به یک مادر اجاره ای نیازمندیم ؟؟؟؟؟

به یک مادر اجاره ای نیازمندیم

اشتباه نکنید!! تیتر بالا نمونه ای از آگهی های مندرج در روزنامه های واشنگتن پست، نیویورک تایمز، فیگارو، اشپیگل ویا آساهی در جهان صنعتی نیست، بلکه نمونه ای از آگهی هایی است که ظاهراً در آینده ای نه چندان دور در کشور خودمان، در صفحه نیازمندی برخی روزنامه ها، مجلات، پایگاههای اینترنتی، تابلو اعلانات بیمارستانها وشاید در کوچه و بازار، شاهد آن خواهیم بود. می پرسید چطور؟

راستش من خودم هم باور نمی کردم، چرا که قبلاً در باره اجاره رحم در غرب که از آن به نام«surrogate mother» یا مادر بدلی ویا مادر جایگزین یاد می شود، زیاد شنیده بودم، والبته تعجبی هم نداشت که این پدیده در آنجا رایج باشد، چرا که در آنجا پدیده هایی بمراتب عجیب و غریب تر وجود دارد، و کسی هم ککش نمی گزد.

ولی حقیقتا فکر نمی کردم این پدیده به کشور ما هم سرایت کرده باشد، وکلینیکهای ویژه ای در تهران، کرج وشهرهای دیگر ایران در این زمینه فعالیت داشته باشند، تا اینکه در سایت بی بی سی مطلبی را دیدم با این عنوان:«اجاره رحم هشت ملیون تومان»!!!(بخاطرعدم دسترسی به سایت بی بی سی در ایران گزارش را در پایان این مقاله ببینید) صفحه را باز کردم، وگزارش بالا بلندی را در باره اجاره رحم در ایران خواندم، که از جهاتی برایم عجیب وباور نکردنی بود.

نگارنده در این مقاله سعی دارد نخست مکانیزم کار اجاره رحم را تشریح نماید، سپس به پیامدهای اخلاقی، روحی وروانی،حقوقی واجتماعی آن اشاره کند، ودر پایان هم به ارزیابی شرعی آن بپردازد.

مکانیزم کار اجاره رحم:

اجاره رحم و یا مادر بدلی یا جایگزین پدیده ای است که در سایه پیشرفت علم ژنتیک وعلم جنین شناسیEmbryology به تجارت رایجی در جهان امروز وبخصوص درکشورهای فقیر، تبدیل شده است، مکانیزم کار آن چنین است که زن و شوهری که به هر دلیلی صاحب فرزند نمی شوند (ویا صاحب فرزند می شوند، ولی خانم بخاطر حفظ زیبایی، حفظ شغل و… حوصله زحمتهای بارداری و درد زایمان را ندارد) به پزشک مراجعه می کنند، پزشک تخمک زن واسپرم مرد را می گیرد، وآنرا در رحم خود زن (لقاح داخلی) ویا در خارج از رحم در لوله آزمایشگاه (لقاح خارجی) تلقیح و یا بارور می کند، تخمک که بارور شد، در رحم زن دیگری که قبلاً برای بارداری آماده شده، وبا او قرارداد اجاره رحم بسته شده است، کاشته می شود. این زن اجاره ای- که غالبا شوهردار است- زیر نظر پزشک وتحت کفالت مالی پدر ومادر اصلی، ۹ ماه این جنین را در رحم خود نگه می دارد، وپس از فرا رسیدن موعد زایمان، آنرا به صاحبان خود تحویل می دهد، ومبلغ اجاره را دریافت می کند، وشتر دیدی ندیدی.

در نگاه اول به نظر می رسد که این روش ، راه حل خوبی باشد برای کسانی که حس پدر و مادری آنها گل کرده، واز نعمت فرزند محرومند، ومی خواهند به هر قیمتی که شده صاحب فرزند شوند. ولی آیا واقعاً چنین است؟

متآسفانه از آنجا که در جهان صنعتی وبخصوص جهان سرمایه داری، به اخلاق به عنوان یک پدیده نسبی نگاه می شود، لذا پایبندی اغلب افراد جامعه به ارزشهای اخلاقی تا زمانی است که منافع مادی آنها را تأمین می کند.(Utilitarianism) از این رهگذر به همه چیز در آنجا با دیدی تجاری نگاه می شود، وباصطلاح خودشان همه چیز commercialized یا تجاری شده است، تا آنجا که ارزشهای والای اخلاقی وانسانی مانند پدر بودن، مادر بودن، فرزند بودن وخانواده نیز از این بلا مصون نمانده است.

شاید بپرسید مگر این کار چه عیبی دارد؟ مگر نه این است که زن وشوهر بی فرزند به فرزند می رسند، ومادر بدلی هم به نان و نوای دست پیدا می کند؟

عرض کنم که بنظر می رسد ظاهر قضیه چنین باشد، ولی اگر قدری دقیقتر به مسئله نگاه کنیم، متوجه خواهیم شد، که این پدیده پیامدهای ناگواری را از لحاظ اخلاقی، اجتماعی وعاطفی از خود بر جای می گذارد.

پیامدهای اخلاقی:

۱- این پدیده معنا ومفهوم مادر بودن را که در طول تاریخ بشر، ودر تمام جوامع انسانی وتمام ادیان، امری مقدس ومورد احترام بوده، به بازیچه می گیرد، وآنرا بی معنا وکمرنگ می نماید، واگر این روند به این صورت ادامه پیدا کند، وتدبیری برای آن اندیشیده نشود، بیم آن می رود که در دراز مدت اصطلاحاتی از قبیل مادر، پدر، فرزند وخانواده از عرف جامعه رخت بر بندد.

