گونه های هائز اهمیت در ملخ ها(مراکشی ،ایتالیایی،آسیایی،صحرایی)

مقدمه

ملخ مراکشى Dociostaurust maroccanus Thunberg 1815 يكى از مهمترين گونه ملخ هاى زيان آور در ايران و بسيارى از مناطق جهان مى باشد. انتشار اين حشره در نقاط خشک و نيمه صحرايى ناحيه Palaearctic شامل كشورهاى مراكش ، جزاير قنارى، تونس ، الجزاير، اسپانيا، پرتقال، جنوب فرانسه، جنوب ايتاليا، شبه جزيره با لكان ، قبرس، تركيه، سوريه، عراق، اردن، ايران، افغانستان، جمهووى آذربايجان ، ارمنستان و ترکمنستان گزارش شده و به عنوان كانون ملخ مراكشى نام برده مى شود .

مرتون ضمن مطالعه زيست شناسى ملخ مراكشى در ايران مناطق مهم انتشارآن را قصر شيرين، خرم آباد ، بهبهان ، فراشبند، يزدخواست، گنبدكاووس، سرخس، تربت جام و مغان گزارش نموده است.

اين ملخ به دليل بومى بودن هر ساله در بسيارى از نقاط ملخ خيزكشور، مراتع ، غلات و صيفى جات را مورد حمله قرار مى دهد. کشور ايران نسبت به وسعت خود در دنيا و با توجه به پستى و بلندى هاى زياد و توپوگرافى خاص شرايط اقليمى منحصر بفرد، تنوع خاک و پوشش گياهى بيشترين گونه هاى ملخ را دارا مى باشد.

مبارزه با ملخها در ايران براى اولين بار از سال 1305 در مناطق گنبدكاووس و دشت مغان آغاز گرديد. از آن به بعد همه ساله توسط وزارت كشاورزى با اين آفت مبارزه مى شود.بنابراين ملخ مرا كشى از نظرميزان خسارت ودامنه انتشاربه عنوان يک آفت مهم تلقى شده وداراى اهميت ويژه اى مى باشد. ملخ مراكشى يكى از مضرترين انواع ملخ هاست ، كه مانند ملخ صحرايى داراى دو فاز بيولوژیکی ، انفرادى و مهاجر ( گله اى ) مى باشد.

فاز انفرادى آن معمولاً دركشورهايى كه شرايط اقليمى براى تكامل ملخ مزبور مساعد نيست ديده مى شود و درکشورهاى ديگركه شرايط جوى مساعدترى دارند، فاز مهاجر ملخ بوجود آمده و خسارت شديدى را ببار مى آورد .

ملخ هاى مراكشى در دو شكل بيولوژيكى مختلف (فاز) نه تنها رفتار، بلكه شكل، رنگ و اندازه هاى متفاوتى دارند و اختلافات مزبور موجب شده است كه آنها را دو گونه مختلف بدانند، ولى در سال 1921 ميلادى اواروف ملخ شناس روسى با تئورى فاز، ثابت نمود كه دوگونه مذكور، فقط يک گونه مى باشد. بعدها نيز ثابت گرديد كه ملخ هاى مراكشى مهاجر همان ملخ هاى بومى و بى ضررى هستند كه در شرايط خاص، رفتار آنها تغيير يافته است .

تئوری فاز اواروف

تغییرات مورفولوژیک یک گونه که توام با تغییر در عادات و رفتار می باشد در اثر تغییر شرایط اقلیمی و پوشش گیاهی صورت میگیرد و در نتیجه طغیان آنها را سبب می شود.اواروف به هنگام مطالعه بیولوژی و رفتار شناسی فرم بومی ملخ آسیایی متوجه شد که این ملخ در صورت پرورش یافتن در شرایط خوب منطقه ای از نظر غذا می تواند به فرم مهاجر تبدیل شود.به طوری که در رنگ ، اندازه ف عادت و رفتار فرم مهاجر تغییرات محسوسی بروز می نماید.بر اساس این نتیجه گیری فرضیه ای به نام فرضیه حالت ها به وجود امد.

اين ملخ به دليل بومي بودن هر ساله دربسياري از مناطق ملخ خيز كشور ، مراتع ، مزارع غلات و صيفي جات را مورد حمله قرار مي دهد . ملخ مراكشي از محصولات :گندم ، جو ، پنبه ، بعضي از سبزيجات ، گياهان خانواده بقولات ، گياهان مرتعي مانند پوا ، يونجه يكساله ، بارهنگ ، يولاف ، جو موشي و … بطور دسته جمعي حريصانه تغذيه مي نمايد.

بطور متوسط هر ملخ تعداد پنج كپسول تخم مي گذارد كه در داخل هر كپسول بطور متوسط 30 –50 عدد تخم وجود دارد و در سال آينده از هر ملخ ماده تعداد 200 عدد پوره ملخ مراكشي توليد خواهد شد و اگر اين پوره ها به بهار كم باران برخورد نمايند و در پي اين بارش گياهان مرتعي از نوع غلات سريعاً خشك شده و باعث تمركز پوره ها در داخل شيارها و افزايش حالت مهاجري خواهد شد .عواملي از قبيل بارندگي كم ، چراي مفرط و توقف 2 تا 3 ماههء گوسفندان در مناطق طغيان ، اقليم بياباني ، جنس خاك و توپوگرافي منطقه از جمله باعث افزايش حالت مهاجري ملخ مي شوند .

