پژوهشی در لباس لری بختیاری و قابلیت های تبدیل شدن به لباس ملی

پژوهشی در لباس لری بختیاری و

قابلیت های تبدیل شدن به لباس ملی

بنام خداوند جان وخرد کزین برتر اندیشه برنگذرد

دگر پنجه اندیشه جامه کـرد

که پوشند هنگام جنگ و نبرد

زکـتان و ابریشم و موی قـز

قصب کرد پـر مایه دیبا وخـز

بیاموخـتشان رشـتن وتافـتن

بـتار انـدرون پـود را بـافـتن

چو شد بافـته شستن ودوختن

گرفتند از او یکسره ،آموختن

چو این کرده شدسازدیگرنـهاد

زمانه بـدو شـاد واو نـیز شـاد

فردوسی

همانگونه که بر همگان به ویژه فرهنگ دوستان جامعه پوشیده نیست شناخت وتوسعه یک فرهنگ بدون حفظ واحیاء پشتوا نه های فرهنگی یا اصطلاحا ً خرده فرهنگ های آن امری بعید و دور از دسترس می با شد. پر واضح است که فرهنگ موثر و مانای ایران زمین در طول سالیان متمادی از همین فرهنگ های قومی وبومی خویش ارتزاق نموده است وچه بسا سبب حفاظت و پویایی آن در موا جه با خطرات و تهاجمات فرهنگی وحوادثی مختلف در طول تاریخ شده است.

یک فرهنگ مجموعه ای از زیر ساخت های متنوع و متفاوتی ا ست که در بیشتر موارد مکمل یکدیگرند. همانگونه که، نقش یک فرش دست باف یا نوع پوشش یک قوم نمی تواند بی تأثیر از نوع موسیقی ، مذهب ، باورها ، علایق وسلایق آن قوم باشد. زبان، ادبیات ، موسیقی و پوشش .... و دیگر مولفه های فرهنگی یک قوم مکمل یکدیگر ودر واقع بازوهای فرهنگ آن قوم هستند . اما لباس و فرش نسبت به دیگر مولفه ها از ماندگاری و دوام بیشتری برخوردارند. زیرا که در بسیاری از موارد زبان و ادیبات یا موسیقی به علت شفاهی بودن ونقل سینه به سینه ممکن است دستخوش تغییرات و اظهارنظر های شخصی گردند . اما آنچه بر لوح فرش یا لباس نقش بسته است در واقع اوج خلاقیت و انتقال بی واسطه احساس و هنر می باشد . هرآنچه نقوش سنگی که در تخت جمشید به یکباره از بین رفت در نقش فرش« پازیریک»بعد از دو هزار و پانصد سال در سیبری پیدا شد. وحتی اگر فرش «پازیریک » باقی نمی ماند ، این نقش در لباس وفرش بافته شده به وسیله سرپنجه های هنرمند شیرزنان بختیاری ، قشقایی ، تبریزی و... تجلی می یابد بنابراین نگاه جدی به حفظ واحیاء لباس محلی اقوام ایرا نی به عنوان یک مولفه موثر وفراگیر بیش از پیش ضرورت می یابد. گرچه این فرهنگ مصور ومنقوش که سرار هنر است سالها مهجور مانده وتنها به عنوان کالایی از آن یاد می شود اما باید توجه داشت که همین نقش استوار بر زبان مشترک انسان هاست و تا آنسوی اقیانوس ها در خانه خانه ی انسان ها خود را جای داده است. چندی پیش دیر اما غنیمت مجلس شورای اسلامی طرحی را از تصویب گذراند که مؤید توجه بیشتر به ساماندهی مد و لباس در کشور می باشد. این امررا به فال نیک می گیریم و همچنانکه اعتقاد راسخ به تأثیرگذاری و ماندگاری لباس های محلی در جامعه داریم نسبت به تحقیق و پژوهش و تولید اینگونه اقلام فرهنگی و ملی خویش اعلام آمادگی می نمائیم .زیرا جوانانی مستعد ومتخصص جهت خدمت فرهنگی ، اشتغال زایی وتولید آماده فعالیت وتلاش در این راه هستند. ما برای اجرای طرح خویش طبق روال معمول آن را در چند مرحله تقسیم بندی نموده ایم. که اجرای مرحله به مرحله وزمان بندی آن منجر به دستیابی به اهداف مقدماتی ونهایی آن خواهد شد.

