استرس یا فشارهای روانی

...

فشارروانی را حالتی از کشش، فشار فیزیکی یا روان شناختی می‌نامند که مافوق سازگاری فرد اعمال می شود.به عبارت دیگر فشار روانی رامی توان به عنوان یک تجربه هیجانی تعریف نمود که با تغییرات بیوشیمیایی، روانشناختی و رفتاری همراه است. به‌طورکلی تحقیقات نشان می‌دهد وقایعی که منفی، غیرقابل کنترل، مبهم و بیشتر در ارتباط با مسائل اصلی زندگی فرد هستند پر استرس‌تر از وقایعی هستند که مثبت،قابل کنترل، واضح و در ارتباط با مسائل حاشیه ای زندگی هستند.همه انسان ها درزندگی روز مره خود درمعرض انواع فشارهای روانی قرار دارند. مثلاً کارگری که در محیط کارخانه کار می‌کند، پزشکی که با بیماران صعب العلاج سر و کار دارد و بیماری که خود رابرای عمل جراحی سخت آماده می‌کند، معلمی که در کلاس درس به تعلیم دانش‌آموزان مشغول است، کارمندی که با سیل مراجعان مواجه است، دانش‌آموز یا دانشجویی که خود رابرای امتحانات پایان ترم آماده می‌کند و یا فردی که برای ورود به دانشگاه با آزمون کنکور مواجه است، جوانی که در آستانه ازدواج قرار دارد و فردی که باز نشسته شده است، همه با رویدادهای استرس‌زا مواجه هستند که می‌تواند بهداشت روانی و جسمی آن‌ها را تهدید کند. بنابراین عوامل ایجاد کننده فشار روانی متعددند و همه ما در زندگی روزمره با حداقل چند منبع استرس‌زا مواجه هستیم. افراد مختلف موقعی که با یک موقعیت فشارزا مواجه می‌شوند واکنش‌های متفاوتی را نشان می‌دهند که می‌توان آنها را به سه دسته کلی تقسیم نمود:

الف)روش هیجان مدار: در این شیوه فرد سعی می‌کند مسأله را با واکنش‌های هیجانی کنترل کند یعنی به جای درگیری مستقیم با مسأله فشارزا و حل آن به شیوه‌های گوناگونی سعی می‌کند خود را از احساسات منفی ناشی از مسأله رها سازد، مثلاً دانش‌آموزی که در یک امتحان نمره خوبی نیاورده امتحان را کم اهمیت جلوه می‌دهد و سعی می‌کند که از این طریق احساسات منفی خود را کاهش دهد. از جمله کارهایی که این‌گونه افراد ممکن است انجام دهند عبارتند از: درد دل کردن، ابراز احساسات، پرخاشگری، انجام کارهای هنری، ورزش کردن، به‌طور موقت کنار کشیدن و نظایر اینها.

ب)روش مسأله مدار: دراین شیوه فرد بطور مستقیم با مسأله یا تهدید مواجه شده و تلاش می‌کند آن را کاهش دهد و یا محدود سازد. مثلاً مطالعه قبل از امتحان. در این روش فرد از شیوه‌هایی مانند: برنامه‌ریزی، تلاش کردن، مشورت کردن، صبر کردن، تفکر کردن و اندیشیدن و نظایر اینها را برای حل مسأله، بهره می‌گیرد.

ج)روش اجتناب مدار: دراین روش فرد از روبرو شدن با عامل استرس زا دوری می‌کند. مثلاً فردی که در امتحان نمره کمی آورده به جای مواجه شدن با مشکل و برنامه‌ریزی درجهت حل آ ن به سینما می‌رود و عملاً از مواجه شدن با عامل فشارزا خود داری می‌کند. بنابراین آنچه که از بیان شیوه‌های مقابله بالا حاصل می‌شود این است که افرادی که در مواجه با فشارهای روانی از شیوه حل مسأله استفاده می‌کنند، می‌توانند منبع فشار روانی خود را تحت کنترل بگیرند و بنابراین استرس خود را کاهش دهند. این افراد معمولاً از فشارهای روانی صدمات کمتری می‌بینند. باتوجه به اینکه همه ما در زندگی روزمره با فشارهای روانی و عوامل استرس‌زا مواجه هستیم راه‌های زیر به منظور کاهش اثرات جسمی و روانی فشارهای روانی توصیه می‌گردد:

1- آگاهی از عوامل و منابع ایجادکننده فشار روانی: اولین قدم در جهت کنترل اثرات استرس شناخت عوامل ایجادکننده است که هر فرد باید نسبت به عواملی که برای او ایجاد فشار روانی می‌کند آگاهی یابد.

