نقش راهنمایان تعلیماتی در ترویج پژوهش-مهرداد تیمور نژاد

آموزش و پرورش منطقه کلاردشت

موضوع تحقیق : نقش راهنمایان تعلیماتی در ترویج پژوهش

نویسنده : مهرداد تیمور نژاد

سال : 1387

آذر ماه

مقدمه

عرش خدا کرسی تعلیم است ، و وحی خدا مهبط تحقیق اوست و اوست داننده و پاینده و جان دهنده و دانش افزاینده که رب العالمین است و به قلم ، لوح و سخن و زبان و کلام قسم خورده است .

شاید سخن امام خمینی (ره) کامل ترین و گویاترین دستور ، در عین حال کوتاه در این زمینه باشد که گفتند : «ما هیچ راهی نداریم جز خود اتکایی ، خود باوری و خود اعتمادی»

امروز در دنیای پرجنب و جوش پژوهش را موتور محرک ملت ها به سمت وسوی آرمان ها واهداف نام می برند. بر سر دریکی ازدانشگاههای آمریکا نوشته اند : توقف در آموزش ، توقف در زندگی است و توقف در پژوهش توقف در آموزش و زندگی است .

چکیده مقاله

در این مقاله سعی شده است که تعریفی جامع از راهنمای تعلیماتی ، و حیطه عملکرد و فعالیتهای حرفه ای ، و در مورد ضرورت و اهمیت برنامه پژوهش و تحقیق در مدارس و موانع پژوهش در مدرسه ها بررسی گردد در پایان یک الگوی مناسب تحقیق جهت استفاده مدارس ارائه می گردد . پژوهش در مدرسه ، زیر بنای پژوهش در دانشگاه است .

[1]

تعریف نظارت و راهنمایی :

نظارت و راهنمایی 2 فرایندی است که باعث می شود تا عوامل مختلفی که در کادر آموزشی موثر هستند برای بهبود موثر یادگیری و همچنین کمک لازم به کار آمد شدن معلمان آگاهانه به کار گرفته می شود .

حیطه عملکرد و فعالیت های راهنمایی تعلیماتی

فعالیتهای یک معلم راهنما در موقعیت های گوناگون شامل کنفرانس ها ، جلسات گروهی و انفرادی بازدیدها ، برنامه ریزی برای استفاده از وسایل کمک آموزشی ، مشاوره و راهنمایی تبادل نظر و اطلاعات به طور کتبی و شفاهی ، حضوری و غیر حضوری ، توسعه ی برنامه درسی حمایت ، تشویق ، کمک و همکاری ، هماهنگی ، تحقیق و پژوهش – تمرین نقش معلمی و ...

یکی از وظایف راهنمایی تعلیماتی در نقش محقق و پژوهشگر ؛ مبتکر و مروج تحقیقات در آموزش و پرورش است . او باید سعی کند ، امکانات لازم برای اجرای طرح های تحقیقاتی مشترک را فراهم کند و به عنوان راهنما و مشاور ، تحقیقاتی ، هماهنگی های لازم را بین معلمان بهوجود آورد .

منظور از پژوهش چیست ؟

به طور کلی : هدف و فعالیت های بدیع ، خلاق ، نوآورانه ، نظام یافته و برنامه ریزی شده ای گفته می شود . و یا دانشی برای بهبود زندگی و به طور خلاصه در جهت گسترش شناخت مرزهای علمی و کاربرد این وسایل و ابزار ، نظام ها و خدمات و روش های جدید که در نهایت منجر به نوآوری و ایجاد فرآیند ها ، می شود صورت پذیرد .

ضرورت و اهمیت برنامه پژوهش در تحول آموزش و پرورش

پژوهش سبب رشد علمی و فرهنگی می شود و انسان را از جهل و ناآگاهی به علم می رساند و حقایق و واقعیت ها را آشکار می کند و راه را برای حل مسائل و مشکلات پیچیده هموار می کند . در جهان دستخوش تغییر امروز هر جامعه ای نیازمند اجرای اصطلاحات در نظام آموزشی و پرورشی خویش است رهبر معظم انقلاب تحول در آموزش و پرورش کشور را نیاز اساسی دانسته و تأکید بر آن دارند که آموزش و پرورش برای ایجاد تحول با استفاده از نیروهای فکری ؛ کار آمد ، زبده کشور فلسفه تعلیم و تربیت را براساس هویت دینی و ملی تدوین کند و نظام آموزش و پرورش را بر مبنای آن تغییر دهد.