لباس محلی لرهای بختیاری

یکی از اقوام کهن زیست و اصیل ایرانی که از سالیان دور تاکنون در فلات ایران و حاشیه زاگرس سکنی گزیده قوم بختیاری می باشد.فرهنگ غنی واصیل این قوم از گذشته تا کنون بخاطر برخی ملاحظات سیاسی و اجتماعی مورد بی مهری قرار گرفته و مهجور مانده است. قوم بختیاری که در برگیرنده جغرافیایی به وسعت چهار استان کشور(چهارمحال و بختیاری، خوزستان ، لرستان ، اصفهان) می باشد اولین بار در زمان صفویان در اسناد مملکتی ازآن نام برده شده است. زبان و لباس محلی بختیاری بخاطر موقعیت جغرافیایی این قوم (زاگرس میانی) کمتر در معرض تغییر وتخریب قرار گرفته است . بنا به اظهار برخی کارشناسان لباس زنان بختیاری نزدیک ترین شباهت را به لباس زنان ایران در دوره ساسانیان دارد. اما این اصالت و قدمت لباس بختیاری به زمانی پیش از این برمی گردد. چه بسا برخی صاحب نظران معتقدند که نقوش لباس مردان بختیاری برگرفته شده و گرافیکی از طرح معماری زیگورات چغارزنبیل می باشد. اماآنچه مهم است اینکه همه این شواهد و نظرات دلیلی بر آمیختگی لباس بختیاری با تاریخ ،فرهنگ و زبان این قوم است و اینکه این لباس جایگاهی ویژه در میان مردمان این قوم دارد و نه تنهاتاریخ مصرف نخواهد داشت بلکه قابلیت عرضه به سایر نقاط ایران به عنوان یک لباس ملی را نیز داراست. قوم بختیاری باجغرافیایی به وسعت 43000 کیلومترمربع می تواند بازار ومیدانی جهت عرضه این لباس های محلی باشد. که انتظار می رود به علت آمیختگی آن با فرهنگ مردم از استقبال فراوانی برخوردار شود. زیرا تاکنون هیچگونه مرجع رسمی یا کارگاه تخصصی جهت تولید و عرضه این لباس وجود نداشته وآنچه نیز موجود است حاصل دسترنج و زحمت عده ای بافنده به شکل پراکنده وسنتی می باشد که نسل این هنرمندان زحمت کش نیز سالها به فراموشی سپرده شده است . که این خود معلول عوامل زیادی از جمله وجود مد های گوناگونی است که به طور غیر منطقی در کل جامعه گسترش پیداکرده وبه مرور جایگزین لباس محلی وملی ایران شده است. لباس بختیاری این قابلیت راداراست که همانگونه که سالیان طولانی ماندگار ی واصالت خود را حفظ کرده است با اندکی تغییر و ایجاد تنوع نیازهای پوشاک جامعه را تأمین نمایدو اصطلاحا ً به روز گردد. این لباس برای تمام لحظات زندگی انسان دارای طرحهای متنوعی است. بطور مثال لباس کار ، لباس مراسم شادی ، لباس مراسم سوگواری و... وبطور کلی برای هر صنف و هرگروه سنی لباس مختص به خود را تدارک دیده است. که این خود شامل تقسیم بندیهای مختلف و مشروحی می باشد وهرکدام توضیحات خاص خود را از جهت رنگ ، اندازه و طرح داراست. که اهم آن شامل لباس مردانه ، لباس زنانه ،لباس بچگانه و لباس کار می باشد.

