بررسی تأثیروجود کمیته حسابرسی و تقلبات

بررسی تأثیروجود کمیته حسابرسی و تقلبات

مقدمه: حضرت علی (ع) درنام های به مالک اشترمی فرمایند:و بازرسان راستکار و وفادار برآنان (مأمورین حکومت)بگمار،زیرا خبرگیری و بازرسی نهایی تو درکارهای آنها سبب وادارنمودن ایشان است بر امانتداری ومدارا نمودن ونرمی با رعیت از یاران خویشتن را کاملا محافظت نمای واگر یکی ازایشان به خیانت ونادرستی دستش را بیاراید وخبرهای بازرسانت به خیانت او گرد آید،به گواهی هم آنها اکتفا کن.سپس باید او را کیفر بدهی و او را به کردارش بگیری وبی مقدار وخوارش گردانی و داغ خیانت براو بزنی و ننگ تهمت و بدنامی را چون طوق به گردنش بنهی.[1]
چکیده:هدف اصلی از این پژوهش دنبال کردن یکی از معزلات جامعه که همیشه در همه ی زمینه ها با آن دست و پنجه نرم می کنیم این تحقیق راجع به تقلباتی است که در شرکتها رخ می دهند که گاهی از دید حسابرسان ما به دلیل محدودیتهایی که شرکتها ایجاد می کنند پنهان می ماند و گاهی هم پنهان می شود. در حقیقت این مقاله نشان دهنده ی راهکارهایی است که می توان اعمال کرد و به یک جامعه ی سلامت از نظر مالی رسید و همچنین شرایط امروز جهان و ایران و تعریف کلی از تقلب در آن قید شده است.
تقلب:به اقدامات عمدی یک یا چند نفر از مدیران، کارکنان یا اشخاص ثالث اطلاق می‌‌شود که به ‌ارائه نادرست صورتهای مالی منجر شود. تقلب ممکن است دربرگیرنده موارد زیر باشد: • دستکاری،جعل یا تغییر اسناد ومدارک حسابداری یا سایر مدارک به‌ منظور به‌ دست‌آوردن مزایای مالی غیر ‌حق و غیر ‌قانونی، • سوء‌ استفاده ازداراییها یا سرقت آنها، • ارائه نادرست آثارمالی معاملات یاحذف آنها از اسناد و مدارک، ثبت معاملات بدون مدارک مثبته معاملات صوری. • به‌ کارگیری نادرست رویه‌های حسابداری.
اگرمؤسسات حسابرسی، کشف تقلب را به عنوان مرکز ثقل خدمات خود قرار ندهند نه تنها با خطرازبین رفتن اعتبارخود روبروخواهند بود بلکه بقای آنها نیزبه خطر خواهد افتاد. این ادعای گلین مدیر فنی انجمن حسابداران رسمی آمریکا تا چه اندازه میتواند واقعیت داشته باشد؟

