تعریف سرویس مراقبت پرواز
هنگاميكه داخل هواپيما نشسته ايد و منتظر به پرواز در آمدن هواپيما هستيد و يا در حال پروازيد، احتمالا هيچ ايده اي از اينكه چه تعداد از كاركنان در حال انجام فعاليت هستند كه پروازي آرام و لذت بخش براي شما فراهم شده است، نداريد. مسافرين شركت هاي هواپيمايي هرگز تمايلي ندارند روي باند منتظر بمانند تا كي هواپيما به پرواز در آيد، مخصوصا اگر آنها علت تاخير يا انتظار براي انجام پرواز را ندانند. شايد بالاي سر آنها هوايي بسيار مطلوب و مناسب وجود داشته باشد، اما صدها كيلومتر دورتر طوفاني در حال رخ دادن است كه ممكن است پرواز آنها را تحت تاثير خود قرار دهد و يا مانع از فرود هواپيما در مقصد شود. يا شايد محدوديت هايي در آنطرف شهرها و يا مرزها بوجود آمده است كه باعث تاخير در انجام پروازشان شده است. در هر حال ذكر اين نكته حائز اهميت است كه اغلب اوقات تاخير در انجام پروازها به دليل حفظ ايمني پرواز صورت مي گيرد.
در حقيقت، سازمان هواپيمايي كشوري و شركت فرودگاههاي كشور بعنوان متوليان صنعت هوانوردي، صدها پرسنل ماهر را در واحدهاي مختلف از جمله واحد مراقبت پرواز، الكترونيك هواپيمايي، مخابرات هواپيمايي، استاندارد هواپيمايي ... تا مديران عملياتي را بكار گرفته اند تا اين اتفاق مهم صورت گيرد.
از كروي پروازي شركت هاي هواپيمايي كه وظيفه هدايت و كنترل هواپيماي خود را بعهده دارند و متخصصين مراقبت پرواز كه وظيفه هدايت و كنترل تمامي هواپيماها را بعهده دارند گرفته تا مسئولين عملياتي شركت، صدها نفر در انجام سرويس ترافيك هوايي مشغول انجام وظيفه هستند تا پروازي در كمال آسايش و حداكثر ايمني براي مسافران صورت گيرد. بعبارتي، "سيستم كنترل ترافيك هوايي، شبكه اي از كارمندان و تجهيزات را شامل مي شود كه با هدف انجام ايمن پروازها گرد هم آمده اند".
سرويس مراقبت پرواز، سرويسي است كه توسط متخصصين مراقبت پرواز و با هدايت هواپيماهاي روي سطح فرودگاه و در فضاي آن كشور ارائه مي گردد. در كشور جمهوري اسلامي ايران، متخصصين مراقبت پرواز مسئوليت هدايت و كنترل تمامي پروازهاي مسافربري، باربري، نظامي و ... را بعهده دارند. در حال حاضر در حدود 1100 متخصص مراقبت پرواز در سراسر كشور در واحدهاي مختلف كنترل ترافيك هوايي و واحدهاي جانبي در حال انجام وظيفه مي باشند كه در طي اين مقاله بطور كامل در خصوص هر واحد و وظايف آنها شرح داده خواهد شد.
دانشجويان مراقبت پرواز از طريق كنكور سراسري و قبولي در رشته مزبور و گذراندن گزينش علمي جذب مي شوند و در دانشكده صنعت هواپيمايي كشوري تا سطح فوق ديپلم يا ليسانس ادامه تحصيل مي دهند. دانشجويان مراقبت پرواز در طول تحصيل در چند مرحله بطور عملي در محيط كار شبيه سازي شده و واقعي قرار مي گيرند تا اطلاعات آموزشي ارايه شده را با واقعيت تطبيق داده و به منظور آموزش مطالب كاملتر و گسترده تر آمادگي هاي لازم را كسب نمايند. در نهايت پس از فارق التحصيلي جذب كار مي شوند.