الف- لباس مردان بختياري

اقلام وانواع اساسی لباس مردانه شامل یک تن پوش ( چوقا)، شلوار گشاد (تنبان دبیت)،کلاه و شال می باشدکه بدین شرح می باشند :

1- چوقا ( choqa)

بالاپوش راسته وبدون آستینی است که قد آن تا سرزانوست و جلو آن سرتاسر باز است. چوقا که خطوط موازی به رنگ مشکی بر زمینه سفید آن زیبایی خاصی به آن بخشیده است از کهن ترین لباس های اقوام ایرانی است. در مورد خطوط مشکی روی چوقا وجه تسمیه های متفاوتی رایج است. برخی به علت استفاده از دو رنگ سفید و مشکی در آن مقدس بودن این لباس و استفاده از آن در مراسم خاص و مذهبی را مطرح کرده اند.دو رنگ متضاد سفید و مشکی می تواند نماد ونمودی از حدیث مکرر خیر وشر ،خوب وبد و ... باشد. این لباس که مختص مردان است معمولا ً در مراسم رسمی پوشیده می شود. جنس آن پشمی و این لباس فاقد آستین می باشد که معمولا ًبر روی پیراهن احیاناًکت و غیره ... پوشیده می شود. همچنین می دانیم فاقد آستین بودن بعضی از البسه در طول تاریخ خود نشانه و نمادی از تقدس و جنبه های روحانی است. چوقا تنها قطعه لباسی است که همه مردان ایل آن را می پوشند . چوقا از پشم سفید طبیعی و دارای خطوط عمودی مشکی است که قبلا ً با نیل رنگ شده است. بختیاریها برای بافتن بسیاری از بافته از جمله چوقا دستگاه بافندگی بزرگی به کار می برند که حالت افقی دارد (تمدار tamdar) و دارای یک ردیف «پیز» است.

2 - شلوار گشاد (تنبان دبیت)

بختیاریها شلوار گشاد و سیاهی به تن می کنند که قسمت کمر آن تنگ و پاچه های آن آزاد و مواج تا روی زمین است و آن را «تومبون دبیت» می گویند. (شکل شماره 2) شلوار دبیت عموما ً در جشن ها ،تشریفات محلی و اعیاد پوشیده می شود . وبطورکلی لباسی بزمی است و به گاه نبرد و رزم آنرا به شکلی خاص به کمرگاه بسته و بوسیله پاپیچ هایی که تا زیر زانو را فرا می گیرد در رزمایش های محلی که ویژه جشنهای عروسی است نمایشی رزمی از این لباس به معرض دید قرار می گیرد. دبیت دارای یک جیب بوده که در کناره چپ قرار می گیرد. بر بالای کمرگاه دبیت که عامدا ًعریض وچین خورده تعبیه می گردد در واقع نقش کمربند را داراست. هرچند برای زیبایی بیشتر مردان بختیاری به وفور از کمربندهای پرنقش و نگار نیز استفاده می کنند. گشادی پاچه های شلواردبیت بدان خاطراست پوشنده شلوار با تمأنینه و وزین قدم بردارد. که خود وقاری را به پوشنده لباس القاء می کند. دبیت به علت پوشش آن به همراه چوقا و همچنین ایجاد یک توازن و تعادل بصری در رنگ می بایست همواره به رنگ مشکی باشد که پارجه آن نیز باید مرغوب ولخت باشد ه معروفترین ورایج ترین نوع پارچه آن در سنوات گذشته با آرم حاج علی اکبری ساخته شده در کارخانجات لندن معروف ومشهور است.برای دوختن شلوار دبیت عملا ً کمتر از 2.5 متر نمی تواند باشد.دوخت شلوار دبیت بوسیله چرخ خیاطی و معمولا ًتوسط خیاط های مجرب انجام می شود.

