شیوه های ارزشیابی نوین درس مطالعات اجتماعی

شیوه های ارزشیابی نوین درس مطالعات اجتماعی

ارزشیابی عبارتست از فرآیند منظم برای تعیین و تشخیص میزان پیشرفت یادگیرنده در رسیدن به اهداف آموزشی. اهمیت ارزشیابی به عنوان یکی از مهمترین بخشها در آموزش از آنجا ناشی می شود که ارزشیابی موجبات آگاه شدن دانش آموز از میزان موفقیت و پیشرفت تحصیلی خود ، آگاه شدن معلم از میزان موفقیت اجرای یک برنامه آموزشی – درسی ، تجدید نظر در شیوه های یادگیری و برنامه ، تصمیم گیری درباره ادامه روند کار مبتنی بر نیازهای دانش آموزان و همچنین آگاه شدن والدین را از تحقق اهداف آموزشی فراهم می آورد.

توصیه روش های مناسب ارزشیابی مطالعات اجتماعی

مقدمه :

ارزشیابی در نظام کنونی :

در چاچوب نظام ارزشیابی کنونی در دوره ابتدایی و راهنمایی ، نیمی از نمره ( 10 نمره ) به ارزشیابی کتبی پایانی و نیم دیگر ( 10 نمره ) به ارزشیابی مستمر یا تکوینی اختصاص داده شده است

الف – ارزشیابی مستمر یا تکوینی : ارزشیابی مستمر به معنای امتحان مکرر که آرامش روانی کودکان و نوجوانان را بر هم می زند نیست و به معنای ارزشیابی در جریان فرآیند یادگیری است . لذا برخلاف آنچه که امروزه به غلط تحت عنوان ارزشیابی مستمر در مدارس انجام می گیرد نمره ارزشیابی مستمر نیز الزاما از نمرات ارزشیابی پایانی پیروی نمی کند .

معلم موظف است برای هر یک از دروس در پایه های مختلف با توجه به عملکرد مورد انتظار در فعالیت های یادگیری یک لیست ارزشیابی تنظیم کند و با توجه به آنکه ممکن است قادر به پر کردن لیست برای همه دانش آموزان نباشد سعی شود که در طول هر نوبت ( ترم تحصیلی) برای هر دانش آموز حداقل سه بار لیست ارزشیابی علامت گذاری شود.

روش های پیشنهادی برای ارزشیابی تکوینی یامستمر:

1- ثبت رویدادهای مهم ازعملکرددانش آموزان دریک مجموعه(پوشه کار):دراین روشکه شامل(نوشته ها،عکس ها،فیلم،کارباکامپیوتر،مدل ها،نوآوری ه،گزارش،دفترچه تمرین،تحقیق،نمونه سوالات،....)

2- انجام پروژه فردی یاگروهی:پروژه کوشش علمی یک دانش آموزرادرحیطه مورد علاقه خودش نشان می دهد.به اواین امکان را می دهدتاآزمایش کند،تصمیم بگیرد،فرضیه بسازد،ایده هارا بررسی وامتحان کند،بدنبال راه حل هایی بگرددو از همه مهمتر درباره خود و دنیای اطراف خود مطالعه کند.

3 – به نمایش گذاردن مهارت ها : در نمایش دانش آموز یا دانش آموزان مهارت های یاد گرفته شده را به روش هایی که از آنها خواسته می شود به نمایش می گذارند و نمایش آنها مورد ارزیابی قرار می گیرد . ( مثال ایفای نقش ، کنفرانس ، مصاحبه با دیگران و .... )

4 – مشاهده و استفاده از آن در ارزشیابی :

متخصصین چهار شیوه مشاهده به شرح زیر ارائه نموده اند :

الف – مقیاس درجه بندی : نقاط روی مقیاس توصیف می شوند و توصیف ها عبارت هایی هستند که به صورت رفتاری نشان می دهند که دانش آموز مورد مشاهده در مراحل مختلف مقیاس چگونه عمل می نماید.

ب – چک لیست ها : در فرم ها و برگه ها فهرستی از رفتارهایی که قرار است که مورد ارزیابی قرار گیرند تهیه می شوند و به صورت کمی یا توصیفی ارزیابی می شوند.