2- آگاهی از حالات بدنی که حاکی از وجود استرس هستند: برخی از حالات مانند پرخاشگری، بی‌حوصلگی، گریه کردن، عصبی بودن، کم تحملی، دلشوره، مورمور شدن بدن و نظایر این‌ها حاکی از وجود فشارروانی هستند که باید به آنها توجه شود.

3-تغذیه: یک برنامه تغذیه مناسب به شما کمک می‌کند تا با افزایش انرژی بتوانید برفشار روانی غلبه نمایید. در صورتی که بدن شما ضعیف باشد استرس‌ها می‌توانند باعث ایجاد انواع بیماری‌های روان تنی شوند.

4-ورزش و فعالیت های بدنی :زمانی که دچار فشارروانی می شوید روی آوردن به ورزش می تواند راهی برای حصول آرامش باشد. پیاده روی، شنا،کوهنوردی،دویدن و سایر ورزش ها فرد را از عوامل موجد فشارروانی باز می دارد و متوجه ورزش می کند.

5-برقراری روابط دوستانه و صمیمی با دیگران :ارتباط دوستانه باعث می شود که فرد بتواند احساسات خودرابیان نماید و از این طریق تخلیه هیجانی شود.

6-انتظارات واقع بینانه:به منظور غلبه بر فشارهای روانی لازم است انتظارات و توقعات واقع بینانه و معقولی از خود، دیگران، شغل، خانواده، همسر، فرزند و دوستانتان داشته باشید.

7-هدف گرا بودن:باتوجه به اینکه انسان اساساً میل به فعالیت دارد،داشتن هدف موجب می شود که از سردرگمی و بی تفاوتی نجات یابدو بنابراین در او استرس کمتری ایجاد شود.

8-نگرش مثبت :با توجه به اینکه همه ی ما درمعرض برخی از منابع استرس زا هستیم می باید با نگرش مثبت به مسائل نگاه کنیم واز منفی گرایی پرهیز نماییم، چرا که دید منفی نسبت به مسائل بر شدت فشار زایی منابع استرس می افزاید.

9-آرمیدگی تدریجی: روزی یک یا دو بار حداقل به مدت ده دقیقه هر یک از گروه‌های عضلانی اصلی بدنتان را سفت و بعد آن را شل کنید تا اینکه عضلات شما کاملاً سست شود. آرمیدگی، نظام پاسخی را در بدن درگیر می‌سازد که با انگیختگی ناشی از اضطراب رقابت می‌کند.

10- افزایش فعالیت‌های مذهبی و معنوی: برقراری ارتباط دینی، انجام امور مذهبی و شرکت در مجالس دینی و اتصال به یک تکیه گاه قوی باعث ایجاد آرامش درانسان می‌شود و می‌تواند نقش مهمی در کاهش اثرات استرس‌ها داشته باشد.

منابع :

1-کتاب «استرس و بهداشت روانی» نوشته اصغر آقایی و حمید آتش پور.

2-کتاب «مدیریت رفتار سازمانی (سازمان،مدیریت و فشار روانی)» نوشته مهدی ابزری و حمید سرایداریان. و با تشکر از آقای محمد خسروي از شهرستان سقز

استرس یا فشارهای روانی

مطالب مشابه :

نقش معاونين در مدرسه

نقش معاونین در مدارس

شرح وظایف معاون اجرایی مدارس

شرح وظایف معاونین آموزشی ، پرورشی و اجرایی مجتمع

شرح وظایف معاونین آموزشی- اجرایی و پرورشی مدارس

استرس یا فشارهای روانی

نقش معاونین در زنگ تفریح شاد

شرح وظايف معاونين مجتمع هاي آموزشي و پرورشي

نقش مشاوران در مدارس شاخص است

نقش هنر در پیش برد فعالیتهای پرورشی