خبرگزاری مهر در اولین روزهای نزاع نیروگاه و کارخانه سیمان به انتشار گزارشی از روند کلنگ های بدون کارشناسی در این استان پرداخت و در آن متذکر شد که چرا باید ابتدا کلنگ های پروژه هایی چون کارخانه سیمان و نیروگاه با حضور مقامات ارشد وزارتخانه های متبوع در کنار هم به زمین شود تا پس از گذشت چند سال مسئولان به این نکته پی ببرند که این دو صنعت در جوار هم برای ادامه فعالیت یکدیگر مخاطره آمیز هستند؟

این در حالی است که اکنون هر دو این پروژه ها دارای پیشرفت فیزیکی هستند و هزاران مدعی دارند. از کارخانه سیمان با سهامداران 46 هزار نفری گرفته تا نیروگاه خرم آباد با حامیانی یک میلیون نفری از مردم لرستان...

در اولین باب از این پرونده آنچه جای تامل است این است که چرا از ابتدا مسئولان به این مهم بی توجه بودند تا امروز سرخوردگی دیگر در کارنامه صنعت لرستان ناشی از عدم کار کارشناسی به ثبت برسد!

در ادامه این پرونده بد نیست نگاهی به وضعیت هر دو صنعت سیمان و نیروگاه خرم آباد بیاندازیم تا ابعاد دیگری از روند فعالیت این دو پروژه روشن شود.

کارخانه سیمان و انتظار خرم آباد برای حلول دودهای سیمانی!

کلنگ کارخانه سیمان خرم آباد در سال 84 به دست وزیر کار و امور اجتماعی وقت دولت نهم به زمین زده شد تا در آن روز محمد جهرمی از حرکت دولت نهم در راستای کاهش نرخ بیکاری لرستان با احداث این کارخانه خبر دهد.

در آن روز خبری از آلودگی ها و مخاطراتی که ممکن است این صنعت برای لرستان به ارمغان بیاورد نبود و تنها در سخنانی از سوی برخی از مسئولان حاضر از استفاده از تکنولوژی روز برای کاهش آلودگیها خبر داده شده بود.

محیط زیست لرستان در آن زمان مجوز احداث این پروژه را به صورت مشروط و با اخذ تعهد کتبی از مدیر عامل آن صادر کرد ولی پس از کلنگ زنی به گفته مسئولان استان مدیر عامل این کارخانه به هیچ کدام از تعهدات داده شده به محیط زیست عمل نکرد تا اینکه محیط زیست حکم توقف فعالیت این کارخانه را صادر کرد.

با صدور حکم توقف فعالیتهای کارخانه سیمان خرم آباد این کارخانه تلاشهای خود را از مبادی حقوقی دیگر ادامه داد در حالیکه با وجود حکم توقف به ادامه کار خود در محل فعلی نیز اقدام کرده بود.

مدیر کل محیط زیست استان لرستان در آن زمان در سخنانی عنوان کرد: کارخانه سیمان خرم آباد در مکان فعلی ضوابط استقرار را مطابق قوانین زیست محیطی ندارد.

علی رحیم کاکاوند با تاکید بر اینکه این کارخانه ارزیابی های زیست محیطی را انجام نداده است و همه مجوزهای آن نیز مشروط بوده است، یادآور شد: مسئولان این کارخانه حتی به تعهداتی که برای گرفتن مجوز داده اند نیز پایبند نیستند.

کارخانه ای در بطن زندگی مردم!

مدیرکل سازمان محیط زیست استان لرستان با تاکید بر اینکه سهامداران و مدیرعامل این کارخانه باید واقعیتهای موجود را درک کنند، خاطر نشان کرد: امکان فعالیت یک کارخانه سیمان در گوشه شهری با جمعیت 500 هزار نفر وجود ندارد.

وی همچنین به اعتراضات مردم روستایی منطقه کارخانه سیمان اشاره کرد و گفت: اهالی 11 روستای محل احداث کارخانه سیمان با نوشتن طومارهایی از مقامات ارشد استان حواسته اند که از هر گونه فعالیت این کارخانه جلوگیری کنند.

همه این اظهارات آن روزها در حالی مطرح می شد که این کارخانه در فاصله 350 متری زندگی روستائیان منطقه به کار خود ادامه می داد و به هشدارهای زیست محیطی مبنی بر مخاطرات زیست محیطی این کارخانه برای سلامت مردم روستایی منطقه، مردم خرم آباد، پادگان موجود در آن منطقه و زندانیان زندان خرم آباد بی توجه بود.

و اما وضعیت موجود و ادامه فعالیت غیرقانونی این کارخانه موجب اعتراض نیروگاه خرم آباد و تهدیدهای سرمایه گذاران آن برای جابجایی این پروژه بزرگ شد.

وضعیت موجود کارخانه سیمان در حالی مطرح می شد که این کارخانه دارای بیش از 46 هزار سهامدار است و بنابر ادعای استاندار لرستان شبهه های قانونی در تغییر وضعیت کارخانه سیمان از سهامی خاص به عام نیز وجود داشت.

