عناصر اصلی و مهم در آبکشت (هیدروپونیک)

عناصر کم مصرف

بر:
غلظت مناسب بر در حدود 50 تا 10 mg/l در ماده خشک است.
علائم کمبود: کاهش رشد و آسيب قسمتهاي فوقاني گياه و ريشه
علائم زيادي : بي رنگي و لکه دار شدن حاشيه برگها و همچنين مرگ حاشيه برگها
غلظت بر در انواع محلولهاي غذايي در حدود 3/0 mg/l مي باشد. اسيد بوريک يکي از منابع تهيه بر است.

کلر:
غلظت کلر در برگها حدود 15/0 دشرصد است. ميزان بيش از 1/0 براي اکثر ميوه جات زياد خواهد بود.
علائم کمبود: ازدياد نمک در محيط - علائم مسموميت سوختگي برگها يا حاشيه آنها و همچنين زردي بي موقع برگها است.
برخي از منابع تامين کلر عبارتند از : کلريد پتاسيم يا کلريد کلسيم - اگر غلظت کلر در محلول زياد باشد مانع از جذب يونهاي ديگر مانند نيترات مي شود.

مس:
ميزان مطلوب مس در حدود 10 تا 2 mg/l در (ppm) ماده خشک است. مس در فتوسنتز و همچنين در ترکيب پروتئين کلروپلاست نقش دارد. مس بعنوان يک آنزيم فعال کننده شناخته مي شود.
علائم کمبود: توقف رشد گياهان و کلروز برگهاي پير از علائم کمبود مس است . همچنين در رشد محصولات ميوه اي تاثير مي گذارد و محصولات آنها از حالت طبيعي کوچکتر هستند.
غلظت مطلوب در محلول غذايي 001/0 تا 01/0 mg/l مي باشد. ميزان بيشتر از 4 mg/l در محلول غذايي باعثشيوع بيماري هاي قارچي مي شود.
منبع تهيه مس سولفات مس مي باشد.

آهن:
ميزان مناسب آهن در اکثر محصولات حدود 50 تا 100 mg/l در (ppm) ماده خشک است.
علائم کمبود: کم شدن رنگ سبز گياه بدليل کاهش کلروفيل. تفاوت علائم کمبود آهن با منيزيم در اين است که کمبود آهن ابتدا در برگهاي جوان ظاهر مي شود ولي منيزيم در برگهاي پير زودتر مشاهده مي شود.
منابع تهيه:feedta به عنوان معمولي ترين منبع و آهن هاي ديگر به صورت مرکب هستند. مثل سولفات آهن، فسفات آهن که شکل هاي غير آلي آهن هستند و سيترات آهن و تارتارات آهن که دو شکل آلي آهن هستند.

منگنز:
ميزان مطلوب منگنز در ميوه جات حدود 100 تا 20 mg/l در (ppm) ماده خشک است.
علائم کمبود: در برگهاي جوان به شکل يک کلروز داخلي و مياني نمايان مي شود.
علائم زيادي: به صورت نقاط قهوه اي در بعضي از برگهاي پير و يا لکه هاي سياه رنگ روي شاخه و ميوه ظاهر مي شود.اين علائم در کمبود آهن نيز مشاهده مي شوند که براي اطمينان يک تجزيه گياهي لازم است.
غلظت منگنز در حدود 5/0 تا 1 mg/l در (ppm) در گياه وجود دارد و براي تهيه آن از سولفات منگنز استفاده مي شود.

