مبارزه ی بیولوژیک با افات نیشکر

مقدمه
 يكي از آفات مهم در مناطق نيشكر كاري استان خوزستان كرم ساقه خوار نيشكر است كه به نظر مي رسد اين آفت بومي خوزستان است. در استان خوزستان دو گونة‌ Sesamia cretica و Sesamia nonagrioides بعنوان ساقه خواران نيشكر گزارش شده اند. در اثر تغذيه لاروها از ساقه هاي جوان ،‌ پوسيدگي در نقطه رشد گياه بوجود مي آيد و باعث مرگ جوانه انتهايي گياه نيشكر مي گردد. همچنين لاروها در طي مرحله داشت تا هنگام برداشت از ساقه هاي قابل آسياب تغذيه كرده و باعث كاهش كمي و كيفي محصول مي گردند. در بين دشمنان طبيعي ساقه خواران نيشكر در ايران زنبور Telenomus busseolae از اهميت و كارائي خاصي برخوردار است. اين پارازيتوئيد قادر است سالانه حدود 90 درصد تخم ساقه خوار را پارازيت نمايد. پارازيتيسم بالاي زنبور، ‌دركنترل اين آفت از اهميت خاصي برخوردار بوده و اين پارازيتوئيد را در بين دشمنان طبيعي موجود منطقه منحصر به فرد كرده است، ‌بطوريكه در حال حاضر در مزارع نيشكر خوزستان براي مبارزه با كرم ساقه خوار نيشكر هيچگونه استفاده از سموم شيميايي صورت نمي¬گيرد و كشت و صنعت ها از طريق پرورش و رها سازي اين زنبور پارازيت در مزارع نيشكر،‌ نسبت به كنترل اين آفت اقدام مي نمايند.

مشخصات آفت ساقه خوار :

 دو گونه شب پره ساقه خوار نيشكر بنام هاي علمي Sesamia cretica و Sesamia nonagrioides در استان خوزستان در مزارع نيشكر فعاليت مي نمايند كه گونه S. nonagrioidesروي نيشكر گونه غالبت مي باشد. تخم Sesamia به رنگ زرد متمايل به كرم كه در اثر رشد جنين به رنگ صورتي تغيير رنگ مي دهد. شكل تخم كروي،‌ قطبها فرو رفته ، ‌داراي شيارهاي موازي از بالا به پائين است. تخم ها نسبتاً درشت و به قطر متوسط 8/0 تا 9/0 ميليمتر مي باشد.
 در شب پره شفيره به رنگ قهوه اي خرمايي كه در مراحل آخر قهوه اي تيره مي¬گردد. شفيره به شكل مخروطي طول شفيرة‌ نر 15 تا20 ميلي متر وطول شفيره ماده 20 تا30 ميلي مترمي باشد.
 شب پره بالهاي جلويي به رنگ طلايي متمايل به قرمز آجري كه در حاشيه خارجي داراي يك رديف لكه پيوسته سرتاسري كه تشكيل نواري را مي دهد. همچنين روي بالهاي جلويي نقوش مختلفي بصورت لكه هاي پراكنده و سياه رنگ ديده مي شود كه در شب پره هاي مختلف وضع ثابتي ندارد. حاشيه بال ريشكهاي كوتاه دارد. بالهاي عقبي سفيد رنگ مي باشد. اندازه شب پره¬هاي نر و ماده تقريباً مساوي است. شاخك ها ساده و نخ و شل مي باشد اين شب پره در قاره هاي آسيا، ‌افريقا و اروپا وجود دارد.
 در ايران اين حشره ( Sesamia nonagrioides ) فقط در نواحي جنوبي ايران ،‌استانهاي خوزستان و فارس ديده مي شود. در حاليكهS. cretica با طيف وسيعتري در نواحي مركزي، ‌شمال و شمال شرقي و جنوب و مركز فعاليت دارد.

گياهان ميزبان آفت :
 شامل نيشكر،‌ ذرت ، برنج ،‌سودان گراس و گندم مي باشد. علف هاي هرز زيادي از جمله ني خيزران،‌ حليط، ‌قياق، ‌لوئي، ‌سوروف وحلفه نيز مورد حمله اين آفت در استان خوزستان واقع مي شوند. همچنين روي يولاف وحشي ،‌ مَرغ ،‌ اويارسلام نيز ديده شده است.