موانع پژوهش 1

1- موانع علمی :

· آموزش های ضعیف روش کارگاهی ضعیف

· آموزش های نظری و غیر کاربردی

· غلتیدن در کارهای نظری و گمان این که پژوهش یعنی تألیف و تدوین صرف و ..

2- اعتبارات

· سرمایه گذاری در امر پژوهش

· هزینه نکردن بودجه های پژوهشی مصوب در امر مربوط به پژوهش و...

[2]

3- ساختارهای آموزشی

· بی توجهی به تربیت نیروی تحقیقاتی کارآمد

· تقلید کورکورانه و آگاهی ابتدایی از پژوهش

4- نظام آموزشی

· ناکار آمدی واحدهای درسی

· تکیه بر منابع پیشین و تدریس و عدم استفاده از منابع روز

· نبود واحد پژوهش در کنار واحدهای آموزشی

· پیروی نکردن نظام آموزشی از روش کارگاهی درپژوهش

· مشکل زبان انگگلیسی در بهره برداری از پژوهش های وارداتی و ....

چرا معلم باید خود پژوهش کند ؟

طرفداران پژوهش بر این باورند که پژوهش باید از انحصار نخبگان در آید و به صورت مشارکتی یا فردی – جزو وظایف همه ی دست اندر کاران آموزش و پرورش ، به ویژه معلمان قرار گیرد . برخی از دلایل این طرفداران عبارتند از1 :

1- دل نشین ترین فایل در عمل این است که نتایج را خود معلم و همکاران او به دست می آوردند .

2- با درگیر شدن معلم درعمل پژوهش ، موضوع جدایی بین نظر وعمل ازبین می رود .

3- اگر معلم خود پژوهنده باشد به یافته های دیگران نیز واکنش نشان می دهد .

[3]

4- معلمان موجه ترین افراد در تشخیص مسائل و نیازهای دانش آموزان اند چه بهتر این مسائل به دست خود آنان حل شود .

5- معلم ، بیش از دیگران در معرض پرسش قرار می گیرد ، بهتر است خود معلم درگیر پژوهش و حل مسائل مربوط به خودش باشد .

6- معلم ضمن پژوهش رشد می کند و به بالدگی می رسد ؛ چاره یاب میشود .

7- پژوهش به وسیله ی معلم پژوهشگر رنگ و بوی بومی و محلی می گیرد .

8- حاصل پژوهش معلمان جنبه عملی و کاربردی پیدا می کند .

9- اعتماد به نفس و خود باوری معلمان تقویت می شود .

10- هر جا و هر وقت معلم صلاح بداند ، اقدام به پژوهش می کند .

11- معلم نسبت به یافته های خود احساس تعلق حرفه ای پیدا می کند .

یک نمونه اقدام پژوهشی (پژوهش در عمل)

این طرح که در مدت بازدیدها انجام می دهم به شرح ذیل می باشد که به طور مختصر بیان می گردد ؛

اهداف طرح : نیل به مدرسه شاد و با نشاط

· بالا بردن اعتماد به نفس و خودباوری در شاگردان

· توجه به نظرات وافکار فراگیران

· توجه به نحوه فعالیت معلم ، مدیر و سایر همکاران مدرسه

· استفاده از مشارکت فعال شاگردان در تصمیم گیریها

· توجه و بررسی وضعیت نگارشی و نامه نویسی و دقت فراگیران

· نگاه به مسائل و موضوعات جاری مدرسه از زاویه دید دانش آموزان

· تمرین راست روی و مهارت راست بینی و راست خواهی

انجام طرح

یک برگ کاغذ سفید در اختیار شاگردان قرار داده و از آنها نظر خواهی می کنیم که با نظراکثریت آنان یک موضوع از موضوعات (به طور نمونه) زیر انتخاب و همه به صورت کاملا ً شخصی و محرمانه در مورد آن مطلب نوشته و در پایان وقت تعیین شده تحویل معلم راهنما دهند .

موضوعات به طور مثال عبارتند از :

· اگر من معلم بودم . ... اگر من معلم راهنما بودم ...

· اگر من مدیر بودم .... انتقادات و پیشنهادات و ....

· درد و دل با معلم راهنما .... و.....

در پایان وقت تعیین شده متن ها به طور دقیق مطالعه و بازخوردهای آن مثلا ً در مورد آموزشی ، پرورشی ، خدماتی و.... از دیدگاه شاگردان تفکیک و بازخورد آن به مدیر– معلم و سایرافرادی که بیشترین توجه شاگردان رابه خود جلب کرده به طورمکتوب مطرح می گردد .

