کاشت صیفی جات
عملیات شخم در زمینهای مزروعی:
در زمین هایی که قبلاً زراعت شده
برای آماده نمودن زمین
جهت کشت بعدی فقط 20-30 سانتیمتر خاک مزرعه را برگردان می کنند تا خاک دارای خلل و
فرج شود و باکتریهای هوازی خاک بتوانند مواد آلی را به ترکیبات قابل جذب
گیاه(ترکیبات نیتراتی)تبدیل نمایند.(3)
تأثیرات کود شیمیایی در روی
سبزیجات:
اثر کـود ازته:
مـوجب
رشد سـریع سـاقه و بـرگ شده و رنگ برگ سبز تیره می شود که برای گیاهان برگی بسیار
خوب است بنابراین بعد از بذر پاشی حتی المقدور باید از کودهای ازته استفاده نمود.
اثر کود فسفر:
موجب تحریک تشکیل ریشه در گیاه
می شود و برای تولید گل
و دانه در گیاه بسیار مؤثر است.پودر استخوان را قبل از کاشت بذر به زمین بدهید تا
در موقع تولید گیاه و تشکیل دانه،فسفر آن قابل جذب شده باشد.بعد از گرده افشانی
باید با کودهای محلول فسفره گیاه را آبیاری کرد.(3)
اثر کود شیمیایی پتاسه:
ترکیبات پتاس از کودهای اصلی
مورد نیاز گیاه است و موجب رشد ریشه و تشکیل دانه های مرغوب و سالم می گردد.(3)
علایم کمبود عناصر اصلی (N.P.K)مورد
نیاز گیاهان:
علایم کمبود کود ازته:
برگ هـای بـزرگتـر بـه زردی می
گراینـد و اغـلـب می ریزند و یا از رشد باز می ایستند برگ ها کوچک می مانند و
تعداد کمی گل می دهند و میوه ها ریز می شوند.
علائم کود فسفره:
برگها دارای رنگ مات مایل به
ارغوانی به خود می گیرند و رشد گیاه متوقف می شود.(3)
علائم کود پتاسی:
بطور کلی رشد گیاه بطئی می شود
لبه برگها زرد می شود و تعدادی از برگ ها سوخته می شوند.(3)
عملیات مربوط به کاشت سبزیها:
دانه یا بذر در دوره نسبتاً
کوتاهی که روی پایه می ماند مقداری مواد غذایی ذخیره کرده و نطفه یا آمبریون نمو
کافی می نماید و پس از جدا شدن از پایه مادری،دوره نقاحت یا استراحت آن شروع می
شود. بذر سبزی تحت تأثیر عواملی از قبیل دمــا،اکسیـژن و رطـوبـت به مرحله فعال
روی آورده و جوانه می زند. قبل از کاشت سبزیها لازم است که بستری خوب و شرایط
مناسبی برای جوانه زنی و رشد و نمو بذر مهیا شود.عملیاتی که در این رابطه انجام می
گیرد عبارتند از:
تهیه بستر کاشت:
شخم زدن:
تـهیه بسـتر بــذر و نـشـاء در
پـائیز بـا شـخم زدن آغاز می شود.شخم زدن یعنی بر گرداندن و نرم کردن خاک. هنگام
کار باید توجه داشت که تنها در سطح الارض عمل شود زیرا میکروارگانیزمها فعالیتشان
را در این طبقه انجام می دهند و از طرف دیگر ریشه اغلب سبزیها در همین قسمت تغذیه
می شود.زمان شخم زدن بستگی به زمان بذر پاشی و یا نشاءکاری دارد علاوه بر آن شرایط
اقلیم منطقه،جنس و میزان رطوبت خاک نیز در تعیین زمان شخم دخالت دارد یعنی اگر خاک
شنی رسی و یا شنی باشد می توان آنرا تقریباً در تمام مدت سال شخم زد ولی مناطقی که
زمستانهای سرد دارند و زمین ها رسی و سخت اند معمولا در پاییز شخم زده می شوند تا
کلوخ های حاصل از شخم در فصل زمستان طی سرما و یخبندان پوک و نرم شدند و زمین آب
کافی ذخیره کندو در بهار آماده کاشت باشد. شخم پاییزه این امکان را نیز فراهم می
کند تا کود حیوانی تازه طی زمستان پوسیده شود. شخم پاییزه در مناطقی که یخبندان
زمستانه شدیدی ندارند، به علت شستشو و فرسایش زمینهای شیب دار ارزش چندانی ندارد.
شخم بهاره را نباید خیلی زودتر از موعد کشت انجام داد.(3)
دیسک و هرس:
کلوخهایی که پس از شخم زدن به
وجود می آیند با وسائلی مانند دیسک و هرس خرد می شوند.عمق کار این دستگاهها بین 10
تا 15 سانتیمتر است.(3)
تسطیح:
زمین دیسک خورده در بعضی مواقع
دارای پستی و بلندیهایی است که باید با ادواتی مثل ماله یا غلطک تسطیح کرد. علاوه
بر آن غلطک زدن بعضی از سبزیها مثل هویج امکان دسترسی رطوبت خاک را برای بذر بهتر
فراهم کرده و به خوبی جوانه می زند.باید توجه داشت که هنگام استفاده از غلطک،زمین
زیاد مرطوب نباشد زیرا غلطک زدن در زمینهای مرطوب باعث فشرده شدن خاک و در نتیجه
غیر قابل نفوذ گشتن آن در مقابل آب و هوا می شود.(3)
زمان کاشت:
زمان کاشت بستگی به نوع محصول و
زمان انتقال نشاء به زمین اصلی دارد.در بعضی از اوقات قبل از کاشت نشاء در زمین
اصلی،آنرا از خزانه اول به خزانه دوم و یا سوم انتقال می دهند که در این صورت باید
فاصله بیشتری بین بذر پاشی تا موقع انتقال نشاء به زمین اصلی در نظر
گرفت که این فاصله معمولاً بین 3 تا 8 هفته و در خزانه هوای آزاد کمی بیشتر
است.(3)
خاک خزانه باید مواد آلی کافی
داشته باشد و برای تهیه آن مدتی قبل از بذرپاشی قطعه زمین مود نظر را شخم زده و با
مقدار کافی کود حیوانی و یا سایر کـودهای آلی مخلوط می کنند.زمانی که دانه یا
بــذر خـشـک به زمین وارد مـی شود تـحت تـأثیر عـوامــلی که قبلاً ذکر گـردید،
مـتورم شـده و جـوانـه می زند.بذر انواع سبزیها برای جوانه زنی نیاز به دمای
مختلفی دارد که بسته به نوع و رقم سبزی حداقل بین 2 تا 12 درجه سانتیگراد متفاوت
است بنابراین برای بذر پاشی سبزیها تاریخ تقویم سال ملاک نیست بلکه گرمای زمین در
درجه اول تعیین کننده زمان کاشت است. از طرفی گرمای زمین نیز بستگی به
ماکروکلیما،آب و هوای سالانه و خواص فیزیکی خاک دارد. کاشت قبل از موعد مقرر می
تواند همواره با خسارت همراه باشد.
