بررسی نقش مدارس در تعلیم و تربیت دانش آموزان

کارشناسان مسایل اجتماعی معتقدند روابط در خانه فردی تر و عاطفی تر و در مدرسه جمعی تر و منطقی تر است. از این رو این دو محیط خانه و مدرسه از لحاظ فراهم آوردن زمینه های لازم برای رشد و تربیت کودک مکمل یکدیگرند و باید همدیگر را یاری کنند. لذا همکاری پدر و مادر با معلمان و اولیای مدرسه اهمیت ویژه ای دارد. اما در این میان نباید نقش آموزشی و تربیتی مدرسه را نادیده گرفت، چرا که دوران تحصیل از جهت تعلیم و تربیت بهترین و مهمترین دوران است.

همکاری خانه و مدرسه در تربیت فرزندان

«محمود رضا پورعباسی» کارشناس مسائل تربیتی با اشاره به اینکه همکاری خانه و مدرسه در تربیت فرزندان نقش مهمی را بازی می کند و نقش وراثت و تربیت را در شخصیت فرزند نباید نادیده گرفت، می گوید: «معمولا بچه ها در مدارس دو نوع تربیت می شوند، یک تربیت عمومی و ارادی و با نقشه و دیگری تربیت های غیرارادی و بی نقشه است. در تربیت ارادی کتابی است معلوم که بچه باید بیاموزد، درسی است که باید بخواند، سرصف، و در نمازخانه مسائلی مطرح می شود، در کلاس معلم برای بچه ها صحبت می کند و دستورالعمل هایی به در و دیوار نصب است و تمام این موارد تربیت های عمومی و حساب شده و ارادی است».

وی می گوید: «در این بخش مدرسه مسئولیت فراوانی دارد بنابراین کیفیت انتخاب معلم، نحوه تنظیم ساعات درسی و برنامه های درسی، فوق برنامه ها، انتخاب کتاب های غیردرسی و نوع برخورد معلم با شاگردان و ساعات مطالعه غیردرسی یک سلسله مسئولیت های بسیار سنگینی است که بر دوش مدرسه است و تمام این عوامل باعث تمایز مدرسه ای بر مدرسه دیگر می شود بنابراین محورهای فوق هستند که نقش اصلی تربیت پذیری دانش آموزان را برعهده دارند».

این کارشناس می گوید: «یک بخش از تربیت مدرسه هم تربیت غیرعمدی و غیرارادی است. معلم خصلت ها و برخوردهایی دارد بدون آنکه توجه داشته باشد، او درسش را می گوید اما دراین تدریس چگونه عمل کند که به فرد فرد بچه ها رسیدگی کند و عدالت را عملا اجرا نماید جای بحث و بررسی دارد. ممکن است معلم متوجه نباشد که ضمن درس ریاضیات، درس عدالت و راستگویی هم می دهد، یا سهوا ممکن است وعده ای بدهد و به این وعده عمل نکند، بگوید فردا تکالیف را می بینم و نبیند، بگوید جایزه می دهم و ندهد، نمره می دهد، اما دانش آموز احساس می کند غیرعادلانه عمل شده است، دانش آموز سؤال می کند، اما فکر می کند نظر معلم تنها معطوف به تعدادی از بچه های ممتاز یا چند دانش آموز پرحرف است، پس او غیرمستقیم درس عدالت یا درس بی عدالتی و درس راستگویی یا دروغگویی می گیرد».

دانش آموز لباس و قیافه معلم را می بیند و غیرمستقیم درس نظم یا درس بی نظمی می گیرد، درس خوش اخلاقی، مهر، محبت و یا درس خشونت می گیرد حتی در و دیوار کلاس، وسعت و نور کلاس، نوع اداره عمومی مدرسه در شکل گرفتن شخصیت کودک نقش تربیتی دارد.

پورعباسی می گوید: «این موارد یک سلسله تربیت های غیرارادی مدرسه است که دائم بر دانش آموز تأثیر می گذارد. البته مدرسه خوب و دقیق، باید روی این مسائل غیرارادی هم طرح داشته باشد تا بتواند موفق باشد. یعنی برای اخلاق و برخورد و رابطه معلم، نحوه اداره مدرسه، وسعت، نور و سایر ویژگی های ساختمانی مدرسه برنامه داشته باشد».