طرزخسارت ساقه خوار نيشكر

 گونه هاي ساقه خوار از نظر انتخاب ميزبان هميشه ذرت را به نيشكر ترجيح مي دهند اين آفت به جوانه مركزي ساقه حمله مي كند. خسارت اين حشره در مزارع بر روي بوته هاي جوان نيشكر بيشتر از بوته هاي مسن است . درصورتيكه لارو از زير جوانه مركزي وارد ساقه شود باعث خشك شدن قسمت فوقاني بوته شده در اين حالت جوانه هاي جانبي رشد كرده و بوته حالت جاروئي بخود مي گيرد.
 لارو سن يك بسيار فعال بوده و بسرعت پراكنده مي شود و مي تواند خود را از يك بوته تا چندين متر دورتر به بوته بعدي برساند. عده اي از لاروهاي سن يك از قسمت جوانه مركزي به داخل ساقه نيشكر كانال حفر كرده و تعدادي نيز مستقيماً از برون ساقه را سوراخ نموده و در داخل آن با تغذيه شروع به حفر كانال نموده و خسارت مي زنند. ايجاد سوراخ در ساقه و دفع فضولات لاروي به بيرون از علائم آلودگي بوته هاي نيشكر است . در صورتيكه فعاليت تغذيه اي لارو روي ني هاي بلند در ناحيه بندهاي اول تا سوم از بالا به پايين باشد باعث مي شود كه جوانه مياني خشك شده و از محل اولين بند سالم زير دالان تغذيه اي جوانه هاي جانبي شروع به رشد بنمايند. بطور كلي تغذيه لارو از بندهاي مياني و زيرين نيشكر بيشتر است و ميزان قند چنين بوته هايي بمقدار زياد كاهش پيدا مي كند. خسارت عمدتاً مربوط به لاروهاي درشت سنين 4 و5 است. حركت لارو در ساقه گاهي از بالا به پايين و يا از پايين به بالا است.
 اكثر لاروها جهت ورود به ني بندهاي نزديك خاك را انتخاب نموده و با ايجاد دالان عمودي خود را به قسمتهاي مياني ساقه مي رسانند سپس دالان تغذيه اي خود را به سمت بالا حفر و ادامه مي دهند.

طرزخسارت ساقه خوار نيشكر
 لارو سن يك بسيار فعال بوده و بسرعت پراكنده مي شود و مي تواند خود را از يك بوته تا چندين متر دورتر به بوته بعدي برساند. عده اي از لاروهاي سن يك از قسمت جوانه مركزي به داخل ساقه نيشكر كانال حفر كرده و تعدادي نيز مستقيماً از برون ساقه را سوراخ نموده و در داخل آن با تغذيه شروع به حفر كانال نموده و خسارت مي زنند. ايجاد سوراخ در ساقه و دفع فضولات لاروي به بيرون از علائم آلودگي بوته هاي نيشكر است . در صورتيكه فعاليت تغذيه اي لارو روي ني هاي بلند در ناحيه بندهاي اول تا سوم از بالا به پايين باشد باعث مي شود كه جوانه مياني خشك شده و از محل اولين بند سالم زير دالان تغذيه اي جوانه هاي جانبي شروع به رشد بنمايند. بطور كلي تغذيه لارو از بندهاي مياني و زيرين نيشكر بيشتر است و ميزان قند چنين بوته هايي بمقدار زياد كاهش پيدا مي كند. خسارت عمدتاً مربوط به لاروهاي درشت سنين 4 و5 است. حركت لارو در ساقه گاهي از بالا به پايين و يا از پايين به بالا است.
 اكثر لاروها جهت ورود به ني بندهاي نزديك خاك را انتخاب نموده و با ايجاد دالان عمودي خود را به قسمتهاي مياني ساقه مي رسانند سپس دالان تغذيه اي خود را به سمت بالا حفر و ادامه مي دهند.