افزایش اهمیت تقلب
تخمین دقیق میزان هزینه تقلب ومصداقهای آن معمولأ امری مشکل است زیرا بسیاری از تقلبها و سوء استفاده ها بنابر گفته فارل[2] کشف نمیشود وهمه موارد کشف شده نیز افشاء نمیشود و افزون بر این تأثیر مالی اقدامات مجرمانه نیز قابل اندازه گیری نخواهد بود.با این حال وبرمبنای تخمینی احتیاط آمیز هزینه تحمل شده ازسوی سازمانها تقریبا برابر 6% درآمد سالانه و یا بیش از400 میلیارد دلار در هر سال خواهد بود.به عبارت دیگر به صورت روزانه و برای هر کارمند مبلغی برابر با 9 دلار خواهد شد لازم به یادآوری است که در این محاسبه،هزینه های غیرمستقیم دیگری همچون هزینه های قانونی ، حسابداری ، بیمه وهزینه رفتن بهره وری ناشی ازاستخدام واخراج کارکنان درنظرگرفته نشده است.
افزون بر این ، براساس بررسی انجمن حسابداران رسمی آمریکا درسال 2002 میتوان منافع دیگری به شرح زیر برای یک سازمان و از طریق به کارگیری برنامه ها و کنترلهای قوی جهت جلوگیری و ممانعت از تقلب ،منظورکرد:
افزایش ارزش بازار،براساس بررسی انجام شده درآمریکا ازطریق تغییراعمال حاکمیت بد به خوب ، شرکتها
میتوانند بین 10تا 12 درصد افزایش درارزش بازارخود داشته باشند.
کاهش جریمه های دولتی، براساس اطلاعات ارائه شده درآمریکا ، شرکتها ازطریق جدیت دربه کارگیری برنامه ها
یی که مانع انحراف ازقوانین میشودتا 40%کاهش درجریمه ها خواهند داشت.
کاهش طرح دعاوی علیه شرکت ، حفظ نشان تجاری و شهرت آنها...
نارساییهای کنترلهای داخلی حسابداری:
این نارساییها ممکن است از تفکیک محدود وظایف یا دسترسی آسان کارکنان اداری ودفتری به مدارک حسابداری و
داراییها و یا روشهای غیرمدون ناشی شود. تفکیک محدود وظایف، ضعفی فراگیراست که میتواند به اجتناب کامل
حسابرس ازاتکا به کنترلهای داخلی بینانجامد و چنانچه در نتیجه عدم تفکیک کافی وظایف فردی در موقعیت ارتکاب
اشتباه و تخلف و اختفای آن قرار گیردحسابرس ناگزیر باید احتمال زیادی برای وقوع اشتباه و تخلف قائل شود .
تفکیک محدود میتواند محیطی را ایجاد کند که در آن مدارک مالی و داراییهای عینی به آسانی دردسترس کارکنان اداری ودفتری قرارگیرد.
یک فعالیت حرفه ای مانند حسابرسی،تنها زمانی میتواند ازدیدگاه منافع عمومی کارآمد تلقی شود که افراد شاغل در آن
از استانداردهای رفتار تجویز شده آگاهی داشته و نسبت به ،بکارگیری آنها در عمل نیزمتمایل وتوانا باشد.البته نمیتوان
از این حسابرسان انتظار برخورداری از مسئولیت نامحدود در زمینه ی مراقبت حرفه ای داشت.زیرا چنین توقعی هم
غیر منطقی و غیر منصفانه است . اما از سوی دیگر نیز،نمی توان آنها را برای اعمال مهارت هایشان از هر گونه
مسئولیت مبرا دانست،بنابراین مسئله ی اصلی ،برقراری موازنه ای منطقی و منصفانه بین این نقاط متضاد است.
هنگامی که رویدادهای جداگانه قادربه تغییروضع موجود باشند برقراری چنین موازنه ای فرآیندی مستمر خواهد
بود،فرآیندی که درآن غیرازحسابرسان و مجامع حرفه ای ذی ربط،جامعه نیزاستانداردهایی را که اعمال آنها از سوی
حسابرسان مورد انتظار است،تعیین می کند.این مهم،از طریق قانون گذاری دولتی،تصمیمات دادگاه ها و سایر روش-
های اعمال قدرت عمومی (ازقبیل اظهارنظرها وانتقادهای رسانه ای)تحقق می یابد.شواهد گردآوری شده در
خصوص رویکرد حسابرسان به مسئله ی مسئولیت حرفه ای،یکی ازنکاتی است که توجه ویژه ای را ایجاب میکند
–این شواهد حاکی ازاین است که حسابرسان یاتحت فشار شدید یا تهدید به این مسئولیت اقبال نشان داده اند (بایینگتون
وساتون،1991)ویا بدون درنظرگرفتن این فشارها،توجه آنها به این مسئله اساسأ ناچیز و حتی صفر بوده است
(فوگارتی،هیان و ناستون،1991) یک پاسخ متعارف به این انتقادها روشن،انتشار بیانه ای به منظور محدود کردن
مراقبت حرفه ای به چیزی است که برای حسابرسان و نهادهای مقررات گذاری حسابرسی قابل قبول باشد ،نه برای
انتظارات عمومی که در انتقادها مطرح می شود. نمونه ای از این امر،موضع گیری کنونی هر کدام از صاحب نظران
حسابرسی و مجامع حرفه ای اس که بر اساس آن،به رغم انتظار عموم مبنی بر اهمیت جستجو برای کشف تقلب ها و
اشتباهها ،وظیفه ی اصلی حسابرسان تمرکز بر اظهار نظر در خصوص کیفیت صورتهای مالی گزارش شده از نظر
اصول و استانداردهای حسابداری است.
نمونه اخیر ضعفهای حسابرسی ،همچون مورد انرون[3]،ادلفیا[4]،کوست[5]،ورلد کام [6]وهیئت را مجبور به تدوین استاندارد
حسابرسی شماره (اس-ای-اس9999)کرد که به شرح زیر می باشد:
v     تاکید بیشتری بر روی تردید حرفه ای داشته باشد به این معنا که به جای فرض بر صداقت و درستی مدیریت،
گروه حسابرسی باید به صورت گروهی و در ابتدای هر کار حسابرسی،با نحوه قوع تقلب در گیر شود و برای آن راه حل گروهی پیدا کند.
v     به گرد آوری اطلاعات برای ارزیابی ریسک تقلب اقدام کند و اینکار را از طریق پرس و جوهای کاملتری از مدیریت ،نتایج ناشی از روشهای تحلیلی ،در نظر گرفتن عوامل ریسک زا و سایر موارد انجام دهد.
v     آزمونهای قویتر و متمرکزتری را انجام دهد.
v     توانایی مدیریت در بی اعتنایی به کنترلهای داخلی را مد نظر خود قرار دهد.
v     احتمال تقلب را در ارزیابیهای خود در نظر بگیرد .
v     تقلبهای کشف شده را به بخش های کلیدی گزارش کند.

