همه چیز در باره " دندان کودک و قطره آهن"

همه میدانیم که آهن عنصری کاملا حیاتی و بسیار ضروری برای بدن است. قسمت اعظم آهن بدن ما در هموگلوبین گلبولهای قرمز خون وجود دارد، و ناقل اکسیژن از ریه به بافت های بدن چیزی نیست جز همین آهن موجود در هموگلوبین. نوزاد تازه متولد شده، آهن مورد نیاز خود را از خون مادر در زمان جنینی گرفته است، اما سرانجام ذخيره آهن بدن شيرخواران در شش ماه اول زندگی دیگر پاسخ گوی نیاز بدن وی نبوده و در نتیجه لازم است کودک شما براي رشد و تکامل مناسب از 6 ماهگي تا 2 سالگي مکمل آهن دريافت کند. کمبود آهن موجب خستگی زودرس، کوتاهی مدت تنفس، تند وتند نفس زدن، افت فعالیت بدنی و بروز اختلالات یادگیری در کودکان شده و نهایتا ممکن است عواقب متعددی داشته باشد.

خوشبختانه با اصلاح و آموزش الگوی تغذیه نوزادان، فقر آهن در کودکان کمتر دیده می شود. با این حال در بعضی مناطق هنوز هم فقر آهن بچشم میخورد، و به همین علت باید آهن را بصورت قطره های خوراکی تکمیلی به کودک داد.

قطره آهن و دندانهای کودک، 2 مشکل والدین و 2 واقعیت دندانپزشک!

1. قطره آهن و پوسیدگی دندان:

همکاران دندانپزشک زیاد دیده اند که عموما پدر و مادرها پوسیدگی دندان کودکشان را ناشی از مصرف قطره آهن ذکر میکنند، اما باید بدانید که تحقیقات و مستندات علمی نشان مي‌دهند که قطره آهن به خودی خود موجب پوسيدگي دندان نمیشود. جا دارد در اینجا نیز ذکر شود که تنها عامل پوسیدگی دندان، فعالیت میکروبی (باکتری) است که این باکتری ها برای فعالیت (و در نتیجه ایجاد پوسیدگی) به مواد قندی نیاز دارند (برای اطلاعات بیشتر به قسمت پوسیدگی دندانی مراجعه فرمایید). البته شيرين‌کننده استفاده ‌شده در قطره‌ آهن از ترکیبات غير پوسيدگی زا مانند سديم ساخارين است. پس بدون هیچ نگرانی در زمینه پوسیدگی دندان کودک میتوانید قطره آهن را مصرف کنید. اما متاسفانه به دلیل عدم اطلاع، تعدادی از والدين به دلیل مقصر دانستن قطره آهن در ایجاد پوسیدگی، از خوراندن اين مکمل مهم به کودکانشان امتناع می کنند.

2. قطره آهن و تغییر رنگ دندان:

مشکل دیگری که بیشتر والدین در استفاده از قطره آهن با آن مواجه میشوند، ایجاد تغییر رنگ در دندان کودکشان است. حوالی سن 6 ماهگی که زمان شروع مصرف قطره آهن نوزادان است، عموما نوزادان دندانی در دهان ندارند. رویش دندان های شیری با تسریع یا تاخیر 6 ماهه نرمال است، اما در حدود سن یک سالگی، اولین دندان های شیری رویش می یابد و در همین زمان است که مصرف قطره آهن میتواند سبب تغییر رنگ سیاه یا قهوه ای در دندان کودک شود. متاسفانه در مواردی همین امر والدین را از ادامه مصرف قطره آهن باز میدارد. ولی خوب است که بدانیم اولا چکاندن قطره آهن در دهان کودک اگر درست انجام شود هیچگونه تغییر رنگی بر جا نخواهد گذاشت و ثانیا تغییر رنگ به دنبال مصرف آهن، برگشت پذیر و قابل تمییز شدن است.

تنها عاملي که بصورت ثانویه میتواند باعث مستعد شدن دندان به پوسيدگي شود، همین رنگ ايجاد شده به وسيله برخي ترکيبات آهن روي دندان است. چراکه تجمع اين رنگ روی سطح دندان (و بخصوص ناحیه مجاور لثه دندان‌هاي قدامی فک بالا) ممکن است سطح دندان را از حالت صاف و صیقلی خارج کرده و تولید سطحی زبر و خشن کند. و همین زبری و ناصافي مي‌تواند محل مناسبی برای تجمع و گیر پلاک ميکروبي پوسيدگي‌زا در روي دندان و در نتیجه پوسيدگي دندان شود.