روش های کاشت بذر:
روش دست پاش:
در این روش عمل بذر پاشی بصورت
بسیار ساده انجام می گیرد زیرا بذر سبزیها در اسرع وقت و بدون هیچ نظم و ترتیبی
روی زمین پاشیده می شود و سپس با وسایلی مثل شن کش و یا ماله با خاک مخلوط می شود.
در این روش کلیه مراقبت های زراعی به ویژه وجین علفهای هرز مشکل و یا حتی غیر ممکن
است.
در این روش معمولاً قبل از
بذرپاشی زمین را آبیاری می کنند زیرا چنانچه بخواهیم آبیاری را پس از پاشیدن بذر
انجام دهیم، بذرها در اثر فشار آب تغییر مکان داده و بعضی اوقات مقدار زیادی از
آنها در زمینهای کرت بندی شده در قسمتهای پست زمین جمع می شوند. بعضی از سبزیها
مثل اسفناج، ترتیزک،تربچه،جعفری و شوید که زمین را زود می پوشانند و فرصت رشد
علفهای هرز را نمی دهند به این صورت پاشیده می شوند.(3)
روش خطی یا ردیفی:
با وجودی که در این روش به کار
بیشتر و زمین زیادتری نیاز است ولی این مشکل بعداً به علت آسان تر بودن مراقبتهای
زراعی جبران می شود.ردیف های کاشت را در این روش به عـلت جـذب نـور بـیشتر معمولاً
از شمال به جنوب می کشند. فاصله ردیف ها از هم و فاصله بذر روی هر ردیف بستگی به نوع
و اندازه بوته خواهد داشت. امروزه اکثراً و بویژه سبزیهای نشائی به این صورت کاشته
می شوند.روش ردیفی علاوه بر آسان شدن وجین علفهای هرز دارای فواید زیر نیز است:
·
مقدار بذرکمتری مصرف می شود.
·
سله شکنی،آبیاری و تنک کردن آسان تر انجام می گیرد.
·
سایر مراقبتهای زراعی مثل خاک دادن پای بوته،هرس بعضی از سبزیها،کود سرک،سمپاشی و
بالاخره برداشت محصول به راحتی انجام می گیرد.(3)
روش کپه ای:
کاشت تعدادی از سبزیهای دانه ای
به این صورت انجام می گیرد.در این روش پس از حفر گودالی به عمق 3 تا 5 سانتیمتر
و بفواصل معین تعداد یک تا دو عـدد بـذر سبـزی را در داخـل گـــودال قـــرار داده
و بــا خـاک روی آن را می پوشانند.بوته های اضافی و ضعیف را پس از سبز شدن و اندکی
رشد تنک می کنند. در ایــن روش مـی توان علاوه بر سبزیهای دانه ای مثل لوبیا سبز،
نخودسبز،باقلاسبز،ذرت شیرین و گیاهان خانواده کدویان را نیز با خرد کردن خاک و مخلوط
کردن آن با کود حیوانی و سرانجام کپه کردن آن، بستر مناسبی را برای این گیاهان
فراهم آورد.(3)
عملیات مربوط به داشت سبزیها:
عملیاتی که برای نگهداری و تقویت
گیاه تا زمان برداشت محصول انجام میگردد اصطلاحاً داشت نامیده می شود و عبارتند از
:
وجین
علفهای هرز:
علف های هرز گیاهانی هستند که
بذر آنها مخلوط با بذر سبزی و یا با باد و آبیاری و یا همراه با کود حیوانی وارد
مزرعه شده و از شرایط محیطی مناسب استفاده کرده،سبز شده،آب و مواد غذایی را که
باید مورد مصرف گیاه اصلی قرار گیرد برای تغذیه و رشد ونمو خود استفاده می
کنند.برای از بین بردن و یا به اصطلاح وجین علف های هرز معمولاً از دو طریق زیر
استفاده می کنند:
الف- کندن علف هرز یا وجین دستی-
این عمل در سبزی کاری های مکانیزه با وجینکار دستی و یا موتوری و در سبزی کاری های
سطوح کوچک با ادواتی مثل بیل،فوکا، و بیلچه انجام میگردد.
ب- استفاده از مواد شیمیایی-
مواد شیمیایی مورد استفاده در سبزی کاری که به علف کش معروف اند به دو دسته
تقسیم می شوند:
علف کش های عمومی که کلیه گیاهان
را از بین می برند و قبل از بذر پاشی و یا نشاکاری مورد استفاده قرار می گیرد و
علف کش های انتخابی که می توان آنرا زمانی که زمین زیر پوشش سبزی است،استفاده
نمود.(3)
خصوصیات و نیازهای گیاهان مورد
کشت:
1)-کاهو(LETACE):
کاهو یا Lactuca Sabiva از
خانواده Composetae که
منشاء آن از کشور های خاور نزدیک و مناطق مدیترانه است این گیاه در 2500 سال قبل
در باغ شاهان ایران کاشته می شد با آنکه بیش از دوازده نوع کاهو پرورش داده می شود
ولی سه نوع آن مشهور تر است. کاهــو یـکی از سبزی های مهم و مورد مصرف عموم،که روز
بلند و جزء سبزی های فصل خشک است و در نقـاط مختلف از اوایل بهار تا پاییز کشت می
شود و در برخورد با هوای گرم برگها طعم تلخی پیدا می کنند و انواع تابستانه آن
برای آب و هوای معتدل و مرطوب مناسب است.بهترین دما برای رشد و نمو کاهو 13-15
درجه سانتیگراد است بنابراین آن را در نقاط سرد سیر در اوایل بهار و در مناطــق
گرمـسیر در اوایـل پائیز و در اوایل زمستان کشت می کنند.(4)
خاک کاهو:
بر روی انواع مختلفی از خاک
پرورش می یابد،بیشترین سطح زیر کشت تجاری بر روی خاکهای آلی پوسیده،لوم شنی و لوم
سیلتی می باشد. خاک حاصلخیز لوم شنی برای تولید محصول پیش رس ارجح می باشد در حـالیکـه مـحصـول دیـر رس غـالباً بـر روی
خاک های پوسیده ولومی کشت می یابد. کاهو خاک های شنی و لیمونی حاصلخیز را ترجیح می
دهد.کاهو بهاره در زمـین های سبک که زود گرم می شود،بهتر رشد می کند.انواع
تابستانه کاهو در زمین های با آب کافی نتیجه خوبی می دهد. مناسب ترین زمین برای
کاهو خاک های لومی سبک است که مقدار زیادی مواد آلی دارد.خاک های نیمه سنگین همراه
با مواد هوموسی که دارای نفوذ پذیری مناسب و ظرفیت نگهداری بالا آب باشند و خاکهای
لومی شنی و یا لومی رسی برای این گیاه نیز بسیار مناسبند.زمین های سنگین باعث سوختگی کنار
برگ های کاهو می شوند.کاهو در خاک های بسیار اسیدی رشد نمی یابد و در PH بین
5/5 -5/7 رضایت بخش است و در غیر اینصورت باید آهک داده شود.(4)
کود:
به علت کوتاه بودن دوره رویشی
کاهو،کود دامی در دسترس گیاه
قرار نمی گیرد و حداقل 4 هفته قبل از کاشت باید کود حیوانی کاملاً بعمل آمده (یعنی
کاملاً پوسیده) را به مقدار50-74 تن در هر هکتار به خاک داده شود. بنابراین باید
مقدار کافی کود شیمیایی برای تولید بیشتر به خاک داد.حدود 80 کـیلوگــرم در هـکتار
ازت مــورد نیـاز اسـت که طی دو مرحله به خاک داده می شود و حدود نصف آنرا قبل از
کاشت و بقیه را پس از تنک کردن در دسترس گیاه قرار داد و 80 کیلوگرم در هکتار P2O5 و 140
کیلوگرم در هکتار پتاس و 50 کیلوگرم در هکتار Cao و 15
کیلوگرم Mgo مورد
نیاز است.در صورتیکه میزان عناصر به مقدار متوسط در خاک موجود باشد،مقدار ازت 66
کیلوگرم،فسفر به صورت P2o5 به
مقدار 20 کیلوگرم و پتاس به شکل K2o به
میزان 125 کیلوگرم در هر هکتار مورد استفاده قرار می گیرد.