در واقع،این استاندارد برای ایرادهای گرفته شده به حرفه در ناتوانی آن در کشف تقلبهای عمده ای که اخیرا آشکار
شده وجلو گیری از کاهش اعتبار حرفه ،رهنمودهای عملی تر و واقعیتری را برای افزایش کیفیت حسابرسی در جهت
کمک به جلوگیری ،افشا و گزارش تقلبها ارائه کرده است.
جایگاه تقلب در حسابرسی مالیاتی
تقلب-تحلیل و کشف
انجمن حسابداری رسمی آمریکا در سال 1997باهدف کمک به تأمین انتظارات عموم و حسابرسان برای اطمینان
یافتن معقول از نبود تحریفهای با اهمیت در صورتهای مالی که معلول تقلب یا اشتباه هستند،بیانه استاندارد حسابرسی شماره 82 را منتشر کرد.
این بیانیه به جنبه های عملی تقلب با نظام مند کردن روشهای حسابرسی برای فراهم کردن اطمینان معقول در ارتباط
با تعریف های برخاسته از تقلب می پردازد و از حسابرسان توجه به موارد زیر را طلب می نماید :
الف-ارزیابی و مستند کردن مخاطره قلب تهدید کننده
ب-فراهم کردن زمینه لازم برای طبقه بندی عوامل مخاطره تقلب
ج-واکنش به موقع به مخاطره تقلب تهدید کننده
د-ارزیابی نتایج آزمون های حسابرسی مرتبط با مخاطره تقلب
ه-اطلاع رسانی تقلب به مدیریت،کمیته حسابرسی و دیگران
از دیدگاه بیانیه شماره82،"تقلب"در یک دیدگاه محدودتر و قابل قبول حسابرسان به شرح زیر تعریف کرده است:
(اگر چه تقلب،یک مفهوم قانونی فراگیر است،اما علاقه حسابرس مخصوصا به کنشها متقلبانه معطوف است که علت تحریفی با اهمیت در صورتهای مالی هستند.)
از این رو،به تعریف دو منبع مخاطره با اهمیت می پردازد که شامل:1-گزارشگری مالی متقلبانه2-سوء استفاده از
داراییها(اختلاس)است. این دو نوع تعریف به عدم انطباق ارائه صورتهای مالی با اصول پذیرفته شده شده حسابداری منجر میشود وباعث می گردد که حسابرسان نظری مشروط ارائه نمایند.
از دیدگاه انجمن بازرسان رسمی تقلب آمریکا(ترفندهای فساد مالی)به رفتارهایی اشاره دارد که بر اساس آن افراد متقلب با روشهای نادرست از نفوذ فرد در یک معامله تجاری استفاده می کنند تا بر خلاف وظیفه شان در برابر کارفرمایان یا حقوق دیگران ،منافعی را برای خود یا دیگری به دست آورند.این ترفندهای فساد مالی شامل تضاد منابع،رشوه خواری،انعام های غیر قانونی و رسواگری اقتصادی است.
اگرچه بیانیه شماره 82 صراحتأ به ((ترفندهای فساد مالی ))مورد اشاره انجمن بازرسان رسمی تقلب نپرداخته است اما در صورت تأثیر با اهمیت بر صورتهای مالی جزء مصادیق این استاندارد قرار میگیرند.
تقلب از یک فرایند ویک الگوی چرخه ای شکل میگیرد. در متون حسابرسی مشخص نشده است که آیا تقلب به فرایندهای چرخه ای وتکراری شکل میدهد .ویژگی چرخه ای به کنش ها عمودی (تقلب)و خصوصیت تکراری بر اشتباه های غیر عمدی دلالت دارد. بر این اساس ،اشتباهات غیر عمدی تکرار پذیرند اما تقلب ها معمولا چرخه ای هستند مثلا استفاده از نشانی نادرست بر روی پاکتها و نامه های شرکت در هربار که نامه ای ارسال می شود یک اشتباه تکرار پذیر به شمار می رود .