سيكل زندگي آفت

 زمستان گذراني (Hibernation) :
 بصورت لارو كامل و ندرتاً سنين پايين¬تر و گاهي شفيره در دالان لاروي داخل بقاياي ساقه هاي نيشكر بسر مي برد. تغييرات شديد حرارتي و بارندگي¬هاي سيل آسا در زمستان باعث تلفات عمده¬اي در لاروهاي زمستان گذران مي شود. لاروهاي زمستان گذران معمولاً افراد نسل چهارم و احتمالاً نسل پنجم مي باشند كه بوسيله شب پره نسل سوم و يا چهارم در مزارع كشت جديد (Plant) تخم ريزي نموده اند. اين لاروها ذخيره زمستانه آفت را تشكيل داده و لذا در انتقال آلودگي به سال بعد از اهميت ويژه اي برخوردار هستند.
سيكل زندگي آفت

 طرز زندگي :
 لاروهاي زمستان گذران نسل چهارم و يا پنجم آفت در شرايط استان خوزستان از اوايل اسفند تا نيمه اول فروردين ماه با مختصري تغذيه تبديل به شفيره شده و شب پره ها از دهه سوم اسفند ماه ببعد ظاهر مي شوند.
 اولين دستجات تخم آفت در هفته اول فروردين ماه در قسمتهاي قاعده و غلاف برگ (سطح داخلي)‌ بصورت دستجات چند رديفه مي باشد.
 تفريخ تخم در شرايط طبيعي 10 تا 12 روز طول مي كشد.
 طول عمر شب پره نر بين 4 تا 5 روز و براي شب پره ماده حدود 7-10 روز است. دوره لاروي نسل اول حدود 5/1 ماه ودر نسلهاي تابستانه بين 30 تا 45 روز و براي نسل آخر تا چندين ماه بطول مي انجامد.
 دوره شفيرگي در نسل اول بين 13 تا 15 روز بطول مي انجامد.
سيكل زندگي آفت
 تعداد نسل ساقه خوار نيشكر:
 با بررسي¬هايي كه در استان خوزستان بعمل آمده تعداد 4 نسل كامل و يك نسل ناقص بشرح زير مشخص گرديده است.
 - نسل اول: ‌نيمه اول فروردين تا نيمه دوم ارديبهشت
 - نسل دوم : نيمه اول خرداد تا دهه سوم تير
 - نسل سوم :‌دهه اول مرداد تا نيمه دوم شهريور
 - نسل چهارم:‌ نيمه دوم شهريور تا دهه سوم آبان
 - نسل پنجم : ‌نيمه اول آذر بصورت لارو كامل تا اوايل اسفند
 نيشكر مورد حمله تمام نسل¬ها قرار مي گيرد- گندم در نسل اول آفت خسارت مي بيند . برنج در نسل¬هاي 2- 3 و4 آسيب پذير است .
سيكل زندگي آفت
 نسبت به سرما مقاومت كمتري داشته و سرماي زير صفر بمدت طولاني تلفات شديدي به لاروها وارد مي سازد. همچنين درجات حرارت بالا بهمراه رطوبت پايين محيط موجب تلفات زياد در لاروها شده و در واقع كاهش محسوسي در جمعيت ساقه خوار بوجود مي آيد .
 - همچنين بارندگيهاي اسفند ماه و فصل بهار موجب سياه شدن و از بين رفتن تعداد زيادي از شفيره ها مي شود.
 لاروهاي ساقه خوار نيشكر از نور گريزانند ولي شب پره ها نور گرايي مثبت داشته و بطرف روشنايي جلب مي شوند. مي توان از تله نوري براي مبارزه با اين حشره استفاده كرد.
 اطلاعات بدست آمده از تله¬هاي فروموني نمايانگر اينست كه مي تواند در آينده جزء مهمي از برنامه هاي مبارزه تلفيقي را بعهده داشته باشد.
سيكل زندگي آفت

 رفتار جفت گيري شب پره :
 شب پره ماده معمولاً يكروز و حداكثر 2 روز پس از خروج از شفيره شروع به رفتار جلب كنندگي شب پره نر را مي كند هر ماده فقط با يك شب پره نر جفت گيري مي كند.
 دوره قبل از تخم يزي خيلي كوتاه و در آزمايشگاه حدود 1 تا 2 روز بوده است .
 تخم گذاري معمولاً هنگام شب و در تاريكي انجام مي گيرد و در روز شب پره در لابلاي برگهاي نيشكر و ساير ميزبانها مخفي مي شود. محل تخم گذاري نسل اول اصولاً روي بوته هاي جوان نيشكر و يا پاجوشها (طول بوته تا ارتفاع cm 80 )‌ در تمامي سطح مزرعه مي باشد. تخم ريزي روي بوته هاي بلندتر از cm 100 بندرت ديده مي شود. آفت در نسل دوم و سوم به حاشيه مزارع نيشكر كه بوته هاي جوان يا پاجوشهاي جوان روئيده كشيده مي شود و روي آنها تخم ريزي مي آفت در طول هر نسل چندين مرتبه تخم ريزي مي نمايد. تخم گذاري در دستجات 2 تا 4 رديفي بوده تخمها با ترشحات تخم ريز بهمديگر چسبيده و به آساني جدا نمي شوند.
 ميزان تخم ريزي در نسلهاي مختلف آفت متغيير بوده و بطور متوسط يك حشره ماده تا حدود 500-350 عدد تخم میگذارد. بطور كلي تعداد تخم به ميزان رطوبت نسبي محيط مربوط بوده مدت تخم ريزي در نسل اول تا 20 روز بطول مي انجامد. رطوبت موجود در محل تخم ريزي عامل مهمي در افزايش تفريخ تخم محسوب مي شود. تخمهاي يكدسته با هم و در يك زمان تفريخ نمي شوند و اختلاف زمان تفريخ اولين و آخرين تخم يكدسته بزرگ ممكن است چند روز باشد.
 نمايد. محل تخم ريزي سطح داخلي غلاف برگ نيشكر مي باشد.

