داروی فنوباربیتال Phenobarbital

فنوباربیتال جزء داروهای باربیتورات می باشد. این داروها اصولا در درمان انواع مختلف صرع استفاده می شوند. فنوباربیتال در درمان بی خوابی و اضطراب نیز بکار می رود. این دارو کاربردهای دیگری نیز دارد. فنوباربیتال در قالب قرص و تزریق در دسترس است.

فنوباربیتال قدیمیترین داروی ضد تشنج می باشد که هنوز هم مورد استفاده بیماران قرار می گیرد. این دارو برای مدت طولانی در بدن باقی می ماند، بنابراین مقدار دارو در خون تقریبا ثابت باقی می ماند حتی اگر یکبار در روز مصرف شود .

دسته دارویی : ضد تشنج
اشکال دارویی : قرص های mg ١۵ ، mg ٣٠ ، mg ۶٠ ، mg ١٠٠
شربت ( مایع ) : ml ۵ / mg ٢٠

* موارد مصرف

فنوباربیتال بیش از ٨٠ سال است که جهت درمان انواع تشنجات استفاده می شود. این دارو به مدت طولانی به تنهایی و یا همراه با سایر داروهای ضد تشنج ، جهت کنترل تشنجات پارشیال و تشنجات تونیک – کلونیک استفاده می شود. همچنین جهت پیشگیری و درمان حملات تشنجی ناشی از تب نیز مصرف می شود.

طریقه مصرف فنوباربیتال

بسته به مشکل شما پزشک معالج دوزاژ بخصوصی از دارو را تجویز می کند. فنوباربیتال را دقیقا مطابق با دستور پزشک خود مصرف و از تغییر دوز آن جدا پرهیز نمایید. اگر فنوباربیتال را برای حملات تشنج استفاده می نمایید، لازم است که حتما دارو را طبق یک برنامه منظم که پزشک تجویز کرده است، مصرف کنید. ضمنا دستورات داخل بسته دارو را نیز به دقت مطالعه کنید. فنوباربیتال می تواند باعث ایجاد وابستگی و تحمل (حالت بی پاسخی یا کم پاسخی به دارو) شود،

بنابراین از افزایش خودسرانه دوز دارو خودداری کنید. اثرات یادشده فنوباربیتال به ویژه در صورت استفاده از دوزهای زیاد دارو برای زمان طولانی رخ می دهند. حتما قبل از ادامه درمان یا قطع مصرف این دارو با پزشک خود مشورت کنید. اگر مصرف دارو را ناگهان متوقف نمایید، ممکن است دچار علایم قطع مصرف (مثل بی خوابی، تحریک پذیری و اضطراب) بشوید و در صورتی که دارو را به دلیل صرع مصرف می کرده اید، امکان دارد دچار تشنج بشوید. پزشک طرز کاهش تدریجی استفاده از دارو را به شما آموزش خواهد داد.

* موارد منـع مصـرف : فنوباربیتال نباید در پورفیری (یک نوع کم خونی ) مصرف شود.

* مـوارد احتیاط :
در بیماران مبتلا به اختلال عملکرد کبد یا کلیه ، اغمای کبدی ، درد حاد و مزمن ، حساسیت مفرط به دارو ، ضعف تنفسی و کم خونی با احتیاط مصرف شود؛ و در صورت وجود هر یک این مشکلات با پزشک خود مشورت نمائید .

