«ورمی کمپوست» راهی برای کاهش زباله خانگی

گزارش از معلمی که در خانه اش «کرم زباله خوار» پرورش می دهد
«ورمی کمپوست» راهی برای کاهش زباله خانگی

افزایش جمعیت رابطه مستقیمی با افزایش میزان زباله ها و پساندها دارد و امروزه به جا ماندن حجم عظیمی از پسماندها تبدیل به یکی از معضلات مدیریت شهری شده است. معمولاً در شهرها و سکونتگاه های انسانی، زباله های تر بخش عمده ای از پسماندها را تشکیل می دهند. از سال ها قبل، تبدیل کردن این نوع زباله به نوعی کود به نام «کمپوست» مرسوم بوده است اما درر چند سال گذشته نام نوعی از این کود بیش از گذشته به گوش می رسد: «ورمی کمپوست»

«ورمی کمپوست» یا «کمپوست کرمی» حاصل فعالیت بیولوژیک نوعی کرم‌خاکی با نام علمی Eisenia fotida است. این جانور با تغذیه از زباله های تر آن‌ها را به کود آلی مغذی تبدیل می کند. به طوری که در حال حاضر این کود به عنوان یکی از غنی‌ترین کودهای آلی بیولوژیک شناخته شده در دنیا کاربرد دارد.
ورمی‌کمپوست در خواص فیزیکی،‌ شیمیایی و بیولوژیکی خاک تأثیر زیادی دارد. این کود علاوه بر وزن کم، فاقد هر گونه بو، قارچ‌ها و علف‌های هرز و ارگانیسم های نامناسب برای رشد گیاهان است. ورمی‌کمپوست علاوه بر قابلیت جذب آب با حجم بالا، شرایط مناسب جهت دانه‌بندی و قدرت نگه‌داری مواد غذایی مورد نیاز گیاهان را فراهم می‌کند.
اما یکی از مهمترین ویژگی های این نوع کود، قابلیت تولید آن حتی در منازل مسکونی است. همه می توانند کرم مخصوص تهیه ورمی کمپوست را تهیه کنند و با قرار دادن آنها درون ظرفی معمولی، هم از شر زباله های تر خلاص شوند و هم کود کمپوست تهیه کنند.
کرم هایی که برای تولید ورمی کمپوست مورد استفاده قرار می گیرد نه بو دارند، نه صدا و نه حتی دیده می شوند. عمر مفید این کرم ها حدود سه سال است و بین نیم تا یک گرم وزن دارند و طول آنها هم حدود 8 میلیمتر است. در بدن این نوع کرم 18 نوع اسید آمینه وجود دارد در حالی که به صورت کلی در طبیعت 22 نوع اسید آمینه یافت می شود.

«خانم بهداشت» ورمی کمپوست تولید می کند«مریم بروجردی»، معلم بهداشت منطقه 15 آموزش و پرورش است که در خانه به تولید ورمی کمپوست و پرورش کرمی که خودش آن را «کرم زباله خوار» نام گذاشته، پرداخته است.
روز آغاز فعالیت خانم بروجردی 12 اردیبهشت 1389 بود و او تا کنون 20 جلسه آموزشی در مکان های مختلف و برای افراد مختلف از دانش آموزان مدرسه گرفته تا خانم های خانه دار برگزار کرده و حدود 1500 نفر را آموزش داده است. بروجردی دو کتاب هم در زمینه دوستی کودکان با محیط زیست منتشر کرده و وبلاگی نیز با نام «خانم بهداشت» (www.khanoombehdasht.blogsky.com) دارد.