متخصصين مراقبت پرواز يا اصطلاحا "كنترلر" ها (Air Traffic Controller) همواره جهت ايمن نگه داشتن و روان نمودن جريان ترافيك هوايي در طول مسيرهاي هوايي، در اطراف و داخل فرودگاهها تلاش مي كنند. كنترلرها براي رسيدن به اين منظور از دستورالعمل ها و قوانين بين المللي ايكائو در خصوص ارتفاع، سرعت و مسير پروازي هواپيماها استفاده مي كنند.
شغل مراقبت پرواز بصورت 7/24 و يا بعبارتي 24 ساعت در شبانه روز و در طول 7 روز از هفته ادامه دارد و هرگز توقف ندارد و كنترلرها در قالب شيفت كاري (روز و شب) به كار بسيار حساس، داراي استرس بالا و پر خطر، ولي در عين حال لذت بخش و بسيار جذاب مي پردازند.
روزانه تعداد زيادي از پروازها كه شامل نشست و برخاست پروازهاي مسافربري داخلي، خارجي، پروازهاي عبوري و فعاليت هاي نظامي و غير نظامي مي باشند بر فراز كشورمان انجام مي گردد. ممكن است غير ممكن بنظر برسد كه شغلي وجود دارد كه با تعداد بسيار زيادي از هواپيماها سرو كار دارد، هر كدام نياز به هماهنگي هاي خاص خود و نياز به هدايت و كنترل جهت رسيدن به هدف خود را دارند. بنابراين جالب است بدانيد ممكن است هدايت و كنترل تا 40 هواپيما - شامل بيش از 8000 نفر مسافر و بيش از 500 ميليارد دلار سرمايه - فقط در اختيار 3 الي 4 نفر قرار مي گيرد.
خلاصه وظايف كنترلر:
- اولين وظيفه هر كنترلر ايجاد جدايي هاي لازم افقي و عمودي بين هواپيماهاي تحت كنترل خود مي باشد تا از هرگونه نزديك شدن احتمالي هواپيماها و بروز خطر جلوگيري نمايد.
- حصول اطمينان از وجود نظم و ايجاد تسريع در جريان ترافيك هوايي.
- ارائه اطلاعات ضروري و مهم همچون اطلاعات هواشناسي، اطلاعات ناوبري و غيره به خلبانان.
- در عين حال هر كنترلر موظف است طوري عمل نمايد تا حداقل تاخير به پروازها اعمال گردد.
در زمانيكه ترافيك هوايي بسيار سنگين مي شود، از تعداد كنترلرهاي بيشتري براي كنترل فضاي مربوطه استفاده مي شود تا از بروز هرگونه اشتباه جلوگيري شود. در اين شرايط، هر كنترلر تمام تمركز خود را بر روي ترافيكهاي تحت كنترل خود معطوف داشته تا خلبانان را از وجود ايمني لازم مطمئن سازد و با صدور دستورالعمل هاي درست و بدون اشتباه به اين امر بپردازد. اين موضوع خود مستلزم اينست كه هر كنترلر بايد از هرگونه مسائل و مشكلات خارجي (اعم از مالي، رفاهي، خانوادگي، اجتماعي و .... كه جزء عوامل اصلي عدم تمركز فكر بشمار مي آيند) به دور باشند. از طرفي مسئوليت كنترل و حفظ ايمني چندين هواپيما براي اكثريت افراد بسيار سخت، خسته كننده و در نهايت همراه با فشار و استرس مغزي فوق العاده اي مي باشد.