* مصرف در دوران بارداری و شیردهی

احتمال ایجاد نقایص مادرزادی در جنین ، در مـــادرانی که در دوران بـــارداری از فنوباربیتال استفاده می نمایند نسبت به سایر داروهای ضد تشنج کمی شایعتر است. در حقیقت اکثر زنانی که در دوران بارداری فنو باربیتال مصرف می نمایند کودک طبیعی یا سالم دارند.
احتمال ایجاد نقایص مادرزادی در جنین ، در مادرانی که در دوران بارداری به خصوص در ٣ ماهه اول از این دارو استفاده می کنند افزایش می یابد ، اما نسبتا غیر شایع می باشد.
همچنین خطر بروز ناهنجاریهای جنین ، در مادرانی که در دوران بارداری بیشتر از یک داروی ضد تشنج مصرف می نمایند، و همچنین در مادران با سابقه خانوادگی تولد جنین با نقایص مادرزادی بیشتر است. بنابراین در صورت بارداری و یا اگر تصمیم دارید که باردارشوید ، جهت ادامه درمان با فنوباربیتال ، با پزشک معالج مشورت نمائید. گاهی اوقات پزشک مقدار داروی مصرفی را در دوران بارداری بتدریــج کم می کند ،اگر چه ممکن است در این صورت احتمال بروز تشنج افزایش یابد. برخی از انواع تشنجات باعث صدمه به جنین می شود؛ بنابراین بدون مشورت با پزشک معالج ، مصرف دارو را قطع و یا مقدار آن را کم نکنید .
زنانی که در طول مصرف دارو باردار می شوند، باید روزانه کمتر از mg ۴ / ٠ اسید فولیک جهت جلوگیری از ایجاد نقایص مادرزادی (نقص در تشکیل لوله عصبی جنین) مانند اسپاینا بیفیدا(کانال نخاعی بطور کامل بسته نمی شود) مصرف نمایند. این نقایص مادرزادی بیشتر در کودکانی شایع می باشد که مادر آنها در ۴ الی ۶ هفته اول بارداری فنوباربیتال مصرف می نمایند.
زنان در معرض خطر شامل افرادی که تاریخچه ای از این نوع نقص عصبی در حاملگی قبلی خود دارند. بنابراین ممکن است در صورت تشخیص ، پزشک برای زنان در معرض خطر ، روزانه مقدار زیادی اسید فولیک (mg ۴) تجویز نماید. ولی هیچ دلیلی نیز وجود ندارد که مصرف اسید فولیک بطور قطعی از ایجاد نقایص مادرزادی در دوران بارداری پیشگیری خواهد کرد .
بنابراین در صورت بارداری و در دوران شیر دهی باید با احتیاط مصرف شود و جهت تنظیم مقدار دارو به پزشک مراجعه نمائید .
مــادرانی که فنو باربیتال دریافت می کنند برای جلوگیری از خطر خونریزی در ماه آخر بارداری، ویتامین k زیر نظر پزشک تزریق کنند .

* توصیه های لازم در هنگام مصرف دارو

١. دارو را فقط با تجویز پزشک معالج مصرف نمائید .
٢. دارو را در درجه حرارت اتاق ، دور از نور و رطوبت نگهداری کنید. شربت فنوباربیتال را از یخ زدگی محافظت نمائید .
٣. دارو را دور از دسترس بچه ها نگهداری کنید .
۴. شکل مصرف دارو ، بستگی به نوع داروی تجویز شده توسط پزشک دارد.(قرص ، شربت)
۵. دارو را می توان با و یا بدون غذا مصرف نمود؛ اما رعایت این نکته بسیار مهم است که دارو را هر روز ، مانند روزهای دیگر استفاده نمائید.(به عنوان مثال اگر دارو را با غذا مصرف نمودید بهتر است در هر نوبت مصرف، دارو را با غذا مصرف نمائید )
۶. معمولا این دارو یکبار در روز مصرف می شود، بنابراین جهت کاهش علائم خواب آلودگی ناشی از مصرف دارو در طی روز ، دارو را ٣٠ – ۶٠ دقیقه قبل از خواب مصرف نمائید .
٧. می توان شربت فنوباربیتال را در بیمارانی استفاده نمود که قادر به بلعیدن قرص نمی باشد(مانند کودکان). همچنین شربت فنوباربیتال را می توان با آب ، شیر و یا آب میوه مصرف نمود .
٨. از قاشق استاندارد اندازه گیری و یا قطره چکان جهت مشخص کردن مقدار دقیق دارو مصرفی استفاده نمائید.( جهت استفاده از شربت فنوباربیتال)
٩. دقت نمائید در هر نوبت همان مقدار تجویز شده توسط پزشک را مصرف نمائید.اگر یک یا دو قرص بیشتر از مقدار تجویز شده و یا یک قاشق بیشتر شربت فنوباربیتال مصرف نمودید، به پزشک و یا مرکز فوریتهای پزشکی اطلاع دهید؛ مگر اینکه پزشک در این زمینه دستور خاصی تجویز کرده باشد.
١٠. بدون مشورت با پزشک ، مصرف دارو را بطور ناگهانی قطع نکنید و یا مقدار مصرف دارو را تغییر ندهید. قطع هر نوع داروی ضد تشنج بطور ناگهانی ، برروی داروهای دیگر در بدن تاثیرگذاشته وهمچنین باعث ایجاد حمله صرع مداوم(استاتوس اپی لپتیکوس) می شود.
١١. مصرف منظم دارو در ساعت مشخص در هر روز ، در کنترل تشنجا ت بسیار مهم است.
١٢. در صورت کاهش اثر درمانی دارو پس از چند هفته ، بدون مشورت با پزشک از افزایش مقدار دارو اجتناب کنید.
١٣. به منظور جلوگیری از بروز ناگهانی حملات تشنجی یا صرع مداوم ، مصرف فنوباربیتال باید به آهستگی قطع شود.
١۴. دوره درمان به عنوان داروی ضد تشنج باید کامل شود. دقت شود هیچیک از نوبت های مصرف فراموش نگردد. در صورت فراموش شدن یک نوبت مصرف دارو ، به محض یاد آوردن، آن نوبت باید مصرف شود. ولی اگر تقریبا زمــــان مصرف نوبت بعدی فرا رسیده باشد، در این موارد فقط یک نوبت دارو را مصرف نمائید؛ و مقدار دارو را دو برابر نکنید.
١۵. اگر اغلب نوبت های مصرف دارو را فراموش می کنید ، از جعبه مخصوص قرص و یا ساعت زنگ دار جهت یاد آوری نوبت های مصرف دارو استفاده نمائید .
١۶. در صورت بروز سرگیجه ، خواب آلودگی و منگی باید احتیاط نمود و از انجام کارهایی که نیاز به هوشیاری و دقت دارد باید خودداری کرد.
١٧. دارو نباید بیش از مقدار توصیه شده مصرف شود .
١٨. کارت پــــزشکی خــــود را همـــرا ه بـــا نام داروی مصرفی ، همیشه همـــراه داشته باشید .
١٩. به منظور بررسی پیشرفت درمان ، مراجعه به پزشک ضروری است .
٢٠. در صورت هر گونه تغییر در وضعیت مغزی شامل رفتار ، احساس تحریک پذیری ، و حافظه با پزشک مشورت نمائید .
٢١. داروهای ضد تشنج ، تاثیر دارو های ضد بارداری را کاهش می دهند. بنابراین در طول مدت مصرف فنوباربیتال ، جهت جلوگیری از حاملگی و استفاده از دیگر روش های جلوگیری از بارداری با پزشک معالج مشورت نمائید.
٢٢. مادرانی که در چند هفته آخر حاملگی از این دارو استفاده می نمایند ، خطر ایجاد علائم ناشی از قطع مصرف دارو در نوزاد آنها وجود دارد .