موليبدن:
موليبدن در حدود 5/0 تا 1 mg/l در (ppm) در گياه وجود دارد.
موليبدن يک ترکيب مهم در دو آنزيم است. آنزيم تثبيت نيتروژن و احياء يون نيترات.
علائم کمبود: اين علائم شبيه کمبود نيتروژن است و رشد و نمو گل کم مي شود.افتادگي گل کلم يکي از نمونه هاي کمبود موليبدن است.
در بيشتر فرمولهای محلول غذایی غلظت آن حدود 5/0 mg/l در (ppm) و به شکل آنيون -moo42 در محلول موجود است.
منبع تهيه: موليبدات آمونيوم

روي:
غلظت آن50 تا 5 mg/l در (ppm) در ماده خشک موجود است.
علائم کمبود: شبيه يک کلروز داخلي در برگهاي تازه يافت مي شود و باعث شکستگي و پارگي بعضي از برگها مي شود. زيادي روي باعث کمبود آهن مي شود.
غلظت در محلول غذايي: در بيشتر فرمولهاي غذايي ميزان آن 05/0 mg/l در (ppm) و به صورت کاتيون دو ظرفيتي است.
منبع تهيه : سولفات روي عناصر اصلی و مهم در آبکشت (هیدروپونیک)
نیتروژن:
نیتروژن یکی از اجزای موجود در پروتئین است که به صورت غذا در گیاه ذخیره می شود. نیتروژن معمولا در بخشهای دیگری از سلول مثل کلروفیل و همچنین در ساختار آمینو اسیدها نیز وجود دارد.
علائم کمبود: روشن تر شدن قسمتهای سبز گیاه - تغییر رنگ برگهای پیر به رنگ سبز روشن و علائم شدیدتر رنگ برگ به زردی می گراید و سرانجام موجب مرگ برگ می شود.
علائم زیادی: افزایش نیتروژن باعث تولید گیاه پر آب و ضخیم و در نتیجه تغییر رنگ شاخ و برگ به رنگ سبز تیره می شود. همچنین گیاه نسبت به بیماریها و آفات حساسیت زیادی پیدا می کند.افزایش نیتروژن در محصولات میوه ای باعث آسیب شکوفه و گل می شود و کیفیت محصول را کاهش می دهد.
بهترین میزان برای یونهای نیترات 75% و برای آمونیوم25% می باشد. در سیستم های چرخه ای 5% آمونیوم از کل نیتروژن کافی است ولی در سیستم های غیر چرخه ای یک درصد بیشتری احتیاج است.
افزایش غلضت نیترات باعث کاهش تعداد تارهای کشنده ریشه نیز می شود. اگر منبع اصلی تامین نیتروژن آمونیوم با شد می تواند گیاه را مسموم کند. آثار این مسمومیت در ساقه و برگها توسعه پیدا می کند و برگها به صورت پیاله ظاهر می شوند و همچنین بافت های آوندی خراب می شوند. آمونیوم مانع از عملکرد کلسیم، که برای نگهداری دیواره سلولی لازم است می شود در نتیجه گیاه پومرده می شود. اگر شاخه های مبتلا شده را از وسط ستون ریشه ای ببریم یک محیط سیاه و فاسد از بافت پیوندی را مشاهده می کنیم.
غلظت نیتروژن در اکثر فرمولهای محلول غذایی بین 100 تا 200 mg/l است و نسبت نیترات به آمونیوم در حدود 3 یا 4 به 1 است .
منابع نیتروژن عبارتند از : منو یا دی هیدروژن فسفات آمونیوم به عنوان معمولی ترین منبع تهیه آمونیوم می باشد. ولی در کل از نیترات کلسیم ، نیترات پتاسیم و اسید نیتریک برای تهیه نیترات و از نیترات آمونیوم برای تهیه آمونیوم استفاده می شود .
فسفر:
میزان فسفر در گیاهان از 2/0 تا 5/0 درصد در ماده خشک تغییر می کند.
علائم کمبود: اولین علامت کمبود در رشد دیده می شود و سپس برگهای پیرتر به رنگ زرشکی سیر(ارغوانی) تبدیل می شوند.
علائم زیادی: اگر از 1% در ماده خشک بیشتر باشد باعث مسمومیت فسفر می شود. مسمومیت فسفر بر روی سایر عناصر مانند آهن، منگنز و روی تاثیر می گذارد.
غلظت فسفر در محلول غذایی: در اکثر فرمولهای غذایی غلظت فسفر بین 30 تا 50 mg/l می باشد. شکل فسفر در محلول غذایی به صورت منو یا دی هیدروژن فسفات است.
پتاسیم:
میزان پتاسیم در گیاه 25/1 تا 3 درصد در ماده خشک تغییر می کند.
علائم کمبود: کاهش رشد و کلورز حاشیه ای. علائم کمبود پتاسیم مانند سوختگی برگ است به صورتی که در کنار برگها بیشتر است. در اکثر فرمولهای محلول غذایی غلظت پتاسیم در حدود 200 mg/l و به صورت کاتیون است.
منابع تهیه پتاسیم: نیترات پتاسیم - سولفات پتاسیم یا کلرید پتاسیم
کلسیم:
میزان کلسیم در گیاهان در حدود 5/0 تا2% در ماده خشک است.
علائم کمبود: کمبود کلسیم به صورتی است که برگها به رنگ قهوه ای و یا سیاه ظاهر می شوند و حاشیه برگها نیز در هم فرو می روند. یکی دیگر از تاثیرهای کمبود کلسیم مرگ و پوسیدگی شکوفه و گل است.
علائم زیادی: باعث کمبود کاتیونهای مهم مثل پتاسیم و منیزیم می شود. غلظت کلسیم در اکثر محلول های غذایی در حدود 200 mg/l می باشد.
مهمترین منابع تهیه کلسیم در محلول غذایی نیترات کلسیم می باشد. در صورتی که حلالیت در آب کم باشد می توان از سولفات کلسیم به عنوان یک منبع تکمیلی استفاده کرد.
منیزیم:
میزان منیزیم در گیاه باید حدود 5/0 تا 2/0 درصد باشد. منیزیم در ساختار کلروفیل موجود است.
علائم کمبود: کلروز داخلی برگهای پیر. غلظت منیزیم حدود 50 mg/l و به شکل +mg2 در محلول غذایی است. منبع تهیه منیزیم سولفات منیزیم است.
گوگرد:
حجم گوگرد در گیاهان در حدود 15/0 تا 5/0 درصد در ماده خشک است.
علائم کمبود گوگرد شبیه نیتروژن است به صورتی که تمام گیاه به رنگ سیز روشن تغییر می کند. غلظت گوگرد در بیشتر محلول های غذایی 50 mg/l به صورت -so42 است. نمک های سولفات پتاسیم، منیزیم و آمونیوم از مهمترین منابع تهیه گوگرد است محلول هیدرپونیک در سبزیها