کارکرد تربیتی خانه و مدرسه

دکتر فاطمه عاطف یکتا، مشاور رئیس سازمان مرکزی انجمن اولیا و مربیان گفت: «از آنجا که نظام تربیت رسمی ما فاقد نگاه سیستمی منبعث از آموزه های تربیت اسلامی و کم توجه به مقتضیات بومی و منطقه ای می باشد، با رسوب الگوهای وارداتی در لایه های تصمیم سازی زمینه های آسیب پذیری را فراهم کرده است».

وی می گوید: «در مواجه با پدیده های نوظهور اجتماعی که با شتاب فزاینده ای در عرصه تعلیم و تربیت در دوران کنونی شکل گرفته، دیگر قدرت حافظه یارای برابری با آن را ندارد و در حال حاضر عوامل متنوعی، تأثیر تربیتی خانواده و مدرسه را از انحصار خارج کرده اند.»

رسانه های مکتوب و مصور، دنیای مجازی، بازی های اکشن رایانه ای، رقیبان تازه نفس در بخش خصوصی از طرفی محدودیت ها و کاستی ها در سیستم دولتی در منابع درسی و انسانی، فرآیند تصمیم سازی ها و تصمیم گیری ها، تأثیرات پردامنه ای را در تربیت کودکان و نوجوانان به جا گذاشته است.

وی می گوید: «سونامی انفجار اطلاعات در عصر اقتدار تکنولوژی های برتر، ضرورت انعطاف در تصمیمات مناسب با تغییرات شتابنده، پرهیز از تمرکز در تصمیم گیری ها، تأکید بر هماهنگی نهادهای مرتبط و بالاخره پرهیز از سیاستگذاری ها و برنامه ریزی های جزیره ای در حوزه های ستادی را می طلبد».

مدرسه، سن تربیت پذیری

در آموزه های دینی و علوم تربیتی تأکید شده که سن ورود دانش آموز به مدارس، سن تربیت پذیری است. در روایتی از حضرت رسول اکرم«ص» نقل شده که حضرت محمد«ص» دوره های تربیتی نونهالان رابه سه دوره سیادت، تربیت و وزارت تقسیم فرمودند که هفت سال اول زندگی دوره سیادت، هفت سال دوم دوره عبودیت، بندگی و تربیت و هفت سال سوم زندگی نوجوان، دوره مشورت دهی و وزارت نامگذاری شده است.

در دوره اول خانواده ها و والدین باید تسلیم خواسته های فرزند شوند، و در دوره دوم به تربیت او بپردازند و بر عوامل تربیت پذیر که شامل مدرسه می شود، اهمیت ویژه ای قائل شوند.

باتوجه به میزان حضور بچه ها در مدرسه، عوامل و دست اندرکاران آن ازجمله معلم بر تأثیرپذیری کودک نقش بسزایی دارند. از آن جایی که بچه ها بیشتر وقت خود را در دوران تحصیل در مدرسه سپری می کنند، نقش تربیتی خانه و خانواده در این مدت کم می شود، اما نکته حائز اهمیت در این میان رابطه والدین بامدرسه است که هرچه این ارتباط بیشتر و محکم تر باشد، تربیت دانش آموزان بهتر و اصولی تر می گردد. دانش آموزان همیشه نگاه الگویی به معلم و معلمان خود دارند از این رو مدارس و مجموعه عوامل آن بیشترین تأثیر را از نظر تربیتی بر آنها دارند.

علم در کودکی نقشی بر روی سنگ است و رفتارهای تربیتی در کودک، اثر بر روی نقشی است که تا پایان عمر در شخصیت فرد پایدار می ماند، و برای اینکه نونهالان براساس اهداف و آموزه های دینی تربیت شوند، معلمان باید هم و غم خود را معطوف به نقش تربیتی و تأثیرپذیری آن در دانش آموزان کنند

بررسی نقش مدارس در تعلیم و تربیت دانش آموزان

مطالب مشابه :

نقش مدرسه در تعلیم و تربیت فرزندان

نقش خانواده و مدرسه در تربیت دانش آموزان

تاثیر مدرسه بر رشد و تربیت اجتمعی از دید گاه پیاژه

نقش فعالیتهای پرورشی مدرسه در تربيت اجتماعي کودکان و نوجوانان

نقش مدرسه درتربیت دینی دانش َآموزان

نقش فرهنگیان در کاهش آسیب های اجتماعی

بررسی نقش مدارس در تعلیم و تربیت دانش آموزان

نقش معلم در پیشگیری از آسیب های اجتماعی

نقش معلم و مدرسه در توسعه فرهنگ نماز