مکتب ناتورالیسم

«

Human Sciences: No. 54‚ Summer 2007

مکتب ناتورالیسم

*

دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

ناتورالیسم، مکتبی ادبی است که در قرن نوزدهم توسط برادران کنگور و به ویژه امیل زولا از فرانسه

شروع شد و سپس در بیشتر جهان طرفدار پیدا کر د

علمی، جامع هشناسی ب ر پایۀ تفکر کنت و اسپنسر مؤثر بود

توضیح و تشریح اوضاع کلی انسان در بستر شرایط جبري زمان و مکان و اصل وراثت قرار دهد و نظیر

هر مکتب دیگري فراز و نشیبی و موافق و مخالفی براي خود داش ت

سقوط این مکتب را بررسی کند

کلیدواژ هها

Naturalism

Mir Mansour Servat, Ph.D.

Associate Professor, Department of Persian Language and Literature

Faculty of Letters and Human Sciences, Shahid Beheshti University

Abstract

Naturalism as a school of literature was first founded in 19th century in France and

later on moved to most of the other countries in the world. This school was

introduced for the first time by Goncouert brothers and Emile Zola and was

founded thanks to the progress of industry, Tains's criticism, determinism, and

sociology based on Spencer and Countes’ theories. This school was trying to

explain the behaviour of human beings in connection with their previously

determined circumstances and the existing genetic principles. Like the other

schools, this one underwent ups and downs during its development. (that is during

more than half a century) until it finally stopped existing as a popular school of

thought. This article attempts to explain what circumstances caused this school

appearance and demise.

Keywords: Naturalism, Scientific determinism, Heredity, Zola.

________________________________________________________

*

Archive of SID

www.SID.ir

پژوهشنامۀ علوم انسانی

مقدمه

ناتورالیسم چنان که در طی این مقاله به طور مبسوط با آن آشنا خواهیم شد مدعی بود که

می تواند و باید به استناد و استفاده از دستاوردهاي علمی زمان نظیر روانشناسی و علوم

پزشکی، پیچیدگی هاي انسان و اجتماع را بگشاید و راز و مرز و منشاء گرفتاري هاي او را

تشخیص دهد

داشتن نظام علمی رهنمون شوند

ماجرا را بکاود

تعریف

تمام پدیده هاي هستی، در طبیعت و در » ادبیات راه یافته است

سیماداد

1371 :

، ولک، ج

بخش

ناتورالیسم به معناي پژوهنده طبیعت است

اصطلاح، قدرت محض از آن طبیعت و ماده است و این که قدرتی فراتر از آن وجود داشته

باشد تا به طبیعت فرمان براند یا نظم بدهد معنی ندارد

اما از نظر ادبی، ناتورالیسم تاکنون دو معنی پیدا کرده است

عامیانه تر و به عبارت بهتر در معنی واژگانی خود کاربرد یافت ه که مراد از آن دوست داشتن

طبیعت و مهرورزي نسبت بدان و احساس همدردي و علاقه و وابستگی و اظهار عشق به

انواع مظاهر آن از قبیل گل و گیاه، کوه و دشت و دمن، رود و دریا و جنگل، ابر و ماه،

پرندگان خوش آوا و غیره بوده است و این قبیل طبیعت گرایی به ویژه در کار شاعر ان در هر

دوره اي امکان ظهور و بروز یافته است

دوم، در معنی و مفهوم یک دبستان فکري و مکتبی ادبی مطرح شده است که بیشتر در

بحث از مکتب ناتورالیسم باید این منظور را در نظر داشت

معتقد است شایسته تر آن که این اصطلاح را در مورد آن دسته از آثار ادبی باید مورد استفاده

قرار داد که از روش هاي ر آلیستی به همراه اشکال فلسفی ناتورالیسم بهره می گیرند

که معتقد است هر آنچه حیات و وجود دارد جزئی از طبیعت است و می تواند به واسط

Archive of SID

www.SID.ir

Human

179

ماوراء طبیعی، روحانی یا معنوي بلکه به علل و اسبا

(

بنابراین در ادبیات، ناتورالیسم به معناي تو

در رمان، در بستر شرای

رمان ناتورالیستی، رمانی است که می کوشد این نظر تازه دربار ة انسان را که » با این نگاه

او موجودي متعین از وراثت و محی

.(

بر اساس این تعری

زاغه نشینی، الکلی بودن یا انحطاط جنسی و حتی

عنایت نویسندگان ناتورالیست است، در هر رمان نمی تواند دلیل بر انتسا

ناتورالیسم حقیقی در ادبیات دست کم به همان اندازه که در گرو مو

روش کار نیز برمی گردد

.(52 :

زمینه ها

تاریخی از سویی و تحت ت

بنابراین در

خیلی آسان نیست

یا مکتب ناتورالیسم هدایت می کند؟ « رمان تجربی » راکن، به سوي

الف زمینه هاي علمی

نتیجه توسعه صنعت و اختراعات و اکتشافات است

کلان ، جهانگشایی در جهت تهیه مواد اولیه ارزان و نتیجه سیاسی آن توسعه لیبرالیسم

می باشد

لکوموتیو، گسترش راه آهن، کشتی بخار و درنوردیدن اقیانوس ها و دریاها و انواع ماشین هاي

دیگر موجب تحولی در زندگی مردم شده است و می توان مظاهر و نتای

شیمی، مکانیک، پزشکی و غیره را در ف

تکامل صنعت، تکامل شهرنشینی و توسعه بازرگانی و در نتیجه تکوین طبقه بورژوازي

شهري تاجرمسلک را هم پدید آورد و همه این ها مدیون علم و خرد بود

Archive of SID

www.SID.ir

پژوهشنامۀ علوم انسانی

در این دوران است که شهرهاي بزر

می شود

انگلستان

به هر طر

درجه اي بود که گویا تخم آنها را کشته و از زمین روییده شده است

آسمان می رود، واقعا خیلی غریب است، به شکل نخلستان عربستان یا نارجیل هندوستان

.(

1798

فر

کتا

طبیعی دان سوئدي

فروریخت

از راه انتخا

:

.( 485

علم گرایی و در نتیجه صنعت گرایی به همه جا سرایت کرد تا جایی که اهل اد

وسوس

به روش علمی می توان چنین نتای

در مورد ادبیات به کار گرفت؟

روزگاري کانت می خواست ثابت کند که حقایق »

امور از دسترس بشر خارج است و با تجربه و آزمایش نمی توان به کنه آن پی برد و تواناترین

عقول انسانی از در

.(

اما در قر ن نوزدهم انسان م

کانت بس

تجربه و آزمایش تمام حجا

بسیار م

Archive of SID

www.SID.ir

Human

181

با بنیادگذاري فلسف

اکنون زمان آن رسیده است که این اباطیل را »

همان

عقل اهمیت قائل شد و نه

- 1806 )

.(

ولی هیچک

همان