الف- نحوه تهیه محلولهای غذایی:محلولهای غذایی حاوی حداقل دوازده عنصر غذایی می باشند که موقع مصرف با آب آبیاری رقیق می گردند. برای دقت عمل، بهتر است ترکیبات و املاح موجود در آب آبیاری قبل از اختلاط با محلول غذایی اندازه گیری شود زیرا برای رسیدن به یک محلول استاندارد مطابق با نیاز گیاه ضرورت ایجاب می نماید که عناصر اضافی که در آبیاری موجود هستند در طراحی فرمول غذایی منظور شوند.

در محلولهای غذایی علاوه بر وجود عناصر مورد نیاز گیاه رعایت دو عامل عمده در طول رشد گیاه بسیار مهم می باشد:

1-ph: ph میزان درجه اسیدی یا قلیایی بودن محلول غذایی مورد مصرف را نشان می دهد و از درجات حداقل بین صفر تا حداکثر 14 درجه بندی شده است. معمولا بهترین درجه ph برای گیاهان در روش کشت بدون خاک بین 5/5 الی 7 می باشد. اگر ph بالاتر یا پایینتر از این مقدار شود موجب کاهش رشد و در صورت شدت تغییرات باعث مرگ گیاه می شود، برای تنظیم ph از جمله کاهش آن از اسید سولفوریک و برای افزایش آن از هیدروکسید کلسیم میتوان استفاده کرد.