مشخصات زنبور Telenomus :
 زنبور پارازيت تخم ساقه خواران نيشكر Telenomus busseolae
 راسته زنبورها Hymenoptera
 بالا خانواده Proctotrypoidea
 خانواده Scelionidae
 زير خانواده Telenominae
 جنس Telenomus
 زنبورهاي اين بالا خانواده عموماً كوچك و بطول حدود ml 2/0 و تا ml 1/0 طول دارند .
 بدن آن معمولاً باريك و پيشاني صاف و بدون مو مي باشد. چشمها موئي و بزرگ شاخك افراد ماده 11 حلقه اي كه در انتها گرزي شكل است. ولي در نرها شاخك نخی مي باشد.
 رنگ عمومي زنبورهاي نر و ماده قهوه¬اي رنگ و تيره و متمايل به سياه است.
 براساس مطالعات انجام شده فعاليت زنبور پارازيت T. busseolae در استان خوزستان از اهميت ويژه اي برخوردار است و در مزارع نيشكر فعاليت چشمگيري بر عليه ساقه خواران Sesamia داشته بطوريكه از سنوات گذشته بخاطر حفظ اين زنبور و افزايش جمعيت آن در طبيعت ،‌مستقيماً هيچگونه سم پاشي عليه آفات و بيماريها در مزارع نيشكر انجام نشده است.
مشخصات زنبور Telenomus :
 تخم:
 تخم زنبور سفيد، ‌شفاف و داراي يك پايه مي باشد شكل آن تخم مرغي است و رشد و نمو تخم بين 1 تا 2 روز بطول مي انجامد.
 لارو:
 زنبور داراي 3 سن لاروي است.
 دوره شفيره گي بر حسب درجه حرارت محيط بين 5 تا 14 روز بطول مي انجامد.
 توضيح: تمام مراحل تخم ،‌لارو و شفيره زنبور در داخل تخم ميزبان (آفت ساقه خوار)‌سپري مي شود و از داخل تخم آفت زنبور کامل پارازيت خارج مي گردد.
 بررسيهاي انجام شده در طبيعت نشان مي دهد كه فعاليت زنبور در استان خوزستان از نيه دوم اسفند ماه آغاز شده و از نيمه دوم فروردين تا نيمه دوم ارديبهشت ماه تا حدودي به جمعيت آن افزوده مي شود ولي ميزان انبوهي آن جوابگوي پارازيته كردن تخم هاي نسل اول آفت نمي باشند (در اين فاصله نسل اول ساقه خوار نيشكر در حال خسارت زدن است) .

 - از نيمه دوم خرداد ماه با شروع فعاليت نسل دوم آفت و با توجه به تخم هاي گذاشته شده شب پره ماده (ساقه خوار)‌ ميزان پارازيته شدن تخمها افزايش پيدا مي كند در نيمه اول تير ماه جمعيت لارو آفت سير صعودي پيموده و در دهه آخر تير ماه تا دهه اول مرداد ماه جمعيت زنبور نيز بالا مي رود.
 - از نيمه اول مرداد ماه (همزمان با شروع فعاليت نسل سوم آفت)‌ انبوهي زنبور نيز چشمگير خواهد بود.
 - با شروع فعاليتهاي نسل چهارم و پنجم آفت جمعيت زنبور با پارازيته كردن تخمهاي ميزبان بازهم افزايش يافته بطوريكه در حدود نيمه دوم آبان ماه زنبور پارازيت اكثراً در مرحله حشره كامل است.

