سفرنامه کاشان ، ابیانه ، قمصر و نیاسر – بخش اول (بوی گل را از که جوییم از گلاب)

سفرنامه کاشان ، ابیانه ، قمصر و نیاسر – بخش اول

بوی گل را از که جوییم از گلاب

-------------------------------------------------------

دکتر محمد حسین عزیزی— متخصص رشته گوش ،گلو وبینی - تهران

------------------------------------------------------------

اشاره : این نوشته را به یاد استاد روانشاد ایرج افشار( 1304- 1389 ) ، ایران شناس بزرگی کهبیش از پنج دهه ، خستگی ناپذیر و مشتاقانه به جای جای ایران گرامی سفر کرد تا گوشه های ناشناخته تاریخ و فرهنگ کشور را شناسایی وثبت نماید ، قلمی کرده ام. یادشان گرامی باد . (نگارنده )

-----------------------------------------------------------------------------

مدتها بود که می خواستیم در اردیبهشت ماه به کاشان برویم و از مراسم گلاب گیری در قمصر دیدن کنیم اما این خواسته به دلایل مختلف عملی نمی شد. تا آن که سرانجام به کمک یکی از تورهای ایرانگردی این آرزو بر آورده شد ، زیرا خوشبختانه در سال های کنونی، اقبال گردشگران به ایرانگردی و دیدن مکانهای تاریخی و جاذبه های طبیعی کشور افزایش یافته و بنگاه های مسافربری متعددی بر پا شده است .

روز شانزدهم اردیبهشت 1390، صبح زود به همراه دوستم راهی خیابان فاطمی شدیم، افراد همسفرمان قرار بود در آنجا روبروی هتلی گرد هم آیند تا همگی راهی کاشان شویم . راننده خودرویی که ما را به خیابان فاطمی برد ، فرد متین میانسالی بود که می گفت به خاطر فرار از شلوغی خیابانهای تهران در طول روز ، فقط شبها کار می کند و روزها می خوابد. اما در آن روز، بر خلاف اغلب اوقات در تهران که هوا آلوده و کسالت بار است، هوای صبحگاه بهاری پاک و نشاط آور بود زیرا به علت تعطیلی، از رفت و آمد انبوه خودروها چندان خبری نبود. به خیابان فاطمی که رسیدیم همسفران ما کم و بیش آمده بودند و با دیدن اتوبوسی که قرار بود با آن به کاشان برویم، به یاد اتوبوس های چهار پنج دهه پیش ، یعنی همزمان با دوره کودکی نسل میانسال خودمان افتادم . اغلب اتوبوسها آن روزها سرعتشان لاک پشتی بود و نمایی نا آراسته و غبار آلوده داشتند و سبب خستگی و کوفتگی مسافران می شدند ، اما اتوبوسهای امروزی به مدد فن آوری های نوین ، نه تنها زیباتر ، تر و تمیز و راحت ترند، بلکه می توانند تند تر راهها را در نوردند. البته جاده ها هم از گذشته بهتر شده است ، هرچند هنوز وضعیت رانندگی ما چندان خوشایند نیست و متاسفانه میزان مرگ و میر در جاده ها علیرغم کارهای سودمندی که برای کاهش آن انجام شده ، نسبت به آمار کشورهای مشابه بسیار زیادتر است و بر اساس آمارهای منتشر شده سالانه حدود بیش از بیست هزار نفر از هموطنان ما در رویدادهای مرگبار رانندگی جان خود را از دست می دهند.شمار بسیار زیادتری نیز زخمی و یا نا کارآمد می شوند.

به طور کلی سفر تجربه خوبی است اما شرط نخست دلپذیر بودن هر سفری داشتن همسفران مناسب است . خوشبختانه ، همسفران ما در کاروان کاشانگردی ، هر چند پیش از آن آنها را نمی شناختیم اما در طول سفر پی بردیم که همسفران مناسبی هستند و حضور شماری از سالخوردگان پرنشاط در بین ما ، مایه دلگرمی جوانترها بود.اتوبوس با تاخیر نسبت به زمان موعود به راه افتاد و تا کاشان 230 کیلومتر راه در پیش داشتیم، اما جاده تهران - کاشان به علت روزهای تعطیل پیش رو و افزایش سفرهای برون شهری تهران نشین ها، بسیار شلوغ بود ، از این رو اتوبوس ما فاصله تهران تا کاشان را حدود پنج ونیم ساعته طی کرد .