کاهو احتیاج به کودهای نادر از
جمله ترکیبات منگنز،مس و مولبیدن دارد و در زمینی که مقدار بر(B) آن
کمتر از 5/0 تا1/0 قسمت در میلیون است بایستی کود حاوی بر به خاک اضافه کرد.موقع کاشت حدود اوائل خرداد
تا اوائل تیرماه است. در این صورت محصول کاهو در ماههای مرداد و شهریور بدست می
دهد در مورد انواع مقاوم به سرما روی آنرا پوشش پلاستیکی سیاه کشیده و این نوع
کاهو در آذر ماه محصول مرغوبی بدست می دهد.(4)
در مـورد انـواع مـقاوم بـه
سـرمـا بذر آنرا در اواسط شهریور می کارند که در ماه های اردیبهشت تا خرداد محصول
آن بدست می آید.این نوع کاهو احتیاج به پوشش ندارد و حتی در زیر برف مقاومت می
کند.بطور کلی انواع کاهوهایی که در گرمای زیاد مقاوم هستند برگهای آنها ضخیم و طعم
آن ها گس و مایل به تلخی است.
در این نوع کاهو از انواع برگ
آزاد می باشد. ترجیح داده می شود که بذر کاهو را در اوایل فصل بهار موقعی که هنوز
هوا سرد است کاشت زیرا از گیاهان سرما دوست است و بذر آن در هوای سرد نیز رشد می
کند.برای اینکه محصول کاهو بتدریج بدست آید می توان بذر را در فواصل دو هفته ای
بتدریج کاشت .
اولین کاشت بذر در اسفند ماه در
زیر سرپوش نایلونی می باشد و در اواسط فروردین که پوشش را بر می دارند کاهوی پیش
رس را می توان به بازار عرضه نمود. برای کاشت بذر باید ردیف های 60 سانتیمتری در
زمین ایجاد نمود و هزینه بذر را به فاصله 30 سانتیمتر از یکدیگر و در عمق 5/0
سانتیمتری می کارند.در مورد کاهوهای پیچ چنانچه فاصله کمتری در نظر گرفته شود
کاهوی مرغوب تولید نخواهد شد. همچنین می توان فاصله کاشت بذر را کمتر در نظر
گرفت.(4)
در موقع بارندگی های شدید ساقه
کاهو کاملاً تمیز می ماند زیرا ساقه آن قدری از سطح زمین بالاتر است و مغز کاهو
برگ آزاد یا کلمانی به اطراف پراکنده است. و بهم پیچیده نمی باشد. این نوع کاهو در
هر نوع آب و هوایی پرورش داده می شود.با آنکه کاهو در هر نوع آب و هوایی پرورش
داده می شود ولی در سرمای زیر صفر یخ می زند.(4)
طرز کاشت:
خاک زمین کاهو بایستی محتوی مواد
آلی پوسیده،بحد کافی باشد و مخصوصاً در مورد کاهو های پیچ یا مغز متراکم احتیاج به
کود فراوان است. علاوه بر کودهای معمولی،کاهو احتیاج به مقداری بر (B) در
حدود یک قسمت در میلیون) می باشد. از آنجائیکه کاهو می تواند تا عمق 60 سانتیمتری مواد غذائی خاک را
جذب نماید لذا بایستی در اواخر پائیز مقدار 50-40 تن کود پوسیده دامی در یک هکتار را در خاک پخش نمود
و آنرا با شخم عمیق زیر و رو کرد و دو هفته قبل از کاشت مقدار 450 تا 500 کیلو کود
ازته در سراسر مزرعه پخش نمود و با دندانه آنرا زیر خاک نمود. تعداد تقریبی بذر هر
یکصد گرم بذر حدود 88 هزار بذر می باشد که پس از کاشت تعداد قابل توجهی تنک شده و
مقداری نیز نمو نمی نمایند بنابراین بذر لازم برای هر یک هکتار حدود 1 تا 5/2
کیلوگرم می باشد و این مقدار برابر وزن واقعی بذر مورد نیاز به همان نسبت کاهش می
یابد.
برای آنکه میزان بذر مورد مصرف
به حداقل برسد بایستی بذر را در خزانه بطور دست پاش کاشته و روی آن را یک لایه
نازک خاک و برگ پوسیده داده و غلتک زد.وقتی کاهو چهار برگه شد آن را روی ردیف در
مزرعة آماده شده به فاصله 30 سانتیمتر و روی ردیف های به فاصله 60 سانتیمتر کاشته
و بعد از کاشت آب داده و پس از اولین آبیاری با استفاده از باران زمستانه،زمین
آبیاری می شود و در سال بعد یک تـا دو هفته قبل از برداشت زمـین را آب داده و
بتـدریـج کـاهـو را بــرداشت می نماید.