 بطور خلاصه فعاليت زنبور در طبيعت از اسفند ماه شروع و تا شروع فصل سرما (معمولاً دي ماه ) ‌ادامه دارد.
 -گرماي فصل تابستان كه تأثير مثبت در فعاليت كرم ساقه خوار نيشكر و تداخل نسلهاي آفت دارد. تخم ريزي آفت بطور وفور در همه اين مدت بمنظور پارازيته شدن وجود داشته و لذا پارازيت مي تواند نسلهاي پياپي داشته باشد و در مقابل هر نسل ميزبان در طبيعت ،‌پارازيت مي تواند 2 تا 5/2 نسل توليد كند.
 - لازم به توضيح است كه وفور گل علفهاي هرز براي تغذيه زنبور،‌همچنين حرارت رطوبت و نور كافي كمك شاياني به فعاليت پارازيت مي نمايد. براي زنبورهاي كامل و مهمتر از همه نقش تغذيه از نظر باروري و طول عمر زنبور بسيار با اهميت است.
 نمونه برداري هفتگي نشان داده است هر وقت اوج (پيك)‌پرواز پروانه هاي ساقه خوار به حداكثر رسيده جمعيت زنبور در حداقل بوده است و با شروع تخم ريزي آفت انبوهي زنبور افزايش يافته و هر چه دامنه تخم ريزي ساقه خوار طولاني تر بوده به جمعيت زنبور نيز اضافه شده است.
 - باشروع فصل سرما و توقف آفت در مرحله لاروي نهايتاً ميزان تخم ساقه خوار در طبيعت كاهش يافته و فقط بمقدار جزئي تخم در مزارع كشت جديد (Plant) ديده مي شود كه بوسيله زنبور پارازيته مي شوند.
 دوره زندگي زنبور در آزمايشگاه بر روي تخمها با حرارتهاي
مختلف بشرح زير تعيين شده است.

 مراحل رشد و نموي زنبور به روز درجه حرارت به سانتيگراد
17-12 24
28-21 22
33 18
 طول عمر زنبور بالغ كوتاه بوده و در فصل تابستان بدون غذا بين 1 تا 4 روز و در زمستان حداكثر 9 روز زنده خواهند بود.
 درصورتيكه زنبور تغذيه شوند طول عمر در تابستان حدود 7 روز و در زمستان بين 35 تا 45 روز مي باشد.
 زنبوران ماده بالغ پس از تخم ريزي در كنار توده تخم ميزبان مي ميرند.
 زنبورهاي نر و ماده بلافاصله بعد از خروج از تخم پارازيته شده آفت Sesamia آماده جفت گيري مي باشند.
 - زنبور ماده چندين بار و با چندين زنبور نر جفتگيري نموده و سپس آماده تخم ريزي در درون تخم ميزبان منحصر بفرد خود يعني Sesamia مي شود.
روشهاي مبارزه با ساقه خوار نيشكر:

 براي مبارزه با ساقه خوار نيشكر نبايد و نمي شود از روش واحدي استفاده نمود و به نتيجه مطلوبي رسيد. بلكه با بكارگيري از مجموعه شيوه ها مي توان آفت را در حد متعادلي در طبيعت نگهداري و با آن مدارا نمود. زمان اجراي صحيح و بموقع بهره برداري بايد طوري انتخاب شود كه خاتمه برداشت حداكثر پايان اسفند ماه باشد هر چند كه انجام آن در سطح وسيع بسيار مشكل و پر زحمت بوده و در اين رابطه تدارك همه جانبه امكانات مناسب و كافي ،‌براي مديران و دست اندركاران اجرايي طاقت فرسا و سخت خواهد بود. ولي در آنطرف قضيه مي دانيم كه آفت در زمستان بصورت لارو و قبل از آغاز بهار بصورت شفيره در ساقه هاي آلوده محصول وجود دارد كه با برداشت صحيح و بموقع ،‌جمعيت بسياري از لاروها و شفيره ها نابود شده و از بين مي رود. حال اگر قسمتي از برداشتها به ماههاي بعد از آغاز سال و در فصل بهار ادامه پيدا كند آفت از دسترس ما خارج شده و با تخم ريزي شب پره در مزارع (بازرو) ‌و Plant آلودگي را بخصوص در نسل اول بالا مي برد بنابراين برنامه ها را بايد طوري هم هماهنگ كنيم كه برداشت محصول سال قبل به سال بعد كشيده نشود.
 . اين هماهنگي ها مي تواند بشرح زير براي مديران محترم واحدها همواره مورد نظر باشد.
 1- تنظيم سطح كشت از طريق نسبت ارقام زودرس ،‌ميان رس و ديررس .
 2- انتخاب ارقام مناسب براي كشت از نظر تحمل نسبي به آفت ساقه خوار.
 3- برنامه ريزي صحيح براي برداشت.
 4- تعمير به موقع كارخانه و آمادگي آن براي شروع بهره برداري .
 5-كف بري نمودن ني ها از پائين و از سطح زمين در حد امكان.
 6- استفاده از فرومون جنسي و يا تله نوري جهت مبارزه با آفت مي تواند كارساز باشد.
نكات و توصيه هاي مهم :
 زنبورها در شرايط صحرايي پس از رهاسازي توانستند تا شعاع 7 متري از نقطه رها سازي تخم هاي ميزبان خود را پارازيته نمايند.
 شوتهاي نيشكر مورد علاقه پروانه سزاميا براي تخم ريزي مي باشد.
 تخم هايي كه توسط زنبور پارازيته مي شوند معمولاً 5-4 روز بعد از پارازيتيسم تغييرات ظاهري را كه آنها را از تخم هاي سالم متمايز مي نمايد نشان مي دهند.
 بهترين فصل براي جمع آوري لارو پروانه آفت Sesamia در بهمن و اسفند بوده كه رشد ني در مزارع Plant كوتاه و جمع آوري ني هاي آلوده راحت تر است .
 اولين سري رها سازي زنبورها در فروردين ماه بوده كه تخمگذاري به اوج خود مي رسد
 هر زنبور 70 تا 80 تخم را پارازيت مي كند. تخمهاي پارازيت پس از مدتي تيره مي شوند.
 هر 24 ساعت شوتها بايد عوض شود (بدليل تخم ريزي و خشك شدن شوت)
 يك روز قبل از رها سازي بايد زنبورها را تغذيه نمود.
 (مخلوط عسل 50 گرم + آگار 1 گرم + مخمر 1 گرم + آب 100 سي سي )‌

 آب و شكر 10% براي چسبانيدن تخمهاي سزاميا روي نوار راديولوژي توسط سرنگ صورت مي گيرد. پس از پارازيت شدن تخمها توسط زنبور تا ظهور زنبور جديد 12 روز طول مي كشد .
 بطور خلاصه فعاليت زنبور در طبيعت از اسفند ماه شروع و تا شروع فصل سرما (معمولاً دي ماه )‌ادامه دارد.
 عمل معاينه تخم ميزبان توسط شاخك بمنظور اطمينان از اينكه تخم قبلاً توسط زنبور ديگري پارازيته نشده باشد انجام مي شود.
 مدت زمان لازم جهت پارازيته كردن حداكثر يك دقيقه طول مي كشد.

پرورش كرم ساقه خوار نيشكر در آزمايشگاهها بمنظور تهيه تخم آفت براي تكثير زنبور Telenomus busseolae . .
شرح كنترل بيولوژيك كرم ساقه خوار نيشكر (سزاميا):
 الف- بخش فعاليت در مزرعه :
 در اين مرحله براي تكثير زنبور پارازيت ابتدا به مزارع آلوده رفته و شروع به جمع كردن لارو يا شفيره آفت از ساقه هاي آلوده كرد كه نحوه ي تشخيص ساقه هاي آلوده به اين طريق كه روي ساقه سوراخ يا فضولات لارو در زير غلاف وجود دارد و مي توان ساقه هاي آلوده را تشخيص داد و در گياهان تازه رشد كرده نحوه ي تشخيص گياه آلوده به اين شكل كه جوانه انتهايي گياه بدون تغيير رنگ خشك شده كه پس از پيدا كردن ساقه هاي آلوده، توسط قيچي باغباني اقدام به قطع كردن ساقه از 30 تا 40 سانتي متري زير مكان آلودگي كرده و ساقه را به شكل طولي دو نصف كرده كه اگر لارو در داخل آن باشد اقدام به بيرون آوردن آن مي كنند و در يك ساقه توخالي ديگر قرار مي دهند و شرح كنترل بيولوژيك كرم ساقه خوار نيشكر (سزاميا):
 البته در زير غلاف ساقه هم بصورت شفيره وجود دارد.
 ب- بخش فعاليت در آزمايشگاه:
 در اينجا پس از اينكه لاروها و شفيره ها را به آزمايشگاه آوردند اقدام به جداسازي لاروها و شفيره ها از هم مي كنند كه بعد شفيره هاي نر و ماده را از هم جدا مي كنند و به اين شكل شفيره هاي نر و ماده را از هم جدا مي كنند كه شفيره نر در بندهاي آخري شكم داري يك برجستگي قرمز و يك خط سياه رنگ طولي كوتاه در آن است ولي شفيره ماده برجستگي ندارد و فقط يك خط طولي كوتاه دارد. پس از جداسازي آنها را در ژرميتاتور براي گذراندن دوره شفيردگي مي گذراند تا به حشره كامل تبديل مي شوند و حدوداً 2 هفته طول مي كشد.
 لاروها را براي تبديل شدن به شفيره در داخل ساقه هايي كه با دست مغز آنها در آورده شده قرار داده مي شوند و براي گذراندن اين مرحله 1 تا 3 بار ساقه هاي توخالي را عوض مي كنند تا تبديل به شفيره شوند.