***

کاشان :

کنجکاو بودم که وجه تسمیه کاشان را بدانم. در باره ی سبب نامگذاری کاشان، گفته ها گوناگون است ، برای نمونه آنرا شکل تغییر یافته ی واژه " کی آشیان " (آشیان کی ) دانسته اند ، اما شادروان بهار گفته است:

لفظ کاشانه و کاشان به لغت‌های قدیم

معبد و جایگه جشن و دل آسائی بود

هرچند کاشان در جنوب تهران واقعست اما از نظر تقسیمات کشوری جزو شهرهای استان اصفهان است. در حاشیه شرقی این شهر ، کویر مرکزی ایران قرار دارد که می گویند روزگاری دریای بزرگی بوده و در بخش غربی آن ، رشته کوههای کرکس و در جنوب آن شهرهای نطنز و اردستان واقع است .

کاشان دیار هنرپروری است که از دیر باز قالی های خوش بافت و نفیس آن شهرت بسیار داشته است . این شهر پیشینه ی تاریخی دور و درازی دارد . تپه های باستانی سیلک (تپه‌های شمالی و جنوبی) ، بازمانده ی تمدن کهنی است که آثار آن هنوز در دو کیلومتری جنوب غربی کاشان ، بر سر راه فین قرار دارد و بنا به نوشته ها ، حدود هفت هزار سال قدمت دارد . واژه سیلک را شکل دگرگون شده" سی ارک" یا "سپید ارک" دانسته اند. از این تپه ها ، در کاوشهای باستان شناسی انجام شده ، اشیاء مختلف قدیمی سفالی ، مسی و مفرغی به دست آمده 1 که برخی از آنها در موزه ایران باستان و بخشی در دیگر موزه ها از جمله موزه لوور پاریس نگهداری می شوند. بررسی های رسمی باستان شناسی در کاشان هفتاد و نه سال پیش یعنی از سال 1311 ش آغاز شده است . از سال 1311 تا 1346 ، هیات باستان شناسان فرانسوی شامل دکتر رومن گیرشمن ( 1895 – 1979 ) و همکارانش، از سوی موزه لوور به کاوش های گسترده باستان شناسی در نواحی مختلف ایران ازجمله در سیلک کاشان پرداخته اند. همسر گیرشمن،خانم دکتر تانیا گیرشمن ( 1900- 1984) که در اصل دندانپزشک بوده ، سالها بعد، خاطرات اقامت 35 ساله خود در ایران ، از جمله در کاشان را در سال 1970 م در فرانسه منتشر کرده که خوشبختانه ترجمه فارسی این اثر در سال 1389 به دوستداران کتاب عرضه شده است . نویسنده ، در بخشی از فصل دوم و فصل سوم کتاب ، خاطراتش از کاشان را بیان کرده که خواندنی است. برای نمونه نوشته است :" یک روز هم ما به نوبه خود شخصیتهای مهم کاشان را به صرف ناهار دعوت کردیم. پس از صرف ناهار آقایان را به طرف موزه مان راهنمایی کردیم ، یعنی همه اشیایی که طی حفاری ها یافته بودیم . از میان اشیاء می توانم به شمشیر فوق العاده ای از جنس برنز اشاره کنم که گرچه زنگ زده بود ، ولی سالم بیرون آمده بود.فرماندار شمشیر را در دست گرفت تا تیزی لبه اش را بیازماید .در یک چشم به هم زدن و در سه حرکت، در برابر بهت و تاسف عمیق ما ، شمشیر تکه تکه شد. فرماندار زیر لب به یکی از همراهانش کفت : به چه دلیل این فرنگیها برای این اشیای پوسیده این همه پول تلف می کنند ، در حالی که در بازار بسیار زیباتر و نوتر از آنها پیدا می شود؟. " 2 گفته اند که مردم سیلک بر اثر یورش اقوام مهاجم و ویرانی دیارشان ، به دیگر نواحی نزدیک مانند نیاسر و نوش آباد کوچیده اند.