2- ec:ec هدایت الکتریکی محلول غذایی یا شوری محلول مصرفی را نشان می دهد، و حاکی از میزان غلظت عناصر و بنیانهای غذایی یونیزه شده است. هر چه غلظت یونها بیشتر باشند جریان الکتریکی بیشتر برقرار شده و عدد ec بالاتری نشان می دهد و هر چه غلظت عناصر کمتر شود ec کمتری را نشان داده می شود. تغییرات ec از صفر تا 25 شماره گذاری شده و معمولا مناسبترین ec کمتر از 2 می باشد. هر چند میزان حساسیت گیاهان مختلف به شوری متفاوت می باشد ولی معمولا ec های بالاتر از 3 بتدریج بر رشد و کیفیت گیاهان اثر منفی خواهد گذاشت. با این وصف لازم است برای ساختمان محلولهای غذایی از آبی که ec آن کمتر از 1 می باشد استفاده نمود، زیرا پس از ساخت محلول غذایی با آب ec آن به نسبت اضافه کردن عناصر غذایی افزایش می یابد حال اگر آب مصرفی ec معادل 2 داشته باشد پس از اضافه کردن ترکیبات غذایی مظمئنا ec آن بیشتر از 2 و نزدیک 3 خواهد شد.

برحسب آزمون و خطای رشد گیاه با توجه به کشت در منزل معمولا آب مصرفی همان آب شرب است که تصفیه شده و شیرین بوده و اغلب دارای ec کمتر از 1 می باشد.

معمولا محلول های غذایی از نظر نیاز گیاهان باغلظت های متفاوت عناصر تهیه می شود و همین تفاوت غلظت است که تحت عنوان فرمولهای مختلف محلول غذایی نامیده می شود چنانچه این تفاوت ها دیده نشود و خواسته شود که میزان غلظت عناصر غذایی برای همه گیاهان یکسان تنظیم گردد مسلما این کار صحیح نخواهد بود.

بنابر این بهتر است با توجه به منابع و تجارب موجود از محلولهای غذایی معرفی شده به هر گیاه استفاده شود.

برای آشنایی علاقه مندان به تهیه محلول غذایی و استفاده از ترکیبات شیمیایی عناصر و نحوه محاسبه وزن ملکولی آنها برای تعیین غلظت مختصری به این موارد اشاره می گردد:

برای ساخت یک محلول غذایی بایستی از مقدار مختلف عناصر غذایی مورد نیاز گیاه بخصوص اطلاع کافی داشت، همچنین از نسبت عناصر شیمیایی مورد استفاده در فرمول غذایی آگاهی کامل داشت.

برای محلول سازی لازم است به میزان حلالیت مواد شیمیایی مورد استفاده و اینکه ترکیبات شیمیایی مورد استفاده تا چه اندازه ناخالصی دارد و آن ناخالصی ها چه می باشد و تعداد مولکولهای آب تبلور همراه آن ترکیب چه مقدار است توجه شود.از طرفی به میزان تاثیر متقابل عناصر شیمیایی نسبت به یکدیگر باید توجه کافی شود. بعنوان مثال محلول نیترات کلسیم در اختلاط با برخی ترکیبات در حالت ساخت محلول غذایی غلیظ دچار واکنشهای شیمیایی شده و ترکیبات جدیدی را بوجود می آورد که قابل استفاده نمی باشد. در اینصورت بهتر است برای ساخت محلول های غذایی غلیظ، آنها را طی دو مرحله جداگانه a و b آماده نمود و سپس اقدام به رقیق سازی دو محلول در یک مخزن نمود. که در این حالت آثار ترکیبی بسیار ناچیز، و قابل اغماض است. این دو محلول غلیظ به نامهای stock a و stock b معروف هستند، برای ساخت یک محلول غذایی لازم است ابتدا وزن اتمی کلیه عناصر مورد نیاز را منظور نمود جدول(1)، آنگاه با مشخص نمودن وزن اتمی کلیه عناصر وزن مولکولی یک ترکیب را بدست آورد. بعنوان مثال در مورد so4 zn وزن مولکولی آن بشرح زیر بدست می آید.