این مسئله تنها یک خیالپردازی علمی، که رمان نویس خیالپردازی مانند الدوس هکسلی Aldous Huxley در رمان”دنیای نو شجاع”به آن پرداخته باشد، نیست، بلکه خطر بالفعلی است که ارزشهای اخلاقی وانسانی را تهدید به نابودی می کند. در رمان هکسلی، یک دانشمند جنین شناس در دنیای خیالی جدید، از دانشجویان خود می پرسد: آیا تاکنون از چیزی بنام خانواده، مادر یا پدر چیزی به گوشتان خورده است؟ وهمه جواب می دهند: نه!!!!!

یکی از سنتهای الهی، مترادف بودن معنای مادر با بارداری وزایمان است، اگر بارداری و زایمان را از مادر بگیرند، از مادر بودن چه چیز باقی خواهد ماند؟ مادری که حتی قادر نیست به بچه ی خود شیر دهد!!

۲- یکی از حکمتهای الهی از رنج وزحمتی که مادر در دوران بارداری وزایمان تحمل می کند، این است که انسان برای هر چیزی که رنج وزحمت بیشتری را متحمل شده باشد، قدر آن را بیشتر می داند، واین حکمت ربانی، سرّ محبت غیر منطقی مادر به فرزند را برای ما توجیه می کند. با این حساب، مادر ژنتیکی یا بیولوژیکی که نه زحمت بارداری را متحمل شده، ونه درد زایمان را چشیده است، آیا قادر خواهد بود مادر واقعی برای فرزندش باشد؟

۳- این پدیده آدمیت انسان را زیر سؤال می برد، نخست آدمیت کودک را به کالایی قابل خرید وفروش، وسپس آدمیت زن را به ماشین جوجه کشی اجاره ای، تنـزل می دهد.در واقع در سایه این پدیده، گرچه قرارداد اجاره رحم صورت می گیرد، اما واقعیت آن است که پدر ومادر اصلی، کودک را پس از طی دوران بارداری از مادر اجاره ای می خرند، که این امر میتواند زنگ خطری باشد مبنی بر ظهور مدل جدیدی از خرید وفروش انسان، واستثمار زنان فقیر به عنوان ماشین جوجه کشی اجاره ای. گیرم که این پدیده در غرب رایج باشد، ولی مگر خصوصیات دینی، فرهنگی وارزشی ما با غرب یکسان است؟

۴- این پدیده افراد را به ارتکاب رفتارهای غیر اخلاقی از قبیل دروغ گفتن سوق می دهد، که این امر می تواند ناهنجاری روانی واخلاقی را برای مادران اجاره ای در بر داشته باشد. در گزارش بی بی سی آمده بود که این زنان در تمام مدت زایمان با فامیل و آشنایان قطع رابطه کرده وبرای پنهان کردن اجاره رحم خود، به خویشان وهمسایگان می گویند که آنان از شوهران خود باردار شده اند، ووقتی موعد زایمان فرا می رسد، به سفر نزدیکی می روند، وفرزند خود را به صاحبانش تحویل می دهند، و به در وهمسایه ها می گویند که بچه مرده است!!

پیامدهای حقوقی:

۱- از آنجا که این پدیده یک قرارداد تجاریست، در بسیاری موارد موجب اختلاف میان طرفین قرارداد می گردد، بخصوص اگر جنین در اثنای بارداری به مراقبتهای ویژه پزشکی نیاز داشته باشد، واین موارد در اصل قرارداد پیش بینی نشده باشد، که در این صورت مادر اجاره ای براحتی می تواند از آن سر باز زند، ویا برعکس در مواردی پدر و مادر بچه مدتی بعد از انتقال جنین با هم اختلاف پیدا کرده وگاه کارشان به طلاق می انجامد، وبچه را نمی خواهند، یا ممکن است زایمان صورت گرفته، اما کودک دچار نقص ژنتیکی شود و پدر و مادر (صاحبان جنین) بگویند که بچه را نمی خواهند و حاضر به تحویل گرفتن بچه نباشند که در این میان تنها کسی که قربانی این قرارداد تجاری می شود، جنین بیگناه است.

۲- در گزارش بی بی سی آمده بود: “باید در نظر داشت که زن اجاره ای در تمام دوران حاملگی همخوابگی با شوهرش ندارد!!” مادر اجاره ای از طرفی کارمند تمام وقت صاحبان جنین است، واز طرف دیگر بعنوان مادر وهمسر در قبال شوهر وفرزندان خود نیز مسئولیت دارد، اگر حقوق شوهر وفرزندان زن اجاره ای با صاحبان جنین تعارض پیدا کرد، زن بیچاره باید کدام را راضی کند؟ آیا این کار قربانی کردن کانون خانواده بخاطر پول نیست؟

پیامدهای روحی وروانی:

۱- پزشکان می گویند که مادر اجاره ای از لحاظ ژنتیکی بر روی جنین هیچ تأثیری نمی گذارد. بفرض اینکه این نظر درست باشد، ولی از لحاظ علمی ثابت شده که مادر از اولین روزهای بارداری، از لحاظ روحی وروانی وجسمانی بر روی جنین خود تأثیرگذار است، آیا برای پدر ومادری که به آینده فرزندشان می اندیشند، مهم نیست که فرزندشان در کجا رشد می کند، وخصوصیات روحی وروانی چه کسی به او منتقل می شود؟ صرف اینکه فرزند از اسپرم وتخمک آنها باشد، کافیست؟