بعد از ظهر روز ورودمان به کاشان، نخست از یک بنای تاریخی زیبا به نام" خانه بروجردی " که در سال 1275 ق ساخته شده است دیدن کردیم. ساختمانی با سبک معماری دوره قاجار (تصویر 1) که خانه ی بازرگانی به نام سید حسن نطنزی بوده که به سبب روابط تجاری او با تاجران بروجرد، به بروجردی شهرت یافته است.3

تصویر 1 . نمایی از خانه بروجردی در کاشان مربوط به دوره قاجار

خوشبختانه، خانه بروجردی پس از گذشت سالیان نسبتا زیادی که از زمان ساخت آن گذشته همچنان بنای استواری به نظر می رسید و دیوارهای بلندی (همانند دیوار خانه های قدیمی در یزد ) حیاط بزرگ آن را محصور کرده بود . نمای کلی ساختمان ، حوض آب و درختان سرسبز، از جمله انارها که گلهای بسیاری داشتند همگی چشم نواز بود. معمولا رویش مرحله ی نخست گل های انار از نیمه فروردين آغاز می شود و به تدریج تا اواسط ارديبهشت شمارشان افزايش می یابد. در لابلای برگهای سبز درخت های انار در خانه بروجردی، گل های سرخ رنگ زیبایی روئیده بود و دریافتم بی جهت نیست که ایرانی ها با الهام گرفتن از طبیعت ، برخی دختران خود را گلنار نامیده اند. سر در ساختمان اصلی هنرمندانه طراحی و با ظرافت پرداخت شده بود . بادگیرهای بلند ، ورودی های هلالی شکل ، پنجره های مشبک ، درهای چوبی زیبا و آرایش درونی بنا همه وهمه دیدنی بودند و اصالت معماری ایرانی را نشان می داد . گفته اند که گچ بری ها و نقاشی های دیواری این خانه زیر نظر "محمد غفاری کاشانی" ملقب به کمال الملک ( زاده کاشان 1275 ه. ق)، نقاش نامدار انجام شده است .(تصویر 2) کمال الملک ، در خانواده ی هنرپرور غفاریهای کاشان که بیشتر آنها هنرمند نقاش بوده اند4، پرورش یافته و سرانجام او در دوران کهنسالی ، پس از اختلاف با وزیر معارف وقت و کناره گیری از کارهای دولتی ، در سال 1306 ش به نیشابور رفته و در آنجا بینایی خود را از دست داده است و سرانجام پس از عمری تلاش برای اعتلای هنر نقاشی در ایران ، در سال 1319 ش در روی در نقاب خاک کشیده و کنار تربت عطار نیشابوری آرمیده است . 5 کاشانی ها مردمانی هنرمند و صنعتگرند. گواه این ادعا کتاب "هنرمندان کاشان" است . نویسنده این کتاب 232 صفحه ای ، زندگینامه کوتاه شمار زیادی از نقاشان ، خطاطان، تذهیب کاران ، موسیقی دانان ، سینماگران ، نقاشان قالی ،قالی بافان،معماران، کاشی کاران ، کاشی سازان ، زری بافان ، مخمل بافان ، نجاران کاشانی را گرد آورده که برای علاقمندان خواندنی است.

تصویر 2 .کمال الملک نقاش مشهور اواخر دوره قاجار و دوران پهلوی اول.

شوربختانه ، بخشی از نقاشی های خانه بروجردی ، با گذر ایام و در اثر غفلت و کم توجهی از بین رفته است. مایه افسوس دیگر در دیدار این خانه تاریخی آن بود که برروی برخی از دیوارها نوشته های نازیبای یادگار نویسان خود خواه ، چشم و دل هر دوستدار فرهنگ و تاریخ را می آزرد . آخر در هیچ کجای جهان ، مردم هوشمند بر میراث فرهنگی نیاکان خود چنین ستمی روا نمی دارند. اینک یکی ازگچ بریهای ظریف و هنرمندانه این ساختمان را ببینید (تصویر 3 ) و نمونه ای هم از یادگار نویسی ها کج و معوج ، بر روی یکی از دیوارهای آن مشاهده کنید . (تصویر 4 )

تصویر 3 .بخشی از یک گچبری در خانه بروجردی در کاشان( عکس از نگارنده ) .