برای دوخت طول پارچه را به دو قسمت مساوی می برند که هرکدام از آنها یک پاچه شلوار می شود. چهار قطعه کوچک نیز در خشتک آن قرار می گیرد. می توان جیبی هم طرف راست قرار داد . پاچه های آن را با یک درز دوخت می توان بدست آورد وکار را با یک برگردان درانتهای پاچه ها ، که کم وبیش از نظر بلندی شلوار مهم است، ونیز با یک برگردان در کمر که در سه ردیف ، آن را می دوزند تمام می کنند. از این سه ردیف لیفه، سه ردیف کش عبور می دهند. قبلا ًچینها در یک بند تنبان جمع می شد که دو سر بلند آن را در پهلو به هم گره می زدند.

3- کلاه بختیاری (kola )

کلاه بختیاری پوششی است از جنس نمد و به رنگ مشکی که در اکثر مواقع از آن استفاده می کنند. کلاه خسروی نسبت به دیگر کلاه ها ی مشابه از ارتفاع و مرغوبیت بیشتری برخوردار است. که نوع قرار گرفتن آن بر سر خود نماد ونمود واکنش های فرد پوشنده است. هنگامی که کلاه را در انتهای سرومایل به عقب قرارمی دهند نشانه حرکت است. هنگامی که آنرا بربالای پیشانیو بگونه ای که پیشانی را بپوشاند قرار دهند نشانه ناراحتی یا سوگواری است. ودر مجالس کلاه عموما ً به سمت چپ یا راست قرار می گیرد . برقسمت سقف و فوقانی کلاه معمولا ًسه سوراخ به عنوان هواکش و جلوگیری از تعرق تعبیه می کنند. گاه برای جلوگیری از چرک شدن و تعریق کلاه داخل آن را با پارچه ای که به آستر معروف است می پوشانند. در سالیان گذشته کلاه خوانین غالبا ً سفید وکلاه دیگران مشکی بوده است. امروزه دو نوع کلاه وجود دارد همانطور که اشاره شد یکی کلاه خسروی و دیگری شب کلاه می باشد (شکل شماره 3 ). کلاه خسروی که سیاه رنگ وبه شکل استوانه است و انتهای آن اندکی بر آمده می باشد و از ارتفاع آن نسبت به کلاههای قدیمی به طور محسوس کاسته شده است(حدود 12 سانتیمتر). شب کلاه «شوکله shaw kola » رامردهای جوان ،مجرد و اشخاص دیگر حین کار بر سر می گذارند. این کلاه از یک نمد ضخیمتر ساخته می شود که معمولا ًرنگ آن قهوه ای روشن یا قهوه ای تیره است. شکل آن نیمکره و معمولا ًشکل سر را به خود می گیرد. این کلاهها سر را در مقابل سرما و آفتاب حفاظت می کنند و چوپانها وقتی شبها در زیر ستارگان آسمان می خوابند سر را بر روی قطعه سنگی می گذارند و با همین کلاه می خوابند(اسم شب کلاه از همین جا آمده است). کلاه را معمولا ً از نمدمال که صنعتگر ودر ساختن اجناس نمدی متخصص است خریداری می کنند. کارگاهای تولید کلاه نجف آباد مشهورتر است. ضخامت کلاه باید حدود 5 میلیمتر وجنس آن مرغوب و خیلی نرم باشد.