* عوارض جانبی ناشی از مصرف فنوباربیتال

شایعترین عوارض جانبی ناشی از مصرف فنوباربیتال خواب آلودگی و خستگی می باشد .

سا یر عوارض جانبی شامل
افسردگی، افزایش فعالیت در کودکان (هایپراکتیویته) ،اشکال در توجه(کودکان، بزرگسالان) ، گیجی ، مشکلات حافظه ، کاهش میل جنسی در مردان ، لکنت زبان ، ناراحتی معده ، کم خونی ، کمبود اسید فولیک ، راش (جوش) ، تب ، کاهش سطح کلسیم ، ضعف مغز استخوان.
اگر در طول مدت مصرف دارو هر یک از این مشکلات در شما ایجاد شد ، با پزشک مشورت نمائید .
مصرف کلسیم و ویتامین D به پیشگیری ازپوکی مغز استخوان در این بیماران کمک می کند . اکثر پزشکان ، آزمایش تراکم مغز استخوان را ، جهت مشخص کردن بیمارانی که به درمان پوکی مغز استخوان نیاز دارند تجویز می نمایند . تست تراکم مغز استخوان یک روش کاملا بدون درد است که در این روش کاهش تراکم مغز استخوان دیده می شود و ممکن است لازم باشد که توسط یک متخصص معاینه شوید .

* عوارض جانبی ناشی از مصرف طولانی مدت فنوباربیتال

استفاده طولانی مدت از فنوباربیتال می تواند تغییراتی در بافت نرم بدن ایجاد کند. علائم شامل درد در مفاصل ، ضخیم شدن برخی نواحی از قبیل قسمت تحتانی بدن ، کف دست و یا پا است. در صورت بروز هر یک ازاین علائم ، فورا به پزشک اطلاع دهید .
تحقیقات نشان داده است احتمال ایجاد مشکلات رفتاری و اشکال در تفکر در کودکانی کـــه فنوباربیتال مصرف می نمایند نسبت به کودکانی که از سایر داروهای ضد تشنج استفاده می نمایند بیشتر است .