باید توجه داشت که مصرف کود ازته
بیش از حد بخصوص در مورد کاهو پیچ موجب باز شدن مغز کاهو و پخش شدن برگها می گردد
. همچنین آبیاری بیش از نیاز موجب بلند شدن ساقه کاهو و به گل نشستن آن می
گردد.مقدار محصول کاهو در هر هکتار بستگی به نوع واریته آن دارد و بین 50-25 تن
درهکتار تغییر می کند.(4)
ارزش غذایی کاهو:
برگ کاهو سرشار از ویتامین های
مختلف و مقدار آنها در هر صد گرم به شرح زیر است:
کاهوی توپی برگ ضخیم ویتامین
A
بمقدار970 واحد،ویتامین ریبو فلاوین 06/0 میلی گرم،نیاسین3/0 میلی گرم و اسید
اسکوربیک 2 میلیگرم است.(4)
مقدار آب کاهو حدود 94 درصد و
مقدار پروتئین 3/1 گرم،چربی3/0 گرم ،کربو هیدرات 5/3 گرم،کلسیم 68 میلی گرم،فسفر
25 میلی گرم،آهن 4/1 میلی گرم،سدیم 9 میلی گرم و پتاسیم 264 میلی گرم میباشد.(4)
آفات و بیماریهای کاهو:
بسیاری از قارچها از جمله سفیدک
حقیقی( Downy mildew )،
قارچ خاکستری و زنگ کاهو از جمله بیماری های قارچی هستند که به کاهو حمله نموده و
محصول را ضایع و میزان تولید را پایین می آورند.لذا بایستی قبل از کاشت زمین را با
محلول سولفات دو کورئیور به مقدار 5-4 کیلو در 100 لیتر آب سمپاشی نمود و از کاشت
در زمین های مرطوب اجتناب کرد و با زهکشی و کاشت در روی پشته از میزان رطوبت خاک
کاست همچنین ایجاد تناوب در کاشت از شیوع بیماری و شدت آن می کاهد. از آفات مهم
کاهو کرم سفید و کرم خاکستری است که بداخل کاهو نفوذ کرده و برگها را می خورد و در وسط
کاهو پوسیدگی ایجاد می کند و لازمست در موقع شخم کرم های سفید را جمع آوری کنند.
انواع شته ها نیز از شیره گیاهی
کاهو استفاده نموده و آنرا پلاسیده و بد شکل می کند که برای مبارزه با آن سمپاشی
با آب تنباکو به فاصله هر 15 روز یک مرتبه نیز سودمند است. از آفات دیگر کاهو حلزون است
که برگ های جوان را خورده و آنرا از بین می برد.از عوارض دیگر سوختگی انتهای
برگهاست که در این بیماری کناره برگ های لطیف قهوه ای شده و از سرعت رشد آن می
کاهد و بیشتر به انواع کاهوی توپی حمله می کنند و برای جلوگیری از آن استفاده از
ارقام مقاوم و ایجاد
شرایط مناسب برای رشد و پرورش است.(1)
سفیدک داخلی کاهو:
این بیماری در سال 1843 در دنیا
شناسایی شد و در ایران در سال 1343 توسط ارشاد جمع آوری گردید. بیماری سفیدک داخلی
کاهو در تمام کاهوکاریهای شمال و جنوب کشور و آذربایجان شیوع دارد.
علایم بیماری:
علائم بیماری به صورت لکه های
زرد روشن در سطح فوقانی برگ ظاهر شده و بتدریج توسعه می یابد.لکه های توسعه یافته
ممکن است به هم برسند و سپس قهوه ای و نکروزه گردند.در سطح زیرین برگ در ناحیه لکه
های اسپورانژیوفور و اسپورانژیومهای قارچ بصورت کرک های سفید یا خاکستری رنگ ظاهر
می گردند.
بوته هایی که در ابتدای رشد خود
بیمار می شوند ممکن است رشدشان کند شود و یا بطور کلی متوقف گردد.اگر آلودگی در
اواخر فصل رشد ایجاد شود غالباً برگ های خارجی علائم آلودگی را نشان می دهند و از
نظر مصرف و فروش،وضع نامطلوب پیدا می کنند.(1)
عامل بیماری:
قارچ Bremia lactuca عامل
بیماری سفیدک داخلی کاهوست.این قارچ از شاخه اامیکوتا(Oomycota) و
دارای میسلیوم بین سلولی می باشد و بصورت پارازیت اجباری،غذای خود را توسط
هوستوریوم های گرد از سلولهای زنده گیاهی می گیرد.اسپورانژفورهای قارچ از روزنه
های سطح تحتانی برگ خارج می شوند و در انتها به تقسیمات دو شاخه ای ختم می
گردند.در انتهای هر شاخه یک دیسک نعـلبکی شکـل قـرار دارد کـه در اطـراف آن چند
زائده تشکیل مـی شـونـد.در روی هر زائده یک اسپورانژ بیضوی شکل شفاف به اندازه
5/17-21 میکرومتر به وجود می آید.از تندش اسپورانژ تعدادی زئوسپور دو تاژکی به قطر
5/4 میکرومتر تشکیل می گردند . زئوسپورها در قطرات شبنم روی برگ شنا می کنند و چند
دقیقه پس از تشکیل در نزدیکی روزنه های سطح فوقانی برگ تاژک خود را از دست می
دهـند و بـصورت کـیسـت در می آیند. در موارد نادر ممکن است اسپورقارچ مستقیماً
بدون تولید زئوسپورجوانه زده، مانند یک اسپور واحد تولید لوله زایا نماید.(1)
مبارزه:
برای مبارزه،با این بیماری باید
ارقام مقاوم شناسایی و کشت گردند.مبارزه شیمیایی باید یه محض مشاهده اولین علائم
بیماری با استفاده از سموم زینب،مانب و یا مانکوزب(دیتان ام 45) به نسبت دو هزار
صورت گیرد.فاصله آخرین سمپاشی تا عرضه محصول به بازار نباید کمتر از سه هفته باشد.
سفیدک سطحی کاهو:
بیماری سفیدک سطحی کاهو در
بسیاری از مناطق دارای اهمیت می باشد.
خسارت این بیماری در گیلان و
مازندران چندان قابل توجه نیست ولی در پایان فصل زراعی به ویژه در روی کاهوهایی که
برای بذرگیری نگهداری می گردند دیده می شود.عامل بیماری قارچ Erysiphe cichoracearum می
باشد.