۲- از آنجا که مادر اجاره ای جنین را در رحم خود پرورش می دهد، با او ارتباط عاطفی برقرار می کند و ناخودآگاه او را دوست میدارد، با او حرف می زند، شکل او را در ذهن خود مجسم می کند، ودر مواردی غریزه مادر ی او گل می کند، و ممکن است با جنین فرار کند، وعطای پدر ومادر بیولوژیکی را به لقایشان ببخشد،در گزارش بی بی سی آمده بود که: در مواردی زنی که رحمش را اجاره داده پس از به دنیا آمدن کودک به او وابسته شده و خود را مادر بچه می داند و حاضر به ترک بچه نیست. آیا تاکنون فکر کرده ایم، که گرفتن کودک از چنین مادری چه تأثیرات منفی بر روحیه او برجای می گذارد؟

۳- کودکی که با چنین مکانیزمی بدنیا می آید، بالاخره روزی خواهد فهمید که پدر ومادرش این بازی را بر سر او در آورده اند، احساس او نسبت به مادر اجاره ای چگونه خواهد بود؟ احساسش نسبت به مادر اصلی چگونه است؟ در میان همسن و سالانش چه احساسی خواهد داشت؟ جامعه به او چگونه نگاه خواهد کرد؟ آیا چنین کودکی خواهد توانست فردی متعادل ونرمال در جامعه باشد؟

پیامدهای اجتماعی:

۱- این پدیده بهانه ای را بدست افراد سودجو خواهد داد تابین طالبان فرزند وزنان اجاره ای نقش واسطه ودلال را بازی کنند، وبا رحم زنان فقیر به سود های کلان دست پیدا کنند، وهمانطور که باندهای فساد زنان را برای فاحشگی اجیر می کنند، این افراد هم زنان فقیر یا خیابانی را برای اجاره رحم وحتی برای فحشاء اجیر کنند، ویا حتی آنها رابربایند، که این امر می تواند امنیت اجتماعی زنان ودختران را به مخاطره افکند.

۲- این پدیده سبب استثمار وسوء استفاده طبقات مرفه وثروتمند جامعه از طبقات فقیر می گردد، به عبارت دیگر این پدیده خانواده های مرفه را قادر می سازد در صورت تمایل دهها زن را اجاره کنند، ودر مدتی کمتر از یکسال، وبدون تحمل هیچ درد ومشقتی صاحب دهها فرزند گردند(در دنیای امروز مردم برای جلب توجه وشهرت هر کاری می کنند)، این در حالیست که زن خانواده فقیر مجبور است همه پیامد های روحی وروانی وجسمانی بارداری و زایمان را متحمل شود، ولی خودش از داشتن فرزند محروم باشد، و یا به یک فرزند اکتفا نماید.

۳- این پدیده ممکن است سبب گردد برخی از مردان جهت تأمین مخارج زندگی، از زنان خود به عنوان وسیله ای برای کسب درآمد استفاده کنند، وآنان را وادار به اجاره رحمشان نمایند، که این خود نه تنها با موازین شرعی واخلاقی ناسازگار است، بلکه باعث اعتراض بسیاری از سازمانهای طرفدار حقوق زنان نیز خواهد شد.

۴- بخاطر عدم دقت ویا عدم رعایت اصول اخلاقی در نزد بعضی از پزشکان، امکان تعویض عمدی ویا سهوی تخمک ها و اسپرمها در آزمایشگاه وجود دارد، که این امر می تواند نگرانی احتمال ظهور فرزندان غیر مشروع را در جامعه افزایش دهد.

ارزیابی شرعی اجاره رحم:

قدر مسلم این است که شرع مقدس اسلام برای مصلحت بشر آمده است، یعنی هرچیزی که مصلحت بشر در آن باشد، ویا مصلحت آن بیشتر از ضررش باشد، حلال وهر چیزی که ضرر آن بیشتر از نفعش باشد حرام است، برای مثال خداوند شراب را حرام کرده است، نه بخاطر اینکه کلاً مضر است، بلکه منافعی هم دارد، ولی قرآن می فرماید که گناه وضررهای آن از منافعش بیشتر است «وَإِثْمُهُمَا أَکْبَرُ مِن نَّفْعِهِمَا»، لذا حرام شده است.

اجاره رحم نیز چنین است، با توجه به پیامدهایی که قبلاً برای اجاره رحم ذکر شد، خودتان می توانید حدس بزنید که شرعاً این کار جایز نیست.(اتفاقاً ادیان مسیحیت ویهودیت نیز چنین نظری دارند).

خداوند می فرماید: )لِلَّهِ مُلْکُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ یَخْلُقُ مَا یَشَاءُ یَهَبُ لِمَنْ یَشَاءُ إِنَاثاً وَیَهَبُ لِمَن یَشَاءُ الذُّکُورَoأَوْ یُزَوِّجُهُمْ ذُکْرَاناً وَإِنَاثاً وَیَجْعَلُ مَن یَشَاءُ عَقِیماً إِنَّهُ عَلِیمٌ قَدِیرٌ( [الشورى : ۴۹-۵۰] یعنی: مالکیت و حاکمیت آسمان و زمین از آنِ خداست; هر چه را بخواهد می آفریند، به هر کس بخواهد دختر می‏بخشد و به هر کس بخواهد پسر می بخشد، یا (به هر کس که بخواهد) پسر و دختر را با هم جمع می کند(هم دختر می بخشد وهم پسر) و هر کس را بخواهد نازا می کند، زیرا که او بسیار دانا و تواناست.

