موسیقی محلی در ایران و موسیقی شمال خراسان

شمال خراسان شامل شهرهاى بجنورد، اسفراين، درگز،قوچان و شيروان است. بخش عمده‌اى از ساکنين اين نواحى را مهاجرين کرد و ترک تشکيلمى‌دهند. بخشى از موسيقى شمال خراسان، موسيقى کوهپايه‌اى است. اين نوع موسيقى توأمبا فرياد است. در کنار آن، موسيقى جلگه و دشت قرار دراد که ملايم‌تر و درونى‌تراست. موسيقى الله مزار، انارکي، دوقرسه، و هراى موسيقى اين نواحى است. هنرمندان موسيقى در اين مناطق، 1 - عاشق‌ها و 2 - بخشى‌ها و 3 - لوطى‌ها هستند. عاشق‌ها قديمى‌ترين هنرمندان اين منطقه‌اند که نوازندگانسازهاى سورنا، دهل، کمانچه، قشمه و دياره‌اند و از رقصندگان بزرگ شمال خراسانند. بخشى‌ها نوازندگان دوتار، آوازخوان و داستان‌سرا بوده‌اند. در روايات عاميانه، "بخشی" فردى استثنايى است که خداوند به او موهبتى عطا فرموده است. لوطى‌هاپيام‌رسانان جامعه خود بوده‌اند. وسيله آنها يک دايره بوده؛ ممکن بود آنهاآهنگ‌هاى رقص را بخوانند يا بنوازند.لوطى‌ها در حکم روابط عمومى با پيام‌رسانان جامعه خود بوده‌اند. وسيله آنها تنها يک دايره بوده است. لوطى‌ها نيز مانند عاشق‌ها در قديم حق انتقاد داشته‌اند. آنان دائما در سفر بودند و ناقلان اخبار و وقايع به‌شمار مى‌آمدند. امروزه ديگر در شمال خراسان کمتر لوطى ديده مى‌شود و اين گروه تقريبا از بين رفته است.

داستان طاهر و زهره با دوتار و آواز استاد محمد حسین یگانه

استاد محمدرضا درویشی ، آهنگساز ، محقق و پژوهشگر موسیقی درباره

موسیقیخراسان می گوید : منطقه ای كه امروزه در نقشه فعلی ایران خراسانشمالی نامیده می شود ، تركیب قومی ویژه ای دارد كه اغلب ترك زبانها و كرد زبانها وتا حدودی فارسی زبانها در آن سكونت دارند ؛ این در حالی است كه قوچان در این منطقهدارای اهمیت فرهنگی بیشتری است و یك كانون به شمار می رود كه در آن اقوام ترك و كردتركمن و فارس نیز زندگی می كنند ؛ این تركیب قومی باعث آمیزش فرهنگی شده است بهگونه ای كه موسیقی تركمنی توانسته در بخشهایی از موسیقی شمال خراسان تاثیر عمیقیداشته باشد. درمنطقه شرقی استان خراسان رضوی هم كه شهرهای خواف, تربت جام و تایباد آن منطقه هستند ، به نوعی دارای مركزیت موسیقی در این استان استضمن اینكه موسیقی جنوب خراسان نیز با تمام اهمیتش در مجموع مختصرتر از دو قسمت دیگرخراسان است كه ساز دو تار در ۳۰ سال گذشته در این منطقه كمتر دیده شده است ؛ این درحالی است كه سازهایی كه در این سه منطقه فرهنگی خراسان متداول هستند به غیر از دوتار همه مشترك هستند.

خراسان داراى یکی از غنى‌ترين و قديمى‌ترين فرهنگ موسيقى در مناطق ايران است. ابونصر فارابى فيلسوف و موسيقى‌دان بزرگ مسلمان، پايه تحقيقات موسيقى خود را بر تنبور خراسان استوار کرده است و در کتاب معروف و عظيم خود موسيقى الکبير، باب مستقلى را به تشريح عليمى اين ساز کهن اختصاص داده است. جلگه قوچان، نيشابور و سبزوار داراى موسيقى ملايم‌تر و درونى‌تر است. شعرا و عرفاى اين دو منطقه گاه به زبان فارسي، گاه کردي، گاه ترکى و عحتى عربى را براى انتقال و بيان مقاصد و احساسات خويش به‌کار بردند. هجران و فشارهاى تاريخى وارد آمده بر اقوام ساکن در اين منطقهٔ خراسان، تأثير مستقيمى بر موسيقى اين خطه برجا گذاشته است، به ‌گونه‌اى که در موسيقى اين منطق هم ملودى و اشعار رزمى و حماسى وجود دارد و هم سوگ آوا و سوگنامه و مقام‌هائى مانند "الله مزار" و "دو قرسه"، "انارکي" و "هراي" اشاره به قتل و غارت و حوادث پرسوز و گداز و آوارگى اقوام اين منطقه دارد. البته بسيارى از آهنگ‌هائى که در شمال خراسان، زمانى براى سوگ اجراء مى‌شده، پس از گذشت زمان، آرام آرام تغيير شخصيت داده است و آنها به‌عنوان آهنگ‌هاى رقص نيز استفاده مى‌شود. اين مسئله مى‌تواند گوياى اين موضوع باشد که انواع مختلف موسيقى و از جمله موسيقى و حرکات موزون رقص در ارتباط با شرايط زيست و واقعيت‌هائى است که مردم هر منطقه در معرض آنها قرار داشته‌اند و چگونگى زندگى کردهاى شمال خراسان است که باعث شده موسيقى و رقص‌هاى اين خطه داراى پشتوانه‌اى از رزم و سوگ باشد. به‌عنوان مثال آهنگ "هاى هاى رشيد خان" که زمانى براى سوگ استفاده مى‌شده، امروزه به‌عنوان يک آهنگ شاد اجرا مى‌شود. موسيقى کردى شمال خراسان را موسيقى کرمانجي نيز مى‌گويند.

آواز و دوتار : استاد محمد حسین یگانه

<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />		زمان	حجم فايل ( Mb )	دانلود
1	شاختایی	<?xml:namespace prefix = st1 ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:smarttags" />3:02	۰.۵	<?xml:namespace prefix = v ns = "urn:schemas-microsoft-com:vml" />
2	جعفرقلی	7:35	1.30
3	نوایی	1:42	۰.۳۱
4	شاختایی - لحن دیگر	2:44	۰.۴۸
5	دوست محمد و آیجمال	14:35	۲.۳۱
6	سلیمان و بلقیس	15:43	۲.۷۰

******

در این رابطه بخوانید :

منابع استفاده شده برای مطالب بالا : سایت آفتاب

موسیقی محلی در ایران و موسیقی شمال خراسان

مطالب مشابه :

دود عود

دانلود تصنیف دود عود (اجرای کنسرت) به همراه نت آن از پرویز مشکاتیان

تصنیف دود عود(اجرای کنسرت به همراه نت)

شجریان و مثنوی افشاری ( مثنوی پیچ )

آلبوم دود عود، محمدرضا شجریان-نی: جمشید عندلیبی

دود عود | استاد محمد رضا شجریان | آهنگساز: پرويز مشكاتيان - دستگاه: نوا - اجرا: ۱۳۶۶

جانا هزاران آفرین ... ( برای دستگاه نوا )

معرفی ردیفهای آوازی آلبوم دود عود

تصنیف ای یوسف خوش نام ما

موسیقی محلی در ایران و موسیقی شمال خراسان