چند راه حل و توصیه در استفاده از قطره آهن:

1. ريختن قطره در عقب دهان: قطره آهن را به کمک قطره چکان تا حد امکان در انتهای دهان کودک بریزید تا کمترین تماس را با دندان های او داشته باشد. برای کودکان بزرگتر، می توان قطره آهن را با آب میوه ای مانند آب سیب مخلوط کرد و از کودک بخواهیم تا آب میوه را به کمک نی بنوشند. چراکه نوشیدن با نی سبب تماس کمتر مایع با دندان ها میشود.

2. حتی با چکاندن قطره در قسمت انتهایی دهان، چون ممکن است مقداري از آهن با بزاق دهان ترکيب شده باشد و سپس با بزاق روي دندان منتقل شود، بهتر است پس از قطره کمي آب به کودک بنوشانيم و يا حتي در صورت امکان روي دندان را با پنبه مرطوب پاک کنيم.

3. رعايت بهداشت دهان کودک به وسيله يک مسواک کوچک انگشتي يا مسواک مخصوص شيرخواران (سر کوچکي دارد)، علاوه بر حذف آهن از سطح دندان باعث مي‌شود که دندان‌ها سفيد، سالم و بهداشت دهان رعایت شود.

4. در مواردي که کمي از دندان کودک دچار تغییر رنگ شده است، شاید بهتر باشد که مقدار بسیار اندکی خمير دندان مخصوص کودکان (فلوراید ندارد) را روی مسواک گذاشته و در شبانه روز 2 مرتبه دندان‌ها را مسواک بزنيم. با اين عمل معمولا رنگ تيره و ظاهر نامطبوع دندان از بين مي‌رود و دندان تا حدی ظاهر نرمال پيدا مي‌کند. ضمن اينکه سلامت ساير دندان‌ها نيز حفظ مي‌‌شود.

5. عموما خميردندان‌های مخصوص کودکان فاقد فلورايد يا حاوی فلورايد بسیار کمي هستند (به مبحث فلوروزیس و همچنین خمیر دندان مناسب مراجعهفرمایید). اگر کودک هنوز قادر نيست که آب دهانش را پس از مسواک به بيرون بريزد و یا طعم خوب خمیر دندان کودک را تحریک به قورت دادن خمیر دندان میکند، لازم است اضافه خمير دندان پس از مسواک زدن با يک تکه پنبه مرطوب کوچک از دهانش پاک شود.

6. اسید آسکوربیک یا ویتامین C، جذب آهن را افزایش داده و لبنیات و چای، سبب کاهش جذب آن می شود. در نتیجه بهتر است قطره آهن (یا غذاهای حاوی آهن) همراه با آب سیب یا آب پرتقال مصرف شود. همچنین واضح است که باید از شیر دادن به کودک بلافاصه پس از مصرف قطره آهن پرهیز کرد.

7. همانطور که قبلا ذکر شد، عموما توصیه می شود که مصرف قطره آهن تا حدود دو سالگی ادامه یابد. اما این به معنی عدم نیاز فراتر بدن به آهن نیست. پس از این سنین هم لازم است که در برنامه غذائی کودکان، غذاهای حاوی آهن را گنجانده شوند. این مواد غذائی شامل اسفناج، لوبیا، عدس، تخم مرغ، زردآلو، انجیر خشک، گوشت قرمز، ماهی و جگر است. با مصرف این خوراکی ها می توان تا حد زیادی از خطر فقر آهن در اطفال و بزرگسالان پیشگیری کرد.

8. بانوان عزیز به علت چرخه های قاعدگی، خواه نا خواه ماهیانه مقداری از آهن در گردش خون را از دست میدهند. ولی این هرگز بدان معنی نیست که شما مجازید بطور سرخود از قرص های مکمل آهن استفاده کنید. آهن زیاد در بدن سبب مسمومیت شدید و مشکلات بسیار جدی میشود. پس در صورتی که احساس میکنید علائم کمبود آهن را دارید، حتما با مشورت پزشک و پس از آزمایش های لازم اقدام به مصرف مکمل های آهن و اسید فولیک نمایید.

سلامت، تندرست و با نشاط باشید. دکتر شهیدی، آذر 88

همه چیز در باره " دندان کودک و قطره آهن"

مطالب مشابه :

بررسی اثر بخشی نماز در ارتقای بهداشت روان خانواده ها

کارورزی در مهد کودک کیانا - رشته مدیریت مراکز مهدکودکها و پیش دبستانی

دکتر علی باغبانیان : بیکاری و مشکلات خانوادگی سلامت مردان را به خطر می‌اندازد

نشانه‌های یک فرد خلاق

همه چیز در باره " دندان کودک و قطره آهن"

در مورد بیماری وبا بیشتر بدانیم

مهارتهاي زندگی عمده مورد نياز در كشور ما