4 - شال بختیاری

شال پارچه ای است از جنس لطیف شبیه حریر که بعضا ً در بخشی از نواحی به شکل دستار استفاده می شود. معروفترین نوع شال در بختیاری شال مسقطی است که از مسقط عمان وارد می شده است. رنگ شال سفید و عموما ً سبز است که نشانه ای از علاقه مردم بختیاری به شریعت اسلام است. سوگندخوردن به شال سبز در بختیاری و همچنین تجلی آن در ابیات وترانه ها به کرات وجود دارد به گونه ای که در بعضی از ابیات فروختن شال امری مذموم و کریه قلمداد شده است. شال معمولا ً بر کمرگاه وبر روی چوقا بسته که کمر بسته با شال نشانه آمدگی فیزیکی بوده وباز کردن آن نشانه فراقت از رزم یا بزم است. گاه در ابیات بختیاری کمرگشاده نماد صلح وخلع سلاح نیز می باشد:

علیـداد به لامـردون کـد گـشاده

آرمون سی قمه سوزوموچه فاده

ترجمه: علیداد (یکی از پهلوانان بختیاری) در مهمانخانه با کمری گشاده (بدون آمادگی رزمی) نشسته ودر حالیکه دوری از خنجر برای او تأسف بار است.

بطور معمول شال عبارت است از یک پارچه پنبه ای به طول 2.8 متر و عرض 1.6 متر،که از به هم دوختن دو نوار به طول 2.8 متر در 0.8 متر حاصل می شود (شکل شماره 4). برای اینکه شال را ببندند، دونفر دوگوشه روبروی آن را می گیرند و محکم می کشند ودو گوشه ای را که آزاد مانده است به طرف داخل لوله می کنند، به این ترتیب ، یک نوع سجاف بلند از پارچه به دست می آید که میان آن باد کرده است که آن را به صورت حلزونی روی خود لوله می کنند. سپس استفاده کننده از این شال، بایستی این شال را چند دور به دور کمر خود بچرخاندو دو سر آن را گره بزند. بختیاریها در چینهای شال ، که شکم و کمر را به بلندی حدود بیست سانتیمتر در بر گرفته است ،اشیائ مختلفی را می گذارند که هر روزه با خود حمل می کنند.

قبلا ً شال را همیشه روی بالاپوش (قبا- چوقا) می بستند. این عمل امروزه فقط در موارد چوب بازی، کار و تمام مواردی دیده می شود که یقه ها و دامنهای لباس به صورت آزاد ومواج هستندواحتمال بروزهرنوع خطری را برای صاحب آن فراهم کند انجام می شود.

ب- لباس زنان بختیاری

پوشاک زنان بختیاری برخلاف پوشاک مردانه، در طول زمان، تغییرات کمی را حداقل در شکل ظاهری و ترکیب به خود پذیرفته است.همانطورکه پیش تر اشاره شد اینلباس قدمتی دیرینه داشته و از اصالت،راحتی، ظرافت ورنگارنگی بی بدیلی برخورداراست. پارچه های بکار رفته در لباس زنان بختیاری با جمع شدن درکنارهم یک پوشاک رنگارنگ، متنوع وبسیار باوقار پدید آورده است. این پارچه ها که معمولا ًاز بازار خریداری می شود اما اغلب توسط خود زنان بریده و دوخته می شوند. نوع رنگ لباس می تواند بیانگر این موضوع باشد که زنی تازه ازدواج کرده است، یادر حال ازدواج کردن است. برخی اختلافات کوچک که در پوشاک زنانه می توا ن مشاهده کرد، بیشتر به سلیقه شخصی هر زن (بخصوص آنچه مربوط به رنگ ویا نقش های تزئینی پارچه است) ونیزبه موقعیت های خاص مربوط می شود (عروسی، سوگواری ویا کار مخصوصی که باید انجام شود). بطورکلی اقلام وجزئیات اساسی لباس زنان بختیاری عبارتنداز لچک ،می نا ،پیراهن(جوو)، تنبان زنانه،زیر شلوار زنانه و...که شرح هرکدام به قرار ذیل است:

1- لچک( lachak)