* عوارض جانبی خطرناک ناشی از مصرف فنوباربیتال

یک تاریخچه استفاده طولانی مدت و بی خطر از فنوباربیتال وجود دارد. اگرچه ممکن است عوارض جانبی خطرناک ناشی از مصرف این دارو ، فقط یکبار در طول مدت مصرف دارو در بیمار ایجاد شود .
فنوباربیتال به گروهی از داروها تعلق دارد که در بیمار اعتیاد و یا وابستگی روانی ایجاد می نماید. بیمارانی که این دارو را جهت درمان صرع مصرف می نمایند، همیشه و به طور شدید به این دارو وابستگی روانی پیدا می کنند و احتمالا این بیماران وابستگی جسمی به دارو را نیز تجربه می کنند .
اگر مصرف دارو به طور ناگهانی قطع شود و یا مقدار داروی مصرفی بتدریج کم نشود، وابستگی جسمی به دارو و یا علائم ناشی از قطع مصرف دارو در بیمار ایجاد می شود. این علائم شامل نگرانی و یا اضطراب ، افزایش ضربان قلب ، عرق کردن ، پریشانی ، تشنج و در موارد خیلی نادر مرگ است.
می توان از ایجاد این علائم با کاهش تدریجی مقدار داروی مصرفی در مدت طولانی جلوگیری نمو د .
افسردگی یکی دیگر از عوارض جانبی ناشی از مصرف فنوباربیتال است. بیمارانی افسردگی را تجربه می کنند که بطور صحیح از این دارو استفاده نمی کنند؛ و یا تاریخچه ای از تمایل به خودکشی در گذشته آنها وجود دارد. بنابراین باید دارو جهت این بیماران با احتیاط کامل تجویز شود .
زنانی که در طول بارداری از فنوباربیتال و دیگر داروهای ضد تشنج استفاده می نمایند با پزشک معالج مشورت نمایند؛ زیرا احتمال ایجاد نقایص مادرزادی با مصرف فنوباربیتال نسبت به دیگر داروهای ضد تشنج بیشتر است .
همچنین مادرانی که در ماههای آخر بارداری فنوباربیتال مصرف می نمایند، احتمال ایجاد علائم ناشی از قطع مصرف دارو در نوزاد وجود دارد .
برخی پزشکان معتقدند فنوباربیتال نباید با داروهای حاوی الکل ، داروهای مخدر ، مسکن ها یا آنتی هیستامین مصرف شود؛ زیرا ممکن است در این صورت بیمار وارد مرحله کما شود و یا بمیرد. (به عنوان مثال بیمار در مدت زمانی که فنوباربیتال را به مقدار زیاد مصرف می نماید ، در یک شب مقدار زیادی الکل نیز استفاده نماید.)

* عوارض ناشی از مصرف فنوباربیتال در کودکان
فنوباربیتال جهت درمان انواع تشنج در کودکان موثر است و اغلب به عنوان اولین داروی انتخابی ، جهت درمان انواع خاصی از تشنج نوزادان بکار می رود .
از این دارو جهت جلوگیری از تشنج ناشی از تب در کودکان و یا نوجوانان نیز استفاده می شود. این دارو بتدریج در بدن آزاد می شود بنابراین اگر بعد ازشروع تب به کودک داده شود، ممکن است دارو در بدن به اندازه کافی موجود نباشد تا مانع از بروز تشنج شود . بنابراین کودکان باید این دارو را هر روز مصرف نمایند.
معمولا تشنج ناشی از تب صدمات پایدار و ماندنی را در بیمار ایجاد نمی کند ، بنابراین نباید به اکثر کودکان این دارو جهت جلوگیری از تشنج داده شود.
عوارض جانبی در کودکان هنگامی رنج آور و سخت می شود که یا دارو به مقدار زیاد به کودک داده شده است و یا مقدار داروی مصرفی در هنگام شروع درمان خیلی زیاد باشد. معمولا لازم است مقدار داروی مصرفی بتدریج و در طی چند ماه زیاد شود. معمولا پزشک مقدار داروی مصرفی را جهت کودک بر حسب وزن بدن تعیین می کند.