علائم بیماری:
بیماری در سطح فوقانی و تحتانی
برگ کاهو بصورت پودر سفید رنگ ظاهر می شود. برگهای بیمار ممکن است در اثر آلودگی
خشک گردند.در اواخر فصل رشد در بخش آلوده،آسکوکارپ قارچ به صورت اجسام سیاه به
وجود می آیند که با چشم غیر مسلح دیده می شوند.(1)
مبارزه:
شناسایی و کشت ارقام مقاوم و جمع
آوری و انهدام بقایای آلوده گیاهی در کاهش خسارت مؤثر است.برای کنترل بیماری می
توان از کاراتان(دینوکاپ) به نسبت 1 تا 5/1 در هزار استفاده نمود.(1)
2) اسفناج:
اسفناج Spinacis olerscea از
تیره Chenopodiaceae از
گیاهان زود رشد و کم عمر است و در مدت 7 هفته برگ های آن بزرگ شده و قابل مصرف
است.این گیاه خیلی زود به گل و دانه می نشیند بنابراین بهتر است بذر اسفناج را متناوباً سه هفته
در میان در ردیف های مجاور هم کاشت بطوریکه بتوان در فصل برداشت همیشه اسفناج شاداب،سبز
و تازه، با برگ های گوشتی به بازار عرضه نموده اسفناج احتیاج به هوای سرد و کود
ازته فراوان دارد.
ترکیبات غذای برگ اسفناج:
در یک صدگرم اسفناج 91% آب ،2/3
گرم پروتئین 3%گرم چربی،2/4 گرم کربو هیدرات،92 میلی گرم کلسیم و 51 میلیگرم فسفر
،1/3 میلی گرم آهن ،71 میلی گرم سدیم و 471 میلی گرم پتاسیم موجود است و علاوه بر
آن دارای 8100 واحد ویتامین A ،1% میلی گرم تیامین، 2% میلی گرم ربیوفلاوین،6%
میلی گرم نیاسین ،51% میلی گرم اسید اسکوروبیک است.ازآنجائیکه اسفناج دارای املاح
اسید اکسالیک است مصرف آن برای افراد بیمارکلیوی و مبتلا به بیماری کبد مضر است و
از خوردن آن محرومند اسفناج از گیاهان مقاوم به سرما و جزء گیاهان سرد سیری است و
درجه حرارت مطلوب برای رشد آن 18-15 درجه و مقاومت آن در برابر هوای ســرد تــا 14
درجــه سانـتیگراد زیـر صفــر و در هــوای گــرم تا 24 درجــه مــی
بـاشـد.چنـانــچه اسـفناج را تــا آخــر فـصـل نــگـه دارنـد تولید گلهای سبز ریز
خوشه ای و ارتفاع آن به یک متر می رسد.گل نر و ماده روی دوساقه
مختلف ظاهر می گردند و عمل تلقیح به وسیله زنبور یا پروانه صورت می گیرد و ساقه ماده
پس از بارور شدن تخم تولید بذر می کند.(4)
کاشت بذر:
بعضی از انواع اسفناج دارای دانه
های تیغ دار و بعضی بدون تیغ است.بذر اسـفـناج بی تیغ دارای بوته های قوی و شاداب
و گوشتی است در صورتیکه بوته های تیغ دار خیلی کوچک با برگ های ریز و کم محصول می
باشد.
بذر اسفناج را در اوائل بهار تا
اوائل پاییز در ماههای تیر و مرداد
بطور متناوب می کارند.اسفناج نیوزلندی در اواخر بهار کاشته می شود.عمق بذر حدود 1 تا
5/1 سـانتیمتر در خـاک اسـت و فاصله هر بذر 15-5 سانتیمتر و فاصله بین ردیف ها را
90-30 سانتیمتر باید در نظر گرفت و اسفناج های که در اول فصل وجین می شوند تا
فاصله بوته ها تنظیم گردد،بسیار لطیف بوده و برای مصرف سالاد مناسب است.رشد اسفناج
تا هنگام برداشت محصول در حرارت 5 درجه تا 22 روز و در حرارت 15 درجه تا 7 روز می
باشد و گیاه در حرارت 40 - 35 درجه نیز دوام می آورد . مقدار بذر لازم برای هر صد
متر مربع 200 گرم و برای هر هکتار بیست کیلو می باشـد.تـعداد تقریبی بذر در هر صد
گرم 9900 عدد می باشد.(4)
مراقبت در پرورش اسفناج:
زمین کشت برنج باید از نوع خاک
سبک و قابل نفوذ به،آب باشد. اسفناج و در خاک های اسیدی مقاومت ندارد.(4)
کود:
کودهای نیتراتی برای رشد هر گیاه
بسیار مناسب است.مقدار جذب تقریبی مواد ازته،فسفره و پتاسه اسفناج در هر هکتار خاک
به ترتیب برابر با 112 کیلوگرم، 120 کیلوگرم و 110 کیلوگرم می باشد.بنابراین برای
تأمین این مقدار کود جذب شده باید مقدار کافی کود به زمین داده شود.میزان کود مورد
نیاز برای زراعت اسفناج در هر هکتار کود نیتراته120 کیلوگرم،کود پتاسه 220 کیلوگرم
و سوپر فسفات 200-250 کیلوگرم می باشد. در مورد کود ازته و کود پتاسه دو سوم آنرا
اولیه یکجا و بقیه را بصورت کود تکمیلی به خاک می دهند.ولی کود فسفره را بصورت
اولیه یکجا به زمین می دهند و باید سعی گردد که کود را همراه با آبیاری توأم نمود
بطوریکه ذرات کود به ریشه صدمه نزند. در نواحی معتدل و خشک مقدار کود مورد نیاز کمتر
از اندازه های فوق بوده و بترتیب کود ازته 160 کیلوگرم و کود فسفاته تا 90 کیلوگرم
و پتاسه تا 40 کیلوگرم توصیه می گردد.(4)
3) جعفری(Petroselinum crispum mill):
این گیاه به صورت خودرو از
زمانهای خیلی قدیم(بیش از 2000 سال پیش) در سواحل دریای مدیترانه می رویید و از
این مناطق به سایر کشورهای دیگر برده شد.به نظر Splittstoesser این
گیاه بومی اروپا شرقی و آسیای غربی است جعفری متعلق به خانواده چتریان(Umbellifereae)
وگیاهی است دو یا چند ساله( از نظر گیاهشناسی جعفری را جزو گیاهان دو ساله می
دانند)که در سال دوم تولید گل می کند و دوره رویش آن کوتاه است.
جعفری
دارای تیپ های مختلفی به شرح زیر است:
·
جعفری برگ صاف(P.c.var.vulgar)
·
جعفری برگ مجعد
(P.c.var.hortens)
·
جعفری ریشه ای(P.c.var.tuberosum)
نوع برگ صاف برخلاف نوع
فری(مجعد) آن دارای مواد معطر زیادتری است. فری شدن برگ به علت اختلاف سرعت رشد
بافتهای بین آوند های درون برگی است. شکل برگها در انواع مختلف جعفری و در سال اول
و دوم متفاوت است. شکل برگها و رشد و نمو جعفری تابع عوامل محیطی زیادی از جمله
مواد غذایی است.
با کود و آبیاری زیاد و کم کردن
شدت نور و سطح کربن گیری برگها از طریق چیدن برگهای قابل مصرف به طور دائم،می توان
آن را در مرحله جوانی نگهداشته و از گل دادن آن جلوگیری کرد حتی می توان گیاهانی
را که به گل می روند به حالت اول برگرداند.