بالطبع هر كنترلر بايستي در مدت زمان بسيار كم جهت حفظ ايمني هواپيماها در خصوص انجام كارهاي متفاوت، داراي قابليت تصميم گيري سريع و درست باشد. بعنوان مثال، يك كنترلر ممكن است در يك زمان كوتاه پروازي را مجاز به كاهش ارتفاع نمايد، از پروازي ديگر بخواهد سرعت خود را كاهش دهد، از پروازي ديگر بخواهد براي ايجاد جدايي لازم با پروازي ديگر به سمت راست يا چپ تغيير مسير دهد، از پروازي ديگر بخواهد با واحد بعدي تماس بگيرد و خلبان ديگري را از آخرين تغييرات وضعيت هوا و دستگاههاي ناوبري مطلع سازد. در طول كارهاي ذكر شده، او همواره موظف است ديگر ترافيك هاي هوايي تحت كنترل خود را نيز زير نظر داشته باشد تا همواره از وجود جدايي هاي لازم بين آنها اطمينان حاصل نمايد و همزمان پروازهاي جديدي كه به فضاي تحت كنترل او وارد مي شوند را شناسايي نمايد.
قابليت تصميم گيري سريع و درست تنها يكي از خصوصيات بارز هر كنترلر مي باشد. در ذيل به چند خصوصيت ديگر نيز اشاراتي شده است:
- متخصصين مراقبت پرواز بايد داراي سلامت روحي و رواني بهمراه سلامت كامل جسمي ( شامل: بينايي كامل، شنوايي خوب، تشخيص رنگ خوب، سلامت مغز، قلب، گوارش، ...) باشند. انجام آزمايشات كامل پزشكي كه هر 2 سال يكبار صورت مي پذيرد، جهت حصول اطمينان و تاييد سلامت هر كنترلر از ملزومات اين كار شناخته مي شود.
- هر كنترلر بايد از مهارت لازم در شمرده صحبت كردن و بيان شفاف برخوردار باشد، زيرا صدور مجوزهاي لازم به خلبانان بايد بصورت شفاف و روشن بيان گردد.
- داشتن هوش بالا و حافظه خوب، زيرا كنترلرها همواره اطلاعاتي را كه دريافت ميكنند بايد بفهمند، تفسير كنند، در ذهن بسپارند و در صورت لزوم عكس العمل سريع و درستي را اتخاذ نمايند.
- داشتن قاطعيت، زيرا صدور هر گونه مجوز به خلبان بهمراه شك و ترديد، از اعتماد به نفس و يا از اعتماد خلبانان به كنترلرها مي كاهد كه بسيار خطرناك است.
- داشتن تمركز حواس خوب بسيار سخت است، زيرا كنترلرها بايد تمام تصميمات و كارها را در ميان شلوغي ترافيك هوايي و در ميان ديگر مسايل محيطي كه ميتوانند باعث حواس پرتي او گردند انجام دهند.
- داشتن قدرت تحليل بالا و اعمال تكنيك هاي لازم جهت حل بحران هاي ترافيكي
- داشتن نظم و انضباط بسيار بالا
- از آنجاييكه كنترل پروازها با ثانيه ها سروكار دارد، لذا وقت شناسي و داشتن عكس العمل بسيار سريع يكي از ابزار كار هر كنترلر مي باشد.
هر كنترلر علاوه بر موارد ذكر شده، بايد داراي شرايط ذيل نيز باشد:
- داراي روابط دوستانه بين فردي و گروهي.
- داراي مهارت در كار گروهي.
- داراي نظم شخصي و ظاهري بسيار مناسب.
- قادر به انجام كار بدون نظارت مسئولين.
- داراي حس مسئوليت پذيري بسيار بالا.
- داراي آرامش دروني، بردباري و شكيبايي.
- داراي قدرت ترسيم سه بعدي و فضايي.
- و ...
در نهايت بايد به نكته بسيار حائز اهميت ديگري اشاره كنم كه در كنار ديگر موارد مطرح شده از اهميت فوق العاده بالايي برخوردار مي باشد و آن تسلط به دانش زبان انگليسي مي باشد. اين بدان معناست كه هر كنترلر بايد قدرت شنيداري، فهميدني و گفتاري بالايي در دانش زبان انگليسي داشته باشد. چرا كه تمامي اسناد و قوانين هوانوردي به زبان اصلي (انگليسي) در اختيار كنترلرها قرار دارد و مكالمات كاري هر كنترلر كه بر اساس استانداردهاي بين المللي تعيين شده است، به زبان انگليسي مي باشد.
