اورامان، سرزمین مهر و دوستی

واژه اورامان یا هورامان از ۲ بخش هورا به معنی اهورا و مان به معنی خانه، جایگاه و سرزمین تشكیل شده است. بنابراین اورامان به معنی سرزمین اهورایی و جایگاه اهورا مزداست. هور در اوستا به معنی خورشید آمده و هورامان جایگاه خورشید نیز معنی می دهد.
روستای اورامان تخت، در ۶۰ كیلومتری جنوب خاوری مریوان قرار گرفته كه از گذشته ایام، به عنوان مركزیت منطقه محسوب می شده و در میان اهالی به عنوان شهر و تخت پادشاهی منطقه شناخته شده است. ضمناً كوه جنوب روستا كه مهم ترین ییلاق این سرزمین است، به نام تخت خوانده می شود. معماری محل، خشكه چین چند طبقه در بر كوه است و با توجه به وجود قبور متبركه ای كه در میان تمام اورامی ها مقدس است، هرساله تعداد زیادی گردشگر و همچنین اهالی منطقه به آن سفر می كنند و در مراسم خاصی چون «پیرشالیار» رسوم كهن را به جا می آورند. همچنین شیب تند محل، باعث معماری خاص آن شده كه در حد خود بی نظیر بوده و به عنوان یكی از روستاهای دارای ارزش بافت معماری قابل نظر است. از آثار تاریخی محل، به قلعه اورامان كه بر بلندی پشت روستای اورامان و نزدیك روستای سر پیر واقع شده و بقایای یك قلعه سنگی، آب انبار و حصار می توان اشاره كرد. همچنین منزل پیرشالیار در داخل روستا از دیگر آثار با ارزش منطقه
به شمار می آید.
صنایع دستی روستا عمدتاً بافت كلاش (گیوه)، كلاه، جاجیم، تسبیح، سجاده و غیره بوده كه نیازمند توجه و حمایت بیشتر مسئولان است و طبیعت زیبای بهاری منطقه نیز جاذبه ای دیگر است كه به عنوان یكی از تفرجگاه های مهم منطقه به حساب می آید.
* اورامان، سرزمین پیران ماندگار
اورامان، سرزمین پیران ماندگاری است كه در آن زندگی كرده اند و به واسطه حضور پیر شالیار در این منطقه زیسته اند و حتی بعضی ها در آن مدفونند كه تعداد آنها را ۹۹ نفر ذكر كرده اند. پیرانی هم چون پیررستم، بابابیرو، پیرزرین، پیر چال، باباحیرانی، پیر داوود، پیروتی، یاپیروتی، یا پیر عزیز، پیر خالد، پیر قلم دار یا كرك غاز، شیخ روح الله، پیر عزیز، پیر محمد كوماسی كه از كوهسار كرمان آمده و ملاجان الله كه هركدام از طرف پیر شالیار مأموریت خاصی داشته اند.
* فنون و هنر، اصولی در زندگی اورامانی ها
هنرهای سنتی از دیرباز در میان كردها رواج داشته و با توجه به شرایط خاص جغرافیایی از تنوع برخوردار بوده است. تولید این آثار، هم مصرف محلی دارد و هم از نظر اقتصادی در بهبود زندگی مردم منطقه مؤثر است.مهم ترین هنر های سنتی را دستباف ها، قالی، گلیم، سجاده بافی، (موج، جاجیم)، شالبافی و تهیه پارچه های پشمی، گیوه دوزی، نازك كاری، منبت كاری، معرق، سفال گری، نمد مالی، زیور آلات محلی، سوزن دوزی، قرقره بافی، قلاب بافی، گل دوزی، پولك و منجوق دوزی، حصیر و سبد، بافت سیاه چادر، فلزكاری، ساخت آلات موسیقی تشكیل می دهند.
* شالبافی
مردم اورامان، با كرك نوعی بز به نام مه رهز ( (merez یا مرغوز كه دارای كرك پشم لطیفی است، شال هایی را به عرض ۲۵ سانتیمتر و طول تقریبی ۲۶ سانتیمتر می بافند كه از نخ حاصل از آن پارچه هایی تهیه شده كه با آن لباس محلی مردان كرد، چوخه و رانك، بافته می شود.
علاوه بر آن دوخت كلاه و دستكش و پووزه وانه(puzewane ) (ساق بند) با استفاده از آن در پارچه ها رواج دارد. كار بافت شال نیز در كارگاه های شالبافی كه شامل دستگاه های بافندگی ۴ ورودی است، انجام می شود.
* گیوه بافی
یكی دیگر از فنون رایج در منطقه هورامان، بافت كلاش (KLAS) است. زیره كلاش از جنس پارچه است و رویه آن هم بیشتر توسط زنان و از نخ بافته می شود.
برای تهیه زیره گیوه تكه های پارچه را برش داده و سپس آن تكه های پارچه را چند لایه كرده و كشته های آهن بر روی آن تكه پارچه می كوبند. برای كوبیدن مشته بر پارچه، آن را روی قوته (كنده درخت) قرار می دهند، سپس آن تكه پارچه ها را با استفاده از چرم گاو به یكدیگر متصل كرده و در قسمت پاشنه نری گاو را قرار می دهند و برای آنكه دور گیوه از هم باز نشود مقداری كتیرا را به دور آن می مالند. پس از آماده شدن زیر گیوه، رویه آن را كه با استفاده از نخ پنبه ای بافته شده، به زیره متصل می كنند.
* صنایعی دیگر
ساخت تنور و ظروف سفالی در این دیار به عهده زنان است. این افراد با استفاده از گل سرخ رنگی كه از كوه های اطراف تهیه می كنند، به كار ساخت ظروف سفالی می پردازند كه آن را هه ورگر howrger می گویند.
* حمل و نقل ؛ از دیروز تا امروز
مسافرت در میان روستاها در گذشته به دلیل عدم وجود وسایل حمل و نقل اغلب به شكل پیاده و سوار شدن بر الاغ و قاطر صورت می گرفت و در حال حاضر نیز رفت و آمد روستاهای نزدیك به صورت پیاده بوده ولی استفاده از ماشین برای مراجعه به شهر و یا روستاهای دور متداول است.
به دلیل كوهستانی بودن منطقه و صعب العبور بودن بسیاری از راه ها، حمل بار به وسیله حیوانات خصوصاً قاطر و اسب و الاغ بسیار رایج است.
* ساخت تأسیسات گردشگری در اورامانات
هتل اورامان با سرمایه گذاری بخش خصوصی و با استفاده از تسهیلات بانكی با ظرفیت ۱۲ سوئیت، ۱۲ اتاق، تالار مراسم، پاركینگ و سایر تأسیسات جانبی بر اساس معماری خاص منطقه، به سبك بومی و خشكه چین در ورودی روستای اورامان با ۶۰ درصد پیشرفت فیزیكی در دست ساخت است.در این منطقه، توسط سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، یك واحد سرویس بهداشتی با ۶ چشمه زنانه و مردانه، نمازخانه و یك واحد تجاری با صرف هزینه ۲۰۰ میلیون ریال ساخته شده است.
منبع :سایت خبری هورامان و کردستان

اورامان، سرزمین مهر و دوستی

مطالب مشابه :

با ادامه پیشروی های جنبش انصارالله

آموزشگاه نقشینه میل و قلاب افتتاح شد

اورامان، سرزمین مهر و دوستی

الگوی دوخت بلاک چهل تکه

آموزش قالي بافي در روستاي خفر پادنا با موفقيت برگزار شد