آیه بیانگر این است که دختر داشتن، پسر داشتن، هردو داشتن ویا عقیم بودن خواست ومشیئت الهی است، ولی در اینجا سؤالی پپیش می اید و آن این است که: اگر نازایی مشیئت خداوند است، آیا درمان نازایی ضد مشیئت وخواست اوست؟

واقعیت این است که درمان نازایی مخالفتی با مشیئت خداوند ندارد، چرا که اولاً: اگر مشیئت خداوند نباشد، زن تحت تأثیر هیچ درمانی نمی تواند، باردار شود.ثانیاً: نازایی نوعی بیماری واختلال در دستگاه تولید مثل است، ودر آموزه های اسلامی ما مأموریم بیماری را مداوا کنیم، پیامبر خدا می فرماید: (إِنَّ اللَّهَ أَنْزَلَ الدَّاءَ وَالدَّوَاءَ، وَجَعَلَ لِکُلِّ دَاءٍ دَوَاءً، فَتَدَاوَوْا، وَلَا تَدَاوَوْا بِحَرَامٍ) [ابوداود، ترمذی، ابن ماجه، احمد] یعنی: براستی که خداوند عزوجل درد ودرمان را با هم نازل کرده است، وبرای هر دردی درمانی قرار داده است، پس خود را درمان کنید،و با (وسایل)حرام خود را درمان نکنید.

بنابراین درمان نازایی هم در چارچوب مشیئت خداوند است، ولی نکته بسیار مهم اینجاست، که در اسلام درمان بیماری هم باید در چارچوب وسایل مشروع باشد، به بهانه درمان بیماری نمی توان از وسایل نامشروع استفاده کرد، نازایی را باید درمان کرد، اما به چه قیمتی؟ به قیمت بازیچه قرار دادن ارزش مادر ومادری؟ به قیمت بازی کردن با آینده واحساسات کودک؟به قیمت بازی کردن با آدمیت کودک ومادر بدلی؟ به چه قیمتی؟

از آن طرف فقر را هم باید درمان کرد، اما به چه قیمتی؟ به قیمت اجاره دادن رحم؟ آیا فقر و نداری توجیه منطقی برای بدست آوردن پول از هر راه مشروع وغیر مشروع است؟ اگر به این قضیه از دید مادی نگاه کنیم، وبه یک زن اجازه دهیم برای رفع مشکل فقر، اقدام به اجاره رحم نماید، چرا به او اجازه خودفروشی ندهیم؟ خودفروشی که نُه ماه درد وعذاب و مشکلات ندارد؟!

در اسلام رَحِم از احترام وجایگاه خاصی برخوردار است، پیامبر اکرم فرمود:(إِنَّ الرَّحِمَ شَجْنَةٌ مِنْ الرَّحْمَنِ، فَقَالَ اللَّهُ مَنْ وَصَلَکِ وَصَلْتُهُ وَمَنْ قَطَعَکِ قَطَعْتُهُ) [بخاری، ترمذی، احمد] یعنی: براستی که رحم شاخه ای از رحمان است(یعنی نام رَحِم از نام رحمان مشتق شده است)، لذا خداوند فرمود: کسی که آنرا وصل کند(خویشاوندداری کند)، او را وصل می کنم، وهرکس آنرا قطع کند، آنرا قطع می کنم.

بنابراین رحم را نمی توان بازیچه قرار داد، ودر معرض قرادادهای معاملاتی مانندخرید وفروش، بخشش، رهن، اجاره و… قرار داد. نه خود زن این حق را دارد ونه شوهرش، شوهر تنها حق استفاده از رحم را در چارچوب عقد ازدواج دارد، ولی نمی تواند از رحم زن خود، نه بصورت جزیی ونه بصورت کلی به عنوان وسیله ای تجاری استفاده کند، ویا آن را به دیگری ببخشد. بخاطر همین جایگاه والای رحم است که در اسلام روابط جنسی زن ومرد، خارج از دایره زناشویی تحریم گشته است.

بدین جهت در جلسه دوره هشتم شورای مجمع فقه اسلامی درمکه مکرمه، فقهای جهان اسلام اجاره رحم را تحریم نمودند،دلایلی که شرعاً برای تحریم ذکر می شوند (علاوه بر موارد بالا) عبارتند از:

۱- کاشتن اسپرم وتخمک یک زن وشوهر در رحم یک زن بیگانه، که هیچ ارتباط زناشویی شرعی وقانونی با هم ندارند، از جهاتی به زنا شباهت دارد، چرا که در هر دو مورد، اسپرم بیگانه وارد رحم بیگانه می شود.

۲- رحم اجاره ای با اصل تولد فطری وطبیعی انسان منافات دارد.

۳- رحم اجاره ای در مواردی باعث اختلاط نسب می گردد.

۴-اصل در رحم بر تحریم استوار است، لذا هر گونه تصرف در رحم، خارج از چارچوب شرع جایز نمی باشد.

شاید بپرسید: آیا جایگزینی شرعی برای اجاره رحم وجود ندارد؟

جواب: اتفاقاً وجود دارد، گرچه اجاره رحم با همه صورتهایش حرام است، اما صورتی از مادر جایگزین وجود دارد که می تواند راه حل خوب ومعقولی برای زوجهای بی فرزند باشد.