ج – سوابق تراکمی : در این روش که تمام پاسخ های فردی را در خلال مدت معینی در بر گیرد اطلاعات جمع آوری و در مورد پیشرفت تحصیلی دانش آموز در موضوع خاص اظهار نظر می شود .

د – یادداشت رویدادهای مهم : این روش معمولا برای اندازه گیری نتایج عاطفی و روانی حرکتی می توان استفاده کرد .ولی ارزشیابی آموزشی شامل توصیف واقعی از رویدادها و اتفاقات معنی داری است که معلم در نتیجه مشاهده از رفتار دانش آموز در جریان آموزش یادداشت می کند.

5 – روش یادداشت های روزانه ( خود ارزیابی ): در این روش از دانش آموز خواسته می شود تا احساسات و تجارب یادگیری ، فعالیت های کلاسی خود را به طور روزانه یادداشت کند و برای ارزیابی در اختیار معلم قرار دهد یا در کلاس و در گروه خود مطرح نماید.

6 – اظهار نظر های کتبی و شفاهی معلم درباره بهبود عملکرد دانش آموز و پرهیز از نمره: این روش شامل اظهار نظرهایی است که به صورت توصیفی توسط معلم درباره دانش آموز می شود.این اظهار نظرهامی تواندبصورت شفاهی به دانش اموزگفته ویابه صورت کتبی ثبت وبه اطلاع او یاخانواده وی برسد.

7- ارائه ی کارهای عملی به دانش آموزان: براساس دروس ومحتوای ارائه شده و به منظور تثبیت یادگیری و شناسایی و ارزشیابی میزان یادگیری ، انجام کارهایی به دانش آموز واگذار می شود مانند : تهیه نشریه ، جمع آوری اطلاعات ، تهیه گزارش ، ساخت ابزار ، مطالعه و خلاصه نویسی کتاب و متون علمی ، شرکت در جلسات خاص و .....

8 – انجام آزمون های عینی یا بسته پاسخ : از انواع آزمون های عینی یا بسته پاسخ ( چند گزینه ای ، جور کردنی ، صحیح غلط ) و آزمون های کوتاه پاسخ به صورت کتبی استفاده می شود.

9 – استفاده از پرسش های شفاهی : معلم به تناسب محتوای درس و نحوه آموزش از دانش آموزان سئوالاتی را به صورت شفاهی می پرسد.

10 – استفاده از سئوالات تشریحی به صورت توصیفی ، تحلیلی و خلاصه نویسی : در این روش یک یا چند سئوال تشریحی برای دانش آموزان مطرح می شود و از آنها خواسته می شود که پاسخ ها را بنویسند.

11 – مشارکت دادن دانش آموزان در ارزشیابی از خود یا دیگران در این روش زمینه هایی فراهم می گردد تا دانش آموز کار خود یا همکلاسی هایش را مورد ارزیابی قرار دهد . نمونه ی ساد آن تعویض برگه های دانش آموزان به یک سئوال یا سئوالات می باشد که تصحیح آن توسط دانش آموزان با راهنمایی کلی معلم صورت می گیرد.

12 – انجام دادن فعالیت پایانی هر درس

13 – جمع آوری عکس وتصویر و ارائه به کلاس

14 – تهیه گزارش از بازدید علمی

15 – نقاشی از محیط پیرامون

16 – نوشتن داستانهای تخیلی

17 - جمع آوری مطالب مرتبط با درس از روزنامه تلویزیون و...

18 – ترسیم نقشه نمودار و جدول و .....

19 – تهیه روزنامه دیواری

20 – تدریس یک درس توسط دانش آموز در ارزشیابی مستمر باید به تفاوت های فردی دانش آموزان توجه شود و با توجه به استعداد ها و توانایی های دانش آموزان در حیطه های مختلف مهارتی باید اولا روند پیشرفت دانش آموزان مد نظر قرار گیرد که اگر پیشرفتی نداشت علت بررسی و راهکار مناسب اتخاذ شود و دوما مجموع فعالیت های دانش آموزان متناسب با توان و استعداد های وی در نظر گرفته شود.

