آشنایی با چوله یا تشی

جانوری پستاندار و جونده است که بدنش با پوششی از تیغ پوشیده شده‌است و بهنگام احساس

خطر تیغهای خود را به بدن دشمن فرو می برد
تشی را نباید با جوجه‌تیغی که از خانوادهٔ دیگری است اشتباه گرفت. این جانور از زیرراستهٔ

تشی‌شکلان (Hystricomorpha)، خانوادهٔ تشی‌های بر جدید (Erethizontidae) است.

بزرگ‌ترین جونده ایران است. خارهای بلند روی بدنش او را از سایر پستانداران متمایز می‌کند.

خارهای ناحیه گردن و شانه نازک و بلند است، موقعی که آن‌ها را سیخ می‌کند به شکل بادبزن

در می‌آیند و حیوان بزرگ‌تر به نظر می‌رسد. خارهای قسمت پشت کوتاه‌تر و کمی کلفت‌تر با

نوارهای سیاه و زرد، و خارهای ناحیه دم کوتاه و سفیدند.
اندازه‌ها:
طول سر و تنه ۷۰ تا ۹۰ سانتی‌متر، دم ۸ تا ۱۰ سانتی‌متر، طول خار ۱۸ تا ۳۵ سانتی‌متر، وزن

۱۱ تا ۲۵ کیلوگرم.

زیستگاه:

در بیشتر زیستگاه‌ها اعم از جنگلی، کوهستانی، استپی و بیابانی زندگی می‌کند. گاهی نیز در

پیرامون باغ‌ها و زمین‌های کشاورزی ساکن می‌شود.

پراکندگی:

قاره آسیا. در بیشتر مناطق ایران به استثنای آذربایجان غربی

عادات :
شبگرد است. به صورت انفرادی زندگی می‌کند ولی گاهی یک گروه فامیلی کوچک در یک لانه

ساکن می‌شوند. بر خلاف آنچه که شایع است تشی نمی‌تواند خارهای خود را پرت کند. در موقع

احساس خطر برای بزرگ جلوه دادن خود خارها را سیخ می‌کند و خود را از پشت و یا بغل به

حیوان مهاجم می‌کوبد.

غذا:

از تمام قسمت‌های گیاهان تغذیه می‌کند. برای خوردن پیاز و ریشه گیاهان زمین را حفر می‌کند.

تولید مثل:

در سال یک بار تولید مثل می‌کند. دوره آبستنی حدود۱۱۲ روز است و ۱ تا ۴ بچه می‌زاید. طول

عمر تشی حدود ۱۵ سال است، یک تا چهار بچه می‌زاید. بچه‌ها د رموقع تولد دارای مو.

چشم‌های باز هستند. تا دو ماهگی وابسته به مادرند. در یک سالگی بالغ می‌شوند. طول عمر

تشی حدود ۱۵ سال است.

از بین این گونه ها خارپشت ایرانی یا خارپشت برانت(Brandt hedgehog) خارپشتی است

که تاکنون از ایران گزارش شده است. در میان چهار گونه خارپشتی که تا کنون درمنطقه ایران

شناسایی شده اند، خارپشت برانت به جهات دارا بودن پوشش سیاه رنگ که ناشی از سیاه بودن

ناحیه انتهایی خار در آنها است از سایرین تمیز داده می شود. البته در بخش هایی از پراکندگی

این گونه نمونه هایی با رنگ کاملاً روشن نیز مشاهده می شود. خارهای ناحیه پیشانی در این

گونه و خارپشت بیابانی که تنها از جزیره تنب گزارش شده دارای یک ناحیه برهنه فاقد خار

است. موهای بدن در ناحیه شکمی، روی پاها و صورت ترکیبی از موهای سیاه و سفید بوده اما

تعداد موهای سیاه بسیار بیشتر و به سیاهی می زند

.
خارپشت برانت از لحاظ اندازه، تنوع بالایی را نشان می دهد

.
با وجود آن در اکثر قسمت های اروپا و آسیا نیز این جانوران منحصر به فرد، آرام و دوست