وزن مولکولی s(32)+o4(16*4)+zn(65)=161

بدین ترتیب میزان مواد شیمیایی مورد نیاز برای تهیه محلول غذایی را به نسبت عناصر موجود در ترکیب فرمول غذایی بدست می آورند.بدیهی است که میزان ناخالصی ها و مولکولهای آب موجود در ترکیب بایستی در محاسبات منظور شوند.

جدول شماره 1 – وزن اتمی تعدادی از عناصر که عموما در تهیه محلولهای غذایی هایدروپونیک مورد استفاده قرار می گیرد.

وزن اتمی
علایم اختصاری
عنصر
وزن اتمی
علایم اختصاری
عنصر

55
mn
منگنز
11
b
بر

96
mo
مولیبدن
40
ca
کلسیم

14
n
ازت
12
c
کربن

16
o
اکسیژن
35
cl
کلر

31
p
فسفر
59
co
کبالت

39
k
پتاسیم
64
cu
مس

23
na
سدیم
1
h
هیدروژن

32
s
گوگرد
56
fe
آهن

65
zn
روی
24
mg
منیزیوم

میزان عنصر خالص در هر ترکیب شیمیایی مساوی وزن اتمی آن با در نظر گرفتن ضریب آن عنصر می باشد مثلا در ترکیب so4znمیزان روی 65 گرم و میزان اکسیژن 64 گرم در هر مولکول گرم سولفات روی می باشد. برای بدست آوردن یک گرم روی در ترکیب مربوطه از تقسیم وزن مولکولی ترکیب به وزن اتمی روی مقدار ترکیب شیمیایی مورد نیاز بدست می آید 5/2=65/161 یعنی به ازاء هر 5/2 گرم خالص ترکیب شیمیایی سولفات روی یک گرم روی خالص وجود دارد.اگر این مقدار سولفات روی در 1000 لیتر آب حل شود بمیزان یک ppm (یک قسمت در میلیون) روی خواهیم داشت. در این ارتباط جدول شماره 2 میزان گرم مورد نیاز ترکیبات شیمیایی در 1000 لیتر آب را برای بدست آوردن یک ppm از عناصر مشخص شده نشان می دهد.

جدول شماره 2 – مقدار مواد شیمیایی قابل استفاده (برحسب گرم) در ساخت 1000 لیتر محلول غذایی بمنظور رساندن عناصر غذایی به میزان یک گرم در هزار لیتر

دومین عنصر موجود
مقادیر بر حسب گرم در 100 لیتر آب ppm
عنصر غذایی تامین شده
مواد شیمیایی مرکب در ترکیب

4/7
ازت
سولفات آمونیوم

کلسیم 1/36 ppm
ازت 0/74 ppm
6/45
4/7
ازت
کلسیم
نیترات کلسیم

پتاسیم 2/6 ppm
ازت 0/38 ppm
7/3
2/8
ازت
پتاسیم
نیترات پتاسیم

6/45
ازت
نیترات سدیم

2/17
ازت
اوره

فسفر0/8 ppm
پتاسیم1/26 ppm
3/53
4/45
پتاسیم
فسفر
فسفات منوپتاسیم

کلسیم 0/6 ppm
4/78
فسفر
سوپر فسفات تریبل

4/8
کلسیم
سولفات کلسیم(گیپسوم)

5/64
بر
اسید بوریک

3/91
مس
سولفات مس

4/96
آهن
سولفات آهن(فرو)

4/05
منگنز
سولفات منگنز

10/25
منیزیم
سولفات منیزیم(ایپسوم)