تصویر 4. یادگار نویسی ، سنت ناپسندی که همچنان در بناهای تاریخی کشور آزاردهنده است.کاش در مکان های تاریخی محلهایی برای هنر آفرینی ! این عزیزان در نظر می گرفتند تا بر روی آن مثلا به یادگار بنویسند: این منم طاووس علیین شده !

و البته فراموش نشود که افزون بر یادگار نویسی ، چسباندن اعلان های گوناگون ، تصویر ها ، کوبیدن سیم برق ، نصب بلندگو و.. بر روی برخی از دیوارهای بناهای تاریخی کم و بیش ادامه دارد . برای نمونه، به دیوار بنایی در باغ فین ، تابلو تبلیغاتی کبابخانه سنتی با میخ آویخته شده بود که شرح تفصیلی اقسام خوراکیها از جمله کشک و بادمجان و جوجه کباب بود ! که بخشی از آنرا در گوشه راست تصویر می بینید. آیا باورتان می شود؟ (تصویر 5 )

تصویر 5. تابلو تبلیغاتی کبابخانه سنتی که با میخ به دیوار کوشک قاجار آویخته بودند!(عکس از نگارنده )

و نگارنده که بارها شبیه این ماجرا را در بناهای مختلف تاریخی کشور دیده است پیش خود می گوید اگر صنیع الملک، هنرمندی که سقف این بنا را با هنرمندی تمام نقاشی کرده ، زنده بود و این کج سلیقگی و دهن کجی آشکار را می دید چه می کرد؟ آیا تبلیغ خوراکی هایی مانند کشک و بادمجان ، مهم تر از نگهداری یک بنای تاریخی است ؟ پرسش دیگری که برای هر فرد علاقه مند به فرهنگ و تاریخ ایران ایجاد می شود اینست که برای رهایی از این مشکلات چه باید کرد ؟ نمی دانم پاسخ شما چیست اما باور دارم که این مسائل باید بازگو شود تا دلسوزان برای آن راه حلی مناسب پیدا کنند.

در تهویه مطبوع خانه ها در کاشان در تابستانهای گرم منطقه کویر، بادگیرها بسیار کار ساز بوده اند. در زیر زمین خانه بروجردی، به علت بادگیرهای بنا ، تفاوت دمای آن با دمای طبقه بالایی ساختمان کاملا حس می شد. روانشاد دکتر پرویز ورجاوند (۱۳ ۱۹- ۱۳۸۶ ) استاد پیشین باستان‌شناسی دانشگاه تهران، مقاله ای خواندنی درباره بادگیر در دایره المعارف اسلامی نوشته است . ایشان می نویسند: : " بادگیر معمولاً چهارگوش است و در دیوارهای چهارگانة آن چند سوراخ تعبیه شده است . درون بادگیر با تیغه ها و جدارهایی که از خشت یا چوب و خشت ساخته شده است ، به چند بخش تقسیم می شود. " همچنین افزود ه اند "استفاده از بادگیر به طور عمده در ناحیة مرکز و جنوب ایران و ساحل خلیج فارس و ناحیة خراسان ، بویژه در شهرهایی چون یزد و کاشان و بم و ابرقو و جهرم و طبس رایج است . مارکوپولو از بادگیرهای جزیرة هرمز در خلیج فارس به عنوان تنها وسیله ای که زندگی را تابستانها در آن محل قابل تحمل می سازد یاد کرده است . از دیگر جهانگردان مانند پیترودِلا واله و فیگوئروآ نیز در این باره وصفهای خوبی باقی مانده است."

در کاشان، افزون بر خانه بروجردی ، خانه های تاریخی دیگری از جمله "خانه عامری" مربوط به دوره زندیه ،" خانه عباسیان "که در 1245 ق ساخته شده و "خانه طباطبایی "متعلق به سال 1250 قمری 6 از دیگر مکان های دیدنی کاشان به شمار می روند ، اما کاروان ما به سبب کمی وقت موفق به دیدن آنها نشد.

