حجم(volume)

حجم عنصری تصویری است که دارای سه بعد طول و عرض و عمق می باشد . حجم سطحی است که در فضا حرکت نموده از جهت سطح خود در عمق گسترش یافته است.حجم ممکن است دارای نظم و هندسه و یا از فرم نامنظم تشکیل شده باشد. معمولا همه ی اشیای مادی در طبیعت حجم دارند.

حجم های هندسی منظم از بسط و توسعه ی شکل ها و سطوح اصلی مثلث و مربع و دایره تشکیل شده اند.مانند : مکعب،منشور،مخروط،کره و ترکیب های آنها .

حجم های غیرهندسی از سطوح نامشخص و فرم های نامنظم به وجود آمده اند مثل : یک قطعه سنگ .از حجم های هندسی منظم می توان به بلورها و کریستال ها ،میوه درختان کاج،تخم مرغ و از حجم های غیرهندسی به صخره ها،تپه ها و... در طبیعت اشاره کرد.

از خصوصیات اولیه ی حجم این است که قسمتی از فضا را تعریف می کند.

تصور حجم به دوصورت ممکن است : 1-حجم توپر که قسمت داخلی آن را ماده ای اشغال کرده 2- دیگری حجم تو خالی که فقط سطوح جانبی آن پوشیده است .

حجم ساختمان ها از قسمت بیرونی حجم توپر را نشان می دهد،درحالی که توجه به قسمت داخلی ساختمان ها که به وسیله ی هوا اشغال می شود تجسم حجم خالی را القا می کند.می توانیم حجم های توپر را حجم مثبت و حجم های خالی را فضای منفی به حساب آوریم.

حجم توپر دارای واقعیت بیرونی است.در این گونه حجم ها محل تلاقی سطوح به صورت خط و محل تلاقی چند ضلعی ها و خطوط مشترک آنها دارای واقعیت عینی و قابل درک است.

حجم توخالی دارای واقعیت درونی و بیرونی است.در این گونه حجم ها واقعیت درونی نسبت به بیرونی برتری دارد و از نظر فضایی،نمایش گر سه بعد طول و عرض و عمق می باشد.

برای درک صحیح تر حجم و فرم آن لازم است همواره موقعیت فضا را در رابطه با آن در نظر بگیریم. یک حجم توپر مانند مجسمه یا ساختمان یا هیکل انسانی به اندازه ابعاد خودش در فضا حرکت می کند و هوا را اشغال می کند.

ویژگیهای یک حجم :

- حجم دارای طول،عرض و عمق است،فضارا اشغال می کند و از این طریق فضای سه بعدی تعریف می گردد.

- نور نقش تعیین کننده در بیان شکل آن دارد.

- جنبه ی ماموس بودن در آن مطرح است .

- زاییده ی ذهن و دست انسان است .

- برای القای ذهنیات هنرمند به دیگران ساخته می شود .

حجم های افلاطونی :

هر کدام از شکل های اصلی که حول محوری عمودی بچرخند،حجم هایی به وجود می آورند که به نام حجم های اجسام افلاطونی نامیده می شوند که عبارتند از حجم های : مخروط،هرم،کره،استوانه و مکعب می باشند .

حجم مخروط :

مثلث اولین شکل هندسی است که هرگاه حول محور عمودی خود بچرخد،حجم مخروط را تشکیل می دهد که اگر مخروط بر قاعده ی خود استوار باشد متعادل و اگر بر راس باشد در دو حالت نامتعادل و متعادل است.تعادل تا زمانی برقرار است که تحت هیچ گونه عامل دیگری تحت اثر انرژی تصویری یا غیر تصویری قرار نگرفته باشد.حتی یک نقطه در یک طرف آن تعادل را برهم می زند و اگردو شکل قرینه در دو طرف باشد تعادل پایدار است. مخروط تنها دارای دو سطح است : قاعده و جانبی

حجم هرم :

حجم هرم دارای خصوصیات تصویری مخالف مخروط است.این حجم که دارای سطوح مستوی است در صورتی که بر هریک از سطوح خود قرار گیرد به حالت مشابه به حجم مخروط خواهد بود.سطوح هرم با توجه به قاعده ی مربع شکل آن شامل پنج سطح است.

حجم کره :

حجم کره در اثر گردش دورانی دایره حول قطر آن به دست می آید.این حجم در تمام شرایط که به نظر می آید همواره متعادل است.هرگاه به سطح شیب دار قرار گیرد به شدت ناپایدار خواهد بود وبه صورت دورانی تمایل به حرکت دارد.در حجم کره یک سطح قابل تشخیص هست.

حجم استوانه :

حجم استوانه از دو طریق به وجود می آید:اول از حرکت دایره در امتداد محور مرکزی . دوم از حرکت دورانی مربع یا مستطیل حول محور عمودش بریکی از چهار ضلع آن.حجم استوانه در صورتی که استوانه ازمحور مرکزی منحرف نباشد به حالت عمود بر دایره مولد استوانه متعادل است وسطح جانبی آن ناپایدار و دارای خاصیت ناپایداری کره در همان حالت است.استوانه سه سطح دارد : تحتانی ، فوقانی ، سطح مدور جانبی .

حجم مکعب :

از حرکت مربع در امتداد سطح خود در فضا مکعب به دست می آید.مکعب دارای شش وجه و شش مربع متساوی است. دارای هشت راس است که هر کدام از برخورد سه سطح به وجود آمده اند.همواره متعادل است.اگر بر سطح افقی قرار گیرد ارتفاع خود را به بیننده القا می کند.

حجم(volume)

مطالب مشابه :

ترکیب حجم در ساختمانهای مدرن....

طراحی دست آزاد (( پرسپکتیو . ترکیب حجم )) 21/2/88

ترکیب احجام افلاطونی

ترکیب حجم در معماری

تحویل پروژه (4) ....ترکیب احجام..... + موضوع چند وجهی ها

المان ( ترکیب حجم)

حجم(volume)

سطح،فرم،حجم،بافت

رم کولهاوس و مرکز هنر های نمایشی تايپه؛ ترکیب بندی حجم های کلاسیک