1/5
مولیبدن
تری اکسید مولیبدن

4/42
روی
سولفات روی

ب - انواع فرمولهای غذایی :
در این مبحث به سه نوع فرمول غذایی از فرمولهای متعدد رایج و مورد مرف اغلب گیاهان اشاره می گردد. یکی از انها محلول غذایی هوگلند می باشد. این محلول غذایی طیف کاربرد وسیعی برای اغلب گیاهان بالاخص برای سبزیجات و گلها دارد. و دیگری محلول غذایی اشتاینر است که برای صیفی جات مثل گوجه فرنگی استفاده می شود. همچنین فرمول غذایی کوپر که برای اغلب گیاهان قابل استفاده بوده و در یک شرایط مطلوب محیطی بسیار خوب جواب داده است مورد بحث قرار می گیرد. بطور کلی می توان گفت که برای گیاهان پر شاخ و برگ از محلول غذایی که دارای ازت بیشتری می باشد مورد نیاز است، در صورتی که گیاهان غده ای به فسفر بیشتری در محلول غذایی نیازمندند. اگر چه در استفاده از هر محلول غذایی برای گیاه کاشته شده بایستی آثار کمبود عناصر غذایی در علائم مسمومیت برخی عناصر را در گیاه ملاحضه و تشخیص داد و بر اساس آن ترکیب مناسبی از محلول را بدست آورد.
1- فرمول غذایی هوگلند: این فرمول غذایی توسط هوگلند و ارنون در سال 1950 در دانشگاه کالیفرنیا ارائه شده و برای کاشت انواع گیاهان پرورشی مورد استفاده قرار می گیرد. در جدول شماره 3 تر کیبات مورد استفاده مشاهده می گردد.

جدول شماره 3:فرمول غذای هوگلند

اسید مولیبدیک
سولفات مس
سولفات روی
کلرید منگنز
اسید بوریک
سولفات منیزیم
منوفسفات آمونیوم
نیترات پتاسیم
نیترات کلسیم
مواد شیمیایی

0/02
0/08
0/22
1/18
2/86
439
115
505/5
1181
گرم در 100 لیتر آب

همچنین علاوه بر مواد فوق وجود یک محلول پایه آهن نیز لازم است. این محلول پایه شامل 1 گرم عنصر آهن در یک لیتر محلول پایه است. 1 لیتر محلول پایه آهن، برای رقیق سازی در 1000 لیتر اب کافی است.
2- فرمول غذایی اشتاینر: فرمول غذایی دیگر که بیشتر برای کشت گوجه فرنگی استفاده می شود فرمول اشتاینر است. در جدول شماره 4 میزان ترکیبات مورد استفاده برای 1000 لیتر آب مشخص می باشد.

جدول شماره 4: فرمول غذایی اشتاینر

mo
cu
zn
b
mn
fe
mg
ca
k
p
n
عنصر

0/1
0/2
0/4
1
1-2
3
48
180
304
48
171
گرم در 1000 لیتر آب

3- فرمول غذایی کوپر: این فرمول غذایی برای پرورش انواع گیاهان مورد استفاده قرار می گیرد ترکیب فرمول آلن کوپر بشرح جدول شماره 5 می باشد.

جدول شماره 5: فرمول غذایی آلن کوپر

0/8
0/2
0/1
0/3
2
12
50
170
300
60
200
غلظت گرم در 1000 لیتر

روی
مولیبدن
مس
بر
منگنز
آهن
منیزیم
کلسیم
پتاسیم
فسفر
ازت
عنصر شیمیایی خالص

0/44
0/37
0/39
1/7
6/1
79
513
1003
583
263
ترکیب شیمیایی خالص در 1000 لیتر

سولفات روی
مولیبدات آمونیوم
سولفات مس
اسید بوریک
سولفات منگنز
کلات آهن e.d.t.a
سولفات منیزیم
نیترات کلسیم
نیترات پتاسیم
پتاسیم دی هیدروژن فسفات
ترکیب شیمیایی خالص