راه حل این است که اگر مردی دارای دو همسر است، واز یکی از آنها صاحب فرزند نمی شود، تخمک لقاح یافته زن عقیم را با رضایت زن دوم در رحم او بکارند، واگر دارای یک همسر است، و از همسرش بچه دار نمی شود، بجای اجاره کردن رحم، با زن دیگری ازدواج نماید، وتخمک باور شده زن اول را در رحم زن دوم بکارد. البته لازم است شوهر حقوق هر دو زن را بطور یکسان رعایت کند، وبا دومی بنیت طلاق ازدواج نکند، واین عمل را با رضایت او انجام دهد.

درست است که گفتیم اجاره رحم حرام است، ولی این امر مانع نمی شود، تا به زن دوم هدیه ای مناسب وآبرومند، از طرف زن اول ویا شوهر داده شود.

این کار چند تا حسن دارد:

أ‌- زن عقیم به آرزوی خود می رسد.

ب‌- به حل یکی از معضلات اجتماعی که همان معضل زنان ودختران بی شوهر است کمک می کند.

ت‌- فرزند بدنیا آمده می تواند حلقه وصلی بین دو هوو باشد، وآنها را نسبت به هم نزدیکتر نماید.

ث‌- کرامت وآدمیت زن حفظ می شود، واز آن به عنوان کالای اجاره ای استفاده نمی شود.

این پدیده گرچه در غرب به خاطر رسوبات فکر مسیحی که هر مرد تنها حق دارد یک زن داشته باشد، پذیرفته نیست (البته داشتن زنان متعدد تحت عنوان شریک جنسی یا دوست دختر کاملاً پذیرفته شده است!!)، اما در جهان اسلام وشریعت اسلامی امری کاملاً پذیرفته شده ومتعارف است.

این روش را بسیاری از علمای جهان اسلام تجویز کرده اند، ولی بشرط آنکه در حد ضرورت از آن استفاده گردد، واحتیاطات لازم ر برای لقاح وتحمک گذاری انجام شود.

موفق باشید

این هم گزارش بی بی سی که بخاطرعدم دسترسی به آن در ایران آنرا در اینجا کپی کرده ام.

—————————————————–

رحم اجاره ای، هشت میلیون تومان

مژگان طوسی

ناباروری بسیاری از زوج ها را در سراسر جهان رنج می دهد. پزشکان در کشورهای مختلف در تلاش برای درمان ناباروری هستند. در تهران نیز مراکز ناباروری مملو از منتظرانی است که از پزشکان و متخصصان تقاضای کمک دارند. روش های مختلف درمان ناباروری توانسته بسیاری را صاحب فرزند کند یا امیدوار به آینده، در انتظار نگاه دارد. یکی از این روش ها رحم اجاره ای است.

در مراکز درمان ناباروری در تهران به زوج هایی برخوردم که بیش از ۱۰ سال تحت درمان ناباروری قرار دارند. مسئله مشترک در تمام این افراد عشق به داشتن اولاد است.

در مدت زمانی که در یکی از این مراکز پرسه می زنم بیش از ۵۰۰ زن و مرد منتظر ایستاده یا داخل اتاق ها رفته و برگشته اند. زنی ۳۵ ساله کنارم نشسته، ۱۵ سال است که ازدواج کرده و یک فرزند دختر دارد اما دیگر بچه دار نمی شود. می گوید: دکترها گفتند ایراد از شوهرم است.

می پرسم: تو که می توانی بچه دار شوی، نمی توانی!

با لبخند می گوید: منظورت اینه که ترکش کنم؟

ادامه می دهد: به بچه های توی پرورشگاه اعتماد ندارم، معلوم نیست از چه درست شده اند. غریبه ها را به خانه نمی برم.

دیگری زن ترکمنی است که مطمئن است با سپری کردن دوره درمان بچه دار می شود. او به افراد منتظر در سالن اشاره می کند و می گوید: اینهمه آدم بچه می خواهند من هم یکی مثل بقیه! باید بچه دار شوم. خانواده شوهرم دارند طلاقم می دهند، پسر خاله ام (شوهرش) را ازدست می دهم.

رحم اجاره ای

اجاره رحم یکی از روش های درمان ناباروری است که طی سال های اخیر در ایران گسترش پیدا کرده است.

اجاره رحم، انتقال یک یا تعداد بیشتری از جنین های حاصل از لقاح تخمک و اسپرم زوج نابارور به رحم یک زن دیگر است . در این حالت فرد اجاره دهنده رحم، تنها یک میزبان برای جنین می باشد و از نظر ژنتیکی هیچ گونه مشارکتی با جنین حاصله ندارد.

زوجهایی که دست به این کار می زنند، همسرانشان بدون رحم هستند یا به دلایلی رحم شان با جراحی برداشته شده است و یا اینکه به دلیل بیماریهای مختلف مثل دیابت، بیماری قلبی، فشار خون یا بیماریهای بدخیم قادر به حمل جنین نیستند.

در واقع در اجاره رحم، اسپرم پدر با تخمک مادر در محیط آزمایشگاهی لقاح داده می شود و جنین حاصله در رحم زن دیگری که قابلیت بچه دار شدن را داشته باشد جایگزین می شود و نوزاد متولد شده خصوصیات ژنتکی پدر و مادر خود را به ارث می برد.

البته به گفته پزشکان، اگر چه فرد حامل جنین از لحاظ چهره و به لحاظ فیزیکی و ژنتیکی تاثیری بروی جنین نمی گذارد، از لحاظ روحی و روانی تا حدی می تواند بر جنین تاثیر گذار باشد.