هشدارها و موارد احتیاط
موارد زیر را با پزشک خود در میان بگذارید: • به فنوباربیتال یا هر داروی دیگری حساسیت دارید. • دارویی مصرف می کنید، اعم از داروهای با نسخه یا بی نسخه، بخصوص استامینوفن، داروهای ضداضطراب، عوامل ضدانعقاد خون مثل وارفارین، داروهای ضدافسردگی، داروهای درمان صرع (مثل کاربامازپین، فنی توئین و والپروات سدیم)، آنتی هیستامین ها و داروهای سرماخوردگی، آلرژی و آسم، مسدود کننده های بتا مثل آتنولول، متوپرولول و پروپرانولول؛ کلرامفنیکل، کلونازپام، سیکلوسپورین، دی سولفیرام، داکسی سیکلین، گریزئوفولوین، مترونیدازول، شل کننده های عضلانی، ضددردهای مخدری مثل کدئین، قرص های ضدبارداری، فنلزین، فنیل بوتازون، کینیدین، ریفامپین، آرام بخش ها (مثل دیازپام)، قرص های خواب، استروئیدها (همچون پردنیزولون و دگزامتازون)، تئوفیلین، ترانیل سیپرومین، وراپامیل و ویتامین ها. • مبتلا به بیماری های مقابل هستید یا سابقه ابتلا به آنها را دارید: بیماری های قلبی، کبدی، کلیوی، تنفسی یا عضلانی، پورفیری، کم خونی، آسم، پارکینسون، گلوکوم (فشار بالای چشم) و صرع. • قصد انجام عمل جراحی اعم از اعمال دندانپزشکی دارید.

اطلاعات جانبی

حتما حین درمان با فنوباربیتال بطور منظم با پزشک خود درتماس باشید. لازم است وی برخی آزمایش های خونی و پاسخ شما به درمان را بطور مرتب بررسی کند. • فنوباربیتال می تواند حالت خواب آلودگی ایجاد کند، بنابراین تا زمان مشخص شدن میزان تاثیر آن در شما از رانندگی یا انجام کارهای پردقت پرهیز کنید. ضمنا الکل حالت خواب آلودگی و گیجی این دارو را تشدید می کند؛ تا زمان مشخص شدن میزان تاثیر فنوباربیتال از نوشیدن الکل نیز پرهیز کنید. • با توجه به اینکه فنوباربیتال ممکن است باعث کاهش اثر قرص های ضدبارداری های خوراکی گردد، پیشنهاد می شود در مدت مصرف این دارو از یک روش دیگر جلوگیری مثل کاندوم نیز استفاده کنید. • همیشه با خود یک کارت که روی آن بیماری و نوع داروی مصرفی شما نوشته شده است، همراه داشته باشید. • در صورتی که فنوباربیتال برای کنترل تشنج شما تجویز شده است و شما پس از مدتی متوجه افزایش دفعات یا شدت حملات می شوید، حتما به پزشک خود مراجعه کنید؛ وی احتملا دوز دارو را مجددا تنظیم خواهد کرد.

* تداخل های دارویی

گاهی اوقات مصرف همزمان دو دارو ، هم داروهای تجویز شده توسط پزشک و هم داروهایی که بدون نسخه پزشک(OTC) مصرف می شود مانند ویتامین ها ، داروهای گیاهی و یا مصرف برخی از غذاها و سیگار می تواند برروی مکانیسم اثر داروی دیگر در بدن تاثیر داشته باشد. بنابراین در صورت تجویز داروی جدید، پزشک را از داروهایی که از قبل استفاده می نمودید مطلع کنید.
مصرف همزمان داروهای ضد تشنج زیر با فنوباربیتال باعث کاهش سطح این داروها در خون می شود. این داروها شامل :
١. تگرتول ، کارباترول ، (کاربامازپین)
٢. لامیکتال
٣. زونگران
۴. گابابیتریل
۵. دپاکوت ، دپاکین ( والپروئیک اسید )

داروهای زیر اغلب جهت درمان سایر اختلالات موثر هستند ، بنابراین بسیار مهم است که قبل از مصرف هر یک از این داروها نیز با پزشک مشورت نمائید:
١. ضد افسردگــی ها
٢. داروهای آلـرژی
٣. کــومـــادیـــن ( وارفاریـــن )
۴. تئوفیــلیـــن
۵. تاگامت ( سایمیتدین )
۶. قرصهای ضد بارداری خوراکی
٧. ضد درد های مخدر ( perrcocet)
٨. مسکن ها از قبیل Nembutal , seconal
٩. استروئیدها مانند Medrol , Deltazone
١٠. داروهای تسکین دهنده از قبیل Xanax , Valium

داروی فنوباربیتال Phenobarbital

مطالب مشابه :

دپاکین، دپاکوت، والپروات سدیم، والپیروییک اسید، اورلپت

دپاکين : (Depakin , Orfiril , Valporal, Valprosid Depakene )

سردرد میگرن

عوارض و خطرات ترامادول

آشنایی با ضوابط بیمه 51 قسمت دوم

داروی فنوباربیتال Phenobarbital

آشنایی با ضوابط بیمه 53 قسمت دوم

بهترین راه درمان وسواس چیست؟

"عوارض اینترنت"