داشتنی پراکنده اند اما جمعیت گونه های مربوط به این نواحی از جمله همین خارپشت برانت به

مانند سایرین زیاد نبوده و رویت آنها به سختی انجام می شود. خارپشت برانت مشابه سایر

خارپشت ها، کف رو است؛ یعنی این که در هر گام تمام کف پای جانور با زمین تماس پیدا می

کند. آنها سر و پوزه ای دراز و جمجمه کوچک دارند. چشم ها و گوش ها در خارپشت ها به

خوبی توسعه یافته است. نرها و ماده ها شبیه یکدیگرند و مهم ترین مشخصه ظاهری که آنها را

از هم متمایز می کند فاصله بین مقعد تا عضو تناسلی (genital) است که در نرها این فاصله

بسیار زیاد است

.
خارپشت برانت درفک بالا در هر طرف سه دندان پیش، یک نیش، سه پیش آسیا و سه دندان

آسیا دارد و معمولاً دندان پیش اول در همه خارپشت ها از جمله خارپشت برانت از سایرین

بزرگ تراست.

خارهای پشت و طرفین بدن مهم ترین مشخصه همه خارپشت ها است و این خارها دارای نوکی

تیز بوده و برای کاهش وزن تو خالی شده اند. بخش زیرین بدن در زمان برخورد با یک جسم

سفت و تماس با عامل خارجی همانند یک گیرنده شوک عمل می کند. درحالت عادی خارها روی

سطوح بدن می نشینند و هر خار توسط یک ماهیچه منفرد راست میشود. (درست مانند ساختار

مو در همه پستانداران) موهای زیر بدن نرم و در زمان جمع کردن بدن توسط جانور ممانعتی به

عمل نمی آورند.از پاهای جلویی و چنگال های قوی برای حفر کردن زمین به منظور یافتن غذا و

یا ساختن لانه استفاده می کنند

.
خارپشت ها سرعت بالایی ندارند و حداکثر سرعت در آنها در حدود ۱۰ کیلومتر بر ساعت است

اما آنها قادرند به آسانی از موانعی چون سیم های خاردار عبورکنند

همان طور که خارهای بدن، خارپشت ها را از حیوانات بزرگی که به دنبال شکار آنها هستند،

محافظت می کند این خارهای غیرقابل نفوذ محیط خوبی را نیز برای مکنده های خون با جثه

کوچک ایجاد میکنند . کک ها، کنه ها، مایت ها و قارچ ها از جمله آفت های پوستی هستند که

در خارپشتها به تعداد بسیار زیاد دیده می شوند.

خارپشت برانت به مانند سایر خارپشت ها موجودی شب فعال است. چشم های قوی آنها برای دید

در شب سازش یافته اما به نظر می رسد آنها دیدی تک رنگ دارند. مشابه بسیاری از حیوانات

شب فعال دیگر، خارپشت ها هم عمدتاً به حس بویایی خود وابسته اند. خارپشت برانت از حس

بویایی بسیار خوبی برخوردار است که از آن در اعمال مختلفی چون ردیابی طعمه و در

جفتگیری استفاده می کند.
قوه شنوایی نیز در خارپشت ها بسیار خوب است بطوریکه قادرند اصواتی با فرکانسبالا تا ۴۵

کیلو هرتز را بشنوند در حالی که انسان حداکثر اصوات ۱۸-۲۰ هرتز را قادر است، بشنود.

همگی خارپشت ها از جمله خارپشت برانت علاوه بر سوسک ها و کرم های خاکیبه عنوان رژیم

غذایی عمده، میل شدیدی به خوردن گوش خیزک ها ، حلزون ها، جیرجیرک ها، ملخ ها

همان طور که خارهای بدن، خارپشت ها را از حیوانات بزرگی که به دنبال شکار آنها هستند،

محافظت می کند این خارهای غیرقابل نفوذ محیط خوبی را نیز برای مکنده های خون با جثه

کوچک ایجاد میکنند . کک ها، کنه ها، مایت ها و قارچ ها از جمله آفت های پوستی هستند که در خارپشتها به تعداد بسیار زیاد دیده می شوند.