زوج هایی که خواهان اهداء جنین هستند از لحاظ پزشکی باید نسبت به وضعیت بیماری های عفونی نظیر مثبت بودن HIV، بیماری های ویروسی، ژنتیکی و سلامتی جسمانی مورد بررسی قرار گیرند و در صورت عدم مشکل در این زمنیه ها از جنین های آنها استفاده شود.

مشکلات اجاره دهندگان رحم

در مراکز ناباروری، مسئولین و پزشکان معمولا درباره روش درمان ناباروری با شیوه “رحم اجاره ای” حرف می زنند ولی از زنان اجاره دهنده، مسائل و مشکلات آنها سخنی به میان نمی آید. می گویند اجاره رحم یکی از بهترین شیوه های درمان ناباروری است و خانواده های بسیاری را صاحب بچه کرده است و استقبال از آن زیاد است.

آنها ادعا می کنند که تبعات پزشکی این شیوه را در زنان اجاره دهنده بررسی کرده و مشکلی وجود ندارد علاوه بر آن این زنان تحت مراقبت و مسئولیت این مراکز هستند.

اکرم: چاره ای جز اجاره دادن رحمم ندارم

در یکی از این مراکز، زنی از مدتی پیش روی نیمکت کنار در نشسته، زنی سی و چند ساله، با اندامی لاغر و تقریبا نحیف، بزک کرده با صورتی رنگ باخته و ماتیک قرمز.

چادر مشکی به سر دارد بلند قد، پیراهنش شبیه کیسه است: دو ردیف چین در جلو با یقه ای پهن و دامنی سجافدار و گشاد، با مغزی های افقی به رنگ عنابی، چادرش را که باز و بسته می کند به پیراهنش کمربند دارد، که البته از ریخت می اندازدش، این پیراهن در واقع به او جلوه ای ابدی بخشیده است. مردی با کفش های خاک گرفته مدام می آید بالای سر زن و بر می گردد. لابد شوهرش است. رحم این زن قرار است اجاره داده شود.

چادر مشکی را با چنان شدتی به دور خود پیچیده که گویا از سمتی که من متوجه نیستم باد تندی می وزد.

به رحم این زن ۲۰ روز دیگر جنینی اهدا می شود.

اکرم در یکی از شهرک های اطراف کرج زندگی می کند. ۳۵ یا ۳۶ ساله است. سه تا بچه دارد. وقتی به خانه اش وارد می شوم دختر ۷ ساله اش وسط اتاق در حال نماز خواندن است. ازش می پرسم برای چه نماز می خواندی؟ می گوید: دعا می کنم که خدا پول بده.

اکرم حال خوشی ندارد. رنگ پریده تر و آشفته تر از زمانی است که او را در مرکز درمان ناباروری دیدم . جویای حالش می شوم.

اکرم می گوید: نمی دانم چه کنم. نگرانم . نگران زندگیم. تا کی می توانیم ادامه دهیم!

شوهرش دیابت دارد صورتش باد کرده است. شغلش آزاد است؛ رنگ کار چوب. با ۲۵ سال سابقه کار بیمه نیست. بیش از دو سال است که از کار افتاده و هزینه درمان و زندگی اش را برادر و دوستانش تامین می کنند. این خانواده در یک خانه ۶۵ متری با سه میلیون پول پیش و ماهی ۶۰ هزار تومان اجاره در شهریار کرج زندگی می کند و کلیه هزینه های زندگی به جهت از کار افتادگی و بیماری مرد توسط خانواده و دوستان تامین می شود.

اکرم می گوید: چاره ای جز اجاره دادن رحمم ندارم. زندگیم در دو سال اخیر به نابودی کشیده شده. یک آب خوش از گلوم پایین نرفته. دختر بزرگم باید شوهر کند و دانشگاه برود، پسرم خرج دارد، این دختر کوچک هم که کلاس اول است. نمی شود بدون پول زندگی کرد. شوهرم سالها کار کرده و این اوضاع و احوال ما است حالا من کاری از دستم بر می آید که برای زندگی ام انجام دهم.

می پرسم: مگر شوهرت در طی ۲۵ سال ، قسمتی از بدنش را برای تامین هزینه های خانواده اجاره داده که تو می خواهی این کار را انجام دهی؟

می گوید: کاری از من ساخته نیست تنها می توانم بچه درست کنم.

اکرم تمام مدت که در خانه اش نشسته، نگران و ماتم زده است. دست هایش را می فشرد و سپس دستش را روی فرش می کشد و آشغال های فر ش را می گیرد. می گوید: مادر شوهرم یک ماهه اینجاست. نباید بفهمد. لطفا بلند صحبت نکنید! به خاطر دخترهایم این کار را می کنم.

می پرسم: نه ماه بچه را حمل می کنی و بعد می دهی به دیگران؟

اکرم با تشویش می گوید: اصلا مهم نیست، به پولش احتیاج داریم. من فقط به دنیا می آورمش.

مهدی، شوهر اکرم می گوید: ۹ ماه بچه در شکم زن من است. ما با او انس می گیریم و بعد ولش می کنیم بره .. او بهر حال بچه منه و ما فکر می کنیم بچمون مرده. اگر این فکر را نکنم باید برم دنبالش. این پول ما را به عرش نمی رساند. یک نمره از زیر صفر می کشد بالا.

مهدی ۴۳ سال دارد و نمی تواند زیاد حرف بزند و بنشیند. می پرسم آیا همسایه ها فامیل و یا بچه هایتان از جریان مطلع هستند.