بر عکس ،استفاده غیر مجاز و غیر قانونی از پاکت ها و ابزارشرکت دیگران برای گزارش اطلاعات جعلی و ساختگی یک تقلب است که می تواند در یک چرخه رشد کند. حسابرس مستقل زمانی به صفت های یک تکرار پی می برد که از کارکنان و روشهای یکسان از سالی به سال دیگر استفاده کند. متقلبان ،تعدیل نماینده مازاد بر اینکه ،وجود ماهیت چرخه ای میتواند موجود تقاضا برای دریافت گزارش حسابرسی گردد.یعنی ،طبق بیانیه شماره 82 محرکهای تقلب را می توان به دو گروه طبقه بندی کرد:
الف)عوامل مدیریتی:مربوط به قابلیت های مدیریتی از جمله فشارها،سبک و شیوه مدیریتی در ارتباط با کنترل های داخلی وفرایندهای گزارشگری مالی است .
1-الف)عوامل صنعتی :شامل شرایط اقتصادی و مقررات حاکم بر عملیات شرکت می باشد.
2-الف)عوامل عملیاتی و مالی :برگرفته از ماهیت کسب و کار و شرایط مالی و سود آوری شرکت است.
ب)فرصت های بدست آمده که محرکهای مهم برای تقلب هستند . این امر می تواند با زیر پا گذاردن سیاست ها و
روش های کنترل داخلی یا منبع طلبی از نبود و سستی کنترلها در یک شرکت صورت گیرد.
موارد مربوط به فرصتهای بدست آمده در پس سوء استفاده از داراییها عبارتند از:
1-ب)حساسیت پذیری در برابر سوء استفاده متقلبانه از دارائی ها
2-ب)نبود کنترل های لازم به منظور منع یا کشف سوءاستفاده متقلبانه از دارائی ها
انگیزش و فرصت های درک شده تاثیر دو سویه بر یکدیگر دارند .به عبارت دیگر،انگیزش نیرومند ،ضرورت و نیاز به یافت نارسایی های سیستم کنترل داخلی ،ایجاد ترفندهای تقلب آمیز را افزایش می دهد .به همین ترتیب ،افزایش کنترل های ضعیف و ناکافی امکان دارد متقلبان را وسوسه به دزدی کند. از این جهت برای افزایش موانع تقلب،کارفرمایان باید از طریق مطلع کردن کارکنان ازتصمیماتی چون برخورد شدید با متقلبان و اخراج آنان رسوخ کنند.
یک رویکرد مثبت تر در پیش گیری بلند مدت از تقلب آن است که کارفرمایان باید نگران رفاه کارمندان خود باشند و کنترل های داخلی فقط زمانی می توانند اثر باز دارنده داشته باشند که کارکنان به وجود چنین کنترل هایی پی ببرند. در واقع ،کنترل های پنهان فاقد اثر باز دارنده هستند و بر عکس،کنترل های غیر مستقر اما احساس شده توسط کارکنان دارای ارزش بازدارندگی هستند.در حقیقت ،محرک تقلب نوعا سه چیز است:1-طمع برای دریافت منافع بیشتر 2-مقاومت در برابر از دست دادن چیزی که امنیت خاطر می آورده است 3-فشارهایی برای انجام تمام عوامل تکرار شونده و تناوب با گرایش روبه رو شد.
خلاصه‌ای ازوضعیت امروزجهان در جریان حدود صد سال اخیر،جامعه همواره انتظارداشته است حسابرسان تقلبها را کشف کنند و حرفه حسابرسی وضعیت خود را در طیف تشخیص و کشف تقلب ،به‌ عنوان هدف اولیه و اساسی حسابرسی ،به ‌طرف دیگر آن یعنی انکار مسئولیت نسبت به‌ این امر،تغییرداده است. درسالهای اخیر،حرفه درپاسخ به فشارجامعه و دولتمردان،دوباره مسئولیتهایی را در کشف تقلب پذیرفته است. درعمل،حسابرسان‌ کارهای حسابرسی را به‌ گونه‌ای برنامه‌ ریزی و اجرای می‌کنند که انتظار معقول برای کشف تقلب وجود داشته باشد.