از کمپوست محصولات ارگانیک تولید می شوداو درباره کرم ورمی کمپوست می گوید: بیش از سه هزار نوع کرم حلقوی در طبیعت وجود دارد و کرم زباله خوار هم یکی از همین خانواده است.
او نام کامل این کرم را «کرم حلقوی بارانی کالیفرنیایی» می خواند و معادل فارسی اش را «پوسان» می داند.
کرم زباله خوار از هر 100 گرم زباله ای که می خورد، 30 درصد آن برای تولید مثل انرژی صرف می شود و 70 درصد آن با آنزیم های گوارشی اش مخلوط می شود و به شکل فضولات دفع می شود. این فضولات همان کمپوست است که از آن محصولات ارگانیک تولید می کنند.
این نوع از کرم به این علت که بو و صدا ندارد، بیرون نمی آید و به علت نور گریزی اش دیده نمی شود و هیچ آلودگی ایجاد نمی کند، برای نگهداری در خانه بسیار مناسب است. اگر غذای کافی به او برسد و در هوای 4 تا 25 درجه سانتیگراد نگهداری شود، این کرم در طول شش ماه از یک عدد به 260 عدد خواهد رسید.
این کرم ها فقط برای تولید ورمی کمپوست مورد استفاده قرار نمی گیرند، بلکه منبع غنی پروتئین هستند. 70 درصد بدن آنها از پروتئین تشکیل شده در حالی که تنها 18 درصد گوشت قرمز از پروتئین تشمیل شده. به همین دلیل این کرم ها، می توانند منبعی غنی برای تغذیه دام و طیور و آبزیان باشند.

کارآفرینی با کرم زباله خوار
عناصر موجود در ورمی کمپوست، ازت، فسفر، پتاسیم، کلسیم، آهن، روی، مس و منگنز است. در حالی که هر یک از انواع کودهای شیمیایی موجود تنها حاوی یک یا چند عنصر خاص هستند و قمتی بسیار گران تر از ورمی کمپوست دارند.
بروجردی درباره ارزش مادی کرم کمپوست می گوید: این کرم کیلویی 50 هزار تومان ارزش گذاری شده است و می تواند منبع درآمدی برای افراد باشد در حالی که هزینه کافی برای تولید انبوه این کرم 2 میلیون تومان است.
او می گوید که هم اکنون هر کیلوگرم کود ورمی کمپوست با قیمت 300 تومان خرید و فروش می شود.