می گوید: هیچ کس چیزی نمی داند. بچه که به دنیا آید می گوییم مرده. این رازی است بین من و زنم. ادامه می دهد: تنها رازی که در زندگی ما وجود دارد و اگر فاش شود تمام هستی ام را از دست می دهم. این کار خلاف شرع و قانون نیست اما خانواده ام آن را کمتر از خلاف شرع نمی دانند!

اکرم بابت اجاره رحمش پنج میلیون تومان دریافت می کند و کلیه هزینه های زندگی اش از جمله خوراک، اجاره خانه به مدت ۹ ماه، مراجعه به پزشک و سایر هزینه ها توسط خانواده درخواست کننده رحم تامین می شود.

این در حالی است که سکینه، زنی که نقش واسطه را بین اجاره کننده و اجاره دهنده رحم بازی می کند، گفت که برای اجاره رحم اکرم هشت و نیم میلیون تومان توافق شده است.

سیداشرف: وضعیت کاری شوهرم خراب است

سید اشرف قرار است ۱۸ روز دیگر جنین زن و مرد دیگری را در خود بپروراند. او ظاهری پریده و زردرنگ دارد، ولی سرشار از زندگی است.

اهل بناب آذربایجان است. او را در خانه ای تقریبا بدون اثاث و لوازم اولیه زندگی، حوالی میدان آذری تهران می یابم. سید اشرف ۲۹ یا ۳۰ سال دارد و از ۱۳ سال ازدواج ۳ تا پسر دارد. شوهرش گچ کار است، اما در دو ساله اخیر بیکار بوده است و در حال حاضر با ماشین دوستش مسافر کشی می کند.

سیداشرف شوهر و زندگی اش را دوست دارد. خانه ۴۰ متری بی اثاث و اسباب و شوهر بیکار و یخچال خالی و فریاد های صاحب خانه و در کوبیدن طلبکارها سیداشرف را به این فکر انداخته که می تواند به خانواده اش کمک کند.

سید اشرف می گوید: این اجاره رحم یک کار نه ماهه است که می تواند ما را از این وضعیت درآورد. شوهرم مردی کاری است اما وضعیت کار و در آمد خراب است. ۱۷ سال سابقه کار دارد، ولی ما هیچ کدام بیمه نیستیم و جز همین چیزها که می بینی و سه تا پسر خوشتیپ و خودم و مردم چیز دیگری نداریم.. ( می خندد)

او می گوید: من عاشق بچه دار شدن بودم از کودکی؛ شاید از پنج سالگی. عاشق شوهرم شدم و ازدواج کردیم و بچه بخشی از روح من است من قرار بوده اینها را به دنیا بیاورم. این بچه بچه من نیست. گرچه بهش عادت می کنم اما با نداشتنش کنار می آیم ۹ماه مال من است بعد که رفت، مرد، تمام شد.

سید اشرف با شادی و درد آمیخته بهم می گوید: اگر دختر باشد فرق می کند چون اگر خودم مشکل مالی نداشتم یه دختر می آوردم!

بابت این اجاره سید اشرف ماهی ۷۰۰ هزار تومان می گیرد.

کنار بخاری کمرش را گرم می کند و می گوید: کاری غیر از این از دستم بر نمی آید بچه ات وقتی هی می گوید اینو می خوام اونو می خوام و نمی توانی برایش تهیه کنی سخت است. این کاری است که می توانم تو خونه و کنار بچه هام انجام بدم.

سکینه، واسطه و دلال اجاره رحم

سکینه زنی ۳۵ ساله است که نقش واسطه ای بین خانواده اجاره دهنده رحم و والدین (متقاضی) رحم اجاره ای را بازی می کند. او واسطه بین بیمارستان، پزشکان، داروخانه و دو خانواده است. کلیه هزینه ها و پرداخت ها با واسطه این زن انجام می شود.

رحم اجاره ای توسط وی در تهران و کل شهرستان های ایران و حتی آنطور که خودش می گوید در کشورهای عراق، ترکیه، دوبی، تاجیکستان و برخی دیگر از کشورهای عربی در جریان است. تنها سکینه است که دو سر این معامله (رحم اجاره ای) را می شناسد. او در ایران و کشورهای نام برده شده در رفت و آمد است . او اختیار تام دارد. کلیه پرداخت های مالی به حساب این فرد واریز می شود. او حتی هزینه تلفن و تاکسی سرویس خود و وقتی را که صرف مراجعه و خدمت رسانی به دو طرف معامله را می کند از خانواده خریدار (رحم اجاره ای ) و بیمارستان طرف قرار داد می گیرد.

کلیه هزینه های رفت و آمد، معاینات پزشکی، بردن دارو و مایحتاج به خانواده اجاره دهنده در طی ۹ ماه بارداری و ارتباط با اجاره گیرنده ها، هزینه هایی است که به این زن پرداخت می شود.

می گوید: تا امروز مشکلات زیادی در این رابطه داشته است در مواردی زنی که رحمش را اجاره داده پس از به دنیا آمدن کودک به او وابسته شده و خود را مادر بچه می داند و حاضر به ترک بچه نیست. در مواردی پدر و مادر بچه در مدتی بعد از انتقال جنین با هم اختلاف پیدا کرده و گاه کار به طلاق می انجامد بچه را نمی خواهند، در این مرحله تکلیف زن اجاره دهنده و بچه نامشخص است.

سکینه ادامه می دهد: این در حالی است که ممکن است زایمان صورت گرفته، اما کودک دچار نقص ژنتیکی شود و پدر و مادر (صاحبان جنین) بگویند که بچه را نمی خواهند و حاضر به تحویل گرفتن بچه نباشند. موارد بسیاری از این قبیل موجب شد تا ما مراحل را تا حد توان قانونی کنیم.