ریشـه جـعـفـری معـمـولـی نازک
ولی محکم است که در تغذیه از آن استفاده نمی شود.عمق ریشه زیاد است (تا عمق 160
سانتیمتر)و از مجموع حجم ریشه،حدود 50 درصد آن در عمق20 سانتیمتری،30 درصد آن در
عمق 50 سانتیمتری و 20 درصد بقیه در عمق 80 تا 120 سانتیمتری خاک قرار دارند.از
آنجایی که جعفری دارای ریشه های فرعی کمی است به همین دلیل برای بهسازی خاک مناسب
نیست و بنابراین در تناوب زراعی جایی را بخود اختصاص نمی دهد.
ساقه گل دهنده این گیاه که در
مرحله زایشی ظاهر می شود عمودی و گوشه دار است.گلهای این گیاه به صورت چتری در سال
دوم در انتهای ســاقه قرار می گیرد.رنگ گلها زرد مایل به سبز است. بذر جعفری ریز و
به رنگ سبز مایل به خاکستری است.ساده ترین راه تشخیص بــذر جعفری بوکردن آن است که
بوی مخصوصی دارد.البته با ساییدن بذر این بو بهتر به مشام می رسد.بذر 2 تا 3
میلیمتر طول دارد.
زمان گل و بذر دادن این گیاه در
مناطق معتدل معمولاً پس از تشکیل اندامهای ذخیره ای و پس از سپری شدن دوره بهار در
سال دوم پس از کاشت صورت می گیرد.سطح زیر کشت جعفری ریشه ای آن در خارج هم زیاد
نیستو همانند هویج و شلغم است.(4)
ارزش غذایی جعفری:
جعفری دارای مقادیر زیادی
ویتامین و املاح معدنی به ویژه کلسیم و آهن است. ویتامین های A
و C
به مقدار
زیادی در آن یافت می شوند. مقدار ویتامین C حدود
166 میلی گرم در 100 گرم وزن تر است.این گیاه دارای مقدار زیادی روغنهای فرار اتری
مانند آپیول(Apiol) و مریستیسین (Meristicin) است و
به همین سبب از آن برای معطر ساختن غذاها نیز استفاده می شود.(4)
شرایط آب و هوایی:
جعفری در مقابل خشکی حساس ولی در
مقابل سرما بسیار مقاوم است.کشت این گیاه در هر نوع آب و هوایی امکان پذیر است ولی
در آب و هوای خنک بهترین نتیجه را می دهد. جعفری یک گیاه سایه دوست است.
خاک و کود:
زمین مورد کشت باید نرم،مرطوب و
دارای مواد غذایی کافی باشد.جعفری در خاک های عمیق و قوی به علت وفور مواد غذایی
به خوبی رشد می کند. نظر به اینکه معمولاً از برگ این گیاه استفاده می شود
بنابراین احتیاج آن به کودهای ازته بیشتر است. کود دامی نپوسیده برای رشد و نمو
مطلوب گباه مناسب نیست و باعث اختلال در رشد گیاه می شود. میزان کودهای شیمیایی با
توجه به نوع مواد غذایی موجود در زمین حدود 90 تا 100 کیلو گرم ازت(در دو
مرحله)،80 کیلوگرمP2O5 و 160
تا 130 کیلوگرمK2O در یک هکتار است.اگر بخواهند عمل برداشت را
در چند مرحله اجراء کنند،بهتر است پس از هر بار برداشت مقداری کود ازته به زمین
بدهند(25 تا 30 کیلوگرم در هکتار).
کاشت،داشت و برداشت جعفری:
زمان کاشت جعفری در سبزیکاری های
بزرگ و در مناطق معتدله در بهار و گاهی نیز پاییز است ولی کشت مقدار کم آن در
تمامی طول سال و در آب و هوای خنک همانند سایر سبزی های برگی در باغچه ها متداول
است.باید توجه داشت که در کشت های پیش هنگام پس از گذشتن یک جبهه هوای سرد،خطر
ظاهر شدن ساقه گل دهنده در سال اول وجود دارد.بذر جعفری به کندی جوانه می زند و
رشد آن نیز کند است. جعفری را در ردیف هایی به فاصله 15 تا 25 سانتیمتر می کارند و
مقدار بذر با توجه به نوع کاشت و جنس خاک حدود 8 تا 10 کیلوگرم در هکتار
است.چـنانـچـه تــراکم بــوتـه در واحد سطح زیاد باشد طول ساقه نیز افزایش می
یابد.
عمق کاشت2 تا 3 سانتیمتر است. از
مراقبت های مهم زراعی،سله شکنی در زمین های سنگین،آبیاری در مواقع خشکی و مبارزه
علیه علفهای هرز است. برداشت جعفری در سطوح کوچک با چاقو و در سبزیکاری سطوح وسیع
با موور انجام می گیرد.مقدار کل محصول انواع برگی جعفری در سه چین حدود 25 تن در
هر هکتار است.(4)
4) تره:
گیاهی است چند ساله از خانواده
سوسنی ها(Liliaceae) با
برگ های باریک و طویل که در مقابل سرما مقاوم است. تره یکی از سبزیهای قدیمی است
که مصرف آن در ایران از دیر زمان مرسوم بوده و بصورت تازه و خشک شده در بسیاری از
غذاهای ایرانی مورد استفاده قرار می گیرد.تره مانند بسیاری از سبزیهای برگی دارای
ویتامین های زیادی است.املاح معدنی به ویژه آهن آن نیز زیاد است .
در خارج بصورت سبزی ادویه ای و
طبی از آن استفاده می شود. تره در آب و هوای معتدل سرد و مرطوب عملکرد بهتری
دارد.خاک مناسب برای کشت این گیاه،زمین های هوموسی و آهکی است. کودهای آلی و
شیمیایی در عملکرد محصول که چندین بار در سال برداشت میشود، موثر است. مخصوصاً چون
مرتباً از برگ های آن برداشت می شود دادن کودهای ازته و کشت در اراضی قوی تر توصیه
می شود.