پس از دیدن خانه بروجردی ، راهی " باغ فین" مربوط به دوره صفویه شدیم.(تصویر 6 ) هوای بعد ازظهر کاشان دم کرده و گرم بود. باغی بود با جلوه های ویژه باغ های ایرانی ، با مساحتی حدود بیست و سه هزار متر مربع و شمار زیادی از درختان تناور سر سبز شامل چنار و سرو که قدمت برخی از درختان به حدود پانصد سال می رسید.6 گل ها نیز بر شکوه باغ افزوده بودند.

تصویر 6 . نمایی از کوشک صفوی درباغ فین کاشان.

در این باغ، "کوشک صفوی" وجود دارد که ابتدا به دستور شاه عباس آنرا در سه طبقه ساخته اند و پس از زلزله ویرانگر سال 1192 ق و تخریب آن، دوباره آن را در دو طبقه برپا کرد ه اند . در بخش ورودی این بنا ، نقاشی های رضا عباسی (درگذشته ۱۰۴۴ق / ۱۶۳۵ م) ، مشهور ترین نقاش عصر شاه عباس دیده می شد، ظاهرا از همین دوره نقاشی کردن بر دیوارها و تصویر نگاری های بزرگ برای تزیین بناها رایج شده است . بنای دیگر باغ فین " کوشک قاجار" است که به فرمان فتح علی شاه قاجار بنا شده و در سقف آن (تصویر 7) آثار زیبایی از صنیع الملک ، عموی کمال الملک ، دیده می شود. بنایی هم به نام" خلوت کریمخانی" در این باغ هست که در دوره زندیه ساخته شده است.6

تصویر 7. نقاشی زیبای بنای سقف گنبدی کوشک قاجار اثر صنیع الملک در باغ فین .

باغ فین اما ، نزد ایرانیان یاد آور یک خاطره بسیار تلخ تاریخی است و آن رویداد جان باختن بزرگمرد تاریخ ایران، میرزا تقی خان امیر کبیر (1222-1268 ق/ 1807- 1852 م ) در این باغ است . کسی که گناه بزرگش وطنخواهی و داشتن آرزوی بهروزی و پیشرفت مردم این مرز و بوم بود و سرانجام قربانی مکر سود پرستان و قدرت طلبان کوته نگر شد. در تاریخ نگاری غیر رسمی آمده که امیر به فرمان ناصرالدین شاه در بیستم محرم 1268 ق/16 نوامبر 1851 از صدارت برکنار و به زودی همراه محافظین ویژه به فین کاشان تبعید شده و سرانجام چهل روز بعد ، ناجوانمردانه در حمام کوچکی در همین باغ(تصویر 8) ، در تاریخ هفدهم ربیع الاول1268 ق/ دهم ژانویه 1852 م در خون خود در غلتیده است.( نقل به مضمون از دایره المعارف ایرانیکا به زبان انگلیسی ، ذیل مدخل امیرکبیر نوشته حامد ا لگار)

تصویر 8.قتلگاه امیر در حمام باغ فین (عکس برگرفته از ویکی پدیا ) .

اما از آن زمان تا کنون که حدود 160 سال می گذرد ، خون پاک امیر سبب شهرت بیشتر این باغ شده و به گفته استاد شادروان ایرج افشار در کتاب سفرنامه خواندنی او " گلگشت در وطن" : " خون او، بیش از شهرت کامروایی های که بزرگان در آن باغ کرده بودند بر شهرت آن جا افزود " 7 جایی در حمام باغ فین ، تندیس هایی از داود خان، خاصه تراش امیر که رگهای دست او را برید ، میرغضب و امیر را به نمایش گذاشته بودند که به فرموده فردوسی: یکی داستانست پر آب چشم.