محل نشو ونمو :

این حشره قسمت ازتابستان وتمام خزان وزمستان را بصورت کپسول های تخم درخاک بسرمیبرند . محل استقرارکپسول ها دردامنه تپه ها ونقاط است که خاک فشرده وعاری ازپوشش نباتی باشد . پور ه ها بعد ازخروج ازتخم طی یک یادو ساعت فعالیت اطراف غشای خود را پاره کرده وازآن خارج میگردند . غذای آنها بیشترازبرگ های لطیف بعضی نباتات گرامینه بخصوص poabubasa می باشد درسنین بعدی بخصوص درسن پنجم علاقه بخوردن غلات دارند که درواقع خطرناک ترین مرحله زندگی آنها محسوب می گردد . طول ومدت دوران پوره گی این ملخ حدود 45 – 35 روزاست وبستگی به تغیردرجه حرارت ، رطوبت ، نورورژیم غذای دارد . دوره زنده گی حشره بالغ 60 – 20 روزاست این ملخ دارای دومرحله بیولوژیک است . یکی مرحله انفرادی که درحقیقت وضع طبیعی ملخ مراکشی است که درنتیجه تغیرات جوی ونتایج حاصل ازآن درتولید مثل وطرز رفتارملخ ها تغیراتی حاصل می گردد که منجربه پیدایش حالت مهاجروهجوم آنها به مناطق مجاورمی گردد .این تغیرات حالت درمحوطه های محدودی بنام کانون حمله صورت می گیرد این کانون ها معمولا ً دردامنه کوه ها قراردارند وتحت تاثیرشرایط جوی فوق العاده متغیراند. عوامل ازقبیل تراکم تخمریزی دراین مناطق ، کم شدن دشمنان طبیعی وسرانجام خروج وتغیرجلد دسته جمعی ازمچک ها سبب میگردد که ملخ های انفرادی به حالت مهاجردرآمده وبه مزارع غلات مجاورحمله ورنمیشوند .

جفت گیری وتخمریزی:

تخمریزی آن معمولا ً درسنگلاخ های کم نبات ، هوای خشک ونیمه صحرای ، صحراهای مناسب درزمین های سخت وچمن زارها انجام میشود ملخ مراکشی قبل از7 – 6 روزازسن بلوغ علایم بلوغ درآن دیده میشود که عبارت ازقرمزویا بزاق شد ن ساق پا های عقبی آنست. نرهای آن تولید صدا نموده وماده ها را تعقیب میکنند ، مگرجفت گیری نمی نمایند . عمل جفت گیری چند روزبعد صورت میگیرد ملخ ماده درطول عمرخود چندین بارجفت گیری مینماید که جفت گیری اولی آن درحدود چهارساعت دوام میکند بعدا ً کمترادامه میابد درین هنگام شکم حشره ماده بزرگترورنگ آن تیره تروحرکاتش بطی ترمی گردد . برای تخم گذاری خود ملخ ماده جای مناسب راپیداکرده وتخمریزی مینماید ملخ هادرحالت هم ملخ های ماده راراحت نگذاشته وتعقیب می نماید تااگر بتواند جفت گیری کنند اگرعمل تخم ریزی شروع نشده باشد ماده ها فرار میکند درغیرآنصورت پس ازتخم ریزی مجدد جفت گیری شروع شده وتخم ریزی مینماید پس ازآن یک عد ه نرها تلف می شود ولی یک تعداد ماده ها بازهم چنیدین مرتبه جفت گیری کرده وبه تخم ریزی میپردازند. عملیات تخم ریزی کمترازیک ساعت را دربرمیگیرد . درشرایط مصنوعی یک ملخ الی شش نیچه را هم گذاشته میتواند ولی درطبعیت به نسبت اختلاف شرایط اقلیمی تعداد کیسه ها هم اختلاف پیدا میکند .این تخم ها زمستان را دربین کیسه خود گذشتانده وهنگامیکه هوا گرم شد دربهارمچک ها ازآن بروزمیکند که ابتداسفید رنگ مایل به زردی بوده وبعدا ً تیره رنگ میشوند مچک های متذکره درطول عمرخود الی پنج مرتبه پوست اندازی نموده وبالاخره پروازی میشوند اضرارشان عموما ً بالای سبزیجات ، حبوبات ، غله جات وغیره نباتاتیکه بروی زمین میرویند میباشد ضررشان درمرحله مچک بودن زیاد است که 3- 2 چند وزن خودرا دریک روزتغذیه میکند . این ملخ ها درایام گرمی %50 آب حجم خودرا تبخیرمیکند که مقدارآب ضایع شده وجود خودرا ناگزیردوباره ازنباتات سزیکه خوراک شان را تشکیل می دهد تکمیل نمایند .