ضروری است پس از رقیق سازی محلول غذایی در 1000 لیتر آب نسبت به اندازه گیری ph و ec آن اقدام تا بتوان محدوده مورد نیاز گیاهان را رعایت نمود.
4- فرمول غذایی برای آب سبک و سنگین: فرمولهای غذایی برای آب سبک که دارای املاح کلسیم و منزیم کمتری دارند و آب سنگین که میزان املاح آن بیشتر است توسط (1991,popadopoulos) تهیه و بکار گرفته شده. از این ترکیبهای غذایی که مختص سیستم های چرخشی در nft می باشد می توان برای پرورش انواع گلها و سبزیجات در اوند کشت نیز بکار برد. در جدول 6 فرمول غذایی مصوص آب سبک و آبهای سنگین ملاحضه می گردد و چنانچه اب کمی سنگین و حالت بینابینی داشته باشد می توان در محلول شماره 2 آن بمیزان 1/5 کیلوگرم منو پتاسیم فسفات برای 1000 لیتر آب اضافه نموده انگاه میزان 40 گیلوگرم سولفات پتاسیم را به 30 کیلوگرم در هزار لیتر آب تقلیل داد. همچنین از محلول شماره 3 برای تنظیم ph محلول و در صورت لزوم تامین بخشی از نیتروژن و فسفر محلول استفاده می شود.

جدول شماره 6: کودهای فرموله شده برای کاربرد در آبهای سبک و سنگین سیستم nft

اسید فسفریک
اسید نیتریک
محلول
c
نیترات کلسیم
محلول
b
مولیبدات امونیوم
سولفات روی
سولفات مس
اسید بوریک
سولفات منگنز
کلات آهن
نیترات آمونیوم
سولفات منیزیم
سولفات پتاسیم
نیترات پتاسیم
محلول
a
منابع ترکیب
برای 1000 لیتر آب سنگین

24ml(%85)
54ml(%67)
50kg
10kg
40kg
80kg
0/24kg
0/4kg
3/0kg(15%fe)
0/6kg
60kg
40kg
80kg
مقدار

اسید نیتریک
محلول
c
نیترات کلسیم
محلول
b

مولیبدات امونیوم
سولفات روی
سولفات مس
اسید بوریک
سولفات منگنز
کلات آهن
سولفات منیزیم
سولفات پتاسیم
نیترات پتاسیم
محلول
a
منابع ترکیب
برای 1000 لیتر آب سبک

7/9l(%85)
7/5kg

10kg
40kg
80kg
0/24kg
0/4kg
3/0kg(15%fe)
60kg
30kg
90kg
مقدار

5- اصلاح محلولهای بازیافت: با توجه به اینکه در روش آوند کشت آبیاری چرخشی است و از محلول بازیافت استفاده می شودف پاپادوپولوس فرمول دیگری بشرح جدول 7 تنظیم که برای اضافه کردن به محلول بازیافتی می باشد و برای این منظور هر لیتر از محلول بازیافت مخصوص آب سبک و سنگین می توان اختلاط نمود و مورد استفاده قرار داد.

جدول شماره 7: فرمول غذایی برای محلول های بازیافت آب سبک و سنگین

روی
مولیبدن
منگنز
آهن
مس
بر
عناصر ریز مغذی
منیزیم
کلسیم
پتاسیم
نیتروژن
عناصر اصلی
عناصر