و برای آنکه عمق این فاجعه را از نگاه تیز بین تاریخ نگار معاصر، زنده یاد دکتر آدمیت بهتر دریابیم باید شرح آن رویداد دهشتناک را در کتاب "امیر کبیر و ایران " باز خواند. به روایت دکتر آدمیت، در مورد چگونگی مرگ امیر، گزارش دکتر خلیل ثقفی اعلم الدوله ، پزشک عزت الدوله (همسر امیرکبیر) مستند تر از مطالبی است که نویسنده صدر التواریخ از خود در آورده . آدمیت به نقل گزارش اعلم الدوله پرداخته و نوشته است :"چون حاج علی خان با همراهانش به باغ فین رسیدند ، علی اکبر بیک چاپار دولتی را دیدند که منتظر بیرون آمدن امیر از حمام بود که جواب نامه مهد علیا را به عزت الدوله بگیرد.فراشباشی دست علی اکبربیک را گرفته ، با خود به حمام برد که زن ، امیر را از آمدن او مطلع نسازد. فراشباشی با ماموران خود وارد حمام گشتند .دیدند خواجه حرمسرا مشغول جمع آوری لباسهای امیر است .اعتماد السلطنه یکی از آنان را بر سر او گماشت که از آنجا بیرون نرود.. سپس پشت در دیگر حمام را سنگ چین کرد ند که کسی از آن راه داخل نگردد. وارد صحن حمام شدند.فراشباشی فرمان شاه را ارائه داد.امیر خواسته بود عزت الدوله را ملاقات کند، یا پیغام برای او بفرستد و وصیت بکند. اعتماد السلطنه اجازه نداده بود.پس امیر به دلاک دستور داد رگهای هر دو بازویش را بزند و دو کف دستش را روی زمین نهاد ، در حالی که خون از بازوانش فوران داشت.در این وقت میر غضب به امر فراشباشی با چکمه لگدی به میان دوکتف امیر نواخت.چون امیر در غلتید ، دستمالی را لوله کرد ، به حلق امیر فرو برد و گلویش را فشرد تا جان داد. بلند شد ، گفت : دیگر کاری نداریم. از حمام بیرون آمدند و با اسبهای تندرو به تهران باز گشتند." 8 البته تاریخ به یاد دارد که حاج علي خان مراغه ای، خاصه فراشباشی دربار سپهر اقتدار ، همان کسی بود که امیر پیش از آن در حق او مهرباني هاي بسيار کرده بود و سرانجام او ماموریت اجراي فرمان کشتن او را پذیرفت. فرمان شاه این بود: "چاکر آستان ملائک پاسبان فدوی خاص دولت ابد مدت حاج علی خان پیشخدمت ، خاصه فراشباشی دربار سپهر اقتدار مامور است که به فین کاشان رفته میرزاتقی خان فراهانی را راحت نماید و در انجام این ماموریت بین الاقران مفتخر و به مراحم خسروانی مستظهر بوده باشد."( نقل از کتاب امیر کبیر و ایران.) روزنامه وقایع اتفاقیه که بنیانگذار آن شخص امیرکبیر بوده ،پیش از کشته شدن او به دست دژخمیان، در مورد مرگ زودرس او به علت بیماری پیشاپیش زمینه سازی کرده وبیشرمانه نوشته بود: " غلامی از غلامان عالی جاه جلیل خان یوز باشی که یکشنبه نوزدهم این ماه از فین وارد دارالخلافه شده مذکور داشت که میرزاتقی خان احوال خوشی ندارد ، صورت و پایش تا زانو ورم کرده است. موافق این اخبار چنان معلوم می شود که خیلی ناخوش باشد و می گویند که از زیادی جبن و احتیاطی که دارد قبول مداوا هم نمی کند و هیچ طبیبی را بر خود راه نمی دهد." 9 آری ، گویا این ملک نادره کاران را نمی پذیرفته و امیر نادره کاری بود که حضور او را برنتابیدند . " گر نادره معدوم شود هیچ عجب نیست".

آنچه در بناهای باغ فین چشمگیر بود، آمیختگی هنر و معماری استادان ایرانی است.آب نماها و فواره ها نیز بر زیبایی این باغ افزوده بودند . در جویبارهای باغ ، آب زلالی جاری بود که خاستگاه آن چشمه ای به نام " چشمه سلیمانی " در نزدیکی آن است. کف و دیوار ه های این آبراهها را با کاشی‌های فیروزه‌ای خوش رنگی پوشانده اند. حوضی هم در باغ فین است که آنرا "حوض جوش " نامیده اند و در آن مجموعا 160 حفره کوچک وجود دارد که یک در میان آب را فواره و مکش می کرده اند. 10 (تصویر 9) متاسفانه فواره ها از کار افتاده اند.