مقدار کودهای شیمیایی حدود 120
کیلوگرم ازت (در سه مرحله)،80 کیلوگرم P2o5 و 200
کیلوگرم K2O در هر
هکتار است و پس از برداشت مرحله اول مقدار60 کیلوگرم ازت در هکتار به ازای هر بار
برداشت به زمین می دهند. تره مانند سایر سبزیهای برگی در ایران بصورت دست پاش و در
کرتهایی به ابعاد مختلف کشت می شود،در صورتی که اگر بطور ردیفی کشت شود بسیاری از
عملیات داشت مانند وجین و سله شکنی آسانتر انجام می گیرد. فاصله ردیف ها 20 تا 25
سانتیمتر و مقدار بذر بین 20 تا 25 کیلوگرم در هکتار است. برداشت تره نیز طی چندین
مرحله انجام می گیرد.برگ های برداشتی در مرحله اول بسیار باریک است و آنرا معمولاً
دور می ریزند لذا باید برای برداشت مرحله اول صبر کرد تا برگها خوب رشد کند زیرا
برگ های بزرگتر به تقویت ریشه کمک کرده و محصول مراحل بعدی مرغوبتر می شود.(4)
5)-نعناع(Mentha pieperata):
این گیاه از خانواده نعناعیان(Labiateae) بوده
و دارای انواعی متفاوتی مثل سوسن عنبر(Mentha sp.) و پونه
(Mentha
longifolia)است. از مشخصات این گیاهان طعم مطبوع آنها
است که علاوه بر مصارف دارویی بعنوان سبزیهای ادویه ای نیز به کار برده می شود.طرز
کاشت و نگهداری این گیاه بسیار آسان است.زمین مورد کشت باید حاصلخیز و همواره
مرطوب باشد. پس از رشد کافی ساقه (حدود 20 تا 25 سانتیمتر)برگ های آنرا در نزدیک
سطح زمین قطع می نمایند به این ترتیب می توان چندین بار از آن در طی سال برداشت
نمود.ازدیاد نعناع معمولاً با تقسیم ریشه و یا با قلمه زدن در زمین مرطوب انجام
میگردد.(4)
6)-شوید(شبت Anethum graveolens var.hortorum):
شوید متعلق به خانواده چتریان (Umbellifereae) و
منشاء آن آسیای صغیر و اروپای جنوبی است که ارتفاع آن به یک متر نیز می
رسد.شویدگیاهی است کاملاً روز بلند که روغنهای آلی فرار در کلیه قسمت های آن وجود
دارد.در خارج برای معطر کردن اغذیه و در ایران از برگ های تازه و خشک آن در تهیه
انواع خوراک ها استفاده می شود .شوید در زمینهای نسبتاً سنگین بهتر نتیجه می دهد
ولی در همه نوع آب و هوا می توان آنرا کاشت.(4)
7)-ترب و تربچه(Raphanus sativus L.):
ترب و تربچه در مصر قدیم
از2200-2700 سال قبل از میلاد مسیح مورد مصرف غذایی قرار می گرفتند.رومی ها این
گیاه را به اروپای مرکزی بردند و کشت این گیاه در اروپا در قرن 15 میلادی آغاز شد
و در این زمان نیز به آمریکا برده شد. این گیاه از طریق چین به ژاپن برده شد و در
حال حاضر اهمیت اقتصادی این گیاهان در آسیای شرقی بیش از اروپا است. سطح زیر کشت
ترب را در کره به بیش از 70000 هکتار تخمین می زنند . مصرف سرانه در این کشور 30 و
در ژاپن 13 کیلوگرم در سال است.(4)
مشخصات گیاهشناسی و ارزش غذایی:
ترب و تربچه از خانواده
چلیپاییان (Brassicaceae) هستند و نام علمی آنها از دو کلمه یونانی Rhaphanus به معنی
سریع الرشد و Sativus به معنی ریشه مشتق شده است. بنابراین از نام
علمی آنها می توان پی به گیاهانی برد که ریشه آنها در زمان کوتاهی رشد می کند. ترب
از تلافی گونه های خودرو و گونه R.maritimus با
ریشه ضخیم به دست آمده است.تربچه از ترب به وجود آمده است. از نظر گیاهشناسی قسمت
ضخیم خوراکی ریشه در ترب از دو قسمت ریشه و هیپوکوتیل و در بعضی انواع نیز از سه
قسمت ریشه،هیپوکوتیل و ساقه اصلی تشکیل شده است. در صورتی که در تربچه این قسمت در
انواع نقلی آن فقط از هیپو کوتیل و در انواع دراز کشیده از ریشه و هیپوکوتیل است.
ترب
از لحاظ مصرف،گیاهی است یکساله ولی برای تهیه بذر جزو گیاهان دو ساله محسوب می شود
در صورتی که تربچه یکساله است. قسمت ضخیم و خوراکی ترب و تربچه که اصطلاحاً ریشه نامیده
می شود رنگ های سفید،سیاه،صورتی، بنفش و دو رنگ سفید و قرمز (نوع ژاپنی) دارد .
طول ریشه این گیاهان به بیش از 40 سانتیمتر می رسد و شکل آن نسبت به انواع گرد
،مخروطی،کشیده و یا استوانه ای متفاوت است.(4)
تربچه را می توان در تمامی طول
سال کشت نمود ولی در هر فصل باید از ارقام ویژه ای استفاده کرد.باید دانست که
ارقام پــاییــزه به آســانی در سرما به گل می نشینند.ارقام تابستانه نسبت به گرما
مقاوم اند ولی در مقابل سرما از ارقام پاییزه حساس ترند. ارقام بهاره در مقابل
سرما مقاومند و به همین علت کمتر به گل می نشیند.ترب و تربچه جزو گیاهان روز بلندند
و برای گل دادن نیاز به روزهای بلند در تابستان دارند. این گیاهان در گرما نیز
گـــل و بـــذر تـولـید می کنند. گلها دارای 4 کاسبرگ،4 گلبرگ،6 پرچم و 2 مادگی
هستند که به رنگهای سفید و یا بنفش ظاهر می شوند. میوه این گیاهان از نوع غلاف دار
است و طول آن در بعضی از انواع تا 25 سانتیمتر نیز می رسد.برگ های ترب و تربچه
در ابتداء صاف است ولی در مراحل بعدی پرز دار می شود.(4)
سفیدک داخلی ترب و تربچه:
یکی از بیماریهای مهم ترب و
تربچه در استانهای گیلان و مازندران بیماری سفیدک داخلی می باشد خسارت بیماری در
شرایط مناسب برای رشد عامل بیماری قابل توجه بوده، ارزش بازار پسندی ترب و تربچه
را کاهش می دهد. عامل بیماری قارچ Perenospora parasitica است که
متعلق به رده اامایست ها (Oomycetes) می
باشد.(1)
علائم بیماری:
در روی بـرگ لـکـه هـای
زرد ایـجـاد می شوند و این لکه ها تدریجاً توسعه می یابند و پس از رسیدن به
رگبرگها زاویه دار می شوند.در سطح تحتانی پهنک برگ و در زیر لکه ها کرکها سفید یا
مایل به تیره ظاهر می گردند که کنیـدی و کنـیدیوفورهای قارچ هستند.لکه ها سپس خشک
شده و به رنگ قــهوه ای در می آیند سپس پوست روی ریشه لطافت خود را از دست داده و
تیره رنگ می گردد.