یکبرگ از نتایج بررسی نیز نزد معلم راهنما برای پی گیریهای بعدی می ماند . تا در جلسات با همکاران و شورای دانش آموزی مدرسه مطرح می گردد تا راه حل هایی مربوط به مشکلات یا راه کارهای تشویق بیشتر طرح های موفق اجرایی گردد .

فواید طرح :

· پویایی و شادابی جو مدرسه

· مشارکت دانش آموزان و اولیای آنان در تصمیم گیریها

· تشویق طرح ها و کارهای بسیار خوب مدرسه از دیدگاه شاگردان

· رفع نواقص و مشکلات جاری مدرسه

· پرورش خلاقیت نوخواهی و نو جویی نهفته در فطرت پاک شاگردان

· توجه ویژه به تفاوتهای فردی (جسمانی ، ذهنی ، رفتاری و....) شاگردان

· تمرین و تقویت مشارکت و فعال بودن در فراگیران

· پی بردن به انتظارات و توقعات به جا و منطقی دانش آموزان

لازم به ذکر است که در این فرایند نظر خواهی و نظر سنجی از شاگردان به آنها تذکر داده می شود که با مشارکت نماینده دانش آموزان نظرات سازنده و انتقادات همراه پیشنهاد کاربردی آنان به افرادی که متصدی انجام آن هستند منتقل می شود اما هیچ قولی برای انجام همه خواسته های آنان داده نمی شود .

فقط می توانیم خواسته هایی که در حد توان و وسع مدرسه و اولیای مدرسه است به انجام برسانیم .

اما بهترین لذتی که از این جست و جو به بچه ها شور و حال می بخشد و سبب تفکرات بسیار زیادی در دانش آموزان می شود ؛ لذت تفکر ، تعقل و پرسشگری می باشد که خداوند کریم این موهبت را در دل انسانها نهاده است .

نتیجه گیری :

با عنایت به نقش حساس معلمان راهنما در بهبود امر آموزش ، اجرای درست تغییرات و سیاست ها و راهبردهای آموزشی ، کمک به تحقیق کامل اهداف آموزشی ، اداری خدماتی و پرورشی و ترویج اقدام پژوهشی و پژوهش کارآمد و توجه ویژه به معلم اثر بخش و مدرسه شاد می باشد ، همچنین راهنمای تعلیماتی پژوهشگر می تواند انگیزه پژوهش و فعالیت تحقیقی را در معلمین تحقق بخشد و به همین نسبت معلم پژوهنده می تواند دانش آموز کنجکاو و محقق بارآورد و جامعه ای پویا و در حال رشد خواهیم داشت . به این مفهوم حرفه ای برسیم که : پژوهش در مدرسه ، زیر بنای پژوهش در دانشگاه است1

پژوهش می کنم پس هستم2 .

[4]

منابع و مأخذ

· پژوهش در کلاس درس و مدرسه دکتر علی رؤوف

· ویژه نامه همایش سالانه مسئولین آموزش ابتدائی و معلمان راهنمایی مازندران . قم . آذر ماه 87

· نظارت و راهنمایی تعلیماتی دکتر محمد رضا بهرنگی

· پژوهش عملیاتی – گردآوری و ترجمه منصور مؤمنی

· آموزش راه های یادگیری انتشارات سازمان آموزش و پرورش استان مازندران

· محمد علی طوسی ، سیاست گذاری در نظام های آموزشی

· نادر قلی قورچیان – برنامه ریزی استراتژیک

· سایت : www.//ebteda .bloffa . com

[1] [1] کلید واژه ها : معلم راهنما – پژوهش – اقدام پژوهشی – موانع پژوهش معلمان پژوهنده (researcher teachers)

2- super vision

[2] 1- منبع : محمد علی طوسی ، سیلست گذاری در نظام های آموزشی ، نادر قلی قورچیان برنامه ریزی استراتژیک

1- پژوهش در کلاس درس و مدرسه صفحه 109

2- [4] پژوهش در کلاس درس و مدرسه دکتر علی رؤوف صفحه 12

3- تصویر روی جلد پژوهش در کلاس و مدرسه دکتر علی رؤوف

نقش راهنمایان تعلیماتی در ترویج پژوهش-مهرداد تیمور نژاد

مطالب مشابه :

گرامیداشت هفته پژوهش در دانشگاه علمی-کاربردی شهرستان لار

خوابگاه دانشجویی ( پانسیون اجاره ای )

فعالیت کتابخانه عمومی شیخ فضل الله نوری شهرستان نور در ایام تعطیلات نوروز

سری اول عکس های جنگل سی سنگان نوشهر_ مسیر ترخانلش کجور به ملاکلا(24 عکس)

نقش راهنمایان تعلیماتی در ترویج پژوهش-مهرداد تیمور نژاد