.حرفه همچنین مسئولیت ارزیابی کفایت سیستم کنترلهای داخلی را که توسط مدیران شرکت جهت کشف یاجلوگیریاز تقلب ایجاد شده، پذیرفته است. علاوه براین درسالهای اخیرحرفه حسابرسی وظیفه بیشتری را درگزارشگری پذیرفته است. یعنی علاوه بر وظیفه گزارش تقلب کشف‌ شده درحین حسابرسی به مدیریت   و سهامداران، وظیفه گزارشگری تقلب به زمانیکه این امر،نفع عمومی داشته باشد) راپذیرفته است. با وجود تغییردروظایف حسابرسان، تقلب درشرکتها ادامه یافتهاست وبه‌عنوان معضل اقتصادی واجتماعی فزاینده ومهم ظاهرمی‌شود. روشن ست که وظیفه حسابرسان وعملکرد آنان هنوز بسیار پایینترازسطح انتظارجامعه است.
حسابرسان بامشکلات اساسی در مورد کشف وگزارشگری تقلب روبرویند. تقلب (بویژه ازطرف مدیران) ممکن است به ‌دقت پنهان شود. فرآیند حسابرسی نیازبه اعتماد و همکاری متقابل بین حسابرس ومدیران دارد که ممکن است در صورت گزارش ‌کردن در مورد تردید یا تقلبات کشف‌ شده به ‌وسیله حسابرسان ،تنزل یابد. علاوه بر این، در جامعه توافقی همگانی درموردحداقل میزانی نوع تقلبی که معقول است حسابرس کشف کند،وجود ندارد. با این حال حرفه حسابرسی تمایل دارد تا حد امکان وبرای جلب رضایت و اعتبار جامعه از انتقادات جامعه و سیاستمداران پرهیزکند.. تقریبا در همه دنیا، موضوع مسئولیت حسابرسان در مورد کشف و گزارشگری تقلب، حیطه‌ای اولویت‌دار محسوب می‌شود و سئوالات زیردراین زمینه ، درخورتحقیق است
راهنمای افزایش توانایی حسابرس درکشف تقلب چیست؟
ارزیابی محیط کنترلی تا چه اندازه درکشف وکاهش تقلب می‌تواند کمک‌ دهنده باشد؟
چه میزان تقاضا برای رسیدگی های ویژه (کارآگاهی) بیشتر،برای حسابرسان وجود دارد؟ سوابق نشان داده است که مسئولیت حسابرسان درمورد کشف وگزارشگری تقلب بحثی جدی است و به ‌سادگی حل نمی‌شود. ضروری است روشن ‌بینی بیشتری در مورد انتظاری که ازحسابرسان می‌رود و تعهدات بیشترحرفه درپاسخگویی به تعیین انتظارات واقع بینانه جامعه به‌ کاررود.. مواردی درجهت افزایش این مسئولیت مشخص شده است. اگر این گامها برداشته شود ، فاصله بین انتظارات جامعه ازحسابرسان ومیزانی که از حسابرسان استفاده می‌شود کاملا" کاهش خواهد یافت.
v .نگاهی به وضعیت ایران درایران موضوع تقلب،اختلاس واعمال غیر‌قانونی ازدیربازمطرح ومورد توجه قانونگذاران بوده است.