شرایط زن اجاره دهنده رحم

سکینه می گوید: تمام کارها وارتباطات توسط من انجام می شود. منظورم تنها مراحل پزشکی و مراقبت ها نیست. باید محضری شود( بعد از مدتی آشنایی با این زن از زبان خودش متوجه می شوم که محضری وجود ندارد بلکه خود این زن در حکم محضر است). این قرار داد بین والدین و زن اجاره دهنده رحم امضا می شود.

“البته توافقات طرفین، جداگانه و با واسطه من صورت می گیرد. ۵۰۰ هزار تومان، روز قرار داد باید پرداخت شود. علاوه بر آن باید مبلغی به عنوان کمک خرجی به زن و خانواده اش پرداخت شود تا روز زایمان.”

او ادامه می دهد: زن اجاره دهنده، باید در استراحت مطلق باشد و نیاز به پرستار دارد. باید هزینه پرستار روزانه داده شود . باید به پزشک برای معاینه رجوع کند که هزینه های پزشکی به عهده والدین است. پس از به دنیا آمدن بچه بقیه پول گرفته می شود.

به گفته سکینه، زن اجاره دهنده رحم به خاطر وضعیت اقتصادی این کار را می کند و باید در نظر داشت که این زن در تمام دوران حاملگی همخوابگی با شوهرش ندارد. او در تمام مدت زایمان با فامیل و آشنایان قطع رابطه کرده و بعد از زایمان به علت نبود بچه در میان همسایه ها و کسبه دچار مشکل می شود.

اینکه در رحم زنی بچه یک زوج دیگر رشد کند در فرهنگ ایرانی ناشناخته و حتی تابوست. شوهر اکثریت این زنها با وجود رضایت کتبی و توافقی که با همسرش داشته زن را در دوران بارداری آزار داده و زن با زخم زبان مواجه است، زیرا برای برخی از این مردان پذیرش این نکته که زنشان بچه مرد دیگری را در رحم دارد، دشوار است.

قبل از هر انتقال جنین خانواده زن اجاره دهنده بررسی شده و با بچه های زن نیز گفتگوهایی انجام می شود.

اکثریت این زن ها در طی دوران بارداری به بچه وابسته شده و عشق می ورزند. اما مسئله مهم برای خانواده اجاره دهنده، مشکلات اقتصادی شدید است که به این شکل فراقتی حاصل شده و وضعیت خانواده بهتر می شود.

سکینه مرا به داروخانه ای می برد که طرف قرار داد با وی است و از این داروخانه کلیه داروهای مورد نیازش را می گیرد.

سکینه با اشاره به داروهایی که برای آماده سازی رحم به منظور پذیرش جنین به زن تزریق می شود، معتقد است که درباره عوارض این داروها سخن چندانی به میان نمی آید تا مبادا زنان اجاره دهنده رحم نگران شوند. او ادامه می دهد: داروهای رحم اجاره ای تحت بیمه نیست زیرا درمان شخصی محسوب می شود.

اجاره کنندگان خارجی

سکینه می گوید: از عراق، روسیه و سنگاپور مشتری های خوبی دارم. موردی بود که بیش از ۱۵ میلیون تومان برای خانواده ای در بغداد هزینه برداشت. عرب ها دوست دارند بچه شان در رحم زن های ایرانی باشد. در حال حاضر ۲۰ رحم اجاره ای دارم. وی می گوید: صیغه ای برای اسپرم و تخمک خوانده می شود.

سکینه، زن ۳۵ ساله ای است که از ۱۸ سالگی کار می کند. او قبلا آرایشگاه زیبایی داشته، مدتی فیلمبردار مجالس عروسی بوده و چند سالی می شود که در زمینه رحم اجاره ای کار می کند. او دو بار ازدواج کرده است. سکینه به گفته خودش بیش از یک میلیون در ماه درآمد دارد. او مدام از خدمت کردن و لذت خدمت حرف می زند. زن زیبا و شیک پوشی است . عاشق زندگی، خانواده و کارش است و تمام توانش را برای موفقیت در کار و زندگیش صرف می کند.

در محوطه ورودی یکی از مراکز درمان ناباروری ایستاده ام، در فضای حیاط صندلی ها را چون تماشاخانه ای چیده اند و یک تلویزیون دارد که فیلمی آموزشی نشان می دهد؛ تصاویری از خون و گوشت های تپنده و حجم های نامشخص؛ لقاحی صورت می گیرد…

نویسنده سیداحمد هاشمی

به یک مادر اجاره ای نیازمندیم ؟؟؟؟؟

مطالب مشابه :

توصیه‌های استاد حوزه علمیه به پشت‌ کنکوری‌ها

‬دوره تربیت معلم قرآن کریم در حوزه‌های علمیه کشور برگزار می‌شود

سیره عملی مرحوم آیت‌الله مشکینی برای تمام اقشار جامعه الگو است

اطلاعیه حوزه علمیه زرین دشت

در مشهد؛ ضبط خاطرات هم‌مباحثه ای مقام معظم رهبری آغاز شد

استدلال قرآنی آیت‌الله جوادی آملی درباره علم غیب ائمه

تجلیل از بزرگان و احیاگران علوم دینی سیره اهل بیت طاهرین است

به یک مادر اجاره ای نیازمندیم ؟؟؟؟؟

ثبت نام حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور برای سال 1390-91

پاسخگویی به احکام روزه در سامانه پیام کوتاه دفتر آیت‌الله مکارم شیرازی