کیسه تخم ملخ های مراکشی :

کیسه تخم یانیچه ملخ های مراکشی ازحیث شکل استوانه ائی منحنی بوده وگاهی داس شکل هم دیده شده است که 75 – 8 ملی مترمی باشد ، قسمت انجام کیسه معمولا ً قدری پهن ترازقسمت انجام آنست دیوارها ضخیم وسخت بوده وبه فشاردوانگشت به سختی میشکند . کیسه یانیچه گنجایش 35 – 30 تخم را داشته ودرقسمت فوقانی نیچه مقدار ماده براق واسفنجی وجود دارد وبالای آن دریچه گلی که به سهولت ازکیسه درموقع برآمد ن مچک جدا میشود وجود دارد رنگ تخم ها سفید مایل به زردی میباشد .

ديدباني :

عمليات ديده باني و كپسول برداري ملخ مراكشي از نيمه دوم اسفند بمدت سه جهت تعيين ميزان كپسول و تعداد تخم و تخميين و جمعيت احتمالي سال آينده پيش بيني مي گردد . عمليات كپسول برداري در مناطق كليجه ، قولاق بورتا ، انبار بالا ارتش ، دشت چات و دره ولي ايشان مشرف به منطقه سوزش در ده تكرار انجام ميپذيريد .

در زمان كپسول برداري طبق گزارش فوق مراتع از وضعيت رويشي متناسبي برخودار نمي باشند ، رشد علفهاي مرتعي ضعيف و اگر چنانچه در اسفند ماه بارندگي ادامه نداشته باشد علفهاي مرتعي كه غذاي اصلي ملخهاست بسرعت خشك خواهد شد و دسته جات بزرگتر ملخ تشكيل خواهد شد رطوبت خاك براي فعاليت جنين ملخ كافي مي باشد و اكثر تخم ها در داخل كپسول سالم مي باشد و براحتي تا يك ماه ديگر اولين پوره ها خارج خواهند شد و به زندگي ادامه خواهند داد

از ابتداي سال كار ديده باني توسط ديده بان محلي با موتورسيكلت آغازمي گردد .و خروج پوره ها و تشكيل دسته جات كوچك گزارش و از همان روز كار ديده باني و تعيين وضيعت و گونه ها توسط كارشناس مربوطه انجام مي پذيريد . در تمام مناطقي كه دسته جات تشكيل گرديده بوده عموماً گونه Dociostaurus carssiuculus nigrogeniculatus . و گونه معروف ملخ مراكشي Dociostaurus maroccanus ميباشد .و همان طوريكه پيش بيني گرديده بود با خشك شدن سريع مراتع بعلت عدم بارندگي دسته جات بزرگتر تشكيل گرديد .و عموماً ملخ ها در داخل دره ها و شيار هاي حوالي روستاهاي هوتن ، كرند ، دشت چات ، اي تمر ،‌قولاق بورتا ، كليجه ، انبار بالاي ارتش ، قيزلر و دره ولي ايشان مشاهده و عمليات مبارزه شيميايي از اواخر فروردين اكيپ آغاز ميشود . با توجه به بررسي هاي بعمل آمده بيش از يكصد گونه ملخ در استان گلستان وجود دارد كه جنس هايDociosturus , Polysarcus , Decourna و Calliptamus از اهميت بيشتري برخوردار ميباشند .

ملخ مراكشي Dociostaurus maroccanus (Thunb ) يكي از مهمترين گونه ملخ هاي زيان آور در ايران و بسياري از نقاط جهان مي باشد . انتشار اين حشره در نقاط خشك و نيمه صحرائي Palaearctic ميباشد .اين ملخ به دليل بومي بودن هر ساله دربسياري از مناطق ملخ خيز كشور ، مراتع ، مزارع غلات و صيفي جات را مورد حمله قرار مي دهد . ملخ مراكشي از محصولات :گندم ، جو ، پنبه ، بعضي از سبزيجات ، گياهان خانواده بقولات ، گياهان مرتعي مانند پوا ، يونجه يكساله ، بارهنگ ، يولاف ، جو موشي و … بطور دسته جمعي حريصانه تغذيه مي نمايد.

گونه های هائز اهمیت در ملخ ها(مراکشی ،ایتالیایی،آسیایی،صحرایی)

مطالب مشابه :

پذیرش دانشجو بدون کنکور در آموزشکده سما دانشگاه آزاد اسلامی ساری

گونه های هائز اهمیت در ملخ ها(مراکشی ،ایتالیایی،آسیایی،صحرایی)

از برگزیدگان اولین المپیاد ورزشی دانشجویان شاهد و ایثارگر دانشگاههای مرکز مازندران تجلیل شد

نماتد ساقه و پياز stem and bulb nematode

برنامه کلاسی پیام نور قائم شهر

کنه تارعنکبوتی دو نقطه ای Tetranychus urticae

پخش زنده شبکه های دیجیتال

عکسهایی از طبیعت مازندران

لیست دانشگاههای غیرانتفاعی