v در قانون تجارت ایران،مسئولیت درستی وبه ‌موقع بودن صورتهای مالی ازمسئولیتهای هیئت ‌مدیره شرکت (ماده 232)،واظهارنظرنسبت به درستی صورتهای مالی وگزارش هرنوع تخلف، تقصیر یا جرم از وظایف بازرسی ماده 148) وتوزیع سود موهوم (ماده 258) واستفاده مستقیم یا غیرمستقیم اموال یا اعتبارات شرکت (ماده 269) جرم تلقی شده است. استانداردهای حسابرسی نیزکه ازابتدای سال 1378 لازم‌ الاجراشده،دربخشهای 24 و 25 به تقلب،اشتباه وعدم رعایت قوانین ومقررات توسط واحد امور در رسیدگی پرداخته است. طبق استانداردهای حسابرسی،موارد بالا،به ‌دوگونه برصورتهای مالی تأثیر می‌گذارد: مستقیم (تأثیرآثارتقلب،اشتباه واعمال غیر‌قانونی برصورتهای مالی) وغیرمستقیم (ارزیابی اثراظهارات مدیریت درصورت کشف موارد تقلب،اعمال غیر‌قانونی . ازطرفی تقلبات و اعمال غیر‌قانونی را می‌توان به دو گروه دسته‌بندی کرد: مواردی که مدیران شرکت درآن مشارکت دارند ومواردی که درزیرمجموعه وبدنه هرسازمان ممکن است روی دهد. بدیهی است گروها اول ازاهمیت بیشتری برخورداراست؛ازاین رو حسابرس وبازرس قانونی، باید تلاش بیشتری درجهت کشف آن به ‌کار برد. بی‌ شک موارد تقلب واعمال غیر‌قانونی، مشخص با نیت پنهان‌ ماندن انجام می‌شود ،بنابراین انتظار نمی‌رود درجریان رسیدگیهای معمولی کشف شود. بدین لحاظ، باید ابتدا واحدهایی را که ذاتا" ممکن است به ‌دنبال اینگونه شرایط باشند شناسایی کرد. گفته می‌شود، درشرایط زیر امکان برخورد با موارد تقلب واعمال غیر‌قانونی بیشتراست:
v وجود مدیریت نادرست یا ناکاردان،
v وجود فشارهای غیر‌عادی درون ویا برون ‌سازمانی،
v وجود معاملات غیر‌عادی،
v وجود دشواری درک شواهد توسط حسابرس. درباره اشکالات موجود درمدیریتها می‌توان به مواردی چون تسلط یک مدیر یاگروه یک وچکازمدیران بر واحد مورد رسیدگی، وجود ساختار پیچیده وغیر‌ضروری سازمان، کوتاهی دررفع نکات ضعف کنترلهای داخلی، تغییرات زیاد درترکیب اصلی مدیریت مالی وکمبود چشمگیر کارکنان امور مالی وتعویض مکرر مشاوران حقوقی ویاحسابرسان اشاره کرد. درباره شرایط غیرعادی درون یابرون ‌سازمانی به مواردی چون صنعت روبه ‌ضعف ،کمبود سرمایه درگردش به‌دلیل کاهش سودآوری یاسرعت بیش ازحد توسعه،کاهش شدید کیفیت سودآوری، نیاز واحد به‌ روند فزاینده سودآوری برای پشتیبانی ازقیمت سهام خود،سرمایه‌گذاری درصنایع یامحصولات یکه مشخصا" با تغییر فراوان روبه ‌رو ست ،اتکای بیش ازحد واحد مورد رسیدگی بر یک یا تعداد اندکی محصول یامشتری، فشارهای مالی وارد برمدیران ارشد وفشاربربخش مالی وحسابداری برای تهیه وارائه صورتهای مالی درفرصتی بسیار کوتاه تأکید می‌شود. وجود معاملات غیرعادی، به‌ویژه دراواخر دوره مالی که اثر عمده‌ای برسود دارد، وجود معاملات پیچیده یا نحوه عمل‌ها یپیچیده حسابداری،وجودمعاملات بااشخاص وابسته وپرداختهای درخورتوجه وبی‌تناسب بابت خدمات دریافتی،نمونه‌هایی ازمعاملات غیر‌عادی است. وبالاخره دشواری درکسب شواهد توسط حسابرس به موضوعاتی چون وجود مدارک ناکافی (برای مثال پرونده‌های ناقص، ثبتهای تعدیلی فراوان، معاملات ثبت شده خارج از‌ روال عادی و وجود مغایرات بین دفاترکل ومعین)،مستند ‌سازی ناکافی معاملات (مانند نبود مجوز صحیح، دردسترس نبودن مدارک وایجاد تغییرات یاجعل درتهیه اسناد، به‌ویژه درمورد معاملات عمده یا غیر‌عادی )،وجوداختلاف فراوان