زنان بختیاری به گیسوان خود لچک می بندند که از یک نوار مخمل (معمولا ًسبز پررنگ یا اناری و...) ودارای اندازه 40 سانتیمتر در 12 سانتیمتر می باشد. لچک روی سر گوشها را می پوشاند که به آن یک پارچه از هرنوع دوخته شده است وتا پس گردن می رسد. درون نوار با این پارچه آستردوزی شده ولبه بیرونی آن با قطعات کوچک شیشه ای (منجق و الماس نما) مزین شده است.که اینها روی مخمل به شکل گلهایی دوخته شده اند.در گوشه های آزاد آن دو عدد بند دوخته شده است که در زیر چانه به هم گره می خورد. معمولا ًیک بند بلند شبیه تسبیح به نام«بند سوزن band sizan » که شامل انواع مهرهای رنگی، سکه های قیمتی و... وبرای تزئین وزیبایی بیشتراست را توسط دو عدد سنجاق قفلی به دو گوشه لچک وصل می کنند که بصورت آویزان است.

2 - می نا ( meyna)

به لچک « می نا meyna» وصل می شود.توری است به طول 2 تا 5 متر و به عرض یک متر، از یک پارچه سبک (وبیشتراز پارچه های نایلونی) کم وبیش توری وشفاف با رنگ زنده. برای اینکه این قطعه از لباس رادر محل خود قرار دهند، آن را با وسایلی مثل سنجاق و غیره در جهت طول به پشت لچک می بندند به نحوی که قسمت تزئینی لچک بیرون بماند. سپس گوشه تور از جلو می گذرد،شانه را می پوشاند،از زیر گلو ،رد می شود که سینه را پنهان کند و دور صورت را قاب می کند، بدون این که آن را پنهان نماید و در روی لچک پشت سر ثابت می شود. قسمت بلند طول آن به طور آزاد و مواج در پشت می ماند. غالبا ً زنهای بختیاری دسته کلید خودشان را به انتهای گوشه « می نا» می بندند یا این که پول خودشان را در گوشه این می نا می گذارند و گره می زنند که روی سینه آویزان می شود. در موقع آشپری، برای اینکه می نا مزاحم کارشان نباشد ،آن را یا روی دوش می اندازد ویا این که به دور گردن می پیچانند. دز سوگواریها و عزاداریها زنهای بختیاری به جای لچک و می نا از پارچه سیاهی به طول 1 متر وعرض 0.75 متر استفاده می کنند که «کولوکی یا لاقه » نام دارد. این پارچه از قطر تا می شود وروی موها قرار می گیرد. دوگوشه ای که تا شده و روی هم آمده است، درعقب سر قرا ر می گیرد و دو گوشه دیگر مثل روسری زیر گلو به هم گره می خورد. در اوقات عادی این قسمت از لباس می تواند برای محکمتر نگه داشتن می نا ولچک به هنگام کار مورد استفاده قرار گیرد. برای انجام این عمل همین دستمال را لوله می کنند وبه دور سر قرار می دهند و دو گوشه آن را پشت سر گره می زنند و اضافه ان را به صورت آزاد در پشت گردن رها می کنند.

3- پیراهن زنانه (جوو jowa )

متداولترین الگوی پوشاک زنانه که روی دوشها تکیه می کند، یعنی «جووjowa » پیراهن بلندی است که تا روی زانوها پائین می آید،دارای آستینهای بلند و دوخت راسته است. کالبد این پیراهن از شش نوار عمودی (سه نوار جلو وسه نوار عقب) تشکیل شده است که به آنها در دو کنار آن دو مثلث شکافدار اضافه می شود که گشادی پائین پیراهن را بوجود می آورد. در جلو آن شکافی عمودی به طول 20 سانتی متر وجود دارد که از یقه شروع می شود و امکان شیر دادن به کودک را فراهم می آورد. طول آستین ها که به تنه پیراهن متصل شده اند، با یک درز دوخت بسته شده اند و در مچها تنگ تر می شوند(شکل شماره 5). زنهای بختیاری روی این پیراهن جلیقه ای(جلیزقه (jelizgeh می پوشند که به شکل جلیقه های مردانه اروپایی است. دوخته شده آن را از بازار می خرند و بیشتر جیبهایش مورد توجه است.