و اما ابزار كار در ارائه سرويس مراقبت پرواز چيست؟
1) لازمه ايجاد جدايي ايمن بين ترافيك هوايي اينست كه هر پروازي نام مشخصي داشته باشد. بعبارتي براي هر پرواز يك Call sign اختصاص داده مي شود. اين نام بر اساس دستورالعمل هاي موجود كه معمولا نام شركت هواپيمايي مورد نظر و شماره پرواز را بهمراه دارد تعيين ميگردد.
2) خلبان قبل از انجام پرواز، فرم طرح پروازي (فلايت پلن) مورد نظر را در واحد بريفينگ مراقبت پرواز يا اطاق توجيه خلبانان ارائه مي كند كه كل اطلاعات مربوط به پرواز را شامل ميشود. اين اطلاعات شامل شماره پرواز، زمان تخميني براي انجام پرواز، ارتفاع مورد درخواست، نوع هواپيما، مسير پروازي، تجهيزات داخل هواپيما، تعداد مسافر، مقدار سوخت، مدت زمان تخميني كل پرواز و ... مي باشد.
3) اطلاعات مندرج در فرم فلايت پلن از طريق واحد مخابرات هواپيمايي و از طريق شبكه هاي مخابراتي هواپيمايي به آدرس فرودگاه مبداء، مقصد و واحدهايي كه با اين پرواز روبرو خواهند شد ارسال مي شود.
4) سيستم اتوماسيون پس از دريافت اطلاعات مزبور، مطالب مورد نياز را بر روي "نوار طرح پروازي" يا "استريپ" (Strip) چاپ مي كند و در اختيار كنترلر قرار مي دهد. بدين ترتيب كنترلر از قبل در جريان پروازهاي آتي قرار ميگيرد. ولي در فرودگاههايي كه سيستم اتوماسيون وجود ندارد اين كار بصورت دستي انجام ميگيرد.
ممكن است كنترلرها بر اساس نوع پرواز و فضايي كه هواپيما در آن در حال پرواز است مجوزها و دستوراتي صادر نمايند كه خلبانان بايد از آن پيروي نمايند. در هر صورت خلبانان تصميم گيرنده نهايي براي انجام دادن يا ندادن اين دستورات مي باشند، زيرا از آنجا كه كنترلرها در جريان وضعيت دقيق هواپيما نيستند، خلبانان مسئول نهايي تامين ايمني و سلامت براي پرواز خود مي باشد. به همين ترتيب، در شرايط اضطراري و غير نرمال، خلبانان مي توانند دقيقا بر اساس شرايطي كه ترجيح مي دهند ادامه مسير دهند و از پيروي كردن دستورات و مجوزهاي صادر شده از طرف كنترلرها خودداري نمايند و يا در صورت اعلام اين موضوع كه ديگر قادر به ادامه ناوبري هواپيما نيستند (در صورت از دست دادن سيستمهاي ناوبري و يا در شرايط خيلي خاص) از كنترلرها مي خواهند با استفاده از تجهيزات راداري هواپيما را تا نقطه خاصي هدايت نمايند.
مواردي كه در بالا ذكر شده اند بهمراه خيلي از مواردي كه بيان آنها فراتر از زمان و درج در اين مقاله ميباشد در واحدهاي مختلف مراقبت پرواز كه در ذيل نام برده شده اند كاربرد پيدا ميكنند.