دستور رئیس جمهوری برای توقف فعالیت کارخانه سیمان

در حالیکه روند پیگیریهای قانونی هر دو طرف ماجرا ادامه داشت که سفر دوم هیئت دولت به لرستان پای رئیس جمهوری را به ماجرای کارخانه سیمان و نیروگاه باز کرد تا محمود احمدی نژاد دستور توقف پروژه کارخانه سیمان را صادر کند.

در سفر دور دوم هیئت دولت به لرستان ماجرای کارخانه سیمان و نیروگاه خرم آباد در جلسه ای با حضور ریاست جمهوری بررسی شد و در نتیجه تصمیم به جابجایی کارخانه سیمان گرفته شد و مقرر شد کلیه خسارات کارخانه سیمان نیز در این زمینه جبران شود و زمینه جابجایی آن با حمایت مسئولان استان فراهم شود.

در حالیکه در مصوبه دولت با صراحت از ضرورت جابجایی کارخانه سیمان نام برده شده بود ولی مسئولان این کارخانه عزمی جدی برای مقابله با مصوبه دولت را به منظور احداث این کارخانه در محل فعلی آغاز کردند در حالیکه هنوز پیشرفت کارخانه سیمان حتی مطابق برنامه نیز پیش نرفته بود.

حجت الاسلام میرعمادی در یکی از خطبه های نماز جمعه خرم آباد از روند موجود در زمینه بلاتکلیفی این دو صنعت مهم بعد از گذشت چهار سال انتقاد کرد و با یادآوری خاطره تلخ انتقال پتروشیمی لرستان بر ضرورت ماندن نیروگاه در استان تاکید کرد.

ماجرای تهدیدهای نیروگاه و توقف شش ماهه فعالیت آن

با ادامه روند فعالیت کارخانه سیمان، نیروگاه خرم آباد با طرح این موضوع که گرد و غبار ناشی از فعالیت این کارخانه برای توربین های نیروگاه مضر است تهدید به خروج از استان و انتقال نیروگاه به یکی دیگر از استانهای کشور کرد.

این در حالی بود که با ادامه فعالیت کارخانه سیمان نیروگاه از ادامه کار انصراف داد و فعالیت خود را به طور کامل در خرم آباد متوقف کرد تا کارگران آن در مقابل استانداری تجمع کنند و هم نوا با مردم روستاهایی که معترض به احداث کارخانه سیمان بودند فریاد جابجایی کارخانه سیمان را سر دهند.

جانشین مسئول نیروگاه خرم آباد در حاشیه تجمع اعتراض آمیز مردم و کارگران در جمع خبرنگاران عنوان کرد: نیروگاه خرم آباد از ابتدای خردادماه سال جاری به دلیل قرار گرفتن کارخانه سیمان در کنار آن تعطیل شده است.

محمدحسن رضایی ادامه داد: مسئولان نیروگاه معتقدند که سیلیسی که در کارخانه سیمان به کار می رود و از طریق دودکشها منتشر می شود به توربینهای نیروگاه خرم آباد آسیب وارد می کند و در نتیجه پس از مدت کوتاهی نیروگاه به تعمیرات نیاز پیدا می کند.

وی فعالیت کارخانه سیمان در کنار نیروگاه خرم آباد را موجب وارد آمدن هزینه و فشار سنگین به این نیروگاه دانست و بیان داشت: در صورت آسیب دیدن توربینهای نیروگاه برای تعمیر هر توربین حداقل 45 روز فرصت نیاز است و این امر علاوه بر هزینه های سرسام آور کار نیروگاه را نیز به تعویق خواهد انداخت.

این مسئول نیروگاه خرم آباد با تاکید بر اینکه مردم خواستار حفظ سلامت خود هستند، عنوان کرد: در حال حاضر فاصله کارخانه سیمان و نیروگاه خرم آباد تنها 2 کیلومتر است که بنابر نظر کارشناسان باید این فاصله حداقل به چهار کیلومتر رسانده شود.

حکم دیوان عدالت اداری: ادامه فعالیت کارخانه سیمان در مکان فعلی مانعی ندارد!

پس از پیگیریهای فراوان و صدور احکام مختلف در نهایت در هفته جاری خبری از سوی مسئولان ارشد لرستان انتشار یافت که نگرانیهای مردم را دو چندان کرد و آن خبر حکم دیوان عدالت اداری مبنی بر بلامانع بودن ادامه فعالیت کارخانه سیمان بود.

سید حسین صابری تصریح کرد: در حکم دیوان عدالت اداری آنچنان که باید و شاید به ادعاهای محیط زیست توجه نشده است ولی ما مجری قانون هستیم و باید حکم دیوان عدالت را اجرا کنیم.