 حشرات كامل نر و ماده را به نسبت 5 به 5 در يك ظرف قرار داده مي شوند و همراه آنها 5 ساقه جوان نيشكر كه شوت نام دارند قرار داده مي شوند تا پروانه ماده در زير غلاف آنها تخم ريزي كنند و علت قراردادن نرها و ماده ها به همراه ديگر اين است كه زنبور پارازيت تخم هايي كه بدون تلقيح گذاشته شده اند را پارازيت نمي كند.
 در مدت تخم گذاري ماده ها چند بار شوت ها را تعويض مي كنند چون كه حشره روي شوت هايي كه قبلاً روي آن تخم گذاري كرده يا تخم ريزي نمي كند يا كم تخم ريزي مي كند.
 در هر بار تعويض شوت ها تخم هايي كه روي شوت ها هستند را جمع آوري مي كنند تا به يك حد مطلوب از نظر تعداد برسند (حدود 20 هزار تخم) در اين مدت تخم ها را در يخچال نگهداري مي كنند.
 وقتي كه تعداد تخم ها به حد نصاب رسيد آنها را با آب قند روي نوارهاي راديولوژي قرار مي دهند (مي چسبانند) كه در روي هر نوار 400-300 تخم قرار داده مي شود و آن را در داخل لوله آزمايش قرار داده مي شود و همراه آنها در حدود 40-30 زنبور قرار داده مي شود تا تخم ها را پارازيت مي كند و پس از گذشت مدت زمان لازم زنبورهاي ديگري از تخم ها خارج مي شوند و عملاً با اين كار زنبورها تكثير مي شوند.
 بخش سوم – رهاسازي در مزارع آلوده
 پس از تكثير زنبورهاي پارازيت در آزمايشگاه، آماده رهاسازي در مزارع آلوده مي شوند. و مزارع آلوده بوسيله كارشناسان مركز تحقيقات و يا بوسيله كارگران بخش آبياري گزارش داده مي شود و نحوه رهاسازي به اين صورت است كه لوله هاي آزمايش را در فاروهاي قرار داده فاصله بين دو لوله در طول 10 متر و در عرض به اندازه 10 فارو از هم قرار داده مي شود تا كل سطح مزرعه طي شود و پنبه را از لوله هاي آزمايش برمي دارند و سپس لوله هاي آزمايش را جمع آوري مي كنند و نوارهاي راديولوژي در آنجا مي گذراند كه اگر هنوز زنبورهايي از تخم خارج نشده بعداً خارج شوند.

مبارزه ی بیولوژیک با افات نیشکر

مطالب مشابه :

کشت و صنعت کارون

تاریخچه کشت نیشکر

روش سنتی تولید شکر قرمز در مازندران

علف کش های رایج کشورمان

انواع کنه ها

تعیین نیازآبی و ضرایب گیاهی نیشکر در اراضی کشت و صنعت هفت تپه خوزستان

مبارزه ی بیولوژیک با افات نیشکر

كشت و صنعنت امام خميني شعيبيه

طرح آبرسانی توسعه نیشکر خوزستان

نیشکر و معرفی آفات و بیماریهای آن/قسمت اول