1) واحد برج كنترل مراقبت پرواز – كه مسئوليت كنترل و هدايت هواپيماهاي داخل فرودگاه و اطراف آنرا بعهده دارند. مسئوليت اين واحد شامل هرگونه جابجايي هواپيما در سطح فرودگاه، و براي هواپيماهايي كه قصد پرواز دارند، از زمان روشن كردن موتور هواپيما تا زماني كه هواپيما در حدود 8 الي 40 كيلومتري فرودگاه قرار دارد و براي پروازهايي كه قصد فرود دارند از زمان تحويل گرفتن مسئولي كنترل (از 40 الي 8 كيلومتري فرودگاه) تا زمان خاموش كردن موتورهاي هواپيما در فرودگاه مقصد تعيين شده است.
2) واحد تقرب پرواز (يا اپرووچ) – اين واحد فقط در فرودگاههايي كه داراي حجم ترافيكي بالايي دارند تاسيس شده است، و مسئوليت آن:
- براي پرواز هاي خروجي، از چند دقيقه بعد از بلند شدن هواپيما شروع شده و تا حداكثز 125 كيلومتري آن فرودگاه – كه به مركز كنترل فضاي كشور تحويل مي دهد - تحت كنترل اين واحد مي باشد.
- براي پروازهاي ورودي، از زماني كه مسئوليت كنترل هواپيما را از واحد مركز كنترل فضاي كشور تحويل مي گيرد (حدودا از 125 تا 40 كيلومتري فرودگاه مقصد) تا زماني كه به واحد برج كنترل تحويل نمايد، تحت كنترل اين واحد مي باشد.
3) واحد مركز كنترل فضاي كشور (سنتر يا ACC ) – واحدي است كه كنترل تمامي فضاي كشور بجز مناطقي كه در موارد 1 و 2 بالا قيد شده اند را بعهده دارد. بعبارتي ديگر، كنترل تمامي پروازهاي خروجي، ورودي، عبوري از فضاي كشور را بعهده دارد.
لازم به ذكر است كه تمامي اين واحدها هماهنگي بسيار سريع و بالايي جهت انجام پرواز ايمن تر و كاهش هرگونه تاخير احتمالي با يكديگر دارند.
"كنترلرهاي مراقبت پرواز با چشمان هميشه بيدار خود فضايي ايمن را تضمين مي كنند، پس با آرامش خاطر از پرواز خود لذت ببريد"
با تشكر از علي اكبريان- كنترلر مركز كنترل
مطالب مشابه :
تعریف سرویس مراقبت پرواز
مراقبت پرواز اصفهان اطاق توجيه خلبانان ارائه مي كند كه كل اطلاعات مربوط به پرواز را شامل
شماره تلفن اطلاعات پرواز حجاج
خادمین ضیوف الرحمان (اصفهان) - شماره تلفن اطلاعات پرواز حجاج - به مدیریت حاج محمد حسن مهرپرور
پرواز اصفهان
مســــافـــرت ارزان - پرواز اصفهان - پرواز به تمام نقاط ایران - مســــافـــرت اطلاعات
برنامه پروازهای بازگشت حجاج به کشور در روز آینده اعلام شد
خادمین ضیوف الرحمان (اصفهان) - برنامه پروازهای بازگشت حجاج به کشور در روز آینده اعلام شد
ميدان نقش جهان
اصفهان اصفهان - ميدان نقش جهان - فعالیت در حوزه گردشگری ایران و اطلاعات پرواز فرودگاه
پرواز مشهد _اصفهان
مســــافـــرت ارزان - پرواز مشهد _اصفهان - پرواز به تمام نقاط ایران اطلاعات
نخستین پرواز اصفهان ، استانبول انجام شد
اصفهان امروز - نخستین پرواز اصفهان ، استانبول انجام شد - اصفهان پایتخت فرهنگ و تمدن ایران
باغ موزه چهلستون
اصفهان اصفهان - باغ موزه چهلستون - فعالیت در حوزه گردشگری ایران و اطلاعات پرواز فرودگاه
پاکیره ترین کشورهای جهان
اصفهان اصفهان - پاکیره ترین کشورهای جهان اطلاعات پرواز فرودگاه شهید بهشتی
برچسب :
اطلاعات پرواز اصفهان