فوت های کوزه گری ورمی کمپوستتولید ورمی کمپوست هم مانند هر کار دیگری پیچ و خم ها و زیر و بم هایی دارد. بروجردی چند «فوت کوزه گری» را برای خوانندگان سبزپرس می گوید.
خاکی که این کرم ها در آن قرار دارند باید دارای ویژگی های خاصی باشد. از جمله این که PH خاک این کرم ها نباید از هفت کمتر یا بیشتر باشد. یعنی خاک نه اسیدی و نه بازی باشد.
بروجردی برای اینکه PH خاک کرم ها را متعادل نگه دارد از پوست تخم مرغ آسیا شده که دارای آهک است استفاده می کند. همچنین باید به صورت مرتب رطوبت خاک را کنترل کرد که کم نشود. زیرا این کرم ها در فضای غیر مرطوب از بین خواهند رفت.
بروجردی می گوید که این کرم ها بیش از هر چیز پوست هندوانه دوست دارند چون علاوه بر اینکه خوردن آن برایشان راحت است، آب بدنشان هم از این طریق تامین می شود.
او می گوید: از تمام زباله های تر آشپزخانه می توان به عنوان غذای این کرم ها استفاده کرد.
با این حال بروجردی به تجربه دریافته است که کرم زباله خوار، پوست سیر و مرکبات و پیاز را نمی خورد اما تفاله چای بعد از پوست هندوانه بسیار باب طبع این کرم ها است.
شرایط نگهداری کرم زباله خوار هم بسیار ساده است. کف ظرف آنها بهتر است که توری شکل باشد تا کمپوست تولید شده از زیر ظرف به راحتی خارج شود. البته اگر این امکان وجود نداشت مشکلی نیست اما حتما باید ظرف کرم ها با کاغذ یا پارچه پوشانده شود تا حشرات وارد ظرف نشوند. اگر کپک در غذای کرم ها دیده شود، به این معنی است که غذای ریخته شده، بیشتر از نیاز کرم ها است.
این کرم ها نور گریز هستند و نمی توانند در فضای باز نگهداری شوند. زیرا مورد حمله پرندگان و دیگر جانوران قرار خواهند گرفت.
برای جدا کردن کرم از کود تولید شده هم می توان غذای جدید کرم ها را در یک طرف ظرف می ریزیم و خاک قدیمی را هم در سوی دیگر ظرف جمع کرد. به این ترتیب، کرم ها برای خوردن غذا به سمت غذاهای جدید می روند و به این شکل می توانیم کمپوست تولید شده را از کرم ها جدا کنیم.
از این نوع کود در چمن‌کاری، گیاهان زینتی، باغداری، تاکستان، کشت قارچ، سبزیکاری، صیفی‌کاری و فضای سبز استفاده می شود. همچنین به‌جای مواد پرکننده در ترانشه‌های ساختمانی نیز مورد استفاده قرار می گیرد. علاوه بر این از کمپوست به جای مواد جانبی، در کارخانه‌های آجرسازی برای بلوک‌های توخالی یا متخلخل هم استفاده می شود.
از دیگر کاربرد های کمپوست، استفاده از آن به جای عایق صدا (آکوستیک) در ساختمان‌ها است. همچنین، به عنوان بیوفیلتر در کارخانه‌های تهیه کمپوست و رفع بوی لاشه حیوانات در دامداری ها و مرغداری‌ها و کارخانجات قند سازی مورد استفاده قرار می گیرد. از کمپوست به جای بستر حیوانات در دامداری‌ها نیز استفاده می شود. این نوع کود در کشت قارچ نیز کاربرد دارد.

من یک کرم مفیدم/ همیشه رو سفیدم!بروجردی برای تشویق دانش آموزان به پرورش این نوع کرم و بالا بردن شناخت آنها از فوایدی که پرورش این کرم برای انسان و طبیعت دارد، شعری سروده است که با استفاده از آن روش تولید کمپوست را به دانش آموزان آموزش می دهد.
من یک کرم مفیدم/ همیشه رو سفیدم
یک نوع خاکی ام من/ عاشق پاکی ام من
کرم زباله خوارم/ رنگ قشنگی دارم
از من بدون همین رو / پاک می کنم زمین رو
هی می خورم زباله/ گرسنه ام دوباره
من دوست آهو هستم/ عاشق کاهو هستم.
دوست دارم هندوانه/ صبحانه و عصرانه
چای که میشه تفاله/ آن را نکن زباله
خرده نونای سفره/ دور نریزی که کفره
هر روز برایم بیار/ پوست کدو یا خیار
پوست های تخم مرغ را/ من می خورم با لذت
دور دهان خود را/ پاک می کنم با لذت
دیگه حرفی ندارم/ اصلا خرجی ندارم
بی بو و بی صدایم/ دست بزنین برایم.
کمپوست تو کیمیایی/ نیستی تو شیمیایی
برای ما عزیزی/ سرگرمی تمیزی/ن.س

«ورمی کمپوست» راهی برای کاهش زباله خانگی

مطالب مشابه :

آشنایی با کرم EiseniaFoetida

برگزیده‌ای از کتاب ورمی‌کمپوست (طراحی، ساخت و اجرا)

ورمی کمپوست چیست؟

کرم Eisenia Foetida چیست ؟

تبدیل زباله به كود ورمی کمپوست (كرمی كمپوست) چگونه انجام می­شود؟ (بخش 1)

دزدی های ورمی

برداشت ورمی کمپوست

«ورمی کمپوست» راهی برای کاهش زباله خانگی

تبدیل زباله به كود ورمی کمپوست (كرمی كمپوست) چگونه انجام میشود؟ (بخش 1)