تصویر9 .حوض جوش در باغ فین کاشان. (عکس از نگارنده ) .

گفته اند که محاسبه آبرسانی باغ فین توسط "غیاث الدین جمشید کاشانی " ریاضیدان و ستاره شناس سده نهم هجری (زاده حدود 790 – در گذشته 832 ق/ ۱۴۲۹ م) انجام شده است. در باره او نوشته اند که دوره کودکی و جوانی جمشید با یورش‌ وحشیانه سپاهیان تیمور به ایران هم‌زمان بوده با این همه، او در آن شرایط پرتلاطم از آموختن دست بر نداشته است . سپس به سمرقند دعوت شده و رصد خانه ای بر پا کرده و ریاست آنرا را بر عهده داشته و تا پایان عمر نسبتا کوتاه خود در همین مقام بوده و در همان رصدخانه درگذشته است. از مهمترین آثار کاشانی " مفتاح الحساب " مهمترین اثرش در ریاضی به زبان عربی و "رساله محیطیه"(تصویر 10) که درآن او عدد پی را محاسبه کرده را می توان نام برد.9

تصویر 10. صفحه آخر از نسخه خطی رساله محیطیه اثر غیاث الدین کاشانی که در کتابخانه آستان قدس رضوی موجود است.( بر گرفته از دایره المعارف ویکی پدیا )

در باغ فین ، غیاث الدین کاشانی، با در نظر داشتن قانون اختلاف سطح نواحی مختلف زمین باغ و شیب آن و تقسیم فشار آب با به کار گیری لوله های سفالی با قطر های متفاوت ، کاری کرده بود که آب از فوا ره ها به یک اندازه خارج می شده است.10

تابلو کتابخانه ای به نام امیرکبیر نیز در باغ فین دیده می شد که راهنمای کاروان ما می گفت بانی نخست آن شخص امیر بوده است. متاسفانه این کتابخانه تعطیل بود و نتوانستیم از آن دیدن کنیم، اما در گوشه ای از باغ بساط کتاب بر پا بود. مانند همیشه با دیدن کتابها وسوسه شده و چند کتاب و لوح فشرده رایانه ای در مورد کاشان و ابیانه خریداری کردم. پس از دیدن حمامهای بزرگ و کوچک در باغ فین در میان انبوه بازدید کنندگان ، به هتل بازگشتیم تا اندکی بیاساییم . خوشبختانه ، در این سالها به دلیل اقبال گردشگران ، چند هتل خوب در کاشان ، قمصر ، ابیانه و نیاسر ساخته اند. هتلی که ما در کاشان در آن اقامت کردیم هم از امکانات نسبتا مناسبی برخودار بود. پس از خوردن ناهار ، نوشیدن چای و برخورداری از موهبت دوش آب گرم هتل، که بهترین راه زدودن خستگی بود، عصرگاه راهی ابیانه شدیم .

***

برای خواندن دیگر یادداشت ها و مطالب آقای دکتر عزیزی اینجا را کلیک کنید.

سفرنامه کاشان ، ابیانه ، قمصر و نیاسر – بخش اول (بوی گل را از که جوییم از گلاب)

مطالب مشابه :

جزئیات و عکس ها و اسامی قربانیان حادثه وحشتناک تصادف 2 اتوبوس(جاده قم- تهران)

برخورد اتوبوس با تریلر در محور بادرود - کاشان

تصادف اتوبوس با کامیون در آزاد راه کاشان - اصفهان 12 مجروح برجای گذاشت.

تور یک روزه قمصر - کاشان - مورخ 22/2/1390

بزودی خط اتوبوس بادرود –تهران دایر می شود

سفرنامه کاشان ، ابیانه ، قمصر و نیاسر – بخش اول (بوی گل را از که جوییم از گلاب)

گزارش صعود به قله کرکس

بلیط اتوبوس

کنفرانس خبری شهردار پرتلاش و خستگی ناپذیر کاشان

محدودیتهای ترافیکی اطراف مسجد جمکران و محورهای قم