مبارزه:
جمع آوری و انهدام بقایای آلوده
گیاهی و سمپاشی ترب و تربچه در مزرعه با استفاده از مانکوزب(دیتا ام-45) با غلظت 2
در هزار در مبارزه علیه این بیماری و کاهش خسارات موثرند. امّا فاصله سمپاشی تا
برداشت محصول نباید کمتر از سه هفته باشد.(1)
نتیجه گیری:
نیل به خود کفایی در تـولید
محـصولات کـشاورزی از هــدف هــای مهم برنامه ریزی بخش کشاورزی است.تولید محصولات
کشت دوم در اراضی شالیکاری موجب افزایش توان کشاورز و به تبع آن افزایش درآمد ناخالص
ملی در بخش کشاورزی خواهد شد. علاوه بر این ایجاد اشتغال در سطح روستاها،جلوگیری
از مهاجرت روستائیان به شهرها،ترغیب سرمایه گذاران به ایجاد صنایع تبدیلی مواد
غذایی و صنایع وابسته در روستاها از دیگر فواید کشت دوم در گیلان است. از طرفی
استفاده از کشت دوم در تناوب موجب کاهش مصرف کود و سموم شیمیایی و در نتیجه حفظ
محیط زیست می شود.ایجاد زمینه مناسب برای تثبیت شالیزارها و جلوگیری از تغییر
کاربری اراضی از دیگر پی آمدهای مطلوب و بسیار مهم کشت دوم است.
با افزایش تولیدات مواد غذایی در
استان علاوه بر خود کفایی دراین
محصولات می توان جهت توسعه صادرات گام برداشت. خارج نمودن هرزآبهای مزرعه و تهویه
مطلوب خاک و مبارزه با آفت کرم ساقه خوار برنج که در میان کاه و کلش زمستان گذرانی
می کنند و تهیه و تأمین بخشی از نیازهای دامداری های استان از طریق محصولاتی مانند
شبدر،از دیگر اثرات مثبت این کشت است.تولید و عرضه انواع محصولات سبزی و
صیفی،علوفه،حبوبات و دانه های روغنی در حواشی جاده های روستایی در معرض فروش از
تولید به مصرف قرار می گیرد مبین این واقعیت ملموس در شش ماه دوم سال ناشی از کم
کاری کشاورزان نیست بلکه ناشی از فقر تحقیقاتی و عدم معرفی محصولات و ارقام مناسب
می باشد.
استان گیلان به دلیل محدودیتهای
تولید برنج نظیر کوچک بودن اراضی، کمبود آب و سنتی بودن عملیات کشت برنج به شدت
نیازمند ارائه راهکارهای مختلف برای کاهش هزینه تولید،بالابردن بهره وری اراضی
شالیکاری و افزایش درآمد شالیکاران است. یکی از راهکارهای اساسی برای افزایش تولید
و درآمد کشاورزان و پایداری تولید برنج، توسعه کشت دوم در این اراضی می باشد. با
وجود اهمیت حیاتی کشت دوم در اراضی شالیزاری سطح وسیعی از این اراضی به دلایل
متعدد زراعی،اقتصادی و اجتماعی از جمله عدم معرفی محصولات مناسب کشت دوم و نیز عدم
ارائه راهکارها واقعی جهت افزایش عمـلکرد مـحصولات به صورت نکاشت باقی می
ماند.محصولات مختلفی را می توان به عنوان کشت دوم در اراضی شالیکاری مورد استفاده
قرار داد که از جمله آنها می توان به سبزی برگی،سبزیجات ریشه ای ،کلزا،شبدر
برسیم،تریتیکاله،سورگوم علوفه ای،جو قصیل،پاچ باقلا،حبوبات،سیر،نخود
فرنگی،ترب،کاهو،هویج و غیره اشاره نمود.
مکان یابی و بررسی دقیق مناطق
مستعد کشت هر یک از محصولات به همراه بکارگیری تکنیک های زراعی مناسب می تواند
عامل عمده ای در موفقیت پروژۀ، کشت دوم در این اراضی محسوب گردد.ضمن آنکه
بازاریابی و سودآوری اقتصادی این محصولات نیز دارای اهمیت فوق العاده ای در تداوم
و گسترش سطح زیر کشت این محصولات می باشد. به منظور بهره گیری از منابع و
تـوانـمنـدی هـای
طـبیعی و اقـتصادی استـان و جـهـت خــروج از کشت تک محصولی برنج،ایجاد اشتغال و افزایش درآمد
کشاورزان روش کشت دوم محـصولات پس از برداشت برنج گامی مؤثر در جهت توسعه استان
محسوب می گردد.یکی از راهکارهای اساسی در جهت توسعه کمی و کیفی محصولات کشت دوم
انجام فعالیت های تحقیقاتی در زمینه این محصولات می باشند.
منابع و مآخذ:
1- الهی نیا،سید علی-بیماری های
سبزی و صیفی و روش های مبارزه با آنها-1384-دانشگاه گیلان
2-پردیسان-،مهندسین مشاور آب
عمران؛پروژه طرح مطالعاتی کشت دوم- 1387- جهاد کشاورزی استان گیلان
3-پیوست،غلامعلی- سبزی کاری-
1377- دانشگاه گیلان
4-حسنی زاده،حسن-پرورش سبزی در
باغ و خانه-1383-دانشگاه مشهد
مطالب مشابه :
روش کاشت و برداشت سیر
با بادمجان، خیار، خربزه، گوجه فرنگی، لوبیا، نخود، کرفس،شلغم و جعفری کاشت و برداشت
« پرورش سبزیجات در شالیزارها بعنوان کشت دوّم (2)» " Vegetable in paddy field "
کاشت،داشت و برداشت جعفری: زمان کاشت جعفری در سبزیکاری های بزرگ و در مناطق معتدله در بهار و
کاشت صیفی جات
کاشت،داشت و برداشت جعفری: زمان کاشت جعفری در سبزیکاری های بزرگ و در مناطق معتدله در بهار و
فصل کاشت، داشت و برداشت در کنکور (از مجموعه نکات مشاوره ای)
فصل کاشت، داشت و برداشت در کنکور (از مجموعه نکات میرسعید جعفری ٍ بنام یگانه
توضیح جعفری و کرفس از جزوه درس سبزیکاری دکتر عبدوسی:
__کاشت،داشت،برداشت: زراعی گنجانده میشود.زمان برداشت جعفری معمولا زمانی است که برگها
اشنايي با زيره سبز کاشت و داشت و برداشت
اشنايي با زيره سبز کاشت و داشت و برداشت گیاهی کوچک، علفی گیاهان تیره جعفری کم و
نکته های کاشت ، داشت و برداشت در بادام با نام علمي prunus Amygdalus
نکته های کاشت ، داشت و برداشت در زهره جعفری. بايد مد نظر داشت كه برداشت ميوه سبز
برچسب :
کاشت داشت برداشت جعفری