0/09
0/5
1
4/5
0/2
0/4
59
58
490
192
گرم در 1000 لیتر آب

در طول مصرف محلول های غذایی استاندارد برای گیاهان، در محلول بازیافتی از سیستم که به مخزن اصلی ریخته می شود میزان برخی عناصر کم و یا زیاد می شود. برای آشنایی نسبی با میزان زیاد یا کم بودن عناصر و حدود مناسب آنها بطور تقریب از جدول شماره 8 می توان استفاده نمود.
بهتر است هر از گاهی محلول مورد نظر را به آزمایشگاه فرستاد تا میزان عناصر مشخص، آنگاه پس از استاندارد سازی مجددا در چرخه مصرف قرار گیرد، هر چند برای سطوح خیلی کوچک آوند کشت در منزل این اقدامات خیلی اقتصادی نمی باشد. در این صورت یا محلول مازاد دور ریخته می شود و یا اگر در چرخه مصرف مجدد قرار می گیرد فواصل آبشویی را بایستی کوتاهتر نمود.
جدول شماره 8: (غلظت ppm=mg/l )

zn
mo
mn
fe
br
cu
s
k
p
mg
ca
n
نوع عنصر

0/05
0/01
0/5
2/0
0/5
0/1
200
100
50
50
100
150
کم

1
0/05
5/0
10
5/0
0/5
1000
400
100
100
500
100
زیاد

0/5
0/02
2/0
5/0
1/0
0/2
400
300
80
75
200
250
مقدار مناسب

پس از آماده سازی محلول های غذایی لازم است از نیاز گیاهان به میزان محلول غذایی در مراحل مختلف رشد اطلاع داشت. علاوه بر آن 4 عامل دیگر در میزان مصرف محلول های غذایی بشرح زیر تاثیر گذار می باشد:
1- دما: چنانچه دما از حدود مورد نیاز بالاتر رود علاوه بر مصرف بیشتر محلول غذایی توسط گیاه، مقدار بیشتری از آب محلول غذایی نیز تبخیر می گردد.
2- میزان سطوح برگها و تعداد انها: هرچه سطح برگها افزایش یابد میزان مصرف محلول غذایی بالاتر می رود.
3- میزان سطح تماس محیط مرطوب بستر کاشت با هوای آزاد: بدیهی است هر چه سطح تماس بیشتر باشد تبخیر نیز بیشتر ی شود. که ممکن است به دو صورت باشد یکی افزایش سطح بستر مرطوب با هوای آزاد و دوم عدم استفاده از لیکا یا ماسه های درشت به عنوان پوشش بستر های مرطوب.
4- جنس شبکه های نگهدارنده بستر کاشت: که بعنوان مثال اگر از جنس سفال باشد مصرف محلول بالاتر می رود.
علاوه بر مسائل فوق باید توجه نمود که گیاهان همیشه بخشی از عناصر غذایی را جذب می نمایند و بخشی دیگر بصورت نمک در پای ریشه ها باقی می ماند که بمرور باعث تجمع نمک ها در بستر کاشت می شود. توصیه می گردد بطور متوسط هر یک تا دو هفته یکبار محیط کشت آبشویی شود. در مواقعی که مصرف بالاتر رود یا سطوح تبخیر زیاد باشد و یا محلول بازیافتی مجددا مورد استفاده قرا گیرد فواصل زمانی بین دو آبشویی باید کوتاهتر گردد. این اقدام در آوند کشت زحمت زیادی ندارد و فقط دهانه مکش پمپ در یک ظرف آب تنها گذاشته می شود و پس از چند دقیقه شستشو و جمع اوری آب خروجی مجددا چرخه محلول غذایی برقرار می گردد.

عناصر اصلی و مهم در آبکشت (هیدروپونیک)

مطالب مشابه :

محلول غذايي هوگلند(Hoagland nutrient solution)

فرمول محلول های غذایی کشت هیدروپونیک

محلولهای غذایی

کشت بدون خاک گلهای آپارتمانی و سبزیجات

محلول هیدرپونیک در سبزیها

راهنمای تهیه محلول غذایی برای کشت هیدروپونیک

عناصر اصلی و مهم در آبکشت (هیدروپونیک)

راهنمای کاربردی تهیه محلول غذایی برای کشت هیدروپونیک

راهنمای تهیه محلول غذایی برای کشت هیدروپونیک