وی با اشاره به برخی اظهارات متولیان نیروگاه، بیان داشت: مسئولان این نیروگاه با طرح اظهاراتی عنوان می کنند که این نیروگاه مربوط به بخش خصوصی است و با توجه به اطلاعاتی که داریم گرد وغبار کارخانه سیمان منجر به آسیب دیدن توربین های نیروگاه می شود و ما باید هر شش ماه یکبار نیروگاه را متوقف کنیم که با افزایش هزینه قیمت تعویض توربین قیمت برق تولیدی بالا می رود و کسی برق ما را نمی خرد.

استاندار لرستان در مورد مستندات نیروگاه خرم آباد برای ادعای خود عنوان کرد: آنها به مکاتبه وزارت نیرو در این زمینه استناد می کنند که در صورت بالا رفتن هزینه تعمیر توربین ها قیمت تولید برق بالا می رود که این امر توجیه اقتصادی ندارد.

صابری با تاکید بر مواضع خود در زمینه آلاینده بودن کارخانه سیمان، بیان داشت: از دیدگاه محیط زیست این موضوع هنوز قابلیت پیگیری را دارد ولی از دیدگان من به عنوان مجری قانون باید حکم دیوان عدالت اداری اجرا شود.

جلسه با مسئولان وزارت نیرو برای ماندن نیروگاه خرم آباد

وی با تاکید بر اینکه می توان با گرفتن تعهداتی از کارخانه سیمان مانع از رفتن نیروگاه خرم آباد شد، عنوان کرد: قرار شده است که با حضور مسئولان وزارت نیرو، مسئولان استانی و متولیان نیروگاه جلسه ای گرفته شود که بتوانیم نیروگاه را در خرم آباد نگه داریم.

استاندار لرستان با یادآوری اینکه عملیات احداث نیروگاه از اول خردادماه تعطیل است، گفت: روند فعالیت کارخانه سیمان نیز به دلیل نبود نقدینگی و مطالبات پیمانکار به صورت کند پیش می رود.

وی با اشاره به مصوبه منصفانه هیئت دولت در این زمینه، عنوان کرد: نیروگاه یک صنعت پاک و سالم است که به شدت در استان مورد نیاز است.

استاندار لرستان ادامه داد: در حال حاضر در استان لرستان با نرخ بالای بیکاری ما برای ایجاد تولید و اشتغال نیازمند انرژی هستیم که نیروگاه می تواند این انرژی را تامین کند.

صابری افزود: همین الان ما بیش از 500 مگاوات برق برای صنایع در دست اجرا نیاز داریم که تامین نیاز برق این صنایع یکی از مشکلاتی است که در صورت انتقال نیروگاه از خرم آباد با آن مواجه خواهیم شد.

پیشرفت نیروگاه بیشتر از کارخانه سیمان است

استاندار لرستان همچنین با تشریح دیگر مزایای وجود نیروگاه در لرستان، بیان داشت: این در حالی است که هم اکنون پیش رفت فیزیکی نیروگاه خرم آباد جلوتر از کارخانه سیمان است.

صابری با یادآوری اینکه مسئولان کارخانه سیمان متعهد با رعایت ارزیابی های زیست محیطی شده اند، بیان داشت: در تعهد کتبی مدیر عامل این کارخانه بر ضرورت تهیه طرح ارزیابی زیست محیطی و رعایت فاصله از روستاها، زندان و پادگان تاکید شده است ولی این کارخانه به هیچ کدام از این موارد عمل نکرده است.

وی تصریح کرد: مسئولان این کارخانه که هنوز به تعهدات اولیه خود عمل نکرده اند چه تضمینی وجود دارد که به دیگر خواسته های طرح شده از سوی محیط زیست و مورد تاکید از سوی دیوان عدالت اداری توجه کنند.

به هر حال با حکم دیوان عدالت اداری مبنی بر ماندگاری کارخانه سیمان در خرم آباد و ادامه روند توقف عملیات ساخت نیروگاه خرم آباد شایعات مبنی بر رفتن نیروگاه از لرستان و انتقال به یکی از استانهای همجوار هر روز بیشتر شدت می گیرد تا خاطره تلخ رفتن پتروشیمی بار دیگر برای مردم لرستان تکرار شود و آرزوی یک صنعت بزرگ و مادر بر دل مردم بماند.

یادم می آید روزی در یکی از جلسات کودکان لرستانی با استاندار لرستان که به مناسب روز کودک برگزار شده بود کودکی از میان جمع برخواست و با نگاه کودکانه خود سید حسین صابری را خطاب قرار داد و درد دیرینه مردم لرستان را اینگونه مطالبه کرد: "حالا که پول دستتان آمده است کارخانه ای را که چند سال پیش فروختید دوباره پس بگیرید!"

منظور این پسربچه خرم آبادی پتروشیمی لرستان بود که روزی به راحتی به یکی دیگر از استانهای کشور بخشیده شد تا امروز هنوز ذهن کودکانمان درگیر چرایی رفتن آن باشد... و حال باید منتظر باشیم تا روزی دیگر کودکانمان از ما سئوال کنند که رهاورد معاوضه نیروگاه با کارخانه سیمان چه بوده است؟

..........................

گزارش: صدیقه حسینی