بین مدارک حسابداری وتأییدهای دریافتی ازاشخاص ثالث، شواهد حسابرسی متناقض و تغییرات غیر‌قابل‌ توجه درنسبتهای عملیاتی وپاسخهای طفره‌ آمیز یاغیرمنطقی مدیریت به پرس‌وجوهای جاری،می‌پردازد. افزون براین درمحیطهای رایانه‌ای به مواردی چون ناتوانی دراستخراج اطلاعات ازپرونده‌های رایانه‌ای به‌ دلیل نبود یا به هنگام نبودن مستندات مربوط، وجودتغییرات زیاد دربرنامه‌ها بدون مستندسازی، تصویب وآزمون وعدم توازن کلی عملیات رایانه‌ای وپایگاه های اطلاعاتی با حسابها ،اشاره شده است.مسئولیت پیشگیری وکشف تقلب وسایر اعمال غیر‌معمول با هیئت‌ مدیره هرشرکت است وحسابرس وبازرس قانونی نیزخواه وناخواه با آن درگیر می‌شود. برخوردی ریشه‌ای با تقلب مستلزم بررسی گسترده پیرامون انواع تقلب، متقلبان، آسیب‌دیدگان ازتقلب، مسئولیت حسابرسان درتقلبهای گذشته، لزوم حسابرسیهای ویژه درکشف تقلبات ومشکلات سیستمهای رایانه‌ای است که ازحوصله این مقاله خارج است. به‌عنوان نقطه شروع به‌چند نکته درباره مقایسه حسابرسی مالی باحسابرسی ویژه برای کشف تقلب،اشاره می‌شود:
1- حسابرسی ویژه برای کشف تقلب مشابه حسابرسی مالی نیست. اما تفاوت بیشتر درطرزتفکراست نه روش‌ شناسی. 2- حسابرسان درگیردرحسابرسی ویژه برای کشف تقلب مشابه حسابرسان درگیردرحسابرسی مالی نیستند2. محورکارحسابرسان درگیر درکشف تقلب تاکید براستثناها ،موارد غیر‌معمول، تخلفات حسابداری ،والگوهای رفتاری است نه اشتباهات و موارد حذف‌ شده. 3-مبنای آموزش درحسابرسی ویژه برای کشف تقلب تجربه است،نه کتابها و متون حسابرسی. آموزش دراین زمینه مثلآ است که حسابرس مانند یک سارق فکرکند که ضعیفترین حلقه درسیستم کنترل داخلی کداماست؟
4-از دیدگاه حسابرسی مالی ، تقلب،ارائه نادرست وعمدی رویدادهای مالی بااهمیت است. ازدیدگاه حسابرسیِ تقلب،تقلب ارائه نادرست وعمدی رویدادهای مالی است. 5- تقلب با انگیزه‌های اقتصادی،خودخواهی،فکری (ایدئولوژی ،ذهنی وروانی انجام می‌شود. ازاین موارد،انگیزه‌های اقتصادی ازهمه رایجتراست. 6- تقلب،دربرگیرنده نظریه‌ها ی ساختاری افته انگیزش،فرصت ونفع مادی است. 7- تقلب درمحیط حسابداری رایانه‌ای می‌تواند درهریک ازمراحل پردازش- ورودی یا درونداد، میانداد وخروجی یا برونداد-
انجام شود.
8- تقلبهای مرحله ورودی (ورود اطلاعات نادرست یا متقلبانه) ازبقیه رایجتر است- رایجترین زمینه‌های تقلب درکارکنان سطح پایین،موارد پرداخت (بدهی ها،حقوق وادعاهای مربوط به هزینه‌ها و مزایا) است. 9- رایجترین زمینه‌های تقلب درسطوح بالای مدیران،هموارسازی سود (به ‌تعویق انداختن هزینه‌ها ،ثبت زود ‌هنگام فروش وارزیابی بیش ازواقع موجودیها است. 10- تقلبها ی نوع حسابداری اغلب از نبود کنترلها، نه ضعف آن،سرچشمه می‌گیرد. 11- رویدادهای متقلبانه به‌ صورت تصاعدی رشد نمی‌یابند،اما زیان ناشی ازآنها چنین است. 12-تقلبهای حسابداری اغلب برحسب اتفاق کشف می‌شود نه برپایه اهداف یا طراحی حسابرسی. بالغ بر 90درصد تقلبهای مالی برحسب اتفاق کشف می‌شوند 13پیشگیری تقلب منوط به اعمال کنترلهای مناسب ومحیط کاری است که درآن برای درستکاری کارکنان وروابط عادلانه میان آنها ارزش قائل می‌شود.