4 - شلوار زنانه ( تنبون زنونه )

دامن بلند وچین داری است که «جوو» روی آن پوشیده می شود که از آن خیلی بلندتر است و شکل مشخص پوشاک زنانه بختیاری را کامل می کند. این تنبون از پارچه ای به طول 8 تا 10 متر تشکیل شده، که دو سر عرضی آن به هم آمده و با یک درز دوخته شده است. در بالا بند تنبانی از لیفه می گذرد و فراخی آن را در کمر جمع، وپارچه را چین دار می کند(شکل شماره 6). معمولا ًبرای دوختن «جوو» و «تنبون» از پارچه های پنبه ای محکم ونرم مثل کودری وچیت استفاده می شود. اما امروزه با تنوع نوع پارچه از جنس های دیگر نیز استفاده می شود.رنگهای مسلط عبارتند از آبی، سبز وقرمزو... این پارچه ها یا ساده ویا گـلدارمی باشند و نقوشی از رنگهای سنتی یا جدید ارائه می دهند.

با توجه به آنچه در بالا گفته شد لباس محلی لری بختیاری به دلیل دارا بودن بسیاری از پارامترهای هنری و زیباشناختی قابلیت تغییر و تنوع پذیری را داراست. و حتی این تغییر می تواند بدون دخالت در اصالت لباس سبب اقتصادی شدن وکم هزینه نمودن آن گردد. لباس بختیاری این ظرفیت را داراست که بتواند بسیاری از تنوع سلایق و سنین مختلف را تحت پوشش قرار دهد. به عنوان مثال می توان با استفاده از یک پارچه با ضخامت کمتر ولطیف تر به جای پشم ، چوقا را با قیمت مناسب و تنوع بیشتر عرضه کرد. همچنین می توان با تغییر در نوع برش و ایجاد چین های بیشتر در شلوار زنانه آن را با قیمت نازل ارائه کرد. ویا با ایجاد تناسب میان گشادی پاچه های شلوار دبیت و طول آن برای افراد با قدهای متفاوت شلواری متناسب و اندازه بدن شخص طراحی کرد . به طور کلی می توان با ایجاد صدها تغییر وتنوع منطقی بدون از بین بردن استخوان بندی و شکل اساسی لباس آن را به لباسی فراگیر و ملی تبدیل کرد. و علاوه بر ایجاد زیبایی بیشتر از نظر اقتصادی نیز مقرون به صرفه باشد. در نهایت آنچه سبب ایجاد یک تحول درست می شود حمایت و توجه جدی به مسائل فرهنگی از این قبیل می شود. امید است مسئولین محترم با تامین هزینه اولین گام طرح یعنی پژوهش ما را در انجام آن یاری دهند.

فهرست منابع

1- فنون کوچ نشینان بختیاری ،ژان پی یر دیگار ،ترجمه اصغر کریمی ، معاونت فرهنگی آستان قدس رضوی، شهریور 1366

2 – لرهای ایران ، جواد صفی نژاد ، نشر آتیه ، بهار 1381

3- وا ر ( سرزمین اجدادی )

4- یافته های میدانی محقق

برگرفته از کتاب در دست چاپ " پژوهشی در لباس لری بختیاری" هژیر کیانی

منبع نشریه اینترنتی لور http://loor.ir/News.asp?nid=941&ln=fa

پژوهشی در لباس لری بختیاری و قابلیت های تبدیل شدن به لباس ملی

مطالب مشابه :

لباس لر بختیاری

پژوهشی در لباس لری بختیاری و قابلیت های تبدیل شدن به لباس ملی

لباس لُری / تصاویر

لباس محلي لري

294- لباس محلی لرستان

عرضه مدلهای به روز شده لباس لُری

سبک لری

لباس محلی زنان کهکیلویه وبویراحمد...