ارزشیابی پایانی ارزشیابی پایانی در دو نیمسال انجام می گیرد؛

نیمسال اول نیمی از کتاب و محتوای درسی و در نیمسال دوم ( خردادماه ) تمام کتاب را در بر می گیرد.این ارزشیابی درپایه سوم ابتدایی بصورت شفاهی ودربقیه پایه ها (چهارم ،پنجم تاسوم راهنمایی) به صورت کتبی برگزار می شود.

در ارزشیابی پایانی(چهارم ،پنجم تاسوم راهنمایی) یک آزمون بیست نمره ای شامل انواع سئوالات عینی ، تشریحی و عملکردی طراحی می شود. در ارزشیابی های کتبی – پایانی بخشی از اهداف که در قلمرو دانش و حقایق قرار می گیرد از طریق آزمون های کوتاه پاسخ و تشریحی و بخشی دیگر از مهارت های قابل سنجش در آزمون کتبی مانند ( نقشه خوانی ، ترسیم ، تکمیل و تحلیل و تفسیر نمودار، مرتب نمودن فرآیند های روی شکل ، نامگذاری اشکال و اجزای تصویر و .....) و بخشی از نگرش ها از طریق طراحی موقعیت ها و فعالیت هایی که معلم طراحی می کند همگی در حین آزمون پایانی به صورت آزمون عملکردی مورد ارزیابی قرار می گیرد.

نکات لازم در هنگام برگزاری آزمون: 1 – قبل از شروع آزمون با دادن توضیحات و ارائه راهنمایی های لازم باید در دانش آموزان آمادگی روحی ایجاد کرد. 2 – جلسه امتحان باید کاملا آرام و ساکت باشد و محیطی لذت بخش داشته باشد و از هر گونه صحنه سازی وحشت انگیز پرهیز شود. 3 – وقت کافی برای پاسخ دادن به پرسش ها به دانش آموز داده شود. 4 – اگر دانش آموز در هنگام برگزاری آزمون سوالی داشته باشد باید به آن پاسخ داده شود اما نباید آنها را به سئوال کردن تشویق کرد . 5 - دانش آموز اگر امتحان را بی فایده و بر خلاف عدالت تصور کند به تقلب دست می زند. 6 – ارزشیابی باید به گونه ای باشد که به احساس موفقیت دانش آموزان منجر شود. 7 – در یک آزمون دادن دو نوع سئوال که ترتیب آنها متفاوت است تقلب را به حداقل می رساند. 8 – تا حد امکان باید کوشید تا آزمون منصفانه برگزار شود . 9 – هر دانش آموز باید در جلسه امتحان طوری بنشیند که امکان مشاهده اوراق دیگر دانش آموزان به حد اقل برسد .

بعد از آزمون چه باید کرد:

-نتیجه آزمون را بایدهرچه سریعترفقط به خود دانش آموزاعلام کرد. -پاسخ دانش اموزان جداگانه تجزیه وتحلیل گرددتانقاط ضعفوقوت هریک از انها مشخص شودومیزان کارایی روش تدریس اشکارگردد. -خلاصه ای از اشتباهاتی که درهرهریک ازپرسش هادیده می شود،تهیه شود. -اگر تعداد زیادی از اشتباهات دانش آموزان مشابه باشد،یا آن موضوع را خوب درک نکرده اند یاپرسش های امتحانی بادقت تهیه نشده است. -باید به دانش آموزانی که درامتحان موفق نشده اند،کمک کرد. -درصورت لزوم،بایدتغییرات لازم برای امتحانات بعدی مشخص شود.

منبع:سایت اداره کل آموزش وپرورش مرکزی

شیوه های ارزشیابی نوین درس مطالعات اجتماعی

مطالب مشابه :

نتایج آزمون نمونه دولتی راهنمایی استان سال 1390 - 13/5/90

شیوه های ارزشیابی نوین درس مطالعات اجتماعی

نتایج آزمون نمونه دولتی راهنمایی استان آذربایجان شرقی سال 1390