نتیجه:هدف از حسابرسی کشف تقلب نیست ، بلکه تطابق دادن صورتهای مالی با اصول و درست بودن آنها میباشد حال در این بین امکان دارد، زمانی که حسابرس به صورت رندوم یا هر نوع ازانواع رسیدگیها مسئول پیگیری صورتهای مالی شرکتی باشد ،شاهد تقلباتی باشد که باید افشاء شود و یا تصحیح گردد و همانطور که در متن مقاله شاهد آن بودیم بیش از 90%تقلبات به صورت اتفاقی کشف می شود.
نظر خودم:به عقیده ی بنده ،عضو کوچک و نوپا در این رشته ی تحصیلی برای حل مشکلات که با آن مواجه هستیم باید تمام راههای نفوذی که می شود تقلب کرد را ،بست .همچنین کنترلهای داخلی را بیشتر کرد باید تعداد حسابدارهای شاغل درقسمت مالی شرکتها را افزایش داد.جامعه به تمامی صورتهای مالی که توسط حسابرسان تایید می شود اتکا می کنند و همین باعث میشود که مردم مشتاق برای سرمایه گذاری در شرکتهای پذیرفته و ثبت شده باشند باید به اعتماد مردم احترام گذاشت .امید است با طرح درست مسئله،مسئولان ذی ربط با کمک طیفی از کارشناسان گوناگون- که باید با اعتقاد قلبی به موشکافی موضوع بپردازند و بتوانند راه‌حل‌های کاهش بیش از پیش فسادهای اقتصادی را بیابند.
تشکر و قدردانی
در این قسمت جا دارد که از تمامی اشخاصی که به من در گرد آوری این مطالب و در این مسیر یاری نمودند تشکر و قدر دانی نمایم .از جمله :جناب آقای دکتر هدایتی دزفولی ،آقای دکتر هاشم نیا،استاد گرامی آقای شیخیان،آقای علی سام دلیری و سرکار خانم بهیفر.
منابع اصلی:
-کتاب فلسفه ی حسابرسی/نویسنده یحیی حساس یگانه-تهران. شرکت انتشارات علمی و فرهنگی،1384
-کتاب :حسابرسی مالیاتی و کشف تقلب/مؤلف حمید رضا اعظمی چهره برق(با اهتمام شهرام هاشم نیا ،محمد وصایتی)،1389
-مقاله مسولئیت حسابدار در قبال تقلب /نوشته ی محمدرضا نادریان محمدجوادصفار.www.accountable.blogfa.com
-مقاله فعالیتهای تقلب آمیز و آینده ی حرفه حسابداری رسمی /پیمان حیدری مقدم.www.phm123.blogfa.com

بررسی تأثیروجود کمیته حسابرسی و تقلبات

مطالب مشابه :

تسلیم برابر تغییر ذائقه مخاطب ایرانی یا احساس خطر؟! + فیلم

کیهان: بازگشت فتنه‌گران نقابدار

دلیل اصلی توقف مذاکرات کارشناسی ایران و 1+5 چه بود؟

پیش‌بینی قیمت آی‌فون 5s در ایران - شیراز

سهام پدیده چهار برابر گرانتر از ارزش واقعی / ارزش پدیده سه برابر بانک صادرات

موانع استقرار و توسعه سيستم هزينه يابي كيفيت COQ در شركتهاي توليدكننده كالاهاي مصرفي بورس اوراق بهاد

رویکردی به ساخت و پیاده‌سازی سیستم هوش تجاری

ضرورت واکنش هماهنگ به رشد حبابی قیمت داراییها.شیراز

بررسی تأثیروجود کمیته حسابرسی و تقلبات

برخوردفیزیکی باحرمت‌شکنان برعهده حکومت است .بورس شیراز